Σημειώσεις τσέπης ενός νεαρού ιερέα!!!!! 2

Πρώτη εξομολόγηση

Στην Ελλάδα υπάρχει το έθιμο να επιτρέπεται να εξομολογούνται μόνο έμπειροι ιερείς που έχουν ευλογηθεί από τον επίσκοπο. Στη Ρωσία η κατάσταση είναι διαφορετική. Η χώρα μας είναι μεγαλύτερη από την Ελλάδα τόσο σε έδαφος όσο και σε πληθυσμό και οι περισσότερες από τις ορθόδοξες ενορίες μας είναι, στην καλύτερη περίπτωση, μονοπρόσωπες. Η ελληνική εμπειρία δεν μπορεί να εφαρμοστεί στη Ρωσία.

Όταν ομολογείτε για πρώτη φορά, κατακλύζεστε από σκέψεις για το τι να πείτε στο άτομο, πώς να το στηρίξετε. Αργότερα όμως κατάλαβα ότι η εξομολόγηση δεν είναι συζήτηση με ιερέα. Ο ιερέας δεν χρειάζεται να πει τίποτα στην εξομολόγηση. Είναι υποχρεωμένος να ακούει, είναι υποχρεωμένος να καταλάβει αν το άτομο μετανοεί ειλικρινά, είναι υποχρεωμένος να προσεύχεται και να συμπάσχει μαζί του. Μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις ένας ιερέας μπορεί να δώσει συμβουλές: για παράδειγμα, εάν ένα άτομο εξομολογείται για πρώτη φορά.

Μερικοί ενορίτες, βλέποντας έναν νέο ιερέα στην εκκλησία, προσπαθούν με όλη τους τη δύναμη να του εξομολογηθούν: είναι λιγότερο αυστηρός, στην αρχή δεν δίνει μετάνοια και το πιο σημαντικό, δεν ντρέπεται να παραδεχτεί επαναλαμβανόμενες αμαρτίες. Ο νέος ιερέας δεν ξέρει ακόμα ότι μετανοείτε για αυτήν την αμαρτία τα τελευταία πέντε, δέκα, είκοσι (υπογραμμίστε ανάλογα) χρόνια...

Ένας ιερέας δεν είναι μια περιπατητική εγκυκλοπαίδεια στην οποία μπορείς να βρεις τις απαντήσεις σε όλες τις καταστάσεις της ζωής. Φυσικά, πρέπει να είναι εγγράμματος, αλλά δεν απαιτείται να γνωρίζει τα πάντα. Και ένας νεαρός ιερέας πρέπει να μπορεί να ξεπεράσει τους φόβους και να απαντήσει σε μια δύσκολη ερώτηση: «Συγγνώμη, δεν ξέρω». Ο αείμνηστος Μητροπολίτης του Σουρόζ Αντώνιος μίλησε για την εξομολόγηση: «Και μερικές φορές ένας τίμιος ιερέας πρέπει να λέει: «Ήμουν μαζί σου με όλη μου την ψυχή κατά τη διάρκεια της εξομολόγησης σου, αλλά δεν μπορώ να σου πω τίποτα γι' αυτό. Θα προσευχηθώ για σένα, αλλά δεν μπορώ να σου δώσω συμβουλές». Και αυτό είναι πολύ σωστό. Δεν χρειάζεται να περιφράξεις τον εαυτό σου, να θυμάσαι μόνο τη στεγνή θεωρία που διαβάζεις στα βιβλία.

Εάν δεν έχετε παιδιά, τότε δεν χρειάζεται να μιλήσετε για το πώς να τα μεγαλώσετε σωστά. Είναι καλύτερα να συμβουλεύσετε τη μαμά ή τον μπαμπά να διαβάσουν ποιοτική βιβλιογραφία για αυτό το θέμα ή να τους συστήσετε έναν ιερέα που έχει εμπειρία διδασκαλίας και ανατροφής. Το «Εγχειρίδιο για έναν Κληρικό» λέει ότι «ας μην καλογερίζει ένας λαϊκός ιερέας», αφού δεν μπορεί να δώσει αυτό που ο ίδιος δεν έχει. Δεν χρειάζεται να πείτε κάτι που δεν είναι κορεσμένο ή αισθητό από τη δική σας εμπειρία ζωής.

Μερικές φορές κατά την εξομολόγηση έχεις την αίσθηση ότι κάποιοι ενορίτες παίζουν κρυφτό μαζί σου. Φαίνεται ότι δεν κατάλαβαν την πλήρη σημασία του μυστηρίου της μετάνοιας, δεν άκουσαν τα λόγια των προεξομολογητικών προσευχών: «Αν μου κρύψεις κάτι, θα είναι αμαρτία». Αντί για ειλικρινή μετάνοια, μπορείτε να ακούσετε λόγια για «παραβίαση της πέμπτης εντολής» ή ακόμη και έναν από τους κανόνες των αγίων αποστόλων. Η πορνεία και η κλοπή ονομάζονται «ασυγκράτηση» μετανοούν για τις αμαρτίες των συγγενών, των γειτόνων και τη δολοφονία της βασιλικής οικογένειας, αλλά όχι για τις δικές τους αμαρτίες.

Να τι είναι ενδιαφέρον: εκπρόσωποι μικρών εθνών ομολογούν πολύ πιο ειλικρινά. Ίσως επειδή έφτασαν στην πίστη, συνειδητοποιώντας την πορεία τους, δουλεύοντας πάνω στον εαυτό τους. Και πλησίασαν το βαφτιστήρι επειδή αναζητούσαν τον Θεό, και όχι επειδή η υιοθέτηση της Ορθόδοξης πίστης γινόταν αντιληπτή ως υποχρεωτική τελετουργία και παράδοση.

Δεν ξέρω

Από τότε που ήμουν στο πανεπιστήμιο, ξέρω ότι υπάρχουν αρκετοί κανόνες καλών τρόπων στον επιστημονικό κόσμο. Και ένα από αυτά ακούγεται ως εξής: πρέπει να είστε σε θέση να παραδεχτείτε ότι δεν γνωρίζετε κάτι και όταν μιλάτε για περίπλοκα και αμφιλεγόμενα πράγματα πρέπει να πείτε τον τύπο «ίσως κάνω λάθος». Αυτοί είναι πολύ καλοί κανόνες, που για κάποιο λόγο δεν διδάσκονται πάντα στα σεμινάρια.

Οι νέοι ιερείς, όπως εγώ, θεωρούν ντροπή να λένε σε έναν ενορίτη ότι δεν γνωρίζουν κάτι. Υποτίθεται ότι αυτό θα υπονόμευε την ποιμαντική τους εξουσία. Πιστεύω (μπορεί να κάνω λάθος!) ότι τίποτα κακό δεν θα συμβεί.

Πρόσφατα, μια μητέρα τριών παιδιών ήρθε σε μένα και με ρώτησε πώς να τα μεγαλώσει σωστά. Θα μπορούσα να της απαντήσω, θυμούμενος μανιωδώς τι διάβασα για αυτό το θέμα, και μετά να δώσω συνήθεις συμβουλές: «Πάρτε τα παιδιά σας στην εκκλησία», «Διαβάστε τους τις Αγίες Γραφές», «Δείξτε ένα ευσεβές παράδειγμα στην προσωπική σας ζωή». Αλλά γιατί; Αυτό είναι ήδη κατανοητό... Επομένως, ειλικρινά απάντησα ότι, δυστυχώς, δεν έχω ακόμη παιδιά και δεν μπορώ να προτείνω κάτι λογικό. Αμέσως όμως σύστησα έναν πολύτεκνο ιερέα, με τον οποίο πατέρας τριών παιδιών μπορούσε να συζητήσει τις ερωτήσεις της. Νομίζω ότι αυτή η προσέγγιση είναι σωστή. Τελικά, πώς μπορείς να δώσεις συμβουλές για τη γονική μέριμνα χωρίς να έχεις εμπειρία σε αυτό;