Η συνδρομή του αγίου Ελευθερίου στον βίο του γέροντος Εφραίμ του Αριζονίτου !!! Η τοιχογραφία είναι από το παρεκκλήσιο του Αγίου Ελευθερίου στην Ι.Μ. Αγίου Αντωνίου Αριζόνας!!

Το Θαύμα του Ανθρώπου που Αρνήθηκε να Παει στη Λειτουργία!

Το Θαύμα του Ανθρώπου που Αρνήθηκε να Παει στη Λειτουργία!

Αυτό το γεγονός έλαβε χώρα σε ένα χωριό στην περιοχή του Κιέβου. Το αφηγήθηκε ένας ιερέας, ο πατέρας Βασίλειος, ο οποίος υπηρέτησε εκεί για πολλά χρόνια. Η ιστορία καταγράφεται στο τετράδιο της ενορίας.

Πώς Ξεκίνησαν Όλα

Ζούσε στο χωριό ένας άντρας ονόματι Ανατόλι. Βαπτίστηκε, αλλά δεν πήγε ποτέ στην εκκλησία.

Μια Κυριακή, η γυναίκα του του είπε:

"Τόλικ, ας πάμε στην εκκλησία. Αρκετά με αυτή τη ζωή..."

Απάντησε απότομα:

"Δεν έχω καμία δουλειά εκεί. Και ο Θεός είναι στην ψυχή μου."

Ο πατέρας Βασίλειος αφηγήθηκε ότι εκείνη την ημέρα πριν από τη Λειτουργία, περπατούσε προς την εκκλησία και είδε αυτόν τον Ανατόλι να επισκευάζει ένα υπόστεγο. Του είπε:

"Σήμερα είναι Κυριακή. Ακόμα κι αν δεν θέλεις να προσευχηθείς, απλώς μπες μέσα. Ο Θεός περιμένει έναν άνθρωπο."

Αλλά αρνήθηκε ξανά αγενώς.

Τι συνέβη στη συνέχεια

Ενώ το Ευαγγέλιο ήδη διαβάζονταν στην εκκλησία, η πόρτα άνοιξε ξαφνικά. Οι άνθρωποι γύρισαν να δουν τον Ανατόλι.

Ήταν χλωμός σαν τον θάνατο.

Ο ιερέας αργότερα έμαθε ότι όταν χτύπησε την σανίδα με το σφυρί, το σφυρί πέταξε από τα χέρια του σαν κάποιος να το είχε ρίξει, αστοχώντας παραλίγο στον κρόταφο.

Τότε ο Ανατόλι είπε στον εαυτό του:

«Αυτή είναι μια προειδοποίηση. Δεν πρέπει να παίζω με τον Θεό».

Έριξε το σφυρί και πήγε αμέσως στην εκκλησία - ακριβώς όπως ήταν, με τα ρούχα της εργασίας του, με βρώμικα χέρια.

Ενώ στεκόταν στην εκκλησία, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, έκλαιγε σε όλο τον κανόνα.

Και μετά τη Λειτουργία, πλησίασε τον ιερέα και είπε:

«Συνειδητοποίησα ότι ο Θεός με καλούσε.

Αν το σφυρί είχε πετάξει λίγο διαφορετικά, δεν θα ήμουν εδώ».

Το πιο σημαντικό είναι τι συνέβη στη συνέχεια.

Από εκείνη την ημέρα και μετά, άρχισε να πηγαίνει στην εκκλησία κάθε Κυριακή.

Άρχισε να εξομολογείται, να κοινωνεί και να βελτιώνει τη ζωή του.

Ο ιερέας έγραψε:

«Ένας άνθρωπος αναστήθηκε στην ψυχή του την Κυριακή.

Είμαστε μάρτυρες ενός μικρού αλλά αληθινού θαύματος του καλέσματος του Θεού».

Συζητήσεις των Μεγάλων Ρώσων Πρεσβυτέρων 42

 

Όσιος Αντώνιος της Όπτινα

(1795–1865)

Ο Άγιος Αντώνιος διακονούσε όχι μόνο τους μοναχούς αλλά και πολλούς λαϊκούς, οι οποίοι τον έβρισκαν σοφό οδηγό. Τα πνευματικά του χαρίσματα, ακόμη και η ταπεινότητά του, έλκυαν τους πάντες κοντά του, και έτσι το κελί του ήταν γεμάτο με πλήθος επισκεπτών, λαϊκών και μοναχών, που αναζητούσαν την ευλογία και την πνευματική του οικοδομή. Τα λόγια του, απλά και ήπια από τη φύση τους, ήταν πάντα εμποτισμένα με πνευματικό αλάτι και διακρίνονταν από ιδιαίτερη ακρίβεια, ξεχωριστή εκφραστικότητα και δύναμη.

Οι διδασκαλίες του Αγίου Αντωνίου ήταν τόσο συναρπαστικές που μερικές φορές, κατά τη διάρκεια μιας μόνο συζήτησης, ένα άτομο αναγεννιόταν πνευματικά. Όσοι είχαν ακλόνητο χαρακτήρα ένιωθαν το πείσμα τους να συντρίβεται, τις καρδιές τους να γεμίζουν με νέα συναισθήματα. Τα λόγια του αγίου πυροδότησαν μέσα τους την επιθυμία να μην ακολουθήσουν καμία θέληση ή λογική σε τίποτα, αλλά να παραδώσουν ολόκληρη τη θέλησή τους στον άγιο γέροντα. Υπό την πνευματική επιρροή του Αγίου Αντωνίου και τη βαθιά πατρική του φροντίδα, όσοι έλκονταν από την ελεύθερη σκέψη και την εγκόσμια ζωή γίνονταν ειλικρινή, ζηλωτικά και υπάκουα παιδιά της Αγίας Εκκλησίας. Όσοι παραδόθηκαν στη ματαιοδοξία και συνήθισαν να εκπληρώνεται κάθε τους ιδιοτροπία αφιερώθηκαν σε μια ταπεινή μοναστική ζωή. Όσοι χάθηκαν στα μάτια της κοινωνίας και στα δικά τους μάτια στράφηκαν στη χριστιανική ζωή, απαρνήθηκαν τον κόσμο και αφιέρωσαν το υπόλοιπο της ζωής τους στον Θεό.

Πνευματικές συνομιλίες με τον Άγιο Αντώνιο της Όπτινα

Ο γενικός κανόνας του πατρός Αντώνιου, όπως ίσχυε για όλους τους πνευματικούς πρεσβύτερους, ήταν να μην προσφέρουν ποτέ συμβουλές σε κανέναν χωρίς να ρωτήσουν πρώτα, θεωρώντας τες όχι μόνο άχρηστες αλλά και επιβλαβείς ανοησίες. Ταυτόχρονα, ο πατήρ Αντώνιος παρακολουθούσε στενά όσους έκαναν ερωτήσεις: αν κάποιος έκανε ερωτήσεις όχι από πνευματική ανάγκη, αλλά από περιέργεια ή παρόμοια κίνητρα, δεν απαντούσε.

«Όταν κάποιος αμφισβητείται», είπε ο πατήρ Αντώνιος, «τότε το όφελος που λαμβάνει είναι ανάλογο με την πίστη του: αυτός που έρχεται με λίγη πίστη λαμβάνει μικρό όφελος, και αυτός που έρχεται με μεγάλη πίστη λαμβάνει μεγάλο όφελος». Μου συνέβη επίσης να ρωτήσω τον γέροντα στην αρχή, σαν να τον βάζω σε πειρασμό: «Τι θα πει σε αυτό;» Λοιπόν, αυτές ήταν οι απαντήσεις που ήρθαν. «Αλλά αν το βάλεις στην καρδιά σου ότι θα ακούσεις από τον γέροντα την απάντηση του ίδιου του Θεού, τότε ο Θεός θα σε ενημερώσει, και θα γίνεις ένας εντελώς διαφορετικός άνθρωπος, και θα ακούσεις αυτό που δεν περίμενες». Ο πατήρ Αντώνιος μιλούσε σε μερικούς επισκέπτες για την κατάστασή τους με υπαινιγμούς, αλλά σε απλούς ανθρώπους που δέχονταν τα λόγια του με την απλότητα της καρδιάς τους και με πίστη, μιλούσε άμεσα και απλά. Αν κάποιος είχε ήδη αποδείξει την ειλικρίνεια και την αφοσίωσή του μέσα από πολλά χρόνια πνευματικής σχέσης, μερικές φορές τον καλούσε ακόμη και σε μια εξήγηση. Συνέβαινε ένα από τα πνευματικά του παιδιά, προβληματισμένο από μια σκέψη, να την αποκαλύψει όχι στην τελετή της εξομολόγησης, αλλά σε μια απλή συζήτηση, αφηγηματικά. Τότε ο ίδιος ο γέροντας συνέχιζε τη συζήτηση και ηρεμούσε μόνο όταν όλα είχαν εξομολογηθεί σωστά, και έλεγε καταλήγοντας: «Αυτό είναι καλό. Διαφορετικά, θα δείξεις το κέλυφος, αλλά όχι τον ίδιο τον πυρήνα." Συνέβαινε επίσης να υπενθυμίζει σε μερικούς από αυτούς που έρχονταν σε αυτόν περιστατικά που όχι μόνο δεν του είχαν αποκαλύψει ποτέ, αλλά τα είχαν ξεχάσει και οι ίδιοι. Ή τους πρόσταζε να προσεύχονται για κάποια αμαρτία που δεν γνώριζαν ή δεν καταλάβαιναν καθόλου ή δεν θεωρούσαν αμαρτία, και μόνο αργότερα, μετά από προσεκτική εξέταση της ζωής τους, ανακάλυπταν με έκπληξη αυτό που είχε επισημάνει ο γέροντας. Αλλά ο γέροντας αντιμετώπιζε έτσι εκείνους των οποίων την ειλικρίνεια είχε δοκιμάσει, και όταν του ήταν σαφές ότι έκρυβαν αυτό ή εκείνο όχι από πείσμα ή έλλειψη ειλικρίνειας, αλλά ακριβώς από άγνοια. Σε άλλες περιπτώσεις, με εξαιρετική υπομονή, περίμενε μέχρι το ίδιο το άτομο να συνέλθει και να ομολογήσει, γιατί μόνο τότε είναι η πνευματική θεραπεία πραγματικά αποτελεσματική. Επίσης, όταν τα σχόλια που γίνονταν από πατρική αγάπη και φροντίδα για κάποιο λόγο δεν γίνονταν δεκτά όπως θα έπρεπε, απέφευγε τέτοια σχόλια. Και προσπαθούσε να προσελκύσει σε κάτι χρήσιμο εκείνους που δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει με λόγια, προσφέροντας κρυφά προσευχές γι' αυτούς.

Ο πατήρ Αντώνιος κατείχε ένα χάρισμα φυσικής ευγλωττίας, ακόμη και ευγλωττίας: τα λόγια του ήταν πάντα γεμάτα με πνευματική αλμύρα. Ακόμα και σε χιουμοριστική μορφή, περιείχαν βαθιά οικοδομή και διακρίνονταν από μια ιδιαίτερη ακρίβεια και ξεχωριστή εκφραστικότητα . Όλοι ένιωθαν ότι η ευγλωττία του πατρός Αντώνιου έκρυβε μια μεγάλη πνευματική δύναμη, και αυτή η δύναμη έγκειται, φυσικά, στο γεγονός ότι ο γέροντας δεν δίδασκε από βιβλία, αλλά από πράξεις, ότι όλα τα λόγια του πηγάζουν από ειλικρινή καλή θέληση προς όσους τον ρωτούσαν και πάντα προηγούνται και συνοδεύονται από ένθερμη προσευχή στον Κύριο γι' αυτά. Έχοντας γνωρίσει κάποιον, ο γέροντας μερικές φορές φαινόταν να τα παρατηρεί. Στην αρχή, μιλούσε λίγο και προσευχόταν μόνο γι' αυτόν. Αλλά όταν τελικά άρχιζε να μιλάει, τα λόγια του είχαν τέτοια ακαταμάχητη δύναμη που μερικές φορές, κατά τη διάρκεια μιας μόνο συζήτησης, ένα άτομο αναγεννιόταν πνευματικά. Άνθρωποι με σιδερένιο, ακλόνητο χαρακτήρα ένιωθαν το πείσμα τους να συνθλίβεται, τις καρδιές τους να γεμίζουν με κάποια νέα συναισθήματα. και ενώ προηγουμένως σε όλη τους τη ζωή δεν είχαν υποχωρήσει ποτέ σε κανέναν και σε τίποτα, από τα λόγια του Πατέρα Αντωνίου φούντωσε μέσα τους η επιθυμία να μην ακολουθήσουν τη δική τους θέληση και τη δική τους λογική σε τίποτα, αλλά να παραδώσουν ολόκληρη τη θέλησή τους στον άγιο γέροντα. Υπό την πνευματική επιρροή του Πατέρα Αντωνίου και λόγω της βαθιάς πατρικής του φροντίδας, οι άνθρωποι, παρασυρμένοι από την ελεύθερη σκέψη και την εγκόσμια ζωή, έγιναν ειλικρινή, ζηλωτικά και υπάκουα παιδιά της Αγίας Εκκλησίας. Άνθρωποι παραδομένοι στη ματαιοδοξία και συνηθισμένοι στην εκπλήρωση όλων των ιδιοτροπιών τους, αφιερώθηκαν στην ταπεινή μοναστική ζωή. Άνθρωποι χαμένοι στα μάτια της κοινωνίας και στα δικά τους μάτια στράφηκαν στη χριστιανική ζωή, απαρνήθηκαν τον κόσμο και αφιέρωσαν το υπόλοιπο της ζωής τους στον Θεό... Πολλοί βίωσαν την πνευματική δύναμη του Πατέρα Αντωνίου. Στην αρχή προσελκύστηκαν από την αγάπη και την επιείκειά του, και στη συνέχεια ανεπαίσθητα έφτασαν στο σημείο να δώσουν ολόκληρη τη ζωή τους στα χέρια του.

Ο πατήρ Αντώνιος ήξερε πώς, όπου ήταν απαραίτητο, να μετριάσει την πατρική του ανοχή προς τις ανθρώπινες αδυναμίες με συνετή αυστηρότητα. Πρώτον, όσον αφορά τις διδασκαλίες, τις παραδόσεις και τις εντολές της Αγίας Ορθόδοξης Εκκλησίας, και γενικά όσον αφορά όλα τα θεία πράγματα, ήταν αμείλικτα αυστηρός. Αν και ο πατήρ Αντώνιος απέφευγε να κρίνει όποιον παρέκκλινε από την αυστηρότητα του δόγματος της Εκκλησίας, ο ίδιος ποτέ δεν συμφωνούσε με τίποτα που ερχόταν σε αντίθεση με τη διδασκαλία της Εκκλησίας σε όλη της την καθαρότητα και αυστηρότητα. Κανείς δεν μπορούσε να τον πείσει να ευλογήσει μια παρέκκλιση από τους κανονικούς κανόνες. Σε τέτοιες περιπτώσεις, επαναλάμβανε τα λόγια: «Μας έχει δοθεί η εξουσία να καταστρέφουμε τις αμαρτίες, όχι να  μην καταστρέφουμε τις αμαρτίες». Πιστεύοντας αναμφισβήτητα όλα όσα διδάσκει η Εκκλησία και τηρώντας σταθερά τις εντολές της, απαιτούσε την ίδια αναμφισβήτητη πίστη και υπακοή από όλα τα πνευματικά του παιδιά. Απαντούσε στις αντιρρήσεις των άλλων με σιωπή ή απέφευγε τη συζήτηση, απαντώντας σε όλες τις αντιρρήσεις με μια απλή απάντηση: «...έτσι διδάσκει η Εκκλησία, έτσι γίνεται δεκτό από την Αγία Εκκλησία». Δεύτερον, ενώ έδινε ένα υψηλό παράδειγμα τέλειας υπακοής στους πρεσβύτερούς του, απαιτούσε επίσης με μεγάλη αυστηρότητα από εκείνους που βρίσκονταν υπό την φροντίδα του υπακοή και σεβασμό προς τους γονείς, τους προϊσταμένους και τους πνευματικούς πατέρες, λέγοντας ότι ο λόγος του Κυρίου ισχύει και για αυτούς: « Όποιος σας ακούει, ακούει εμένα».

Τέλος, απαιτούσε αυστηρή υπακοή από όσους βρίσκονταν υπό την πλήρη καθοδήγησή του. Αφού μίλησε μια φορά, δεν ήθελε να αλλάξει ή έστω να επαναλάβει τα λόγια του. Μερικές φορές, έδειχνε τη ρήση του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου : «Δεν θεωρούμε ανόητους εκείνους που σκοντάφτουν δύο φορές στην ίδια πέτρα;» Αν κάποιο από τα πνευματικά του παιδιά, έχοντας λάβει μια εντολή, ρωτούσε ξανά τον γέροντα, δεν θα λάμβανε πλέον απάντηση . Για τα αφοσιωμένα πνευματικά του παιδιά, δεν υπήρχε πιο σκληρή τιμωρία από το να πει ο γέροντας: «Όπως θέλεις». Αν το πρόσωπό του, πάντα φιλόξενο, έπαιρνε μια αυστηρή έκφραση, κανένα από αυτά δεν μπορούσε να την αντέξει χωρίς μεγάλη θλίψη. Γενικά, ο γέροντας ήξερε πώς να κάνει όποιον παρέκκλινε από την απόφαση που είχε λάβει να νιώσει την ενοχή του, και μόνο μετά από δακρύβρεχτη, ειλικρινή μετάνοια θα τον συγχωρούσε και θα γινόταν τόσο ελεήμων και στοργικός όσο πριν. Ωστόσο, φερόταν στα αφοσιωμένα πνευματικά του παιδιά μόνο με αυτόν τον τρόπο. Σε άλλες περιπτώσεις, αν παρατηρούσε δυσπιστία στα λόγια του σε κάποιον, απαρατήρητος από αυτούς, θα τον απέφευγε και θα τον άφηνε στη θέλησή του, ένα βάρος που θα έπρεπε να σηκώσουν οι ίδιοι. Ακόμα και τότε, όμως, ο γέροντας δεν κλονιζόταν ποτέ στην αγάπη και την καλή του θέληση γι' αυτούς, ούτε καν στις καλές του σκέψεις γι' αυτούς, προσπαθώντας να τους δικαιολογήσει εσωτερικά. Υπήρχε ένα πράγμα που ο γέροντας δεν μπορούσε να ανεχθεί με αδιαφορία - το παράπονο, ειδικά για ασήμαντους λόγους. Έλεγε ότι, σύμφωνα με τον Άγιο Ισαάκ τον Σύρο , ο ίδιος ο Θεός φέρει κάθε είδους ανθρώπινες αδυναμίες, αλλά δεν ανέχεται έναν άνθρωπο που πάντα παραπονιέται και δεν τον αφήνει ατιμώρητο (Λέξη 85). Σε συζητήσεις με τέτοιους ανθρώπους, ο καλοπροαίρετος γέροντας μερικές φορές έλεγε σκληρές εκφράσεις, και στη συνέχεια ήταν έτοιμος να ζητήσει από τα πνευματικά του παιδιά «ελεήμονα συγχώρεση και άφεση αμαρτιών». Και γενικά, αν η δυσαρέσκεια κατά του Πατέρα Αντώνιου εισχωρούσε στην καρδιά κάποιου, αυτός δεν δικαιολογούσε τον εαυτό του, αλλά συχνά ζητούσε συγχώρεση, λέγοντας ότι αν και η συνείδησή του δεν τον καταδικάζει για τίποτα, δεν υπάρχει άνθρωπος που να ζει και να μην αμαρτάνει, ότι μόνος ο Θεός είναι χωρίς αμαρτία, και ότι ο άγιος Απόστολος Παύλος λέει για τον εαυτό του: « Γιατί δεν γνωρίζω τίποτα μέσα μου, αλλά με κανέναν τρόπο δεν δικαιώνομαι· αλλά αυτός που με κρίνει είναι ο Κύριος» ( Α΄ Κορινθίους 4:4 ).

Μια μέρα, κάποιος ήρθε σε αυτόν με μεγάλη θλίψη επειδή ο μοναχογιός του, στον οποίο είχε εναποθέσει όλες του τις ελπίδες, είχε αποβληθεί από το σχολείο. «Προσεύχεσαι για τον γιο σου;» ρώτησε ξαφνικά ο πρεσβύτερος. «Μερικές φορές προσεύχομαι», απάντησε διστακτικά, «και μερικές φορές όχι». «Φροντίστε να προσεύχεστε για τον γιο σας, να προσεύχεστε θερμά γι' αυτόν: μεγάλη είναι η δύναμη της προσευχής ενός γονέα για τα παιδιά του». Με αυτά τα λόγια, ο απαρηγόρητος πατέρας, που μέχρι τότε δεν ήταν και τόσο ζηλωτής στην προσευχή και την Εκκλησία, άρχισε να στρέφεται με όλη του την καρδιά στον Κύριο και να προσεύχεται για τον γιο του. Και τι συνέβη; Μετά από λίγο καιρό, οι συνθήκες άλλαξαν, το αγόρι έγινε δεκτό στο ίδρυμα και ολοκλήρωσε με επιτυχία τις σπουδές του, προς μεγάλη παρηγοριά του πατέρα του, ο οποίος σε όλη του τη ζωή λάμβανε μόνο αυτή τη διδασκαλία από τον πατέρα Αντώνιο, αλλά πάντα τον θυμόταν και μιλούσε γι' αυτόν με τρυφερότητα, λέγοντας ότι αυτή η απλή λέξη από τον θεόσοφο πρεσβύτερο του έφερε το μεγαλύτερο πνευματικό όφελος για όλη του τη ζωή.

Ένας γέροντας επισκέφθηκε δύο γαιοκτήμονες, ο ένας εκ των οποίων έτεινε προς την ελεύθερη σκέψη και, κατά τη διάρκεια της συζήτησης, εξέφρασε αμφιβολίες για την αλήθεια της ιστορίας ότι ο Άγιος Ιωάννης, Αρχιεπίσκοπος του Νόβγκοροντ, πήγε στην Ιερουσαλήμ πάνω σε ένα δαιμόνιο (βλ.: "Chetyi-Minei", 7 Σεπτεμβρίου). "Δεν μπορεί κανείς να πιστέψει τέτοια πράγματα!" "Ναι, παλιά, οι άγιοι ίππευαν πάνω σε δαίμονες, και τώρα ο δαίμονας ιππεύει πάνω σε μερικούς Ρώσους ευγενείς", απάντησε ο γέροντας με νόημα, γελώντας με μια θλιβερή αίσθηση μομφής. Για κάποιο λόγο, αυτά τα λόγια έκαναν τέτοια εντύπωση στον συνομιλητή του που ξαφνικά σιώπησε, ντράπηκε και μετά ξέσπασε σε κλάματα. Ο σύντροφός του έφυγε αμέσως από το δωμάτιο, αφήνοντάς τους μόνους. Το θέμα και η πορεία της συζήτησης μεταξύ του γέροντα και αυτού του κυρίου είναι άγνωστα. Αλλά τα δάκρυα στα μάτια εκείνου που είχε μιλήσει τόσο ελεύθερα πριν έδειχναν ότι είχε υπάρξει μια συζήτηση μεταξύ τους και ότι η καρδιά του είχε ανταποκριθεί στη συζήτηση του γέροντα, και παρόλο που ο κύριος που είχε κρίνει ελεύθερα προσπάθησε να επιστρέψει στη συνήθη εμφάνισή του αργότερα, τα μάτια του δεν στέγνωσαν για περισσότερο από μία ώρα.

Κάποιος αμφέβαλε για την αλήθεια της μαρτυρίας του Μπάρσκι ότι το Άγιο Φως κατεβαίνει από τον ουρανό στην Ιερουσαλήμ το Πάσχα. «Αν το βλέπατε μόνοι σας, θα το πιστεύατε;» ρώτησε ο πατήρ Αντώνιος. «Θα το πίστευα». «Λοιπόν, ποιον πρέπει να πιστέψουμε περισσότερο: εσένα, που δεν το έχεις δει, ή τον Μπάρσκι, που το έχει δει;»

Μια νεαρή γυναίκα, αποχαιρετώντας έναν γέροντα, του ζήτησε αστειευόμενη να προσευχηθεί στον Κύριο να τη βοηθήσει να παντρευτεί. «Αλλά εσύ δεν θέλεις να παντρευτείς;» είπε. «Ναι», επέμεινε. Λίγο καιρό αργότερα, επισκεπτόμενη τον γέροντα, την υποδέχτηκαν τα εξής λόγια: «Γιατί με εξαπατάς συνέχεια; Ήθελα κι εγώ να σου γράψω». Όταν εκείνη, ξεχνώντας το αστείο της, το οποίο με βάση τα κοσμικά πρότυπα θεωρούσε αθώο ακόμη και σε συνομιλία με τον πνευματικό της σύζυγο, απάντησε με έκπληξη ότι δεν θυμόταν να τον εξαπατούσε, ο πατήρ Αντώνιος της υπενθύμισε το τελευταίο της αίτημα στον αποχαιρετισμό τους: «Προσευχήθηκα γι' αυτό τρεις φορές, όπως είπες, και τρεις φορές άκουσα μια φωνή: αυτό δεν είναι αυτό που θέλει! Γιατί με εξαπατάς;»

Μια άλλη γυναίκα, όταν ο πατήρ Αντώνιος κάποτε έστρεψε το διαπεραστικό του βλέμμα πάνω της, του εξήγησε ειλικρινά ότι φοβόταν όταν την κοίταζε με αυτόν τον τρόπο. «Βλέπεις όλες τις αμαρτίες μου», πρόσθεσε. «Κάνεις λάθος που το πιστεύεις», απάντησε ο γέροντας. «Ό,τι κι αν προσεύχομαι και ό,τι μου αποκαλύπτει ο Θεός, το ξέρω, αλλά αν ο Θεός δεν μου το αποκαλύψει, τότε δεν ξέρω τίποτα».

Μια μέρα, ένας ανήσυχος αξιωματούχος πηγαίνει στον πατέρα Αντώνιο με το αίτημα: «Πάτερ! Αύριο πηγαίνω σε μονομαχία. Παρακαλώ κάντε μια προσευχή για να με προστατεύσει ο Θεός». «Τι λες, τι λες;» απαντά ο γέροντας. «Πας σε μονομαχία για να σκοτώσεις έναν άνθρωπο και ζητάς βοήθεια από τον Θεό. Συνέλθε, τι λες; Η έκτη εντολή λέει: «Ου φονεύσεις». Και οι μονομαχίες απαγορεύονται από τον αστικό νόμο· και ήρθες σε μένα, έναν λειτουργό του βωμού, για να ζητήσεις ευλογία για μονομαχία, για φόνο! Προσευχόμαστε για ειρήνη, για συγχώρεση των αδικημάτων: γι' αυτό σε παρακαλώ να εγκαταλείψεις αυτή την ασεβή πράξη και να ταπεινωθείς. Αν έχεις προσβληθεί, συγχώρεσέ με· και αν με έχεις προσβάλει, ζήτησε συγχώρεση - αν θέλεις, θα ζητήσω και τη δική σου». Και έτσι, με τη βοήθεια του Θεού, το θέμα ηρέμησε.

Συζητήσεις των Μεγάλων Ρώσων Πρεσβυτέρων 41

 

Ο πνευματικός πατέρας του Σκηνοταφείου Τύχων, Ιερομόναχος   Εφραίμ, μίλησε για τον εαυτό του.

«Γεννήθηκα για πρώτη φορά στην αδελφότητα της Όπτινα Πούστιν στα νιάτα μου, στη σκήτη, υπό την καθοδήγηση του γέροντα Ιερομονάχου Λεωνίδα. Γεμάτος ζήλο για τους μοναστικούς αγώνες, αποφάσισα να μην κάνω τίποτα χωρίς την ευλογία του γέροντά μου, ούτε καν (εκτός από τα μεσημεριανά και βραδινά γεύματα, όταν προσφέρεται στους αδελφούς κβας να πιουν μαζί με το φαγητό) να πίνω τίποτα, αλλά να υπομένω τη δίψα μέχρι ο ίδιος ο διορατικός γέροντας να με διατάξει και να με ευλογήσει να πιω. Και έτσι συνέχισε για κάποιο χρονικό διάστημα. Αλλά μετά ήρθε η ώρα του θερισμού του σανού, όταν όλοι οι ελεύθεροι αδελφοί του μοναστηριού και της σκήτης αναγκάστηκαν να βγουν έξω με τσουγκράνες για να μαζέψουν το σανό. Βγήκα κι εγώ. Η μέρα ήταν πολύ ζεστή και ήμουν πολύ κουρασμένος από τη δουλειά. Η δίψα με βασάνιζε, αλλά την υπέμεινα - δεν ήπια τίποτα. Πήγα στον γέροντα στη σκήτη, κάθισα σε ένα παγκάκι και κάθισα εκεί με μεγάλη απελπισία και αδυναμία. Ο γέροντας κατάλαβε τι συνέβαινε. Γυρίζοντας για μια στιγμή στο κελί του, βγάζει ένα κομμάτι αλατισμένης ρέγγας, μου το δίνει και λέει: «Φάτε».

Πώς μπορώ να πληρώσω; «Ανόητε!» άρχισε να μου λέει ο γέροντας. «Είναι δυνατόν να επιβάλλεις αυθαίρετα έναν τέτοιο όρκο στον εαυτό σου, να μην πίνεις μέχρι να στο υπενθυμίσω; Θα μπορούσε να γίνει αυτό αν ζούσαμε μόνοι μας, και μάλιστα με τη συμβουλή και την ευλογία μου. Αλλά τώρα, βλέπεις, είμαι περιτριγυρισμένος από εκατοντάδες ανθρώπους. Πώς μπορώ να εισέλθω σε όλες τις λεπτές αποχρώσεις όλων των πνευματικών μου παιδιών; Και εσύ, αν θέλεις να πιεις, κάνε τον σταυρό σου με μια προσευχή και πιες όσο θέλεις». Έπειτα μου έδωσε λίγο κβας και άρχισα να το καταπίνω λαίμαργα. Κοιτάζοντάς με, ο γέροντας δεν παρέλειψε να σχολιάσει: «Ωχ! Τι κάνεις, γιατί βιάζεσαι τόσο πολύ; Πρέπει να πίνεις με φόβο Θεού και με ευγνωμοσύνη για το δώρο που σου έχει δώσει ο Θεός».

Το καλοκαίρι του 1833, ένας εικοσάχρονος νέος, ο Πάβελ Τρούνοφ, ήρθε στην Όπτινα με τον μικρότερο αδελφό του, Συμεών. Καταγόταν από την αριστοκρατία της επαρχίας Κουρσκ, στην περιοχή Στσιγκρόφσκι. Μεγαλωμένοι στο σπίτι των ευσεβών γονιών τους με πνεύμα αυστηρής ευσέβειας, επιβαρύνθηκαν πολύ από την εγκόσμια ζωή. Έχοντας ανατεθεί από τους γονείς τους να υπηρετήσουν στο θησαυροφυλάκιο του Κουρσκ, αποφάσισαν, κρυφά από τους γονείς τους, να φύγουν για ένα μοναστήρι. Ο Πάβελ ζήτησε επανειλημμένα την παραίτησή του, αλλά δεν απολύθηκε από την υπηρεσία. Τελικά, στράφηκε στον Θεό με θερμή προσευχή, ζητώντας από τον Κύριο να του χαρίσει μια ασθένεια. Η προσευχή του εισακούστηκε. Το μάτι του Παύλου άρχισε να πονάει και μετά από αυτό, δεν τον κράτησαν πλέον στο θάλαμο. Έτσι, μπόρεσε αμέσως να ξεκινήσει για τον αγαπημένο τους στόχο, μαζί με τον μικρότερο αδελφό του. Κατά την αναχώρησή τους για το μοναστήρι, οι γονείς τους αρχικά τους θρήνησαν, μάλιστα έκλαψαν και λυπήθηκαν πολύ για την αδικαιολόγητη απουσία τους, αλλά όταν έμαθαν ότι είχαν εισέλθει στο ιερό μοναστήρι για την ασκητική εργασία της προσευχής, τους συγχώρεσαν για αυτή την αμαρτία. Εν τω μεταξύ, αφού πέρασε αρκετός καιρός, η γονική αγάπη ώθησε τον πατέρα τους, Θεόδοτο Σάββιτς, να γράψει μια επιστολή στα παιδιά στην Όπτινα, ζητώντας θερμά ένα από αυτά να έρθει να δει τους γονείς τους. Με την ευλογία του πρεσβύτερου, αποφασίστηκε ότι ο Παύλος θα πήγαινε. Ξεκίνησε αμέσως. (Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι ο Θεόδοτος Σάββιτς, ως ευσεβής άνθρωπος, αγαπούσε να διαβάζει το Μηναίο του Αγίου Δημητρίου του Ροστόφ στις ελεύθερες ώρες του.) Λίγο πριν από την άφιξη του Παύλου, έπρεπε να διαβάσει τον Βίο του Αγίου Νικολάου του Θαυματουργού των Μύρων, που είχε οριστεί για τις 6 Δεκεμβρίου. 

Μεταξύ άλλων, αναφέρει πώς ένας νεαρός άνδρας, γιος του Αφρικανού, που αιχμαλωτίστηκε από τους Πέρσες και υπηρετούσε στα δωμάτια του πρίγκιπά τους, ξαφνικά, μέσω των προσευχών των γονιών του, διασώθηκε από την αιχμαλωσία από μια αόρατη δύναμη και παρουσιάστηκε στους γονείς του με περσική ενδυμασία και με ένα ποτήρι γεμάτο κρασί στο χέρι του, καθώς υπηρετούσε τον πρίγκιπα. Βυθισμένος στις σκέψεις του, ο Θεόδοτος Σάββιτς σταμάτησε πάνω σε αυτή την ιστορία και άρχισε να σκέφτεται: «Πόσο συγκινητικό! Αν μου συνέβαινε κάτι παρόμοιο, δεν θα το άντεχα». Αλλά ξαφνικά η πόρτα άνοιξε και μπήκε ο Παύλος, ντυμένος με μοναχική ενδυμασία, τον οποίο ο Θεόδοτος Σάββιτς, έχοντας να δει για πολύ καιρό, δεν αναγνώρισε. Αφού προσευχήθηκε μπροστά στις ιερές εικόνες, ο ξένος υποκλίθηκε στα πόδια του Θεόδοτου Σάββιτς και είπε: «Χαιρετισμούς, Πάτερ, είμαι ο γιος σου, ο Παύλος». Ο Θεόδοτος Σάββιτς έμεινε άναυδος και το βιβλίο έπεσε από τα χέρια του. Μόλις που μπορούσε να συνέλθει από τη χαρά που έβλεπε μπροστά του τον γιο του, τον οποίο νόμιζε ότι δεν θα έβλεπε ποτέ ξανά σε αυτή τη θνητή ζωή. Αφού έμεινε για λίγο στο σπίτι των γονιών του, ο Πατέρας Παύλος επέστρεψε στην Όπτινα.

Έχοντας πλέον γνωρίσει, έστω και ερήμην, την Όπτινα Πούστιν, ο αδελφός του Φεόντοτ Σάββιτς, Γερμίλ Σάββιτς, του οποίου ο γιος, Ερμογένης, είχε ενταχθεί στην αδελφότητα της Όπτινα Πούστιν πριν από τα ξαδέρφια του, επιθύμησε να επισκεφθεί ο ίδιος το μοναστήρι. Και μετά την επίσκεψή του, με τι σεβασμό και ευλάβεια θυμόταν τον γέροντα, πατέρα Λεωνίδα, και την Όπτινα Πούστιν γενικά! Συχνά έλεγε με δάκρυα: «Αχ, τι γέροντας! Τι διορατικός είναι! Μου διηγήθηκε όλα όσα είχαν συμβεί στη ζωή μου λεπτομερώς, σαν να ήταν ο ίδιος αυτόπτης μάρτυρας όλων των περιστάσεών μου». Από τότε και στο εξής, έγινε ιδιαίτερα φιλάνθρωπος και στοργικός προς τους φτωχούς, συγχώρεσε όλα τα χρέη του προς τους οφειλέτες του, απείχε από το κρέας και μέχρι το θάνατό του, έλαβε τα Άγια Μυστήρια του Χριστού κάθε έξι εβδομάδες.

Ας στρέψουμε τώρα την προσοχή μας στον πατέρα Παύλο. Από την πρώτη στιγμή που μπήκε στο μοναστήρι, αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στην υπακοή και την καθοδήγηση του γέροντα, πατέρα Λεωνίδα, στον οποίο πάντα αποκάλυπτε τις σκέψεις που τον απασχολούσαν. Ήταν τόσο ευγενικός και επιεικής απέναντι στους μοναστικούς αδελφούς που κανείς τους δεν τον άκουσε ποτέ να λέει μια προσβλητική λέξη, να εμπλέκεται σε μια προσβλητική διαμάχη ή να γκρινιάζει για οποιονδήποτε ή οτιδήποτε. Κατά τη διάρκεια της σύντομης παραμονής του στο μοναστήρι, παρά τις ασθένειές του, εκπλήρωνε με επιμέλεια τις μοναστικές του υπακοές. Συνέβαινε ότι μερικοί από τους αδελφούς γκρίνιαζαν εναντίον του και τον θύμωναν για την αποτυχία του στις προσπάθειές του, αποκαλώντας τον τεμπέλη, ενώ στην πραγματικότητα αυτή η αποτυχία προερχόταν από την ασθένεια και την αδυναμία του. Αλλά ο Παύλος, σαν ένα ευγενικό αρνί, είτε παρέμενε σιωπηλός είτε απλώς έλεγε: «Λυπάμαι, συγχώρεσέ με για όνομα του Θεού, είμαι αδύναμος». Εν τω μεταξύ, οι μάταιες επιπλήξεις αντηχούσαν οδυνηρά στην καρδιά του. Συχνά, με δάκρυα στα μάτια, ερχόταν στον πνευματικό του πατέρα και μέντορά του, τον γέροντα πατέρα Λεωνίδα, και του εξέφραζε τη θλίψη της ψυχής του. Του είπε παρηγορητικά: «Κάνε υπομονή, Παύλε· διότι λέγεται στην Αγία Γραφή: Μέσα από πολλές θλίψεις πρέπει να εισέλθουμε στη βασιλεία του Θεού» ( Πράξεις 14:22 ). Και να ο καιρός· όποιος αδικεί, ας αδικεί ξανά· και όποιος είναι μολυσμένος, ας μολυνθεί ξανά· και όποιος είναι δίκαιος, ας πράττει δικαιοσύνη ακόμα· και όποιος είναι άγιος, ας είναι άγιος ακόμα ( Αποκ. 22:11 ). Γι' αυτό, ας τρέχουμε με υπομονή τον αγώνα που έχει τεθεί μπροστά μας ( Εβρ. 12:1 ). Και ο Κύριος είπε: « Εν τη υπομονή σας αποκτήστε τις ψυχές σας » ( Λουκάς 21:19 ).» Και με άλλα λόγια από την Αγία Γραφή, ο γέροντας ηρέμησε την ταραγμένη ψυχή του Παύλου, φέρνοντάς τον σε απερίγραπτη χαρά, λέγοντάς του ότι όλα του συνέβαιναν σύμφωνα με το θέλημα του Κυρίου, για να δοκιμάσει τον ζήλο του, ότι όλα τα θλιβερά γεγονότα έπρεπε να γίνουν δεκτά ως άφατα ελέη του Θεού, και ότι η ίδια του η ασθένειά του του είχε δοθεί από τον Θεό, για να δοξάσει το άγιο όνομά Του. Έτσι, ο γέροντας τον έφερε στο σημείο της ακραίας αυτομεμψίας.

Η ασθένεια που ένιωθε ο Παύλος εδώ και καιρό ήταν το προοίμιο της άνοιας. Το σώμα του σταδιακά έλιωνε σαν κερί, αλλά το μυαλό του ήταν βυθισμένο σε συνεχή προσευχή. Είναι αξιοσημείωτο ότι ήξερε ολόκληρο το Ψαλτήρι απέξω. Σχεδόν ένα χρόνο πριν από τον θάνατό του, έλεγε πάντα: «Αχ! Σύντομα πεθαίνω· προσευχηθείτε για μένα, πατέρες και αδελφοί». Έφτασε το έτος 1836. Η άνοια του Παύλου είχε φτάσει στο μέγιστο βαθμό. Ο πρεσβύτερος, ο πατέρας Λεωνίδας, είπε στους πιο στενούς αδελφούς του: «Ο Παύλος θα φύγει από κοντά μας κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα». Όλο τον χειμώνα, ο Παύλος μόλις που κινούνταν, και μέχρι την πέμπτη εβδομάδα της Μεγάλης Σαρακοστής, ήταν κατάκοιτος και προσευχόταν μόνο. ​​Συχνά επικαλούνταν τον πνευματικό του πατέρα, τον πατέρα Λεωνίδα, και μόνο τότε έβρισκε ηρεμία όταν μιλούσε μαζί του. Από τότε και στο εξής, εξομολογούνταν συχνά. Την Κυριακή του Λαζάρου, ο πατέρας  τον έντυνε με την άγια μικρή μοναστική ρόμπα και επανειλημμένα κοινώνησε τα Άγια Μυστήρια του Χριστού. Στις 2 Απριλίου, Πέμπτη της Διακαινησίμου, χειροτονήθηκε κατά τη διάρκεια του Όρθρου, και μετά τη Λειτουργία κοινώνησε ξανά τα Άγια Μυστήρια του Χριστού. Μετά από αυτό, ο Γέροντας Πατέρας Λεωνίδας του είπε: «Λοιπόν, Παύλο, σύντομα θα αναρρώσεις». «Το ξέρω, Πάτερ», απάντησε ο πάσχων, «αλλά όχι σε αυτή τη ζωή». Πλησίασε το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης. Μερικοί από τους στενούς συνεργάτες του περικύκλωσαν το προσκεφάλι του ετοιμοθάνατου. Γύρω στις επτά το απόγευμα, έκλεισε τα μάτια του και άρχισε να μουρμουρίζει κάτι ακατανόητο για τον εαυτό του. Εκείνη τη στιγμή, ο ίδιος ο Γέροντας Πατέρας Λεωνίδας του διάβασε τις τελετές για τον εκλιπόντα, και ο Παύλος τον κοίταξε έκπληκτος και μετά τον ευχαρίστησε για την ανάγνωση. Ο γέροντας ρώτησε: «Θέλεις να έρθω ξανά σε εσένα;» Απάντησε: «Επιθυμώ πολύ να μείνεις μαζί μου μέχρι τον θάνατό μου». Το είπε αυτό καθαρά και δυνατά, και από εκείνη τη στιγμή και μετά, μεταμορφώθηκε εντελώς. Στη συνέχεια, σηκώθηκε, κάθισε εκεί μέχρι τον ευλογημένο θάνατό του, με πλήρη συνείδηση. Στη συνέχεια ζήτησε από τον ξάδερφό του Ερμόγεν, που ήταν μαζί του, να τον ξαπλώσει σε ένα μαξιλάρι, αλλά μόλις τον κατέβασε, ο Παύλος αναστέναξε και άφησε την τελευταία του πνοή. 

Αυτό ήταν στις εννέα το βράδυ. Το τριπλό χτύπημα της καμπάνας ανήγγειλε στους αδελφούς του μοναστηριού το πέρασμα της ψυχής του Παύλου στην αιωνιότητα. Οι αδελφοί έσπευσαν μαζικά στο κελί του νεοαποθανόντος, και ο ίδιος ο Γέροντας Πατέρας Λεωνίδας τέλεσε για άλλη μια φορά την «Τελετή της Μετάβασης κατά την Αναχώρηση της Ψυχής από το Σώμα» πάνω του. Το πρόσωπο και ολόκληρο το σώμα του αποθανόντος έγιναν λευκά και απαλά, σαν να ήταν ζωντανά. Την επόμενη μέρα, ο Πατέρας Μωυσής, παρουσία όλων των αδελφών, τέλεσε την νεκρώσιμη ακολουθία για το σώμα του νεοαποθανόντος. Δάκρυα έτρεχαν ήσυχα από μερικούς στον αποχωρισμό από τον αξέχαστο αδελφό τους, αλλά όλοι ευχαρίστησαν τον Θεό που χάρισε στον αποθανόντα ένα τόσο ειρηνικό, χριστιανικό τέλος και ευχήθηκαν εσωτερικά να τους χαρίσει ο Κύριος το ίδιο. Στη συνέχεια, ο ξάδερφος του αποθανόντος ζήτησε από τον γέροντα, Πατέρα Λεωνίδα, να του πει για τις αρετές του Παύλου, αλλά ο γέροντας του είπε μόνο ένα πράγμα: «Ο Παύλος είναι μεγάλος ενώπιον του Θεού, και ο Κύριος θα τον δοξάσει».

* * *

Συζητήσεις των Μεγάλων Ρώσων Πρεσβυτέρων 40

 

Η ιστορία του Πατέρα Μωυσή, ενός πρώην ιερομονάχου της Όπτινα

Υπήρχε ένας αδελφός στην Όπτινα που συχνά ενοχλούσε τον γέροντα, τον πατέρα Λεωνίδα, να του επιτρέψει να φοράει αλυσίδες. Ο γέροντας, ο οποίος είχε αφαιρέσει ο ίδιος αλυσίδες από πολλούς, αρνήθηκε για πολύ καιρό να συμφωνήσει με τις επιθυμίες του αδελφού, εξηγώντας πάντα ότι η σωτηρία δεν βρισκόταν στις αλυσίδες. Τελικά, θέλοντας να δώσει στον αδελφό ένα μάθημα, κάλεσε τον σιδηρουργό του μοναστηριού και του είπε: «Όταν ένας τάδε αδελφός έρθει σε εσάς και σας ζητήσει να του φτιάξετε αλυσίδες, δώστε του ένα καλό χαστούκι». Μετά από λίγο, σε απάντηση στο επίμονο αίτημα του αδελφού, ο γέροντας είπε: «Λοιπόν, πήγαινε, πήγαινε στον σιδηρουργό και ζήτα του να σου φτιάξει αλυσίδες». Ο αδελφός έτρεξε χαρούμενα στο σιδηρουργείο, φώναξε τον σιδηρουργό με το όνομά του και είπε: «Ο πατέρας σε ευλόγησε να φτιάξεις αλυσίδες για μένα». Απασχολημένος εκείνη την εποχή, ο σιδηρουργός ρώτησε γρήγορα: «Τι αλυσίδες θέλεις;» και τον χαστούκισε. Ο αδελφός, ανίκανος να το αντέξει, απάντησε με ένα χαστούκι και και οι δύο πήγαν αμέσως στον γέροντα για δίκη. Ο σιδηρουργός, φυσικά, γλίτωσε. Αλλά ο αδελφός που ήθελε να φορέσει αλυσίδες έλαβε μια αυστηρή διάλεξη από τον πρεσβύτερο, της μορφής: «Γιατί προσπαθείς να φορέσεις αλυσίδες όταν δεν άντεξες ούτε ένα χαστούκι;»

Τρεις ιστορίες για τον γέροντα Ιερομονάχο Αμβρόσιο της Όπτινα και άλλους παλιούς μοναχούς

Ο προαναφερθείς μαθητής του Γέροντα Πατέρα Λεωνίδα, ο Σχηματικός Μοναχός Πατέρας Διομήδης, ζούσε στη σκήτη. Ήταν ήδη σε προχωρημένη ηλικία, ζούσε αυστηρή μοναστική ζωή και, όπως ανέφεραν οι μεγαλύτεροι μοναχοί, είχε την επιθυμία να διδάσκει τους ανθρώπους, αλλά του έλειπε η πνευματική εμπειρία και η τέχνη της πρεσβυτερίας. Κατά συνέπεια, συχνά έκανε σοβαρά λάθη στις σχέσεις του με τους επισκέπτες. Για παράδειγμα, ένας επισκέπτης φορτωμένος με αμαρτίες ερχόταν σε αυτόν ως πρεσβύτερος, επιδιώκοντας να ανοιχτεί για τη ζωή του και να λάβει καλές συμβουλές για το πώς να τη βελτιώσει. Αλλά ο Πατέρας Διομήδης, μόλις άκουγε την αποκάλυψη, άρχιζε να του μιλάει με τρόμο, με τον ακόλουθο τόνο και τρόπο: «Ω! Πώς τολμάς να κάνεις αυτό και αυτό; Δεν υπάρχει σωτηρία για σένα. Θα καταλήξεις στα Τάρταρα για αιώνια βάσανα και δεν θα απελευθερωθείς ποτέ από εκεί». Αυτό θα προκαλούσε στον επισκέπτη τέτοια σύγχυση που θα έπεφτε σε απόλυτη απελπισία. Αλλά τότε ένας από τους μοναχούς θα τον παρέπεμπε στον γέροντα, τον Πατέρα Λεωνίδα. Μόλις ο γέροντας μάθαινε την κατάσταση, άρχιζε να τον προτρέπει να μην απελπίζεται, ότι ο Κύριος κατέβηκε στη γη όχι για χάρη των δικαίων, αλλά για να καλέσει τους αμαρτωλούς σε μετάνοια, ότι το έλεός Του δεν έχει όρια, και ούτω καθεξής. Έτσι, για ένα μήνα, ο γέροντας έπειθε και έπειθε τον απελπισμένο άνθρωπο μέχρι που, με τη βοήθεια του Θεού, του ξύπνησε την ελπίδα της σωτηρίας. Παρόμοια περιστατικά συνέβαιναν επανειλημμένα. Ο γέροντας κουράστηκε από τον πατέρα Διομήδη. Έπρεπε να του δώσει ένα μάθημα. Αναφέρθηκε παραπάνω ότι στη σκήτη, υπό τον γέροντα Λεωνίδα, οι αδελφοί δεν είχαν σαμοβάρια στα κελιά τους και όλοι συγκεντρώνονταν για να πιουν τσάι με τον γέροντα μόνο τα Σάββατα και τις Κυριακές και στις δώδεκα μεγάλες γιορτές. Συνέβη ότι μια μεγάλη γιορτή, τον χειμώνα, οι κάτοικοι της σκήτης συγκεντρώνονταν στο κελί του γέροντα για τσάι. Βλέποντας ότι ο πατέρας Διομήδης δεν είχε φτάσει, ο γέροντας διέταξε να τον καλέσουν. Ο αγγελιοφόρος επέστρεψε και είπε ότι ο πατέρας Διομήδης είχε αρνηθεί να έρθει λόγω κακής υγείας. Τότε ο γέροντας, γνωρίζοντας ότι ο πατέρας Διομήδης απλώς δεν είχε έρθει από απροθυμία, μη συνηθισμένος στο τσάι, και θέλοντας να τον αναγκάσει σε υποταγή και υπακοή, και παρεμπιπτόντως, να τον τιμωρήσει για τις προαναφερθείσες ανόητες πράξεις, ύψωσε τη φωνή του: «Μικρέ Διομήδη!... Πήγαινε ξανά να τον πιάσεις και σήκωσέ τον στην αγκαλιά σου αν δεν περπατάει. Και όταν τον κουβαλήσεις», πρόσθεσε ο γέροντας, «ρίξε τον σε μια χιονοστιβάδα». Δύο από αυτούς ξεκίνησαν και παρακάλεσαν εκ μέρους του γέροντα: «Σε παρακαλώ, πατέρα, αν είσαι αδύναμος, θα σε κουβαλήσουμε στην αγκαλιά μας». Αγνοώντας τον κίνδυνο, ο πατέρας Διομήδης συμφώνησε: «Λοιπόν, πήγαινε και σήκωσέ τον». Παίρνοντας τον γέροντα στην αγκαλιά τους, οι κουβαλητές τον κουβάλησαν, αλλά, επιλέγοντας τη μεγαλύτερη χιονοστιβάδα, τον έριξαν μέσα. Ο γέροντας, σκοντάφτοντας στο χιόνι, κατάφερε με κάποιο τρόπο να βγει και να τρέξει όσο πιο γρήγορα μπορούσε στον γέροντα για να παραπονεθεί ότι τον προσέβαλαν. Περιττό να πούμε ότι δεν προέκυψε τίποτα από αυτό το παράπονο. Μόνο έδωσαν στον πατέρα Διομήδη λίγο τσάι και τον συνόδευσαν στο κελί του .

Ένας ηλικιωμένος αδελφός ζούσε στη σκήτη και ήρθε στο μοναστήρι στα γεράματά του. Όπως ακριβώς στην κοσμική ζωή είχε συνηθίσει να ανάβει κεριά μπροστά στις ιερές εικόνες κατά τη διάρκεια των λειτουργιών, έτσι έκανε και στη σκήτη. Μια μέρα, ένας συναδέλφος μοναχός, ο Ν., του απηύθυνε μια παρατήρηση: «Γιατί ανάβεις πάντα κεριά; Οι μοναχοί δεν ανάβουν κεριά στο μοναστήρι. Γίνε εσύ κερί ενώπιον του Θεού». Ο γέροντας ήταν μπερδεμένος, σκεπτόμενος: «Ανάβω κεριά εδώ και έναν ολόκληρο αιώνα, κάτι που θεωρείται καλή πράξη, και τώρα ξαφνικά μου λένε να μην ανάβω κεριά». Πήγε στον γέροντα, τον πατέρα Λεωνίδα, και του εμπιστεύτηκε τη σύγχυσή του. Γνωρίζοντας την απλότητα του μπερδεμένου γέροντα, ο πατέρας Λεωνίδας άρχισε αμέσως να τον ενθαρρύνει: «Λοιπόν, άκουσέ τον! Θα σου πει τι θέλει. Άναψε κεριά, όπως έκανες παλιά!» Πρόσθεσε: «Το να διδάσκεις έναν γέροντα είναι σαν να θεραπεύεις έναν νεκρό». Καθησυχασμένος από αυτή την απάντηση, ο γέροντας πηγαίνει στο κελί του και, συναντώντας αργότερα τον πατέρα Ν., λέει με αυτοϊκανοποίηση: «Μου είπες να μην ανάβω κεριά, αλλά ο πατέρας μου είπε να τα ανάψω. Μου είπε: "Το να διδάσκεις έναν γέρο είναι σαν να θεραπεύεις έναν νεκρό"».

Ένας κύριος, προφανώς ένας μικρός γαιοκτήμονας ή κάτι τέτοιο, μπήκε στη σκήτη, έχοντας επίγνωση του προνομίου του έναντι των άλλων. Όπως συνήθιζε, άρχισε να παρακολουθεί τον κανόνα της βραδινής προσευχής του γέροντα με τους άλλους κατοίκους της σκήτης. Είναι γνωστό ότι ο ίδιος ο γέροντας δεν όριζε αναγνώστες, και κάθε αδελφός που ήθελε να διαβάσει έπρεπε να σηκώσει το χέρι του, ενημερώνοντας τον γέροντα για την επιθυμία του να διαβάσει. Ο νέος αδελφός ήθελε να διαβάσει, αλλά το να σηκώσει το χέρι του μπροστά σε όλους του φαινόταν πολύ αμήχανο. Και κάθε φορά, αφού τελείωνε τον κανόνα της προσευχής του, καθώς άφηνε τον γέροντα με τους αδελφούς, εξέφραζε τη δυσαρέσκειά του με την καθιερωμένη διαδικασία του γέροντα: «Τι είναι αυτό; Σηκώνεις το χέρι σου, ποιο είναι το νόημα; Είναι εντελώς ασυνεπές». Έτσι μοχθούσε και μοχθούσε, υπέμενε και υπέμενε, και τελικά έχασε την υπομονή του και σήκωσε το χέρι του, αν και με το ζόρι και όχι πολύ ψηλά. Βλέποντάς το αυτό, ο γέροντας είπε: «Α! Και θέλεις να διαβάσεις; Λοιπόν, προχώρα και διάβασε». «Ας ακούσουμε πώς διαβάζεις». Έτσι άρχισε να διαβάζει με τον δικό του τρόπο - με συναίσθημα και κατανόηση. Τελείωσε. Και ο γέροντας παρατήρησε: «Λοιπόν, αδελφέ, δεν διαβάζεις καλά. Φύγε». Έτσι, ο γέροντας, σε κάθε ευκαιρία, είχε τη συνήθεια να ταπεινώνει την υψηλή υπερηφάνεια των αδελφών που ζούσαν μαζί του.

Ο Ιερομόναχος Αντώνιος του Κιέβου-Πετσέρσκ αφηγήθηκε την ιστορία

«Ο μοναχός μας (της Λαύρας του Κιέβου-Πετσέρσκ), ο πατέρας Νικόδημος, πρώην δόκιμος στην Όπτινα και μαθητής του γέροντα πατέρα Λεωνίδα, υπηρέτησε για πολύ καιρό ως αρτοποιός προσφορών στη Λαύρα. Συνέχισε να συμβαδίζει με τον τελευταίο δόκιμο αδελφό σε αυτή τη δύσκολη υπακοή και απέδιδε ολόκληρο το μακροπρόθεσμο επίτευγμά του στη δύναμη των προσευχών του αγαπημένου του γέροντα. Δεν μπορούσε ποτέ να μιλήσει γι' αυτόν χωρίς συγκίνηση. Ο πατέρας τον αποκαλούσε πάντα με το επώνυμό του, Τίτοφ. Συχνά τον έβαζε να υπαγορεύει λόγια επιπλήξεως σε όσους θεωρούσε απαραίτητο να επιπλήξει, και όσοι επιπλήττονταν αργότερα ομολογούσαν τα λάθη τους. Μέσω αυτού, ο πατέρας Νικόδημος είδε και πίστευε καθαρά ότι ο γέροντας, ο πατέρας Λεωνίδας, είχε λάβει το χάρισμα της διόρασης από τον Κύριο. Ιδού η ίδια η ακριβής αφήγηση του πατέρα Νικόδημου γι' αυτό: «Όταν ξεκίνησα με διαβατήριο από την πόλη μου, το Μπέλγκοροντ, στην επαρχία Κουρσκ, για να μπω στη Μονή Όπτινα, ένα σπίτι παρέμεινε στην κατοχή μου στον κόσμο. Είχα επίσης μια αδελφή, μια νεαρή γυναίκα, αλλά ήταν αρκετά εύπορη για γάμο.» Ο θείος μου, ο οποίος (πιθανώς ως κηδεμόνας) υποτίθεται ότι θα πάντρευε την αδερφή μου, σκόπευε να οικειοποιηθεί το σπίτι μου, για το οποίο είχε ήδη κατά νου αγοραστές. Ενώ ζούσα προσωρινά στην Όπτινα Πούστιν, άρχισα να σκέφτομαι πώς θα μπορούσα να πάρω απαλλαγή από την κοινωνία. Ο θείος μου είχε καταθέσει εκατό ρούβλια, τα χρήματά μου που κέρδισα με κόπο, για αυτόν τον σκοπό. Έτσι, μια μέρα πήγα στον πατέρα μου και είπα: «Πάτερ, ευλόγησέ με να πάω να πάρω την απαλλαγή μου». Ο πρεσβύτερος είπε: «Ο Θεός θα με ευλογήσει να πάω». Αλλά όταν επέστρεψα στο κελί μου, ένιωσα βαρεμάρα και έχασα την επιθυμία να πάω να πάρω την απαλλαγή μου, οπότε άφησα το θέμα στην άκρη για αργότερα. Την επόμενη μέρα είπα στον πατέρα ότι είχα αλλάξει γνώμη και πήρα την απαλλαγή μου, και ο πρεσβύτερος απάντησε απότομα: «Λοιπόν, όπως θέλεις». Πέρασε λίγος καιρός και το άγχος μου για την απαλλαγή μου διπλασιάστηκε - δεν μπορούσα να σταματήσω να πηγαίνω. Το ανέφερα αυτό στον πατέρα, και αυτός μου απάντησε: «Γιατί δεν πήγες τότε;» Συνειδητοποίησα το λάθος μου — είχα ενεργήσει αυθαίρετα — και ξέσπασα σε κλάματα, έσκυψα στα πόδια του γέροντα, γονάτισα μπροστά του, έκλαψα με λυγμούς και είπα: «Συγχώρεσέ με για όνομα του Θεού, Πάτερ, είμαι ένοχος!» Ο γέροντας απάντησε: «Λοιπόν, λοιπόν, σήκω και ετοιμάσου, τώρα θα είσαι καλύτερα». Έτσι, έφτασα στο Μπέλγκοροντ και πρώτα απ' όλα σταμάτησα να δω την αδερφή μου. Από τη συζήτησή μας, έμαθα ότι ο θείος μου, όταν την πάντρεψε, δεν είχε ξοδέψει ούτε την προμήθεια που είχε απομείνει για αυτόν τον σκοπό. Μετά είδα τον θείο μου και τελικά πήγα στον δικαστή για να πάρω την απαλλαγή μου. Εκεί μου ζήτησαν χρήματα και είπαν ότι η απαλλαγή μπορούσε να εκδοθεί αμέσως. Έτρεξα στον θείο μου για να πάρω τα δικά μου χρήματα. Μου φώναξε: «Τι χρήματα θέλεις; Πρέπει ακόμα να μου τα ξεπληρώσεις. Παντρεύτηκα την αδερφή σου. Δώσε μου το γραμμάτιο, αλλιώς δεν θα σε αφήσω να φύγεις από εδώ». Αμέσως έχασα το θάρρος μου και είπα: «Κάνε ό,τι θέλεις, απλώς μην με κρατάς εδώ». «Λοιπόν», είπε, «ας πάμε στον μεσίτη». Πήγαμε. Ο θείος μου κατάφερε να το κανονίσει έτσι ώστε να γράψει ένα γραμμάτιο για πεντακόσια ρούβλια. Το μόνο που έμενε να κάνω ήταν να το υπογράψω και να γράψω το όνομά μου στο βιβλίο. Αλλά εκείνη τη στιγμή, άρχισαν να έρχονται οι άνθρωποι ένας προς έναν.

Ήμασταν περίπου δέκα άτομα, που κρατούσαν τον μεσίτη απασχολημένο. Περιμέναμε και περιμέναμε τη σειρά μας, και όταν είδαμε ότι ο μεσίτης δεν θα ήταν σύντομα ελεύθερος, συμφωνήσαμε να αναβάλουμε την υπόθεσή μας για κάποια άλλη στιγμή. Ο θείος μου πήγε σπίτι, και εγώ πήγα στην αδερφή μου και τον κουνιάδο μου και τους είπα τι σκόπευε να μου κάνει ο θείος μου. Τότε η κακόβουλη πρόθεσή του έγινε πλήρως φανερή σε όλους μας. Παρεμπιπτόντως, ο θείος μου έπρεπε να φύγει από την πόλη εκείνη την ώρα για δουλειές, και την ίδια μέρα που πήγαμε στον μεσίτη, με έψαχναν αγοραστές για το σπίτι. Έτσι, σύντομα πούλησα το σπίτι με μετρητά, και δύο μέρες αργότερα παρέλαβαν το συμβόλαιο. Έσπευσα στον δικαστή με τα χρήματα και αμέσως απολύθηκα, αλλά παρόλα αυτά πήγα να αποχαιρετήσω τον θείο μου. «Πού πας;» ρώτησε ο θείος μου. «Πίσω στην Όπτινα», απάντησα. «Τι εννοείς Όπτινα; Και ο λογαριασμός;» «Τότε του τα είπα όλα—δηλαδή, πώς είχα πουλήσει το σπίτι και είχα απολυθεί. Άρχισε να με μαλώνει, να βρίζει και να ξεριζώνει τα μαλλιά του από απογοήτευση, και αμέσως έτρεξα έξω από την πόρτα. Έπειτα αποχαιρέτησα την αδερφή μου και τον κουνιάδο μου—και επέστρεψα στην Όπτινα, στον άγιο και διορατικό γέροντά μου, ο οποίος με χαιρέτησε με αυτά τα λόγια: "Κοιτάξτε! Ο Τίτοφ μας έχει ήδη πετάξει και έχει κερδίσει μια μεγάλη νίκη". Από τότε και στο εξής, δεν μπορούσα να βλέπω τον γέροντά μου με κανέναν άλλο τρόπο παρά ως έναν μεγάλο άγιο του Θεού.»

ΟΙ ΕΠΟΜΕΝΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ.ΑΦΗΓΗΤΉΣ ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΙΕΡΆΣ ΜΟΝΉΣ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΊΤΟΥ ΤΙΜΟΘΕΟΥ .

ΟΙ ΕΠΟΜΕΝΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ

Επειδή, ὅταν ἦρθα ἀπό τή Ρωσία, ἤμουν πολύ ἀδύνατος καί ἐξασθενημένος, οἱ δικοί μου ἀναζητοῦσαν ἕναν τρόπο, πιθανόν μια κατασκήνωση, γιά ν' ἀναλάβω δυνάμεις. Μια μέρα ή θεία μου Ελπίδα ρώτησε ἕναν ἀπό

Ὁ θεῖος Ἡρακλῆς καί ἡ θεία Ελπίδα Παρχαρίδη τούς πελάτες της, τόν κ. Χρήστο Μωυσιάδη, ὁ ὁποῖος διατηροῦσε κατάστημα τροφίμων στα Ταμπούρια Πειραιῶς καί προμηθευόταν τα προϊόντα τοῦ ἀλλαντοποιείου της (λουκάνικα, σαλάμια, μπον-φιλέ κ.ἄ.), ἐάν είχε κάτι σχετικό ὑπόψη του.

Ὁ κ. Χρῆστος γνώριζε τόν ἱεροδιάκονο π. Χερουβείμ Καράμπελα, πού διηύθυνε μια μικρή μαθητική κατασκήνωση στην Εκάλη.

Τόν ἐνημέρωσε, λοιπόν, για τήν περίπτωσή μου, καί ὁ π. Χερουβείμ δέχτηκε εὐχαρίστως νά μέ φιλοξενήσουν.

Ἔτσι, ἕνα πρωινό ἔβαλα τά προσωπικά μου εἴδη σ' ἕνα τσουβάλι καί ξεκίνησα μέ τόν πατέρα μου γιά τήν Εκάλη. Τό τέρμα τοῦ λεωφορείου ήταν στη σημερινή πλατεία τῆς Ἑκάλης. Μέχρις ἐκεῖ ὁ δρόμος ἦταν ἄσφαλτος, ἀλλά στενός καί γεμάτος λακκοῦβες. Ἀπό ἐκεῖ καί πέρα γινόταν χωματόδρομος.

Ψάχνοντας, βρήκαμε την κατασκήνωση του π. Χερουβείμ. Ὁ πρῶτος πού συναντήσαμε ἦταν ὁ μαθητής Χαράλαμπος Γιάννος  ὁ μετέπειτα ἀρχιμανδρίτης π. Πολύκαρπος, πού μέ κοντά παντελονάκια πότιζε κάποια λουλούδια. Αὐτός μᾶς ἔφερε σε ἐπαφή μέ τόν π. Χερουβείμ. Ἔτσι ἔγινε ἡ πρώτη μου γνωριμία μέ τόν Γέροντα Χερουβείμ. Ήταν Αὔγουστος τοῦ 1948.

Τό πνευματικό ἔργο τοῦ π. Χερουβείμ ήταν στο ξεκίνημά του. Μέ τούς ἄξιους συνεργάτες του, τούς θεολόγους Κωνσταντίνο Πουλουπάτη, μετέπειτα ἀρχιμ. π. Ἰγνάτιο, καί Γεώργιο Καραμαντζάνη, μετέπειτα ἀρχιμ. π. Ἀθηναγόρα, προσπαθοῦσαν να δημιουργήσουν ἕναν ἱεραποστολικό πυρήνα. Λίγο ἀργότερα ἵδρυσαν τήν Ἀδελφότητα Θεολόγων «Ὁ Παράκλητος».

Ἡ κατασκήνωση διαρκοῦσε δύο-τρεῖς μῆνες καί οἱ συνθῆκες ἦταν κάπως πρωτόγονες. Ημασταν δώδεκα παιδιά πού καναμε σε δύο σκηνές. Γιά τραπέζι εἴχαμε τό χῶμα. Σκάβαμε γύρω ἀπό τό ὑποτιθέμενο τραπέζι χαντάκι γιά να βάζουμε τά πόδια μας. Εγώ μιλοῦσα μια γλώσσα ἀκαταλαβίστικη, καί τά παιδιά γελοῦσαν μέ τήν προφορά μου. Από τότε πού ζούσαμε στο Ουζμπεκιστάν συνήθισα να κουβαλῶ πάντοτε μαζί μου ἕνα σουγιά. Γι' αὐτό τά παιδιά μέ φοβόντουσαν μήπως τούς κάνω κακό.

Το φθινόπωρο μοῦ πρότειναν να πηγαίνω στο Κατηχητικό Σχολεῖο τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Κερατσινίου, γιατί ἤδη εἴχαμε μετακομίσει στα Ταμπούρια, στην οδό Καλλέργη, σε ιδιόκτητο σπίτι τῆς θείας μου Ελπίδας. Στο Κατηχητικό, ὅμως, τά παιδιά με κορόιδευαν, ἐπειδή ήμουν πολύ ψηλός, γι' αὐτό καί

διέκοψα τή φοίτηση.

Τήν ἑπόμενη χρονιά, το 1949, προέκυψε και πάλι ἡ ἀνάγκη τῆς κατασκηνώσεως. Δέν μέ δέχονταν, ὅμως, γιατί οὔτε στο Κατηχητικό εἶχα πάει οὔτε εἶχα καμιά επαφή μέ τόν π. Χερουβείμ καί τά ἄλλα παιδιά. Μπήκε, λοιπόν, πάλι το «μέσον» καί μέ ξαναπήραν. Αὐτή τή φορά τα κατάφερα καλύτερα. Ἡ προθυμία καί ἡ ἐργατικότητά μου ἐντυπωσίασαν τοὺς ὑπευθύνους. Ὁ θεολόγος Κωνσταντίνος Πουλουπάτης ανέλαβε τήν κατήχησή μου, γιατί ἀπό χριστιανική πίστη καί ζωή δέν γνώριζα τίποτα!

Μετά την πρώτη κατασκήνωση, ἀνέκυψε επιτακτική ἡ ἀνάγκη να μάθω κάποια τέχνη καί νά βρῶ μιά δουλειά. Οἱ γονεῖς μου ἦταν φτωχοί ἄνθρωποι, καί εἶχα κι ἕναν μικρότερο ἀδελφό. Στη ζωγραφική τά κατάφερνα καί ἤθελα πολύ να γίνω ζωγράφος. Ἔπεσαν, ὅμως, ὅλοι πάνω μου. «Οἱ ζωγράφοι ἐδῶ πεινοῦν... Να γίνεις κομμωτής», μοῦ ἔλεγαν. Μέ ἔβαλαν στο κομμωτήριο τοῦ Ν. Σεβαστόπουλου στην Κυψέλη. Τρεῖς συγκοινωνίες ἔπρεπε να παίρνω καθημερινά για να φτάσω μέχρις ἐκεῖ καί ἄλλες τόσες γιά νά ἐπιστρέψω στα Ταμπούρια.

Κόπος πολύς γιά ἕνα μικρό προσφυγόπουλο. Ἀφοῦ σε μια τετραετία ἔμαθα τήν τέχνη τῆς κομμωτικής, το 1952 ἄνοιξα δικό μου κομμωτήριο, στό ὁποῖο σύντομα, λόγω τῆς αὐξημένης πελατείας, προσέλαβα καί ὑπαλλήλους.

Παράλληλα, στο διάστημα αυτό διατηροῦσα ἔντονο τόν πνευματικό μου σύνδεσμο μέ τόν π. Χερουβείμ, ὁ ὁποῖος μέ πολλή ἀγάπη καί διάκριση ἀνέλαβε τήν καθοδήγησή μου στη νέα κατά Χριστόν πορεία μου. Ὁ π. Χερουβείμ διακονοῦσε τότε στήν Ἁγία Αἰκατερίνη Καστέλας, μέ ἐφημέριο τόν ἀρχιμανδρίτη Δαμασκηνό Κοτζιά, μετέπειτα μητροπολίτη Ναυπακτίας.

Χρόνο μέ τόν χρόνο κατανοοῦσα ὅλο καί περισσότερο τό πνεῦμα τῆς χριστιανικῆς ζωῆς καί συνέβαλλα μέ ζῆλο στό ἱεραποστολικό ἔργο τῆς Ἀδελφότητος. Θυμᾶμαι μια χρονιά μέ ἔστειλαν στο Κατηχητικό Σχολεῖο τοῦ Ἱ. Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου Κερατσινίου ὡς βοηθό κατηχητή. Κατηχητής ἦταν ὁ κ. Ἰωάννης Φουντούλης, μετέπειτα καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, ὁ ὁποῖος ὑπηρετοῦσε τότε τη στρατιωτική του θητεία. Αργότερα ἔγινα κατηχητής, κυκλαμινάρχης, ὁμαδάρχης, ἀσματάρχης, κυκλάρχης, ἀρχηγός κατασκηνώσεως...

Μέ παρότρυνση τοῦ π. Χερουβείμ ἀποφάσισα, παράλληλα μέ τήν ἐργασία μου, να συνεχίσω καί νά ὁλοκληρώσω τις σπουδές μου. Τό ρωσικό Ενδεικτικό μου, ὅμως, τῆς Ε΄ τάξεως (ἀντίστοιχο μέ τό ἑλληνικό Ενδεικτικό τῆς Α΄ Γυμνασίου) τό θεώρησαν ἐδῶ ἰσότιμο μέ τό Ενδεικτικό τῆς Ε΄ Δημοτικοῦ.

Ἔτσι ὑποχρεώθηκα να φοιτήσω στην ΣΤ΄ τάξη τοῦ Νυκτερινοῦ Δημοτικοῦ καί νά δώσω ἐξετάσεις γιά τό Γυμνάσιο. Μέ τή βοήθεια τῆς ἀείμνηστης δασκάλας μου Μάγδας Σκενδέρογλου, πού μοῦ ἔκανε ἰδιαίτερα μαθήματα, πέτυχα στίς ἐξετάσεις καί γράφτηκα στο 1ο Νυκτερινό Γυμνάσιο Πειραιῶς. Ήταν το 1953, καί ἤμουν εἴκοσι χρονῶν. Ἐργασία τήν ἡμέρα, σχολεῖο το βράδυ και συμμετοχή σε πολλές άλλες δραστηριότητες τῆς ἐνορίας –πέρασαν τα χρόνια, καί πῆρα τό Ἀπολυτήριο τοῦ τότε ἑξατάξιου Γυμνασίου. 

Το 1959-1960 γράφτηκα στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, ἀπό τήν ὁποία ἀποφοίτησα το 1963.

Τελειώνοντας το Γυμνάσιο, ὡς φοιτητής πλέον τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς, ἐγκατέλειψα τά πάντα καί ἀφιερώθηκα στη ζωή καί τό ἔργο τῆς Ἀδελφότητος Θεολόγων «Ο Παράκλητος».

Φυσικά, αὐτό δέν ἔγινε ἀνώδυνα. Υπήρχε πρωτίστως ή φοβερή αντίδραση τοῦ πατέρα μου, επειδή εγκατέλειψα μια εξαιρετικά επικερδή εργασία καί προτίμησα νά ἀφιερωθώ στον Θεό, χωρίς να δημιουργήσω οικογένεια, νά τοῦ κάνω ἐγγονάκια κ.λπ.

Τόν ἔγγαμο βίο τον σεβόμουν. Είχα πολλές προτάσεις καί προκλήσεις γάμου καί λόγω επαγγέλματος. Ωστόσο, κάτι ἄλλο ζητοῦσε ἡ ψυχή μου: Νά ἀφιερωθῶ σ' Ἐκεῖνον, πού μέ προστάτευσε ἀπό ἀναρίθμητες συμφορές και κινδύνους, καί ν' ἀκολουθήσω τό ἅγιο θέλημά Του. Οὔτε χρήματα οὔτε θέσεις οὔτε διακρίσεις με συγκινοῦσαν. Ἤθελα νά προσφέρω τόν ἑαυτό μου στη διακονία τοῦ Θεοῦ καί τοῦ πλησίον μέσω τῆς Ἀδελφότητος. Ἀπό τόν π. Χερουβείμ άκουγα αχόρταγα τίς χαριτωμένες διηγήσεις του γιά τούς ἀσκητικούς ἀγῶνες τῶν σύγχρονων ἁγιορειτῶν πατέρων, καί ἡ ψυχή μου θελγόταν ἀπό τό ὄνειρο τῆς μοναχικῆς ζωῆς.

Τό Ἅγιον Ὄρος τό ἐπισκέφθηκα για πρώτη φορά μαζί μέ τόν π. Χερουβείμ το 1956. Η μετάβαση στον Ἄθωνα τότε ήταν μια ἀληθινή οδύσσεια, κυρίως μέσα ἀπό τό ὁδικό δίκτυο τῆς Χαλκιδικῆς, πού ἦταν γεμάτο στροφές καί χωματόδρομους. Ἔπρεπε ν' ἀνεβεῖς στον Χολομώντα, να περάσεις τήν Αρναία, να φτάσεις στην Ιερισσό καί ἀπό ἐκεῖ νά συνεχίσεις μέ καραβάκι.

Ὅταν σέ μιά στροφή αντίκρισα τήν κορυφή τοῦ Ἄθωνα, ἔπαθα τό τρίτο σόκ τῆς ζωῆς μου. Εἶχα ακούσει τόσα πολλά γι' αὐτό τό Ὄρος, καί ἡ φαντασία μου είχε πλάσει άλλα τόσα.

Τό πρῶτο μοναστήρι πού ἐπισκεφθήκαμε ήταν τοῦ Ἐσφιγμένου. Ὁ Γέροντας ήταν τότε 36 χρονών, είχε κουράγιο και περπατοῦσε. Μέ τά πόδια ἀπό τήν Μονή Εσφιγμένου πήγαμε στόν ἀρσανά του Ζωγράφου καί ἀπό ἐκεῖ μέ τό καραβάκι στη Δάφνη, στήν Ἁγία Ἄννα, στά Καρούλια...

Το 1963 συμμετείχα μέ τόν Γέροντα Χερουβείμ στον εορτασμό της Χιλιετηρίδος τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Παρόντες ἦταν ὁ πατριάρχης Αθηναγόρας, ἐκπρόσωποι ὅλων τῶν Ἐκκλησιῶν, ὁ βασιλιάς τῶν Ἑλλήνων Παῦλος, ὁ διάδοχος Κωνσταντίνος και πολλοί ἄλλοι ἐπίσημοι. Τότε διανοίχθηκε ὁ ἁμαξωτός δρόμος πού ὁδηγεῖ ἀπό τή Δάφνη στις Καρυές.

Ἕνα χρόνο περίπου νωρίτερα, στις 15 Δεκεμβρίου τοῦ 1962, εἶχε γίνει ἡ κουρά μου σε μικρόσχημο μοναχό, στην οποία ἔλαβα τό ὄνομα τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Τιμοθέου. Στις 22 Δεκεμβρίου τοῦ ἴδιου ἔτους λ χειροτονήθηκε διάκονος ὑπό τοῦ

μητροπολίτου Δρυινουπόλεως Χριστοφόρου, στόν Ἱ. Ν. Ἁγίου Παντελεήμονος Κερατσινίου, ὅπου καί διορίστηκα. Στις 9 Φεβρουαρίου τοῦ 1964 ἔγινε ἡ χειροτονία μου σε πρεσβύτερο ὑπό τοῦ μητροπολίτου Ναυπακτίας Δαμασκηνοῦ στόν ἴδιο ναό.

Στη σύντομη διακονία μου ὡς ἐφημερίου τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος ἔγιναν αρκετά ἔργα. Ὁμάδες ἐνοριτῶν ἐπισκέπτονταν κάθε ἑβδομάδα τά σπίτια καί μοίραζαν τή «Φωνή τοῦ Κυρίου» καί διάφορα ἄλλα ἐποικοδομητικά ἔντυπα. Ἐπίσης, ἡ ἐνορία μας ανέλαβε τήν ἀνέγερση καί τόν ἐξοπλισμό ἑνός πέτρινου ναοῦ στο Ναϊρόμπι της Κένυας.

Το 1966 αποφασίστηκε ὁ διορισμός μου στόν Ἱ. Ν. Ἁγίας Τριάδος τῆς Ρωσικῆς Παροικίας τῶν Ἀθηνῶν. Τέλεσα ἐκεῖ τήν πρώτη θεία Λειτουργία στις 18 Δεκεμβρίου 1966. Ἡ παρουσία μου στον ναό αὐτό συνδέεται μέ τό τότε Ρωσικό Γηροκομεῖο Ἀργυρουπόλεως, πού ἔχει τή δική του ἱστορία καί τοῦ ὁποίου, μέ τήν εὐχή τοῦ Γέροντος Χερουβείμ, ἀνέλαβα τήν εὐθύνη τό1970.

Στο μεταξύ, στις 20 Ιουλίου τοῦ 1963 τό ὅραμα τοῦ Γέροντος Χερουβείμ γιά τήν ἵδρυση ενός παραδοσιακοῦ μοναστηριοῦ κοντά στην Αθήνα ἄρχισε νά πραγματοποιεῖται: Θεμελιώθηκε ἡ Ἱερά Μονή Παρακλήτου στον Ωρωπό Ἀττικῆς.

Το 1979 ἔλαβε χώρα ἕνα ιδιαίτερα θλιβερό γεγονός: ἡ κοίμηση τοῦ Γέροντος Χερουβείμ, κτίτορος τῆς Μονῆς καί πνευ-λματικοῦ μας πατέρα.

Ἡ Ἱερά Μονή Παρακλήτου εἰσῆλθε σε νέα περίοδο. Μετά τήν ἀνάληψη τῆς ἡγουμενίας ἀπό τόν π. Ἰγνάτιο καί τή σύ-λντομη παραίτησή του, στήν ἀναξιότητά μου ἔπεσε ὁ κλῆρος νά σηκώσει ἐξ ὁλοκλήρου το βάρος τῆς κληρονομιᾶς τοῦ παρελθόντος καί νά ὁδηγήσει μπροστά τό σκάφος τῆς Μονῆς.

Στις 27 Νοεμβρίου τοῦ 1980 ἔγινε ἡ ἐκλογή μου σέ Ἡγούμενο, στις 5 Δεκεμβρίου ή κουρά μου σε μεγαλόσχημο μοναχό καί δύο ἡμέρες αργότερα, στις 7 Δεκεμβρίου, ἡ ἐνθρόνισή μου ὑπό τοῦ Μητροπολίτου Ἀττικῆς Δωροθέου, παρόντος καί τοῦ ἐπισκόπου Ἀνδρούσης, τώρα ἀρχιεπισκόπου Αλβανίας, Ανα-λστασίου.

Ὕστερα ἀπό σαράντα χρόνια ἡγουμενίας, στις 4 Μαρτίου τοῦ 2020, ὑπέβαλα τήν παραίτησή μου.

Ποιός ποτέ θά μποροῦσε νά φανταστεῖ ὅτι τό ἀδύνατο, φοβισμένο, ταλαίπωρο καί ἀκατήχητο προσφυγόπουλο ἀπό τά βάθη τῆς κεντρικῆς Ἀσίας θά γινόταν κάποτε λειτουργός τοῦ Υψίστου και καθηγούμενος Ἱερᾶς Μονῆς στήν Ἑλλάδα!

Ἄς ἔχει δόξα ὁ Θεός! Το Πανάγιον Πνεῦμα ἄς μᾶς ἀξιώσει τῆς Βασιλείας Του!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ.  Αρχιμανδρίτης Τιμόθεου. ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΙΕΡΆΣ ΜΟΝΉΣ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ.Αυτοβιογραφικες σελίδες. Παιδικά χρόνια στη Ρωσία.

Εκδόσεις Ιερά Μονή Παρακλήτου.

ΑΝΑΧΏΡΗΣΗ ΓΙΑ ΤΉΝ ΕΛΛΆΔΑ. ΑΦΗΓΗΤΉΣ ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΙΕΡΆΣ ΜΟΝΉΣ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΊΤΟΥ ΤΙΜΟΘΕΟΥ .

ΑΝΑΧΏΡΗΣΗ ΓΙΑ ΤΉΝ ΕΛΛΆΔΑ. ΑΦΗΓΗΤΉΣ ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΙΕΡΆΣ ΜΟΝΉΣ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΊΤΟΥ ΤΙΜΟΘΕΟΥ .

ΚΟΚΑΝΤ, ΤΑΣΚΕΝΔΗ, ΜΟΣΧΑ, ΟΔΗΣΣΟΣ

ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΑ ἤδη τά δεκαπέντε χρόνια μου καί δέν γνώριζα τήν ὕπαρξη τῆς Ἑλλάδος ὡς ἀνεξαρτήτου κράτους! Κανείς στο σπίτι δεν μιλοῦσε γι' αὐτό. Προφανῶς ἀπό φόβο, μήπως ἀπό ἐμᾶς, τά παιδιά, ξεφύγει κάποια κουβέντα, πού θά εἶχε τραγικές συνέπειες για ὁλόκληρη τήν οἰκογένεια. Εξάλλου, ἀφορμή ζητοῦσαν οἱ Σοβιετικές Αρχές νά μᾶς στείλουν ἀκόμα πιό μακριά... Μόνο αργότερα, ἀφοῦ πήραμε στα χέρια μας τα διαβατήρια, σχεδόν την τελευταία στιγμή, μᾶς εἶπε ὁ πατέρας μου ὅτι φεύγουμε γιά τήν Ἑλλάδα.

Από τη Σοβιετική Ενωση μπορούσαμε ν᾿ ἀναχωρήσουμε χωρίς πρόβλημα, ἀφοῦ διατηρούσαμε τήν ἑλληνική ιθαγένεια Πρόβλημα, ὅμως, ὑπῆρχε ἀπό τήν πλευρά τῆς Ἑλλάδος. Μια χώρα ταλαιπωρημένη ἀπό τή μικρασιατική καταστροφή, τόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καί τόν ἐμφύλιο σπαραγμό, δέν μποροῦσε νά σηκώσει το βάρος ἄλλων προσφύγων. Γιά νά μᾶς δεχθεῖ θὰ ἔπρεπε κάποιοι συγγενεῖς μας, που κατοικοῦσαν ἤδη στὴν Ἑλλάδα, νά ἐγγυηθοῦν καί ν' ἀναλάβουν τη συντήρησή μας.

Ὅπως ἀνέφερα στα προηγούμενα κεφάλαια, ἡ ἀδελφή τοῦ πατέρα μου Ἐλπίδα μαζί μέ τόν σύζυγό της Ἡρακλῆ Παρχαρίδη ἀναχώρησαν ἀπό τή Ρωσία το 1936 καί ἐγκαταστάθηκαν στήν Ἀθήνα, ὅπου ἵδρυσαν μιά επιχείρηση (αλλαντοποιεῖο).

Αὐτοί εἶχαν τήν οἰκονομική δυνατότητα νά μᾶς ἀναλάβουν.

Μᾶς ἔκαναν, λοιπόν, πρόσκληση, καί ἔτσι ἀναχωρήσαμε ἀπό τό Κοκάντ τοῦ Οὐζμπεκιστάν στις 4 Απριλίου τοῦ 1948.

Πλῆθος συγγενῶν, φίλων καί γνωστῶν μᾶς συνόδευσαν μέχρι τόν σιδηροδρομικό σταθμό, ἀπ' ὅπου μᾶς ἀποχαιρέτησαν μέ δάκρυα στα μάτια. Πόσο θά μᾶς μακάριζαν καί θά μᾶς ζήλευαν!

Στήν Τασκένδη, πού δέν ἀπεῖχε πολύ ἀπό τό Κοκάντ, ἀλλάξαμε τραίνο γιά τή Μόσχα. Ἐκεῖ φτάσαμε στις 6 Απριλίου, ἀφοῦ διασχίσαμε τεράστιες ἀποστάσεις μέσα ἀπό δάση, ἐρήμους, στέπες καί ποτάμια. Σε κάποιο σημεῖο τῆς διαδρομῆς, μάλιστα, περάσαμε ἕναν μεγάλο ποταμό, ἴσως νά ἦταν ὁ Βόλγας, πού εἶχε ξεχειλίσει. Εἴδαμε ἀπό τό τραίνο ἀνθρώπους πάνω στις στέγες τῶν σπιτιών τους νά προσπαθοῦν νά σωθοῦν και βάρκες να περισυλλέγουν ὅσους μποροῦσαν.

Στη Μόσχα μείναμε μέσα στον σταθμό γιά ἀρκετές μέρες, περιμένοντας το τραίνο γιά τήν Οδησσό. Ήταν τότε συνηθισμένο αὐτό τό φαινόμενο! Το μεγαλύτερο μέρος τοῦ σταθμοῦ ἦταν κατειλημμένο ἀπό τούς ταξιδιῶτες, που παρέμεναν ἐκεῖ, ἄλλοι ἀναμένοντας το τραίνο, για να συνεχίσουν το ταξίδιτους, καί ἄλλοι φροντίζοντας γιά τήν ἔκδοση σχετικῶν ἀδειῶν.

Φτάσαμε στην Οδησσό στις 2 Μαΐου του 1948, Κυριακή τοῦ Πάσχα. Βλέπαμε το ξημέρωμα ηλικιωμένες γυναῖκες νά ἐπιστρέφουν ἀπό τίς ἐκκλησίες, κρατώντας δεματάκια μέ ἄσπρες πετσέτες. Ήταν τά ἐδέσματα, πού, σύμφωνα μέ τό ρωσικό ἔθιμο, εἶχε εὐλογήσει ὁ ἱερέας γιά τό πασχαλινό τραπέζι.

Στην Οδησσό περιμέναμε επτά ἡμέρες, μέ τήν ἐλπίδα νά περάσει κάποιο ἑλληνικό πλοίο γιά τήν Ἑλλάδα. Τό πλοῖο, ὅμως, ἀργοῦσε καί ὁ πατέρας ἀνησυχοῦσε. Ἀπό τόσα καί τόσα πού εἶχε περάσει, δέν εἶχε καμιά εμπιστοσύνη στα κρατικά ὄργανα. Μποροῦσαν ἀνά πᾶσα στιγμή, δίχως καμιά αἰτιολο-λγία, να ματαιώσουν το ταξίδι μας.

Μόλις πληροφορήθηκε ότι κατέφθασε το ρουμάνικο ὑπερωκεάνιο «Τρανσυλβάνια», τό ὁποῖο εἶχε τελικό προορισμό την Ιταλία, ἔτρεξε να βρει εισιτήρια γιά τήν τρίτη θέση. Δυστυχῶς, δέν ὑπῆρχαν. Τότε πούλησε ὅσα χρυσαφικά καί ἄλλα πολύτιμα ἀντικείμενα είχε φυλαγμένα, καί ἔβγαλε εἰσιτήρια γιά τήν

πρώτη θέση. Ἔτσι, ἀναχωρήσαμε μέ τό ὑπερωκεάνιο «Τρανσυλβάνια» για τη Δύση. Μαζί μας ταξίδευαν καί πολλές ἄλλες ἑλληνικές οικογένειες.

Ὅσο τό πλοῖο ἔπλεε στα χωρικά ὕδατα της Σοβιετικής Ενώσεως, ὁ πατέρας μου δέν ἔβγαζε μιλιά. Μόνο όταν περάσαμε τα Δαρδανέλια, πῆρε για πρώτη φορά μια βαθιά ανάσα και ἠρέμησε. Αὐτή τήν ψυχολογική του κατάσταση κανένας δέν θὰ μποροῦσε νά τήν καταλάβει, ἐάν δέν εἶχε ζήσει ὅσα ἔζησε

ἐκεῖνος 46 ὁλόκληρα χρόνια...

Ὅσο βρισκόμασταν στην Οδησσό καί περιμέναμε τό πλοῖο, θα ζούσαμε ἕνα οἰκογενειακό δράμα, ἐάν καί πάλι ὁ Θεός δέν ἔβαζε τό χέρι Του. Ἔκανα ἕναν περίπατο στην πόλη μέ τόν ἀδελφό μου Κυριάκο, ἐγώ δεκαπέντε χρονῶν καί ἐκεῖνος ἕξι.

Παρακολουθούσαμε ἀπορροφημένοι κάποιον ἐκσκαφέα, πού γκρέμιζε ἕνα παλιό σπίτι. Σέ μιά στιγμή γυρίζω δίπλα μου καί δέν βλέπω τόν Κυριάκο. Τρέχω ἀπό 'δῶ, τρέχω ἀπό 'κεῖ, πουθενά. Λές καί τόν κατάπιε ἡ γῆ! Τί νά κάνω, ξένος σέ μιά ξένη καί κακόφημη πόλη; Οἱ κλοπές, οἱ ἁρπαγές καί τά ἐγκλήματα στην Οδησσό ήταν καθημερινή ρουτίνα. Πῶς θά τολμοῦσα νά παρουσιαστῶ στούς γονεῖς μου χωρίς τόν ἀδελφό μου; Ποιό δρόμο να πάρω πρός ἀναζήτησή του σέ μιά τόσο μεγάλη πόλη, καί μάλιστα μέ τέτοιο λιμάνι; Πῆρα γιά λίγο μιάν εὐθεία ὁδό.

Μετά κάτι μοῦ ἔλεγε να κάνω πίσω. Κάνοντας, εὐτυχῶς, πίσω, εἶδα τόν Κυριάκο νά ἀνεβαίνει μιάν ἀνηφόρα κλαίγοντας! Ὁ συγκλονισμός, πού ἔνιωσα τότε, γεννιέται μέσα μου μέχρι σήμερα, κάθε φορά πού φέρνω αὐτό τό γεγονός στη μνήμη μου.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ, ΒΗΡΥΤΟΣ, ΧΑΪΦΑ, ΝΕΑΠΟΛΗ, ΜΠΑΡΙ, ΠΡΙΝΤΕΖΙ, ΚΕΡΚΥΡΑ, ΠΑΤΡΑ, ΛΟΥΤΡΑΚΙ, ΑΘΗΝΑ

Το ὑπερωκεάνιο «Τρανσυλβάνια» ἦταν ὑπέροχο! Ἔδεσε γιά μερικές ώρες στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν σούρουπο, και στο βάθος φαινόταν ἡ Ἁγια-Σοφιά. Γιά τόν ἔξω ἀπό τή Σοβιετική Ενωση κόσμο ἐμεῖς δεν γνωρίζαμε σχεδόν τίποτα.

Μετά τήν Πόλη, ἀφοῦ διασχίσαμε τον Ελλήσποντο καί τό Αἰγαῖο, δέσαμε στη Βηρυτό. Ἐκεῖ εἶδα για πρώτη φορά έλληνικό φορτηγό πλοῖο μέ τήν ἑλληνική σημαία στην πρύμνη.

Σκίρτησε ἡ καρδιά μου! Ἕνα πρωτόγνωρο συναίσθημα με κατέλαβε. Ἔνιωθα πιά Ἕλληνας!

Ὁ ἑπόμενος σταθμός ἦταν τό λιμάνι τῆς Χάιφα. Ἦταν ἡ χρονιά πού ἱδρύθηκε το κράτος τοῦ Ἰσραήλ. Τά ἀμερικανικά πολεμικά πλοῖα εἶχαν δέσει στά ἀνοικτά, κάποιες ταραχές γίνονταν στό ἐσωτερικό, ἀπό τό πλοῖο μας μερικοί πετοῦσαν ἐνημερωτικά φυλλάδια... Ταξίδευαν μαζί μας καί πολλοί

Ἑβραῖοι. Ὅταν μάθαιναν ὅτι ἤμασταν Ἕλληνες, δέν ἔκρυβαν τόν θαυμασμό τους γιά μᾶς.

Στό πλοῖο γιά πρώτη φορά ἔφαγα ἐλιές, καί ἡ γεύση τους παραμένει ζωντανή μέχρι σήμερα στη μνήμη μου. Τό ψωμί, πού εἴχαμε μαζί μας ἀπό τή Ρωσία, ἦταν κατάμαυρο, καί πολλοί ἀπό τούς ξένους ἐπιβάτες νόμιζαν ὅτι τρώγαμε σοκολάτες.

Ἐμεῖς, σαν παιδιά, οὔτε στο πλοῖο καθόμασταν φρόνιμα: Παίζαμε μπάλα, κρυφτό καί ὅ,τι ἄλλο σκαρφιζόμασταν.

Φεύγοντας ἀπό τή Χάιφα, μέ τά ὡραῖα πορτοκάλια πού μᾶςωπροσέφεραν, πλεύσαμε νότια της Κρήτης και τελικά φτάσαμε στη Νεάπολη τῆς Ἰταλίας, περνώντας ἀνάμεσα ἀπό τή Σικελία καί τή Νότια Ιταλία. Τότε κατάπληκτος ἀντίκρισα για πρώτη φορά τόν Βεζούβιο να βγάζει καπνό. Δέν πίστευα ὅτι ἤμουν μπροστά του! Εἶχα ακούσει πολλά γι' αὐτό τό ενεργό ηφαίστειο, καί τώρα τό ἔβλεπα ολοζώντανο!

Στη Νεάπολη το Ελληνικό Προξενείο είχε λάβει ὅλα τά ἀπαραίτητα μέτρα. Στον καθένα μας ἔδωσαν ἕνα δέμα μέ τρόφιμα. Ἀπό ἐκεῖ μέ ἠλεκτρικό τραινο φύγαμε γιά τό Μπάρι. Μᾶς ἔκαναν εντύπωση κάποιοι πλανόδιοι Ἰταλοί ὀργανοπαίκτες,πού, μπαίνοντας στο τραίνο, μόλις ἔμαθαν ὅτι ἤμασταν Ἕλληνες, ἄρχισαν να παίζουν το τραγούδι της Σοφίας Βέμπο «Κορόιδο Μουσολίνι...».

Στο Μπάρι έγκατασταθήκαμε για πολλές μέρες σ' ἕναν καταυλισμό προσφύγων, αναμένοντας να φανεί κάποιο ελληνικό πλοῖο.

Στον καταυλισμό ὑπῆρχαν καί πολλοί Ἑβραῖοι, οἱ ὁποῖοι ἐπέστρεφαν στο Ισραήλ γιὰ νὰ τὸ ἐποικήσουν.

Από το Μπάρι φτάσαμε στο Πρίντεζι, ἀπό ὅπου ἐπιβιβαστήκαμε σ' ένα μικρό πλοῖο καί περάσαμε στην Κέρκυρα. Περνώντας ανάμεσα ἀπὸ τὴν Κέρκυρα καί τήν Ἀλβανία, ἀκούγαμε πυροβολισμούς, καί μᾶς συμβούλεψαν να προσέχουμε τῆς ἀδέσποτες σφαίρες.

Στην Κέρκυρα παραμείναμε για δυό-τρεῖς μέρες σ' ἕναν ἑνιαῖο κτιριακό χῶρο, αναμένοντας πάλι ἄλλο πλοῖο. Ταξίδι με δόσεις! Οι κυρίες τῶν ἐκκλησιαστικῶν κύκλων τῆς Κέρκυρας μᾶς περιποιήθηκαν ἰδιαιτέρως. Μᾶς προσέφεραν πλούσια φαγητά καί μᾶς ξενάγησαν στὰ ἀξιοθέατα τῆς πόλης. Ὅταν μπήκα στον Ναό τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος καί ἀντίκρισα τα καθίσματα στη σειρά, νόμιζα ὅτι μπήκα σε θέατρο. Ποτέ ως τότε δέν εἶχα δεῖ ναό με καθίσματα, γιατί στη Ρωσία δέν ὑπῆρχε τέτοια συνήθεια.

Ἡ θάλασσα και το ψάρεμα ἦταν πάντοτε ἡ πιὸ εὐχάριστη ἀπασχόλησή μου. Δέν ἔχασα τον χρόνο μου. Με παραμάνες έκανα αγκίστρια καί ἄρχισα να ψαρεύω. Η πρώτη «τυχερή» ήταν μια σαλιάρα...

Ἐπιτέλους, ἦρθε τό ἀναμενόμενο! Ένα μικρό φορτηγό πλοίο.

Ἐπιβιβαστήκαμε καί ἀποπλεύσαμε γιά τήν Πάτρα. Ἀπό ἐκεῖ μέ ἄλλο πλεούμενο φτάσαμε στο Λουτράκι. Καί ἀπό ἐκεῖ μέ φορτηγά ὁδηγηθήκαμε στην Αθήνα.

Στό ὕψος τῆς λεωφόρου Καβάλας ἀντίκρισα τόν Παρθενώνα... Συγκλονίστηκα. Ἦταν ἀλήθεια! Βρισκόμουν ἀπέναντι ἀπό τήν Ἀκρόπολη, γιά τήν ὁποία τόσα καί τόσα εἴχαμε ἀκούσει στο Γυμνάσιο ἀπό τόν καθηγητή τῆς Ἱστορίας! Ήταν τό

Λ δεύτερο σόκ πού ἔπαθα μετά τή θέα τοῦ Βεζουβίου.

Θα πρέπει νά ἀναφέρω ὅτι, γιά νά φτάσουμε ἀπό τό Λουτράκι στην Αθήνα, περάσαμε από πολλούς ἐλέγχους, λόγω τοῦ Εμφυλίου Πολέμου, πού δέν εἶχε κοπάσει ἀκόμη. Φτάνοντας, μᾶς πῆγαν σ' ἕνα κτίριο ἀπέναντι ἀπό τόν Σταθμό Λαρίσης, ἀπό ὅπου μᾶς παρέλαβαν ὁ θεῖος μου Ἡρακλῆς καί ἡ θεία μου Ἐλπίδα καί μᾶς πῆραν στο σπίτι τους, στο Θησεῖο (ὁδός Ήβης 15).

Η πρώτη έξοδος μετά τόν ἐρχομό μας ἔγινε τό ἀπόγευμα τῆς 28ης Ἰουνίου, κατά τήν ὁποία ἐπισκεφθήκαμε τον βράχο τῆς Ἀκροπόλεως καί τόν Ἄρειο Πάγο, ὅπου παρακολουθήσαμε την τελετή τοῦ Ἑσπερινοῦ γιά τήν ἑορτή τῶν ἁγίων πρωτοκορυφαίων ἀποστόλων Πέτρου και Παύλου.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ.  Αρχιμανδρίτης Τιμόθεου. ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΙΕΡΆΣ ΜΟΝΉΣ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ.Αυτοβιογραφικες σελίδες. Παιδικά χρόνια στη Ρωσία.

Εκδόσεις Ιερά Μονή Παρακλήτου.

Μερικοί άνθρωποι έρχονται και μου λένε:

«Βίργκιλ Καντ, :

«Μερικοί άνθρωποι έρχονται και μου λένε: Θα ζούσα μια χριστιανική ζωή αν μπορούσα... αν είχα τις συνθήκες, αν είχα... αλλά αυτό είναι αδύνατο... Και τους απαντώ: Αυτή είναι η ζωή που έχετε, αυτή είναι η λοταρία που κληρώσατε. τώρα πρέπει να είστε Χριστιανοί. αν περιμένετε να έχετε άνεση και ελεύθερο χρόνο και να υπάρξει ξανά ειρήνη και ευημερία και να πάει η κυρία στην αγορά και να βρει τυρί σε όλα τα ψώνια, θα μπορούσατε να χάσετε την ευκαιρία να είστε αυτό που λέτε ότι θέλετε να είστε. Πρέπει να είστε σε θέση να ομολογήσετε τον εαυτό σας Χριστιανό οπουδήποτε, στο τρένο, στο υπόγειο, ανάμεσα στα ζώα, σε έναν κοινόχρηστο χώρο διαβίωσης, στο σταυρό, σε μια αίθουσα αναμονής, σε μια ουρά.»

Μοναχός.Νικόλα Στάινχαρντ (Journalul fericirii)

Αρχιμανδρίτης Ζαχαρία Ζαχάρου,στο Συνέδριο «Να είστε ευγνώμονες!», Ντέβα, 2019

🌲Ας είμαστε ευγνώμονες!🌲

«Αν αντιμετωπίζουμε τον πόνο μόνο σε ψυχολογικό επίπεδο, θα γεμίσουμε πίκρα, θα χάσουμε τη δύναμή μας και θα μαραθούμε. Ωστόσο, αν ευχαριστήσουμε τον Κύριο, που ευαρεστείται να μας φροντίζει, όσο ανάξιοι κι αν είμαστε, και αν μετατρέψουμε τον πόνο σε ενέργεια για προσευχή, τότε η προσευχή μας θα είναι φρέσκια, φωτεινή, πνευματική και σημείο σύνδεσης με Εκείνον που, για τη σωτηρία μας, έγινε μόνο μια πληγή, από την κορυφή του κεφαλιού του μέχρι τα πέλματα των ποδιών του».

Αρχιμανδρίτης Ζαχαρία Ζαχάρου,

στο Συνέδριο «Να είστε ευγνώμονες!», Ντέβα, 2019

Άξιος ο νέος Μητροπολίτης Αγκύρας κ. Γρηγόριος Η Ιερά Μητρόπολις Αγκύρας είναι Μητρόπολη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η οποία ήταν ενεργή από το 325 έως το 1922 με έδρα ιστορικά την Άγκυρα.Από σήμερα τον τίτλο του Μητροπολίτη Αγκύρας, Υπερτίμου και Εξάρχου πάσης Γαλατίας φέρει ο Γρηγόριος (Φραγκάκης )

Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς Φιλούμενος, ὁ ἐν τῶ Φρέατι τοῦ Ἰακώβ. ΝΕΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

 

Ο ΑΓΙΟΣ ΦΙΛΟΥΜΕΝΟΣ ΟΠΩΣ ΤΟΝ ΓΝΩΡΙΣΕ Ο ΓΕΡΩΝ ΙΟΥΣΤΙΝΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΦΡΕΑΡ ΤΟΥ ΙΑΚΩΒΟΥ.

 

ΟΙ ΚΑΤΑΛΑΝΟΙ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΒΙΟ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΔΑΝΙΗλ ΤΟΥ Β ́, Mirjana Živojinović.

 

ΟΙ ΚΑΤΑΛΑΝΟΙ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ

ΒΙΟ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΔΑΝΙΗλ ΤΟΥ Β ́

Mirjana Živojinović.

 

 

 

Το Άγιον Όρος, από την άφιξη των πρώτων αναχωρητών, ιδιαίτερα από την εποχή της ίδρυσης των μεγάλων μονών τις τελευταίες δεκαετίες του 10ου αιώνα, ήταν συνεχώς εκτεθειμένο σε ληστρικές επιδρομές διαφόρων πειρατών και ληστών, στις οποίες από τα τέλη του 13ου αιώνα πρωτοστατούσαν οι Τούρκοι, απειλώντας τις μονές των ανατολικώνακτών του Όρους.

 

Όμως, σε σύγκριση με όλους αυτούς, οι επιθέσειςτων Καταλανών, οι οποίοι εισέβαλαν από την χερσαία πλευρά του Αγίου Όρους, ως προς την σφοδρότητα και την διάρκειά τους, από το καλοκαίρι του 1307 έως την άνοιξη του 1309, ξεπέρασαν όλες τις μέχρι τότε επιδρομές. Οι πολυάριθμες βυζαντινές πηγές που αναφέρονται στην άφιξη των Καταλανών στο βυζάντιο, στην αποστασία τους από την αυτοκρατορία και στους πολέμους που διεξήγαγαν στην Θράκη, Μακεδονία, Θεσσαλία και Αττική, μας δίνουν ελάχιστες ειδήσεις για τα δεινά και τις φρικαλεότητες που υπέστησαν οι Αγιορείτες από τις επιθέσεις τους

.

Για τον λόγο αυτό ο Βίος του αρχιεπισκόπου Δανιήλ του Β ́3

ο οποίος ήταν ηγούμενος της Mονής Χιλανδαρίου καθ’ όλη την διάρκεια των επιθέσεων των Καταλανών, αποτελεί μοναδική πηγή για τα γεγονότα αυτά, ιδιαίτερα με την λεπτομερή περιγραφή των επιθέσεων των Καταλανών κατά του Χιλανδαρίου και των πολιορκιών της σερβικής μονής.

 

Ο συγγραφέας του Βίου συνδέει τις αφηγήσεις για τις επιθέσεις των Καταλανών με την αφήγηση για την τοποθέτηση του Δανιήλ ως ηγουμένου του Χιλανδαρίου και την άφιξή του στη Μονή. Έχει σημασία να αναφέρουμε ότι ο Δανιήλ εξελέγη ηγούμενος στη Σερβία σε σύναξη στην οποία παρίστατο ο κράλης Μιλούτιν και ο αρχιεπίσκοπος Ευστάθιος. Yποθέτουμε ότι ο κράλης Μιλούτιν και η σερβική σύναξη ήταν ενημερωμένοι για τον κίνδυνο που απειλούσε το Άγιον Όρος από τις επιθέσεις των Καταλανών και, θέλοντας να βοηθήσουν στην υπεράσπιση της μονής, μερίμνησαν να εκλεγεί ηγούμενος άτομο, οι ικανότητες του οποίου ήταν ήδη δοκιμασμένες και πολύ γνωστές. Πιστεύουμε ότι η ζωή και η δράση του Δανιήλ στην Σερβία συνέβαλαν στην εκλογή του ως ηγουμένου. Θεωρούμε ότι οι Καταλανοί, σύμφωνα με τον Βίο, άρχι-

 

(1955) 45–48; A. laiou, Constantinople

and Latins, The Foreign Policy of

Andronicus II 1282–1328, Cambridge,

mass. 1972, 221–222.

 

4. Ο άγιος Δανιήλ ο β ́ Αρχιεπίσκοπος Σερβίας υπήρξε μία από τις πιό σημαντικές προσωπικότητες της μεσαιωνικής Σερβίας. Ήδη από την τοποθέτησή του στην ηγουμενία της μονής Χιλανδαρίου το 1306 έχαιρε της εκτίμησης του κράλη Μιλούτιν λόγω των ικανοτήτων του. Μετά την ηγουμενική του θητεία στο Άγιον Όρος ανέπτυξε εξαιρετική ποιμαντική, κτητορική και συγγραφική δραστηριότητα η οποία συνεχίστηκε και μετά την ανάδειξή του σε Αρχιεπίσκοπο της Σερβικής Εκκλησίας (1324) σαν τις επιθέσεις κατά του Αγίου Όρους «λίγο διάστημα» μετά την άφιξη του Δανιήλ στο Χιλανδάρι, γεγονός που θα μπορούσε να είχε συμβεί στο δεύτερο μισό του 1306, ή στις αρχές του 1307.

Προσελκυσμένοι από τις αφηγήσεις για τον μεγάλο πλούτο των αγιορείτικων μονών, οι Καταλανοί έστρεψαν τις επιθέσεις τους ακριβώς ενάντια σ’ αυτές:

«Διότι οι άπιστοι αυτοί λαοί ... αφού ήρθαν στο Άγιον Όρος, πολλούς ιερούς ναούς πυρπόλησαν και άρπαξαν όλα τους τα πλούτη και πήραν αιχμαλώτους στην σκλαβιά, και όσοι έμειναν λιμοκτονούν» (Βίος, 259).

Κατά την διάρκεια των επιθέσεων εναντίον των οχυρωμένων μονών οι Καταλανοί εφάρμοζαν την ίδια τεχνική όπως όταν κατακτούσαν τις οχυρωμένες θρακικές πόλεις: πρώτα προσπαθούσαν να τις κατακτήσουν με τα όπλα και στην συνέχεια, σε περίπτωση που δεν το κατάφερ- ναν, προσπαθούσαν με όπλο την πείνα να αναγκάσουν τους κατοίκους τους να παραδοθούν.

Σε τέτοιες ιδιαίτερα δύσκολες συγκυρίες ο Δανιήλ ήταν ηγούμενος του Χιλανδαρίου, που σημαίνει όχι μόνο πνευματικός πατέρας της αδελφότητας, αλλά ταυτόχρονα και ηγέτης της άμυνας της Μονής. Το Χιλανδάρι και οι άλλες αγιορείτικες μονές, ακόμη στην αρχή της επίθεσης, άνοιξαν τις πύλες τους σε πολλούς κατοίκους των κοντινών περιοχών της Χαλκιδικής, οι οποίες, περισσότερο από τις μονές, ήταν εκτεθειμένες στις λεηλασίες και στην απειθάρχητη συμπεριφορά των ανδρών της Καταλανικής Εταιρείας. Δεδομένου ότι οι αγιορείτικες μονές προμηθεύονταν τα περισσότερα αναγκαία τρόφιμα από τα απομακρυσμένα μετόχια τους, είχαν μεγάλα αποθέματα.

 

Ο βιογράφος του Δανιήλ περιγράφει πολύ γλαφυρά την επίθεση των Καταλανών στο Χιλανδάρι, στο οποίο έφθασαν, όπως όλα δείχνουν, χωρίς να συναντήσουν κάποια σοβαρή αντίσταση. Και τότε:

«Πλήθος από αυτούς άρχισαν, άλλοι μεν να σπάζουν την κεντρική θύρα της ένδοξης μονής του Χιλανδαρίου και άλλοι από την πίσω πλευρά να γκρεμίζουν τα τείχη της οχύρωσης, θέλοντας να εισβάλουν. Γιατί τα βέλη τα έριχναν βροχή τα χέρια των απίστων και οι πολεμικές σάλπιγγες ηχούσαν, και οι ίδιοι έκραζαν με μια φωνή επιτιθέμενοι. Γιατί ήταν φοβερή η θέα της πολεμικής τους στρατιάς»

(Βίος, 259).

Τα τείχη της Μονής άντεξαν στην επίθεση αυτή. Οι επιδρομείς δεν αποσύρθηκαν και συνέχισαν την πολιορκία. Στην διάρκεια της πολιορκίας: «... τα περισσότερα τρόφιμα στην ένδοξη αυτή μονή, στο Χιλανδάρι, καταναλώθηκαν, έτσι ώστε ο ευλογημένος αυτός [Δανιήλ] και όσοι ήταν μαζί του δεν είχαν τι να γευματίσουν. Μόνο μέσα από το χώμα ξεδιάλεγαν και έτρωγαν φλούδες φακή. και πολλοί από αυτούς παρακαλούσαν τον Θεό να πεθάνουν, και οι υπόλοιποι από αυτούς φεύγοντας έξω πέθαιναν» (Βίος, 260).

 

Για την μοίρα αυτών των τελευταίων, ο βιογράφος του Δανιήλ αναφέρεται σε ένα ακόμη σημείο:

 

«Πολλοί από τους μοναχούς που βρίσκονταν στο μοναστήρι αυτό, μη μπορώντας να αντέξουν τόση θλίψη, εγκατέλειψαν τον κύρη τους, τον κυρ Δανιήλ μου, μόνο του και οι ίδιοι έφυγαν [...]

Γιατί αυτούς τους έπιασαν οι άπιστοι.άλλους σκότωσαν και άλλους οδήγησαν στην σκλαβιά» (Βίος, 258).

Για τον Δανιήλ, ο οποίος διοικούσε την ζωή στη Μονή, χωρίς καμία αμφιβολία άρχιζε μια πολύ δύσκολη στιγμή όταν η Μονή έμεινε χωρίς τρόφιμα. Το στοιχείο αυτό για την έλλειψη τροφίμων δεν είναι αρκετό για να συμπεράνουμε την διάρκεια της πολιορκίας του Χιλανδαρίου, διότι στη Μονή, όπως έχουμε ήδη πει, κατέφυγαν πολλοί άνθρωποι, με αποτέλεσμα τα τρόφιμα να καταναλωθούν γρηγορότερα. Οι πολιορκίες των Καταλανών μπορούσαν να διαρκέσουν και πολλούς μήνες (για παράδειγμα, το οχυρό της Μαδύτου το πολιορκούσαν επί οκτώ μήνες)

.

 

Στο τέλος, όταν δεν μπόρεσαν να αναγκάσουν τους κατοίκους του Χιλανδαρίου να παραδοθούν ούτε με τα όπλα ούτε με την πείνα, οι επιδρομείς αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν, όμως με την πρόθεση να επιστρέψουν, γεγονός για το οποίο διαβάζουμε στον Βίο:

«Και όταν αυτοί οι πανούργοι είδαν ότι δεν μπορούν να εισβάλουν στην μονή, καβάλησαν τα άλογά τους και έφυγαν, γεμάτοι οργή και λύσσα, απειλώντας τον ευλογημένο ότι όταν θα ξαναγυρίσουν θα το καταστρέψουν» (Βίος, 260).

Οι Καταλανοί έκαναν νέα επίθεση κατά του Χιλανδαρίου το 1308, όταν έμαθαν ότι ο Δανιήλ το εγκατέλειψε. Αυτός ο «περισσότερο πολεμιστής, διπλωμάτης και διοικητής, παρά μοναχός» με μεγάλη επιτυχία και με πολλή επιτηδειότητα και ικανότητα ηγήθηκε της άμυνας του Χιλανδαρίου, ώστε οι Καταλανοί πίστευαν ότι θα μπορέσουν να διεισδύσουν σ’ αυτό όταν ο Δανιήλ απουσιάζει. Ο Δανιήλ, επειδή συνειδητοποίησε την σοβαρότητα της κατάστασης και την δύσκολη θέση στην οποία βρέθηκε η Μονή του, αποφάσισε να μεταφέρει τον χρυσό της Μονής και διάφορα πολύτιμα εκκλησιαστικά αντικείμενα στον κράλη Μιλούτιν, ο οποίος βρισκόταν στα Σκόπια, και ταυτόχρονα να φέρει ανθρώπους για να υπερασπίσουν τη Μονή. Για να εφαρμόσει στην πράξη αυτήν του τη σκέψη, ο Δανιήλ, με εμπίστους συνοδούς, εκτέθηκε σε μεγάλες δυσκολίες και πολλούς κινδύνους, διότι οι μετακινήσεις στην Χαλκιδική ήταν πολύ δύσκολες. Ωστόσο κατόρθωσε να μεταφέρει τους θησαυρούς της Μονής στα Σκόπια και στην συνέχεια, αφού αρνήθηκε την πρόταση του κράλη Μιλούτιν να μείνει για ένα διάστημα στην αυλή του μέχρι να απομακρυνθούν οι Καταλανοί, επέστρεψε.

 

Και η επιστροφή ήταν το ίδιο δύσκολη. Όμως, δεδομένου ότι οι πολεμικές επιχειρήσεις των Καταλανών είχαν ληστρικό χαρακτήρα, είναι ολοφάνερο ότι κάποιες περιοχές ήταν εκτεθειμένες σε πρόσκαιρες και όχι σε συνεχείς επιθέσεις. Έτσι ο Δανιήλ με τους ανθρώπους του διέμεινε για ένα χρονικό διάστημα στο νησί της λίμνης Ρεντίνα, περιμένοντας ευνοϊκότερη στιγμή για να συνεχίσει το ταξίδι του. Είναι βέβαιο ότι χάρη στην επιτηδειότητα και το θάρρος του, αυτή η χωρίς καμία αμφιβολία εξαιρετική, και για το Χιλανδάρι τεράστιας σημασίας, επιχείρηση, πέτυχε. Όταν επέστρεψε, ο Δανιήλ βρήκε τη Μονή πολιορκημένη, διότι της επιτέθηκαν οι Καταλανοί, εκμεταλλευόμενοι, όπως είπαμε, την απουσία του ηγουμένου. Πιστεύουμε ότι δεν είναι υπερβολική η εκτίμηση του συγγραφέα του Βίου ότι εάν δεν επέστρεφε ο Δανιήλ η Μονή θα είχε παραδοθεί στους Καταλανούς, καθώς οι υπερασπιστές της είχαν φθάσει στα όρια της εξάντλησής τους από την πείνα και την δίψα. Ο Δανιήλ,«αφού έδωσε πολύ χρυσό», προφανώς την βοήθεια που έλαβε από τον κράλη Μιλούτιν, εξασφάλισε τρόφιμα για τους κατοίκους της Μονής και με την βοήθεια των ανθρώπων που έφερε, αλλά και εκείνων που προσέλαβε σαν μισθοφόρους, ανάγκασε τους Καταλανούς να αποσυρθούν.

 

Την χρονιά εκείνη δεν επιτέθηκαν ξανά στο Χιλανδάρι, αλλά έκαναν επιθέσεις σε άλλες περιοχές του Άθωνα, και:

«Αφού πήραν πολλή λεία από ολόκληρο το Όρος, έσερναν άνδρες και γυναίκες, νεαρούς και κοπέλες, σαν τετράποδα ζώα δεμένους σε σχοινιά και τους οδηγούσαν στην σκλαβιά...Δύσκολα μπορεί να περιγράψει κανείς το κακό που τους βρήκε, γιατί τα όρη και οι σπηλιές, τα βουνά και τα λιβάδια και όλα τα μονοπάτια ήταν γεμάτα με νεκρούς, γυμνούς και άταφους, παρουσιάζοντας ένα τρομακτικό και θλιβερό θέαμα. Και αυτοί οι άπιστοι τα πάντα ερήμωναν και πίσω έφευγαν» (Βίος, 264).

Ο βιογράφος του Δανιήλ αναφέρει μόνο μία ακόμη σύγκρουση των Χιλανδαρινών με τους Καταλανούς, όταν τμήμα των τελευταίων περνούσε κοντά από το Χιλανδάρι. Οι πολεμιστές του Δανιήλ βγήκαν από τη Μονή και αφού τους επιτέθηκαν με ενέδρα:

«Πήδηξαν δίπλα τους, πολλούς δε σκότωσαν και άλλους τραυμάτισαν, και τους περισσότερους από αυτούς, αφού τους έπιασαν, τους οδήγησαν στη μονή, στον όσιο, τους δε αιχμαλώτους τους άφησαν ελεύθερους. Τότε άρπαξαν πολύ πλούτο από τους φαύλους (ἐχθρούς)» (Βίος, 264).

 

Για όλα αυτά οι Καταλανοί έβαλαν στόχο να συλλάβουν τον Δανιήλ . Με την πρόθεση να τους παραπλανήσει και οπωσδήποτε να γλυτώσει τη Μονή από νέα επίθεση, και ίσως γιατί επιθυμούσε να δει για μια ακόμη φορά τον πνευματικό του πατέρα στην ρωσική Μονή Αγίου Παντελεήμονος, ο Δανιήλ, διαφεύγοντας από τους επιδρομείς με την ολιγάριθμη συνοδεία του, κατέφυγε στην μονή αυτή. Σύμφωνα με την αφήγηση του Βίου, οι Καταλανοί βρήκαν δύο ανθρώπους από κάποιο μετόχι του Χιλανδαρίου, οι οποίοι φάνηκαν πρόθυμοι, για μεγάλο αντάλλαγμα, να προδώσουν τον Δανιήλ. Όταν έμαθαν ότι είναι στην Μονή Αγίου Παντελεήμονος, οι Καταλανοί κατόρθωσαν να γκρεμίσουν το οχυρωματικό τείχος και άρχισαν τήν λεηλασία, ζητώντας να τους παραδοθεί ο Δανιήλ και απειλώντας ότι σε αντίθετη περίπτωση θα πυρπολήσουν τη Μονή. Η πυρπόληση για την κατάληψη κάποιου οχυρού, ήταν πρακτική την οποία είχαν εφαρμόσει οι Καταλανοί στην Θράκη.

 

Γρήγορα άναψαν μεγάλη φωτιά, επειδή ο Δανιήλ, μαζί με πολλούς άλλους, κατέφυγε στον πύργο της Μονής. Προφανώς το ύψος του πύργου συνέβαλε στην σωτηρία τους. Μαρτυρία για την πυρκαγιά αυτή περιέχει και το χρυσόβουλο του Ανδρόνικου β ́, του Σεπτεμβρίου 1311, στο οποίο διαβάζουμε ότι οι μοναχοί της ρωσικής μονής «έχασαν τα παλιά χρυσόβουλα και τα υπόλοιπα έγγραφα για τα δικαιώματα της μονής σε πυρκαγιά που ξέσπασε ξαφνικά».

 

Σύμφωνα με την αφήγηση του Βίου, οι επιδρομείς ξαφνικά παραιτήθηκαν από την περαιτέρω προσπάθεια να συλλάβουν τον Δανιήλ και όσους βρίσκονταν μαζί του στον πύργο, και αποσύρθηκαν. Αυτό θα πρέπει να το συνδέσουμε με την διχόνοια μεταξύ των αρχηγών της Εταιρείας, του Ροκαφόρτ (berrengar de Rocafort) και του Τεουμπάλντ ντε Σεπόι (Teobald de Cepoy). Ασφαλώς, οι κακές τους σχέσεις επιδεινώθηκαν ακόμη περισσότερο στην διάρκεια του χειμώνα του 1308/1309.

 

Το γεγονός ότι οι Καταλανοί δεν εμφανίσθηκαν πλέον στο Άγιον Όρος θα οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι η προσπάθειά τους να συλλάβουν τον Δανιήλ και η επίθεσή τους στη Μονή Αγίου Παντελεήμονος διαδραματίσθηκαν το 1309, οπωσδήποτε πριν την αναχώρησή τους από την Χαλκιδική την άνοιξη του ιδίου έτους.

Μολονότι ο Βίος του Δανιήλ μάς πληροφορεί για τις επιδρομές των πολεμιστών της Καταλανικής Εταιρείας μόνο εναντίον δύο μονών, απότο κείμενο σαφώς μπορούμε να δούμε ότι οι επιδρομείς έδρασαν σε ολόκληρο το Άγιον Όρος:

 

«Δύσκολα μπορεί να περιγράψει κανείς το κακό που τους βρήκε, γιατί τα όρη και οι σπηλιές, τα βουνά και τα λιβάδια και όλα τα μονοπάτια ήταν γεμάτα με νεκρούς, γυμνούς και άταφους, παρουσιάζοντας ένα τρομακτικό και θλιβερό θέαμα» (Βίος, 264).

Αναφέραμε ότι η πρώτη επιδρομή της Καταλανικής Εταιρείας εναντίον του Αγίου Όρους έλαβε χώρα το καλοκαίρι του 1307. Από τότε και μέχρι την άνοιξη του 1309 το Άγιον Όρος ήταν εκτεθειμένο στις ανελέητες επιθέσεις τους, που σημαίνει ότι διήρκεσαν σχεδόν δύο χρόνια. Για τον λόγο αυτό είναι ολοφάνερα υπερβολικός ο ισχυρισμός του βιογράφου του Δανιήλ ότι:

 

«Αυτά τα άπιστα και φαύλα στίφη [....] όταν ήρθαν

στο Άγιον Όρος έμειναν σ’ αυτό τρία χρόνια και τρεις μήνες, κάνοντας βαναυσότητες» (Βίος, 268).

Επειδή έγιναν επιδρομές και τα τρία χρόνια, 1307, 1308 και 1309, ο συγγραφέας του Βίου, σύμφωνα και με την συνήθεια των συγγραφέων του Μεσαίωνα, στρογγυλεύει το διάστημα των επιδρομών σε τρία χρόνια, και για να είναι η αφήγηση πιο πειστική, προσθέτει και τρεις μήνες.

 

Όμως και αυτό ήταν μακρύ χρονικό διάστημα για τέτοιες σκληρές επιθέσεις, για τις οποίες ακόμη και οι αγιορείτικες μονές δεν θα μπορούσαν να προσφέρουν ασφαλές καταφύγιο.

«Μεγάλα ήταν τα δεινά και τέτοια τα τραύματα που άρχισαν οι άνθρωποι και όλα τα ζώα να πεθαίνουν από την πείνα. Γιατί θηλάζοντας τις πεθαμένες τους μητέρες και τα παιδιά τα ίδια πέθαιναν και οι άνθρωποι με απλανές βλέμμα από την πείνα συγκρούονταν μεταξύ τους και έπεφταν σαν μεθυσμένοι και, κατεχόμενοι από πείνα, δεν μπορούσαν ούτε να βλέπουν.Και άλλοι από αυτούς γονατισμένοι σαν τα ζώα, έκοβαν χόρτα με τα δόντια τους» (Βίος, 258).

 

Το στοιχείο σχετικά με την παρουσία τόσων λαϊκών, ιδιαίτερα γυναικόπαιδων, στα οποία, σύμφωνα με τα αγιορείτικα τυπικά, ήταν αυστηρότατα απαγορευμένη η πρόσβαση στο Άγιον Όρος, μαρτυρεί με τον πιο εύλογο τρόπο για την έκτακτη κατάσταση στην οποία βρέθηκε η «χώρα των μοναχών» την εποχή των καταλανικών επιδρομών.

Τα στοιχεία στον Βίο του Δανιήλ β ́, αν τα κοιτάξουμε κάτω από το φως των λοιπών μαρτυριών των βυζαντινών συγγραφέων σχετικά με την Καταλανική Εταιρεία, δείχνουν ότι ο συγγραφέας του ήταν καλά ενημερωμένος για τα γεγονότα που περιγράφει. Το γεγονός ότι στο σύγγραμμά του αποκαλεί τον Δανιήλ κύριέ μου - ο κύρης μου και ότι περιγράφει με λεπτομέρειες τις επιθέσεις των Καταλανών στο Χιλανδάρι, την πολιορκία της σερβικής μονής, και την επίθεση και την πυρπόληση στην Μονή του Αγίου Παντελεήμονος, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι καο ίδιος ήταν υποτακτικός και αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων που εξιστορεί.

 

(Μετάφραση από τα σερβικά: Vukosava Stevović)