ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΣΤΑ ΟΡΗ ΓΙΟΥΡΑ ΣΤΟΥΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΤΟΠΟΥΣ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΒΕΤΙΑΣ.. Η ΑΦΗΓΗΣΗ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΠΟΙΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗ ΝΕΟΦΩΤΙΣΤΟΥ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ Ο ΌΠΟΙΟΣ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΒΑΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΑ. ΠΑΤΗΡ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΡΟΟΥΖ.

ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ του Προφήτη ’Ηλία, στίς 20 Ίουλίου/2 Αύγουστου, 1976, άρχισα τό προσκύνημά μου στούς Ορθόδοξους άγιους τόπους τής Ανατολικής Γαλλίας καί Ελβετίας. Τό προσκύνημά μου άρχισε από τό Βίισμπαντεν, από τόν ναό τής Δικαίας Ελισάβετ. Είχα έρθει στό Βίισμπαντεν γιά το Σαββατοκύριακο, όπως κάνω συχνά. Τήν ήμερα αυτή ό Πατήρ Μάρκος τέλεσε τήν Αγρυπνία καί τήν Θεία Λειτουργία γιά τόν άγιο Προφήτη, και έπειτα μου διάβασε μία προσευχή γιά τό ξεκίνημα τού ταξιδιού μου.

Από τό Βίισμπαντεν πήγα στήν πλησιέστερη Αεροπορική Βάση των Ηνωμένων Πολιτειών στήν Φρανκφούρτη, όπου νοίκιασα ένα αύτοκίνητο. Δέν ήμουν καί τόσο ενθουσιασμένος, έχοντας την προοπτική ότι θά ταξιδεύω μόνος μου, άλλά ζητώντας τήν εύλογία του Θεού, ξεκίνησα τό ταξίδι αύτό χωρίς κάποια συντροφιά.

Τό επόμενο πρωΐ άρχισα τό πρώτο τμήμα τού ταξιδιού μου. Είναι πολύ άνετα νά ταξιδεύει κανείς στήν Γερμανία, καθώς ύπάρχουν πολλά σημεία σέ όλη τήν διαδρομή, όπου μπορεί κανείς νά ξεκουραστεί καί νά

φάει. Περνώντας στήν Ελβετική έξοχή, ή μορφολογία του εδάφους γίνεται ανηφορική, καί τό τοπίο πιό γραφικό. Αφού διέσχισα τήν Βέρνη, ό αυτοκινητόδρομος υπερταχείας κυκλοφορίας τελείωσε καί άρχισε μία ευχάριστη οδήγηση σέ μικρούς εξοχικούς δρόμους μέσα από τό

Ελβετικό εξοχικό τοπίο. Υπάρχουν πολλά χωριά μέ άγροκτήματα, όλα κτισμένα μέ τόν χαρακτηριστικό Ελβετικό ρυθμό. 'Η άτμόσφαιρα ήταν ζεστή καί καθαρή, πράγμα πού βοηθούσε σέ μιά πολύ ευχάριστη οδήγηση. Αφού διέσχισα τήν Λωζάννη, συνέχισα γύρω από τήν Λίμνη Γενεύη κατευθυνόμενος πρός τήν Κοιλάδα τού Άνω Ρήνου. 'Ο πρώτος Ορθόδοξος άγιος τόπος πού επιθυμούσα να έπισκεφτώ ήταν ό Άγ. Μαυρίκιος (ή άρχαία μονή τού Άγκόνουμ).

Έξω από τήν Λωζάννη σταμάτησα γιά να πάρω μαζί μου έναν

ταξιδιώτη, πράγμα πού ήταν γιά μένα άπρόοπτο. Αποδείχθηκε ότι ό συνταξιδιώτης μου ήταν Αμερικανός πού σπούδαζε στήν Ταϋλάνδη, ό όποιος τούς προηγούμενους έξι μήνες ταξίδευε μέ άργούς ρυθμούς διά ξηράς διά μέσου τής Ασίας καί τής Εύρώπης. Κατευθυνόταν στό Παρίσι γιά μία πτήση στήν πατρίδα του, Ίντιάνα. Βεβαίως χάρηκα πολύ πού συναντούσα έναν πατριώτη μου, ό όποιος κατευθυνόταν πρός το Σαμονίξ τής Γαλλίας, καί μιας καί ό Άγ. Μαυρίκιος ήταν στήν

κατεύθυνσή του χάρηκε πού βρήκε μέσον να πάει πρός τά εκεί. Τό όνομά του ήταν Ντέϊβιντ.

Ο δρόμος από τήν Λωζάννη πρός τόν Άγ. Μαυρίκιο στρίβει

περνώντας γύρω από τήν βορειοανατολική πλευρά τής Λίμνης Γενεύης καί κατόπιν συνεχίζει ψηλά μέχρι τήν Κοιλάδα τού Ρήνου. Είναι μία πανέμορφη διαδρομή κατά μήκος των ακτών τής λίμνης. Τά βουνά παρουσιάζουν εξαίσιο θέαμα καί ή κοιλάδα τού ποταμού είναι διάσπαρτη μέ φάρμες καί χωριά. Σύντομα φτάσαμε στήν πόλη τού Άγ. Μαυρίκιου, πού βρίσκεται δίπλα σέ άπότομους βράχους τό μεγαλύτερο μέρος τής έξοχής πού τήν περιβάλλει είναι άγροτική γή. Δέν είχαμε καμία ιδιαίτερη δυσκολία να βρούμε τό αβαείο μέ τό χαρακτηριστικό του κωδωνοστάσιο. Αφού παρκάραμε τό αυτοκίνητο, μπήκαμε σέ ένα κτίριο συνεχόμενο μέ τόν ναό καί ζητήσαμε να μάθουμε άν κανείς εκεί μιλάει Αγγλικά. 'Ο θυρωρός πού άπάντησε μιλούσε μόνον Γαλλικά, και μέ τά φτωχά μου Γαλλικά δέν καταφέραμε καί πολλά πράγματα.

Μας κατηύθυνε πρός τήν εκκλησία, όπου καί βρήκαμε ένα νέο άνδρα πού προφανώς προετοιμαζόταν γιά τήν έσπερινή άκολουθία. Μιλούσε λίγα Αγγλικά καί προσφέρθηκε να μάς βοηθήσει πολύ. Αποδείχθηκε ότι ήταν ένας νέος ιερέας τής κοινότητας τών Αύγουστινιανών, ή όποια είχε κατοικήσει στήν περιοχή από τό 1128 όταν οί ιερείς κατέλαβαν το Αβαείο. Ώς συνέπεια των μεταρρυθμίσεων τής Ρωμαϊκής εκκλησίας, τά μέλη τής κοινότητας κατά τό μεγαλύτερο μέρος φορούν κοσμική ενδυμασία, έκτος όταν έχουν κάποια εκκλησιαστική άκολουθία.

Είχαμε φτάσει πολύ αργά γιά τήν τελευταία περιήγηση τού

«Θησαυροφυλακίου», άλλά ό νεαρός ιερέας ήταν πολύ ευγενικός ώστε φρόντισε να μπορέσουμε να δούμε τά λείψανα καί τούς θησαυρούς. Τα λείψανα τού Άγ. Μαυρίκιου, καθώς καί άλλων άγιων, μαζί μέ πολλά αρχαία έργα τέχνης, φυλάσσονται σε έναν ειδικά κατασκευασμένο γιά τόν

σκοπό αυτό θόλο. Δυστυχώς, τά πάντα έκτίθενται ώς έκθέματα μουσείου μάλλον παρά ώς άγια λείψανα. Ρώτησα μέ τόλμη γιά τήν πιθανότητα προσκύνησης τών λειψάνων (πού φυλάσσονται πίσω από γυάλινη θήκη), άλλά είπαν ότι είναι άδύνατον. Προφανώς μετακινούν τά λείψανα

από τόν θόλο μόνο μία ή δύο φορές τόν χρόνο. Παρόλο ότι δέν υπήρχε πολύς χρόνος, κατόρθωσα να άπευθύνω μία προσευχή στόν Αγ. Μαυρίκιο ένώπιον τών λειψάνων του, καί μνημόνευσα καί την Άδελφότητά σας.

Πληροφορηθήκαμε ότι ό ένας από τούς ιερείς τής κοινότητας ήταν Άγγλος, άλλά έλλειπε αύτόν τόν καιρό καί δέν θά βρισκόταν εκεί παρά μόνον τήν επόμενη ημέρα. Ήθελα να δώ περισσότερα, άλλά ήταν ήδη αργά καί είχα να σκεφτώ καί πού θά περάσουμε τήν νύχτα. 'Ο Ντέϊβιντ (ό Αμερικανός φοιτητής) κατευθυνόταν πρός τό Σαμονίξ τής Γαλλίας, άκριβώς μετά τά σύνορα, καί καθώς είχε πληροφορηθεί ότι υπήρχαν φθηνά μέρη γιά να μείνει κανείς εκεί, αποφάσισα να πάμε εκεί γιά να μείνουμε τήν νύχτα.

Από τόν Άγ. Μαυρίκιο οδηγήσαμε μέχρι τό Μαρτινύ καί έπειτα

αρχίσαμε να ανεβαίνουμε στά βουνά. Είναι μία πολύ άπότομη και θεαματική διαδρομή, ειδικά ή άνάβαση από τήν Κοιλάδα τού Ρήνου. Διασχίσαμε τά σύνορα μέ τήν Γαλλία καί άμέσως μετά ήρθαμε στο Σαμονίξ, όπου πήραμε ένα δείπνο καί βρήκαμε ένα φθηνό μέρος να περάσουμε τήν βραδυά.

Ξυπνήσαμε τό επόμενο πρωΐ στήν σκιά τού Μόν Μπλάν, πού κυριαρχεί μεγαλοπρεπώς σε όλη τήν περιοχή. Είχα σκεφτεί να γυρίσουμε πίσω στόν Άγ. Μαυρίκιο, ελπίζοντας να βρώ τόν Άγγλο ιερέα καί να πάρω κάποιες πληροφορίες από αύτόν σχετικά μέ τό αβαείο. Από εκεί σκεφτόμουν να συνεχίσω τό ταξίδι στήν Γενεύη. 'Ο Ντέϊβιντ συμφώνησε να έρθει μαζί μου. Χαιρόμουν πού είχα παρέα.

Λίγα λόγια γιά τόν Ντέϊβιντ. Ήταν ένας νέος άνθρωπος γύρω στα 21, μέτριου αναστήματος, μέ μακριά ξανθά μαλλιά, στό στύλ πού είναι τώρα τής μόδας να τά έχουν οί νέοι. Είχε μερικές πολύ ένδιαφέρουσες εμπειρίες στήν πορεία των ταξιδιών του. Δέν μπορώ να πω ότι ήταν ιδιαίτερα θρησκευόμενος, άλλά ήταν άνοιχτός σε θρησκευτικές ιδέες και μου έκανε πολλές ερωτήσεις σε όλο μας τό ταξίδι. Προερχόταν από Προτεσταντική οικογένεια, καί δέν είχε πολλές σταθερές πεποιθήσεις, εκτός από ορισμένες βασικές άντιλήψεις γύρω από τόν Χριστιανισμό. Δυστυχώς είχε άποκτήσει λίγες ιδέες— πιθανόν μέσα από τήν

Αμερικανική έκπαιδευτική του εμπειρία— πού θά έπρεπε να ονομαστούν «φιλελεύθερες», καί κάναμε κάποιες ζωηρές συζητήσεις ορισμένες φορές.

Έπιστρέφαμε από τό Σαμονίξ στόν 'Άγ. Μαυρίκιο καί μπορέσαμε να βρούμε τόν ’Άγγλο ιερέα, π. Φόξ. Ήταν ένας πιό ήλικιωμένος άνδρας, παρόλα αύτά όμως άκόμη δραστήριος. Είχε δεχτεί σαφώς τόν Παπικό εκσυγχρονισμό καί μιλούσε κάπως άποδοκιμαστικά γιά τόν Γάλλο Αρχιεπίσκοπο Λεφέβρ, ό όποιος αψηφά τόν Πάπα σχετικά μέ τήν Λατινική Λειτουργία καί άλλες μεταρρυθμίσεις πού θεσπίστηκαν στό Βατικανό  Αντιλήφθηκα, όμως, ένα τόνο λύπης, όταν ό π. Φόξ άνέφερε ότι ή άκολουθία στό αβαείο γινόταν τώρα στά Γαλλικά αντί της Λατινικής, ή οποία χρησιμοποιείτο τούς 15 περίπου προηγούμενους αιώνες.

Ό π. Φόξ ήταν πολύ φιλικός. Τού έξήγησα τόν λόγο γιά τόν όποιο είχα έρθει, τού είπα κάτι γιά τό περιοδικό ORDODOX WORD καί του μίλησα γιά τά σχέδιά σας σχετικά μέ τήν έκδοση ορισμένων από τά έργα τού Λγ. Γρηγορίου τής Τούρ. Στό σημείο αυτό έδειξε αρκετό ένδιαφέρον, καί άμέσως πήγε στήν βιβλιοθήκη τού αβαείου καί πήρε από τό ράφι έναν παλιό τόμο τής Λατινικής Πατρολογίας τού ΜIGNE πού περιείχε τά έργα τού Αγ. Γρηγορίου. Αργότερα μάς διάβασε ένα τμήμα των έργων τού Αγίου, στό όποιο αναφέρεται τό Αβαείο.

Ό π. Φόξ μάς οδήγησε σε ένα δρόμο πού άνεβαίνει πρός τήν

πλευρά τού βράχου σε ένα παρεκκλήσιο, όπου κάποτε ύπήρχε

ερημητήριο, πού τό ίδρυσε κάποιος Αγ. Αμάτους τόν 6ο αιώνα. Ή άναρρίχηση είναι άρκετά άπότομη, άλλά τό μονοπάτι βρίσκεται σε καλή κατάσταση καί σε ορισμένα μάλιστα σημεία του έχει ανοικοδομηθεί. Προφανώς γίνονται τακτικά άκολουθίες εκεί καί οί προσκυνητές προσέρχονται συχνά όταν φθάσαμε στό παρεκκλήσιο, προσευχόταν εκεί μιά μοναχή. Εκεί κοντά βρίσκεται ένα μικρό σπίτι, πράγμα πού δηλώνει ότι ίσως, ακόμη καί πρόσφατα, κάποιος ζούσε εκεί.

Όταν κατηφορίσαμε από τόν βράχο, συναντήσαμε καί πάλι τόν π. Φόξ, ό όποιος μάς έδειξε τήν εκκλησία του αβαείου. 'Η σημερινή εκκλησία είναι παλιά, άλλά δεν είναι αυτή ή άρχική εκκλησία πού ύπήρχε. 'Η αυθεντική εκκλησία (προφανώς ή βασιλική πού έπισκέφθηκε ό Άγ. Ρωμανός) ήταν κτισμένη άκριβώς έπάνω στον βράχο· ότι άπομένει από αύτήν είναι τά θεμέλια καί μία κρύπτη κάτω από αύτήν. Ό π. Φόξ μάς είπε ότι στίς έκσκαφές τής κρύπτης ανακάλυψαν μία αρχαία

τοιχογραφία, ή όποια εξαφανίστηκε μέσα σε λίγες ώρες, προφανώς από τήν έκθεσή της στον άέρα—άλλά όχι πρίν προλάβουν να τήν

φωτογραφίσουν.

Τό άποκορύφωμα τής όλης μου έπίσκεψης στό αβαείο ήταν όταν είδα τό πραγματικό σημείο στήν κρύπτη, όπου βρίσκονταν τά λείψανα του Άγ. Μαυρίκιου καί άλλων μαρτύρων. Ζήτησα από τόν π. Φόξ ένα κομμάτι πέτρας από τόν τάφο όπου είχαν τοποθετηθεί τά λείψανα, καί

παρόλο πού στήν άρχή δίστασε, τελικά μου έδωσε ένα κομμάτι από τον βράχο, από τό πραγματικό σημείο όπου βρίσκονταν τά λείψανα του Άγ. Μαυρίκιου, καί άλλο ένα κομμάτι από ένα σημείο πού ήταν λίγα μέτρα πιό μακριά, όπου είχαν τοποθετηθεί άλλα λείψανα.

Καθώς άναχωρούσαμε από τόν Άγ. Μαυρίκιο, σταματήσαμε γιά να δούμε τόν ένοριακό ναό του Άγ. Σιγισμούνδου, ένός ευλαβούς βασιλέως τών Βουργουνδιών του 6ου αιώνα. Αυτός βοήθησε να ιδρυθεί τό αβαείο καί εισήγαγε εκεί τό (ακοίμητο ψαλτήριο)· τα λείψανα του βρίσκονται κάτω από τό θυσιαστήριο του ενοριακού ναού.

Μπόρεσα επίσης να προσφέρω σύντομες προσευχές καί έδώ. Συνεχίσαμε τό ταξίδι μας κατά μήκος τής νότιας ακτής τής Λίμνης Γενεύης, περνώντας τά Γαλλικά σύνορα καί έπειτα επιστρέφαμε καί πάλι στην Ελβετία, άκριβώς έξω από τήν πόλη τής Γενεύης.

'Η Γενεύη είναι μία μητρόπολη μέ μεγάλη κίνηση καί μέ πολύ διεθνή χαρακτήρα. Πρώτα θέλησα να βρώ τόν Ρωσικό Όρθόδοξο Καθεδρικό μας καθώς καί τόν Αρχιεπίσκοπο Αντώνιο, μέ τήν έλπίδα να βρώ ένα τόπο γιά να περάσω τήν νύχτα. Βρήκαμε τόν καθεδρικό, άλλά δεν μπορέσαμε να έντοπίσουμε τόν Αρχιεπίσκοπο. Έμαθα άργότερα ότι

βρισκόταν σε επίσκεψη στήν Γερμανία. Αφού ό Ντέϊβιντ πήρε κάποιες πληροφορίες σχετικά μέ φτηνή διαμονή, κάναμε ορισμένα τηλεφωνήματα καί βρήκαμε ένα μέρος πολύ κοντά στό Ανάκτορο της Λεγεώνας τών Εθνών. Τήν έπόμενη ημέρα επιστρέφαμε στόν Ρωσικό

Καθεδρικό γιά να δούμε τό έσωτερικό. Εξωτερικά ήταν πολύ

εντυπωσιακός, από μέσα όμως όχι καί τόσο. Άναψα ένα κερί στήν μνήμη του Επισκόπου Λεοντίου τής Γενεύης, αδελφού τού νυν Αρχιεπισκόπου, καί κατόπιν αναχωρήσαμε, οδηγώντας μέ κατεύθυνση προς τήν Γαλλική Γιούρα. Ό Ντέϊβιντ είχε αποφασίσει να μέ συνοδέψει μέχρι τήν Γαλλία.

Τά Όρη Γιούρα δέν είναι μακριά από τήν Ελβετία. Δέν είναι τόσο εντυπωσιακά όσο οί Άλπεις, άλλά έχουν πράγματι τήν δική τους ομορφιά καί είναι άρκετά βραχώδη. Μετά τήν άρχική άναρρίχηση στα όρη, φθάσαμε σε μία πολύ ευχάριστη πεδιάδα, όπου πήρα μία στροφή κατά λάθος. Ταξιδέψαμε άρκετά χιλιόμετρα προτού να άνακαλύψω το λάθος μου, άλλά ήταν ωραία να οδηγείς μέσα στό εξοχικό τοπίο, όπου

τό μόνο πού συναντούσες ήταν ώς έπί τό πλείστον αγροκτήματα και μικρά χωριά. Μόλις μπήκα στήν σωστή κατεύθυνση, φθάσαμε τελικά στό Σάν Κλώντ. Τό Σάν Κλώντ είναι μιά πόλη μέ πολλή κίνηση, και μοιάζει λιγάκι καί μέ τόπο θερινών διακοπών. Επειδή τά Γαλλικά μου

είναι τόσο φτωχά, άναζήτησα έπιμελώς κάποιον πού να μιλά Αγγλικά, άλλά στό τοπικό τουριστικό γραφείο καί στόν καθεδρικό ναό μιλούσαν μόνο Γαλλικά. Ήταν πολύ άπογοητευτικό, ιδιαίτερα έπειδή είχα τόσα πολλά να ρωτήσω.

Ό καθεδρικός ναός, κτισμένος στήν τοποθεσία όπου κάποτε

βρισκόταν ή μονή τού Άγ. Ρωμανού, χρονολογείται από τόν μεσαίωνα, άλλά στήν πραγματικότητα δέν αποτελεί καθόλου κάτι τό ξεχωριστό.

Στήν ίδια τήν πόλη κυριαρχούν από τήν μία πλευρά οί απότομοι βράχοι Λεμπαγιάρ . Στό εσωτερικό τού καθεδρικού υπάρχει ένα παρεκκλήσιο άφιερωμένο στόν Άγ. Κλαύδιο, , ό όποιος ήταν ηγούμενος άλλά καί επίσκοπος τόν 7ο αιώνα. Τά άφθαρτα λείψανα τού άγιου καταστράφηκαν από τούς επαναστάτες κατά τήν Γαλλική Επανάσταση, καί ότι έχει απομείνει είναι ένα δάχτυλο τού αριστερού χεριού. Προσευχήθηκα μπροστά σε αυτό τό λείψανο καί άναψα καί νκεριά. Καθώς αντιμετώπιζα μεγάλη δυσκολία να βρώ όποιονδήποτε μέ τον όποιο να συζητήσω γιά τόν Άγ. Ρωμανό καί τήν μονή του, αποφάσισα να συνεχίσω τό ταξίδι σε κάποια από τά άλλα γειτονικά μέρη γιά τά νόποια μού γράψατε. Ή έπόμενη στάση ήταν τό χωριό τού Άγ. Λουπισίνου.

Φαίνεται πώς ή τοποθεσία τής μονής τού Άγ. Ρωμανού δέν ήταν ιδιαίτερα κατάλληλη γιά τήν γεωργία, καί καθώς αυξανόταν ή αδελφότητα ήταν άπαραίτητο να αναζητήσουν άλλα μέρη γιά εξερεύνηση τροφής. "Ενα από αυτά ήταν τό χωριό Σάν Λουπισάν, πού πήρε τό

όνομά του από τόν άδελφό τού Άγ. Ρωμανού. 'Ο 'Άγ. Λουπισίνος ζούσε κυρίως σε αυτήν τήν μονή, ή οποία δημιουργήθηκε γιά να παρέχει την τροφή στό κυρίως μοναστήρι. Τό χωριό δέν είναι μακριά από τό Σάν

Κλώντ, υπάρχει όμως μία διαφορά στό έδαφος από άποψη

μορφολογίας, καί ή περιοχή γύρω από τό Σάν Λουπισάν μοιάζει σίγουρα πιό κατάλληλη γιά καλλιέργεια.

Τό Σάν Λουπισάν είναι ένα νυσταλέο χωριό. Τό κυρίως κτίριο είναι ό ναός, ό όποιος μοιάζει να είναι άρκετά παλιός, άν καί δέν θάθελα να μαντέψω πόσο παλιός άκριβώς. Ή μπροστινή πόρτα είναι κάτω από το επίπεδο τού δρόμου. Δέν υπάρχει τίποτε τό θεαματικό όσον άφορά τόν

ίδιο τόν ναό, άλλά ικανοποιήθηκα πολύ πού βρήκα ότι τά λείψανα του Λγ. Λουπσίνου βρίσκονταν εκεί, άναπαυόμενα κάτω από τό θυσιαστήριο πού βρισκόταν δίπλα. Έκανα προσευχή μπροστά καί από αύτά τα λείψανα.

Όχι μακριά από τόν ναό, κατεβαίνοντας μία πάροδο, βρίσκεται ή κατοικία τού ιερέα τού χωριού. Νομίζω πώς τά κτίσματα αύτού του σπιτιού άποτελούσαν κάποτε μέρος τής μονής. Κατόρθωσα να βρω τον ιερέα καί μπορέσαμε να συζητήσουμε επειδή μιλούσε λίγα Γερμανικά. Ήταν πολύ ευχάριστος. Εξήγησα γιατί ήμουν εκεί καί τί έψαχνα, και εκείνος μού έδωσε κατευθύνσεις πώς να βρω τό χωριό Σάν Ρομάν. Μού

είπε επίσης γιά τό σπήλαιο τής Λγ. ’Άννας, πού βρίσκεται κοντά στό Σαν Κλώντ. 'Ο ιερέας αύτός (πού ήταν επίσης ντυμένος μέ κοσμική ενδυμασία) έκανε κάποιο σχόλιο, τό όποιο θεώρησα ότι ήταν αρκετά άκριβές. Είπε ότι ύπήρχε πολύ μεγάλος σεβασμός γιά τούς άγιους της Όρθόδοξης Εκκλησίας, ενώ στούς Προτεστάντες δέν ύπήρχε σχεδόν

καθόλου* όσο γιά τούς Ρωμαιοκαθολικούς, είπε ότι βρίσκονταν κάπου ενδιάμεσα. Ό ιερέας αύτός άνέφερε ότι πολύ σύντομα θά κυκλοφορούσε ένα φυλλάδιο μέ θέμα τόν ναό τού Λγ. Λουπισίνου καί θά είχε καί

εικόνες.

Από τό Σάν Λουπισάν ταξιδέψαμε περίπου πέντε χιλιόμετρα μέχρι το χωριό Σάν-Ρομάν. Έξω από τό χωριό καί πάνω σε βράχο πού δέσποζε στήν κοιλάδα τού ποταμού, υπάρχει ένα μικρό παρεκκλήσιο. Το παρεκκλήσιο αυτό βρίσκεται δεξιά, στήν άκρη κάποιων απότομων βράχων. Είναι εντελώς άδειο, καί έκτος από τό θυσιαστήριο υπάρχει μόνον ή λειψανοθήκη, μέ τά λείψανα τού Λγ. Ρωμανού, ή όποια βρίσκεται πάνω στήν Άγ. Τράπεζα. Πήγα γύρω-γύρω προς τό πίσω μέρος της Άγ. Τράπεζας γιά να δω αν θά μπορούσε να ανοιχτεί ή νλειψανοθήκη, καί βεβαίως, ύπήρχε ένα πορτάκι. Μέσα βρισκόταν μία γυάλινη θήκη μέ τά λείψανα του Άγ. Ρωμανού. Ήταν άληθινά μεγάλη εύλογία να άξιωθώ να δώ τά λείψανα του Αγίου καί να προσευχηθώ ένώπιόν τους.

Από τό Σάν-Ρομάν έπιστρέψαμε στό Σάν-Κλώντ, κυρίως γιά να

μπορέσω να βρω τό σπήλαιο τής Άγ. Άννας. Μου είπαν να

άκολουθήσω ένα μονοπάτι πού οδηγούσε ψηλά στοάς βράχους. Στην πορεία μου πήρα ένα κουκουνάρι καί ένα κλαδί από ένα έλατο, όπως μου ζητήσατε. Κατάφερα να βρω τό σπήλαιο, άλλά αυτό δέν ήταν παρά μια μεγάλη σπηλιά, καί δέν ύπήρχε καμιά ένδειξη ότι ύπήρχε κάτι θρησκευτικό σχετικά μέ αυτό. Προφανώς εξυπηρετούσε ως κατοικία κάποιου ερημίτη κατά τήν αρχαιότητα. Περίπου στά μισά του δρόμου

καθώς ανέβαινα γιά τό σπήλαιο είδα ένα παλιό σπίτι, εγκαταλελειμμένο.

Κατευθυνόμασταν τώρα προς τό Γκρανβό. 'Ο δρόμος μάς πήγε βόρεια, έξω από τήν ψηλή ορεινή περιοχή καί μέσα στο πανέμορφο εξοχικό τοπίο πού ήταν κατάσπαρτο από λίμνες καί λόφους, νπού ξεδιπλώνονταν διαρκώς ό ένας μετά τόν άλλον. 'Η λίμνη του Γκρανβό είναι πανέμορφη. Υπήρξε έποχή πού βρισκόταν ένα μοναστήρι πάνω σε αυτήν τήν λίμνη, ένα από εκείνα πού ιδρύθηκαν από τους μοναχούς τής Γιοΰρα μετά τήν έποχή τού Άγ. Ρωμανού- άλλά τώρα αυτό πού άπομένει είναι ένα χωριό καί ένας ένοριακός ναός. 'Η εκκλησία ήταν κλειστή, καί έτσι δέν μπόρεσα να δώ τό εσωτερικό της. Επισκεφτήκαμε καί τό Άάκ ντε Μπονλιέ, πού είναι πιό άπομονωμένο από τό Γκρανβό. Μία άναμνηστική πλάκα κοντά στήν λίμνη άναφέρει ένα ίδρυμα του Καρτουσιανού Τάγματος πού ύπήρχε κάποτε στήν περιοχή. Σε μικρή άπόσταση από τήν λίμνη πρόσεξα μερικά κτίρια πού έμοιαζαν σαν μοναστήρι, άλλά πραγματικά δέν μπορούσα να τό πώ καί μέ βεβαιότητα.

Τό πρωί ήμασταν στόν δρόμο καί πάλι, κατευθυνόμενοι τώρα προς τήν Γερμανία. Καθ’ οδόν σταματήσαμε στό Ρομανμουτιέ, νοτιοδυτικά τής Λίμνης Νεσατέλ. Έδώ είναι ό τόπος ένός μοναστηριού πού ιδρύθηκε από τόν Άγ. Ρωμανό. Τό χωριό, τό όποιο βρίσκεται σε μία υπέροχη, ήρεμη κοιλάδα, είναι αρκετά παλιό καί γραφικό. 'Η εκκλησία είναι άρκετά παλιά—περίπου χιλίων χρόνων—καί έχει αναστηλωθεί με ωραίο τρόπο. Τό εσωτερικό της είναι τώρα πολύ λιτό, στό στύλ ενός Προτεσταντικού ναού, όπως ήταν από τότε πού ή κυβέρνηση τής Βέρνης έπέβαλε στήν πόλη τήν έξουσία της καί τήν Προτεσταντική θρησκεία κατά τήν Μεταρρύθμιση. Αρχικά ύπήρχαν τοιχογραφίες, άλλά οι Προτεστάντες τίς κάλυψαν με άσβεστη. Ορισμένες από αυτές έχουν αποκατασταθεί, άν καί είναι άρκετά άμυδρές. Αυτήν τήν στιγμή ή εκκλησία άνήκει στούς Προτεστάντες· υπάρχουν δύο Προτεστάντισσες νάδελφές πού τήν φροντίζουν, οί όποιες βοηθούνται από δύο νΡωμαιοκαθολικές αδελφές, μέ τίς όποιες, κατά ένα «οικουμενικό» τρόπο, λένε τίς προσευχές τους μαζί.

Από τό Ρομανμουτιέ πήραμε τόν δρόμο τής έπιστροφής γιά την Βασιλεία καί συνεχίσαμε γιά τήν Γερμανία, όπου τελικά φθάσαμε στό σπίτι μου. Έτσι τελείωσε τό προσκύνημα. Μέσα σε λίγες σύντομες ημέρες κάλυψα άρκετά μίλια καί είδα πολλά ένδιαφέροντα πράγματα πού μέ γέμισαν μέ έμπνευση. Θά μου άρεσε να κρατούσε αυτό τό ταξίδι περισσότερο χρόνο, άλλά αυτό δέν ήταν δυνατό να γίνει. Κατόρθωσα να δω τά λείψανα πολλών άγιων καί να έπισκεφθώ τά μέρη πού άγιάσθηκαν

από τήν άγια ζωή τους, πράγματα γιά τά όποια είμαι εύγνώμων.

Ολα όμως είναι πολύ κρυμμένα. Οί άγιοι αύτοί, μέ έξαίρεση κάποια τοπική λατρεία, είναι άγνωστοι καί κανείς δέν ένδιαφέρεται γιά αύτούς. Τό χειρότερο είναι ότι άναμφίβολα ύπάρχουν πολλά άλλα μέρη στην Δύση, παρόμοια μέ τά μέρη πού έπισκέφθηκα, τά όποια απλώς είναι παραμελημένα. Δέν βρίσκει κανείς πιά προσκυνητές—μόνον τουρίστες.

Οί διάφοροι άγιοι τόποι έχουν ύπομείνει πολλά μέσα στά τόσα χρόνια· έχουν ύποφέρει από πολέμους, από τήν Μεταρρύθμιση καί από την έπανάσταση. Αλλά τώρα, στόν 20ό αιώνα, αυτοί οί θαυμάσιοι τόποι, έχουν μετατραπεί σε τουριστικά άξιοθέατα. Αυτό μοιάζει να είναι ή έσχατη βλασφημία. Εκείνο πού άποκομίζει κανείς από τέτοια μουσεία

είναι ψυχρότητα καί ένα αίσθημα λύπης γιά ότι έχει χαθεί.

Δοκίμασα να έξηγήσω στόν Ντέϊβιντ όσον άφορά τούς άγιους καί την σημασία τους γιά τούς Ορθόδοξους Χριστιανούς. Δέν ήταν όμως εύκολο, έφ’ όσον ή άντίληψη αυτή έχει περιπέσει σε τέτοια άχρηστία στήν Δύση. Έν τούτοις, είναι τόσο βαθειά άντίληψη. Πράγματι, οί άγιοι είναι τό κλειδί γιά τήν Όρθοδοξία. Δέν ύπάρχουν ιδέες καί θεωρίες για τίς όποιες χαριτολογούν οί λόγιοι καί όσοι προσποιούνται τούς λογίους, να άλλά μάλλον οί ίδέες αυτές αποτελούν τήν θεολογία στήν πράξη, είναι οι ζωντανοί φορείς τής Όρθοδοξίας, είναι εκείνο τό όποιο πρέπει να γίνουμε. Καί ή δόξα τής Όρθόδοξης Εκκλησίας είναι ότι οί άγιοι είναι ζωντανοί καί πραγματικοί καί παρόντες, πού μάς άνοίγουν τόν δρόμο και μάς βοηθούν στην πορεία μας μέ τά παραδείγματα τους, τίς διδασκαλίες τους καί τίς προσευχές τους. "Αν οί άγιοι δεν είναι αυτό πού πρέπει να είναι γιά μάς, είναι γιατί εμείς έχουμε απομακρυνθεί από αυτούς, τους έχουμε ξεχύσει καί τούς έχουμε παραμελήσει. Εκείνο πού είναι τρομακτικό γιά μάς είναι ότι καί εμείς διατρέχουμε τόν κίνδυνο να χάσουμε τούς άγιους, ακριβώς όπως τούς έχει χάσει καί ή Δύση πρίν από μάς. Μόνο μέ άγώνες καί επιμελείς προσπάθειες μπορούμε να προσκολληθούμε στούς άγιους.

Ό Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης, δείχνοντας άπλώς ένδιαφέρον γιά τους άγιους τής Δύσης, μάς έχει δώσει τήν ώθηση να άγωνιστούμε να γνωρίσουμε καί να άγαπήσουμε τούς άγιους τής Δύσης σάν αληθινά δικούς μας. Καί σε ποιόν άλλον άνήκουν, άν όχι σε μάς;

Σάς εύχαριστώ μέ όλη μου τήν καρδιά γιατί μού προτείνατε αυτό το προσκύνημα καθώς καί γιά τίς ιδέες καί τίς συμβουλές σας σχετικά μέ τα όσα θά έπρεπε να δώ. 'Ο Θεός να σάς ευλογεί στις προσπάθειές σας να άνάψετε στούς Ορθόδοξους Χριστιανούς αυτών των τελευταίων ήμερων

τήν φωτιά πού έλαμψε τόσο δυνατά καί συνεχίζει να λάμπει γιά εκείνους πού έχουν τά μάτια να τήν δουν, στούς άγιους τής Δύσης.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΙΟΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦ

Vita Patrum-Ο Βίος των Πατέρων, του Αγ. Γρηγορίου της Τούρ [Πατερικό της Γαλατίας του 5ου αιώνα]