Ο Άγιος Στέφανος!!!

Ο Άγιος Στέφανος

Η ΦΟΡΗΤΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΡΩΤΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΚΑΙ ΑΡΧΙΔΙΑΚΟΝΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΣΤΟ ΟΜΩΝΥΜΟ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΠΟΦΙΛΙΑΣ Οι ιερές εικόνες στην ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση είναι αναπόσπαστο στοιχείο της πίστεώς μας. Είναι η ορατή φανέρωση του έργου της Θείας οικονομίας για τη σωτηρία του ανθρώπου. Η θεολογία περί των ιερών εικόνων θα λέγαμε ότι συμπυκνώνεται επιγραμματικά στο λόγο του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου: «οι ιερές εικόνες είναι για τους αγραμμάτους ότι η Αγία Γραφή για τους μορφωμένους» (Migne P.L. 77.1027). Στις ημέρες μας, όμως, η θεολογία των ιερών εικόνων θα πρέπει να ερμηνευτεί, προκειμένου ο πιστός που τις ασπάζεται, να ανακαλύψει και να διδαχθεί από το πλήθος των συμβόλων και των εννοιών που επιμελώς «κρύβονται» πίσω από τα σχήματα και τα χρώματα του εικονογράφου δημιουργού των. Στην ιστορούμενη και ερμηνευόμενη ιερά εικόνα, το πρόσωπο που δεσπόζει στο κέντρο είναι αυτό του Πρωτομάρτυρος και Αρχιδιακόνου Στεφάνου, που ήταν «άνδρας πλήρης πίστεως και Πνεύματος Αγίου» (Πρξ. 6,5), όπως πληροφορούμαστε από το βιβλίο της Καινής Διαθήκης, Πράξεις Αποστόλων, κεφάλαια 6 και 7, από όπου αντλούμε όλες τις πληροφορίες για τον πρωτομάρτυρα, τη ζωή και τη δράση του στην πρώτη χριστιανική κοινότητα των Ιεροσολύμων. Στην εικόνα μας, η έκφραση του προσώπου του δείχνει ότι «ο Στέφανος ήταν πλήρης πίστεως και δυνάμεως και εποίει τέρατα και σημεία μεγάλα εν τω λαώ» (πραξ. 6.8). Επιπλέον δε όσοι λογομαχούσαν μαζί του «ουκ ίσχυον αντιστήναι τη σοφία και τω πνεύματι ώ ελάλει» (Πρξ. 6,10). Ο κόκκινος χιτώνας: παραπέμπει στον δια λιθοβολισμού μαρτυρικό του θάνατο, αφού, όπως είναι γνωστό οι Εβραίοι «εκβαλόντες έξω της πόλεως ελιθοβόλουν» (Πρξ. 7,58). Το λευκό οράριο : δηλαδή η λευκή υφασμάτινη ταινία που αναγράφει τον Αγγελικό Ύμνο, παραπέμπει στη Διακονική του ιδιότητα που έλαβε ως πρώτος μεταξύ των εφτά Διακόνων «Δι’ επιθέσεως των χειρών» των Αγίων Αποστόλων. (Πρξ.6,6). Ο χορός των Γυναικών. Ο πρωτομάρτυρας Στέφανος περιστοιχίζεται από ικανό αριθμό χηρών και ορφανών. Συμβολικά αποδίδεται έτσι «ο γογγυσμός» των «Ελληνιστών» Χριστιανών της πρώτης εν Ιεροσολύμοις χριστιανικής κοινότητας «προς τους Εβραίους, ότι παρεθεωρούντο εν τη διακονία τη καθημερινή αι χήραι αυτών» (Πρξ. 6,1). Αυτή άλλωστε ήταν και η αιτία της εκλογής των εφτά Διακόνων που σκοπό είχε να αποκαταστήσουν την αδικία που γινόταν σε βάρος των «Ελληνόφωνων χηρών». Ο Αγ. Στέφανος στην εικόνα μας, ως Διάκονος, με σταθερές κινήσεις διανέμει δίκαια τα τρόφιμα προς τις χριστιανικές χήρες και τα ορφανά. Το αρχαιοελληνικό Ιωνικό κιονόκρανο. Τα προς διανομή τρόφιμα έμπροσθεν του Στεφάνου, δεν βρίσκονται επάνω σε κάποιο τραπέζι, αλλά συμβολικά επάνω σε ένα αρχαιοελληνικό Ιωνικό κιονόκρανο, εμφανώς διαρραγέν, επί του οποίου βρίσκεται κάνιστρο με άρτους και στάμνος που θα μπορούσε να περιέχει και οίνο. Ο συμβολισμός των προσφερομένων δώρων παραπέμπει και στην Διακονική υποχρέωση της προετοιμασίας του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Ο Διάκονος δεν τελεί το μυστήριο αλλά είναι αυτός που ως βοηθός του επισκόπου ή του πρεσβυτέρου, το προετοιμάζει, όπως γίνεται μέχρι και σήμερα στην εκκλησία. Ο Ιωνικός κίονας όμως έχει και τον δικό του βαθύτατο συμβολισμό που εμείς θα πρέπει «να αποκρυπτογραφήσουμε» προκειμένου να τον κατανοήσουμε. Το κιονόκρανο αρχικά παραπέμπει στην εθνική – ειδωλολατρική θρησκεία των αρχαίων Ελλήνων στους οποίους Έλληνες ανήκαν και οι εφτά Διάκονοι προτού ασπαστούν τον χριστιανισμό. Ως εκ τούτου δεχόμαστε ότι ο Στέφανος έδρασε στο μεταίχμιο δύο κόσμων. Ο ένας δύει, η ειδωλολατρική θρησκεία και ο άλλος ανατέλλει, η χριστιανική αλήθεια και η φανέρωση της εκκλησίας. Χρονικά της δράσεως του Αρχιδιακόνου Στεφάνου έχει προηγηθεί η επιθυμία των ‘Ελλήνων’ που ζητούσαν να δουν τον Ιησού. «Έλληνες τινές ... ηρώτων λέγοντες ... θέλομεν τον Ιησούν ιδείν» (Ιωαν. 12 20-21). Όταν οι Απόστολοι Ανδρέας και Φίλιππος πληροφορούν τον Χριστό για την επιθυμία των Ελλήνων «ο Ιησούς απεκρίνατο αυτοίς λέγων, ελήλυθεν η ώρα ίνα δοξασθή ο Υιός του ανθρώπου.» (Ιωαν. 6, 23). Μια πιστική ερμηνεία των λόγων του Ιησού γι’ αυτή τη συνάντηση θα μπορούσε να είναι: Εφόσον οι Έλληνες που πίστευαν ότι κατείχαν την πληρότητα της αλήθειας μέσω της φιλοσοφικής τους αναζήτησης θέλουν «Τον Ιησούν ιδείν», είναι σαν να αμφιβάλλουν για τις βεβαιότητες τους και κάτι νέο πληρέστερο και αληθινό αναζητούν. Είναι σαν να δημιουργούν ‘ρωγμή’ στην περίκλειστη φιλοσοφική τους δομή από την οποία ‘ρωγμή’ θα έμπαινε σταδιακά το ‘φως το αληθινόν’ (Θεία Λειτουργεία), που τελικώς θα διέλυε τα σκότη της ειδωλολατρίας. « Ο λαός ο καθήμενος εν σκότει είδε φως μέγα» (Ματθ. 4, 16). Γι’ αυτό και η ρωγμή στο κιονόκρανο της εικόνας μας προαναγγέλλει το τέλος του παλαιού κόσμου. «Ιδού καινά ποιώ πάντα» (Αποκ. 21, 5) λέει ο Ιησούς. Ο Αθλοθέτης Χριστός. Στο επάνω μέρος της εικόνας εμφανίζεται ο Αναστάς και εν δόξη Αναληφθείς αφ’ ημών εις τους ουρανούς Χριστός ο αληθινός Θεός ημών Τον Οποίο την ώρα του μαρτυρίου του ο Πρωτομάρτυρας «είδε εστώτα εκ δεξιών του Θεού» (Πρξ. 7, 55) στεφανώνει εδώ τον μιμητή του Ιδικού Του μαρτυρίου, με δάφνινο στεφάνι δόξης όπως ακριβώς στεφανώνονταν οι ήρωες αφού ο πρωτομάρτυρας Στέφανος ανεδείχθη «ως ο ηρωικότερος των αγίων Του». Η Λιτανεία της Ιεράς Εικόνας. Στο κάτω μέρος της εικόνας μας, υπάρχει μια ακόμα πρωτοτυπία, που θεολογικώς συνδέει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της εκκλησίας σε μια αδιάσπαστη ενότητα, χάριν του λεγομένου «Λειτουργικού χρόνου» που αποδίδεται υμνολογικά με την φράση «σήμερον ...». Υπό αυτήν την έννοια το παρελθόν της πρώτης εκκλησίας στην οποία έζησε και μαρτύρησε ο Άγιος Στέφανος ενώνεται με το παρόν, δηλαδή το παρεκκλήσιο που είναι αφιερωμένο στη μνήμη του και στη τιμή που αποδίδεται σε αυτόν, υπό του κλήρου και του λαού δια της ιεράς λιτανείας που παραπέμπει στο μέλλον της εκκλησίας αφού «πύλαι άδου ου κατισχύσουσιν αυτής» (Μτθ 16,18) Τελειώνοντας οφείλουμε θερμές ευχαριστίες στον άξιο εικονογράφο του παρεκκλησίου του Αγίου Στεφάνου Μποφίλιας, Χαράλαμπο Πυλαρινό τον Ζακύνθιο, όχι μόνο για την συνολική ιστόριση του παρεκκλησίου μας, αλλά και για την έμπνευση, τον σχεδιασμό, την σύνθεση και ολοκλήρωση της παρούσης φορητής εικόνας που θα κοσμεί πλέον το κεντρικό εικονοστάσι του παρεκκλησίου μας. Η χάρις του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος Ημών Ιησού Χριστού δια πρεσβειών του Αγίου Πρωτομάρτυρος είη μετά των δωρητών της Ιεράς Εικόνας και πάντων ημών. Αμήν. 

Ο εφημέριος του παρεκκλησίου π. Δημήτριος Παπαχαντζής.