Ο σπόρος της Ορθοδοξίας ριζώνει στην Γκάνα και την Ακτή Ελεφαντοστού

Στην Αφρική ο Θεός είναι πραγματικότητα και όχι ιδέα

____

Ο σπόρος της Ορθοδοξίας ριζώνει στην Γκάνα και την Ακτή Ελεφαντοστού

Ο Μητροπολίτης Ναυκράτιδος κ. Νάρκισσος μιλά για την ιεραποστολή στην Αφρική, για τις δυσκολίες και το έργο της Εκκλησίας, που έχει περάσει στα χέρια των ντόπιων.

* Στην πρόσφατη σύνοδο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, ο από Άκκρας κ. Νάρκισσος ανεδείχθη σε Συνοδικό Μητροπολίτη Ναυκράτιδος, και Έξαρχο Νειλώου Αιγύπτου για τις ανάγκες του Πατριαρχείου.

Στη δυτική κοινωνία, σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από τους κοινωνιολόγους ως μετα-χριστιανική, η Αφρική κάνει την έκπληξη. Για παράδειγμα, ένας προσεκτικός ταξιδιώτης επισκεπτόμενος την Γκάνα της δυτικής Αφρικής θα παρατηρούσε, όχι αδιάφορα, την κοσμοθεωρία των κατοίκων που έχει στην καθημερινότητά της τον Θεό. Μπορεί απρόσμενα να του τραβήξει την προσοχή στην αγορά της πόλης, η ταμπέλα ενός φτωχικού καταστήματος με ρούχα, η οποία πληροφορεί τον περαστικό με καλλιγραφικά γράμματα “Με την χάρη του Θεού, κέντρο μόδας”. Λίγο παρακάτω, σε μια στέγη από μισοσκουριασμένες λαμαρίνες φιγουράρει μια ξεθωριασμένη ετοιμόρροπη ταμπέλα που διαφημίζει παιδικά ρούχα στην πελατεία “ο Χριστός φροντίζει τα παιδιά….”. Σε κεντρικότερο ασφαλτοστρωμένο δρόμο για τους εύπορους που έχουν την οικονομική δυνατότητα να κάνουν ιατρικές εξετάσεις, υπάρχει η πολυτέλεια ενός διαγνωστικού κέντρου με το όνομα “Παράδεισος”. Στην Ευρώπη που τρέμει όποια αναφορά στην “άλλη ζωή” κανείς επιχειρηματίας δεν θα επέλεγε τον παράδεισο για να προσελκύσει έναν ασθενή. Ο “Παράδεισος” ταιριάζει ίσως σε μια εξοχική ταβέρνα. Στην αστική συνείδηση, όπως και στη μουσουλμανική πίστη, το καλό φαγητό και ο παράδεισος είναι συνυφασμένα. Σε αυτό το κουβάρι των αντιλήψεων, δεν είναι δύσκολο να παραδεχτούμε πως η ευμάρεια είναι θεοποιημένη στη δύση, και κατά συνέπεια δεν χρειάζονται πια αναφορές σε άλλο Θεό. Αντίθετα οι κάτοικοι του τρίτου κόσμου στρέφονται στον Θεό χωρίς να ντρέπονται.

Συναντήσαμε τον σεβασμιότατο μητροπολίτη Άκκρας και Ελεφαντοστούν και Πατριαρχικό επίτροπο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας κ. Νάρκισσο ο οποίος δέχτηκε να μιλήσει στην “Ορθόδοξη Αλήθεια”. Κατάγεται από την Ιορδανία, σπούδασε θεολογία στην Ελλάδα όπου διακονούσε από την νεανική του ηλικία. Η συνάντησή του όμως με τον τότε μητροπολίτη Καμερούν και νυν Πατριάρχη Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρο του ενίσχυσε την ιεραποστολική κλίση, τον ενέπνευσε και κίνησε από το 2009 ν’ αφοσιωθεί πια στην μαύρη ήπειρο. Υπήρξε σχολάρχης της Πατριαρχικής σχολής του αγίου Σάββα στην Αλεξάνδρεια και εν συνεχεία διετέλεσε για δυο χρόνια μητροπολίτης Νουβίας, δηλαδή βορείου και νοτίου Σουδάν. Στο νότο οι πόλεμοι μαίνονταν κι μαίνονται μέχρι σήμερα. Στο μετερίζι της ιεραποστολής στην Άκκρα και την ακτή Ελεφαντοστού υπηρετεί από το 2015 μέχρι αυτή τη στιγμή που συζητάμε.

Ξεκινήσαμε την συζήτησή μας με το ερώτημα “Τι έχει να πει σε αυτό το περιβάλλον η Ορθοδοξία.” Και ο σεβασμιότατος μας απάντησε:

«Zώντας στη δυτική Αφρική και μελετώντας την ιστορία της περιοχής, ανακάλυψα πως η Γκάνα είχε παλαιότερα άλλα ονόματα. Λεγόταν ακτή Χρυσού και άλλοτε ακτή Σκλάβων, και έτσι γίνεται αντιληπτό πως οι Ευρωπαίοι αποικιοκράτες, ανάλογα με τα προϊόντα που έπαιρναν από αυτές τις περιοχές, ονομάτιζαν αυτές τις ακτές και εν συνεχεία τις χώρες.

Αναλογιζόμουν λοιπόν σε τι διαφέρουμε εμείς οι Ορθόδοξοι από τους αποικιοκράτες! Εκείνοι έπαιρναν ό,τι πολυτιμότερο είχαν αυτοί οι άνθρωποι, εμείς οι Ορθόδοξοι φέρνουμε σε αυτές τις ακτές ό,τι πολυτιμότερο έχουμε, την Ορθοδοξία, και τις ονομάζουμε Ακτές Ορθοδοξίας. Εκείνοι διά της αφαίρεσης, εμείς διά της πρόσθεσης ονοματοδοτούμε και χαρακτηρίζουμε ο καθένας εν τέλει την παρουσία του.»

Συζητήσαμε εν συνεχεία με τον σεβασμιότατο, για την παγίδα να κυκλοφορεί ο ιεραπόστολος στα αποδομημένα οικονομικά και κοινωνικά κράτη καυχόμενος πως ο χριστιανισμός είναι πηγή ζωής που βέβαια είναι. Όμως ποιός από τους ταλαιπωρημένους ιθαγενείς πείθεται από τους καλοζωισμένους Ευρωπαίους; Ο Σεβασμιότατος παραδέχεται το πρόβλημα:

«Είναι σημαντικό να είμαστε ίδιοι με τους ανθρώπους που ζούμε κοντά τους, γιατί εμείς πήγαμε εκεί, και οφείλουμε να προσαρμοστούμε, ακόμα και στη διαβίωσή μας. Κι εμείς θα ζήσουμε χωρίς ηλεκτρισμό, όπως εκείνοι. Θα τραφούμε όπως αυτοί και θα πιούμε το αμφίβολης καθαρότητας νερό τους.

«Αναλογιζόμουν σε τι διαφέρουμε εμείς οι ορθόδοξοι από τους αποικιοκράτες! Εκείνοι έπαιρναν ό,τι πολυτιμότερο είχαν αυτοί οι άνθρωποι, εμείς φέρνουμε ό,τι πολυτιμότερο έχουμε, την Ορθοδοξία»

Αυτά είναι τα δεδομένα σε αυτές τις χώρες. Είναι απαραίτητη στον ιεραπόστολο η κένωση του εαυτού του. Να πηγαίνει καθαρός άνθρωπος όπως τον δημιούργησε ο Θεός με την πίστη βέβαια στον Θεό, αλλά χωρίς καμία προηγούμενη ιδιότητα. Δεν κουβαλάμε την χώρα μας και τις συνήθειές μας. Ο σκοπός έγκειται στο να προσαρμοστούμε και να βρούμε εισόδους για να εισάγουμε την ορθοδοξία στις ψυχές των ανθρώπων και αυτός ο σπόρος της αναστάσεως να ριζώσει, να μεγαλώσει και να φέρει καρπούς.»

Του ζητήσαμε να μας μιλήσει για την Πρόοδο στο Ορθόδοξο Ιεραποστολικό κλιμάκιο στην Ιεραποστολή της Άκκρας, μια από τις πρώτες ιεραποστολές που ίδρυσε η Εκκλησία της Ελλάδος στην Αφρική.

 «θα σας μιλήσω για το χωριό Λάτε, όπου χτίσαμε την πρώτη τεχνική σχολή δίνοντάς της το όνομα του Αγίου Πέτρου. Εκεί δημιουργούμε τώρα ένα εργαστήριο φυσικής και χημείας. Κάναμε και περίφραξη της σχολής γιατί με αφορμή την λειτουργία της αυτήν, αρχίζει η περιοχή να αναπτύσσεται και να χτίζονται σχολεία και εκπαιδευτικά ιδρύματα. Η σχολή και το οικόπεδο είναι πολύ μεγάλα, περίπου 6 χιτάρια και κάθε χιτάρι είναι 4 στρέμματα. Έχουμε και μια πηγή καθαρού νερού η οποία μας δίνει ένα πλεονέκτημα στο έργο. Στο χωριό αυτό υπήρξαν οι πρώτοι ορθόδοξοι Χριστιανοί της ευρύτερης περιοχής. Εκεί έχουμε και τον πρώτο ιθαγενή ιερέα, τον πατέρα Γρηγόρη. Οι περισσότεροι ιερείς μας είναι από το Λάττε. Είναι 2 περίπου ώρες έξω από την Άκκρα με το αυτοκίνητο. Είναι όμορφο χωριό με βουνίσιους, σκληροτράχηλους ανθρώπους.

 Έχουμε έναν ενθουσιασμό να χτίσουμε, να δημιουργήσουμε υποδομές, καινούργιους ναούς και σχολεία. Με την χάρη του Θεού κάθε Ιούλιο και Αύγουστο ξεκινάμε την σύναξη της νεολαίας, περίπου 400 παιδιά, την περίοδο που είναι κλειστή η σχολή, και την λειτουργούμε ως κατασκήνωση. Έρχεται και μια ομάδα Ελληνοαμερικανών με τον πατέρα Παύλο και την πρεσβυτέρα του και μας βοηθούν στην σύναξη της νεολαίας.»

«Υπήρχαν και ακόμα υπάρχουν αγωνιστές που αποτελούσαν παράδειγμα για μένα»

Είναι άξιο απορίας πως οι ιθαγενείς ιερείς μακριά από τις δεδομένες για εμάς ευκολίες πνευματικής τροφοδοσίας, όπως οι ομιλίες ή τα βιβλία, καταφέρνουν να κρατούν ζωντανή την πίστη τους και την μεταφέρουν στο ποίμνιο.

«Χρειάζονται μία διαρκή τροφοδοσία ώστε πάντα να παραμένουν λειτουργοί των μυστηρίων του Θεού. Σε ένα περιβάλλον που δεν σε τροφοδοτεί με κάτι πνευματικό ή ορθόδοξο αυτό είναι απαραίτητο γιατί έχει βάθος και διάρκεια αυτή η διακονία. Γι’ αυτόν τον λόγο έχουμε και ένα σεμινάριο για τους κληρικούς, κάτι πολύ σημαντικό γιατί ναι μεν με την χειροτονία παίρνουν την χάρη του Θεού αλλά κι αυτοί όπως κι εμείς χρειαζόμαστε να την διατηρούμε. Προσπαθούμε λοιπόν να φέρνουμε διάφορους καθηγητές, ομιλητές και παλιούς κληρικούς να μιλούν (κι εγώ μιλώ) ώστε να ριζώσει το ορθόδοξο φρόνημα. Οπωσδήποτε όμως για όλους εμάς ο Χριστός είναι η εκκλησία. Η βασική πηγή της τροφοδοσίας μας για τον αγώνα της ιεραποστολής είναι οι ψαλμωδίες, η λειτουργική ζωή, οι ακολουθίες.

Χωρίς εκκλησία δεν νοείται πιστός.»

Έδωσαν το αίμα τους!

«Δεν μπορείτε να φανταστείτε τί ωραία που ήταν τώρα το Πάσχα, όταν ψάλλαμε στις ακολουθίες ταυτόχρονα σε 7 γλώσσες το Χριστός Ανέστη. Μία χαρά Θεού. Όλες οι δυσκολίες, και η μαλάρια και η έλλειψη των αγαθών γίνονται ένα τίποτα. Αυτός ο καρπός της ιεραποστολής έχει προέλθει από κόπο, αγώνες, προσευχές. Πολύς κόσμος έχει δώσει τη ζωή του και του αίμα του για την ιεραποστολή. Όχι μόνο αυτοί που κατέβηκαν από την Ελλάδα και θάφτηκαν στην Αφρική. Υπάρχουν και ιθαγενείς που έδωσαν την ζωή τους για την Ορθοδοξία και δυστυχώς δεν είχαν την δυνατότητα να φτάσουν εδώ να μιλούν στην εφημερίδα για το μαρτύριο. Υπήρχαν και υπάρχουν αγωνιστές. Αποτελούσαν παράδειγμα για μένα. Η προσήλωσή τους, η πίστη τους στην Ορθοδοξία. Πολλές φορές έρχονται και μου φιλάνε το χέρι και ντρέπομαι γιατί αυτοί κρατούν την Ορθοδοξία στο πουθενά. Ούτε την κληρονόμησαν, ούτε είχαν παράδοση ορθόδοξη, ούτε περιβάλλον ορθόδοξο, ούτε ναούς διάσπαρτους παντού. Ταξιδεύουν με τα πόδια 2 και 3 ώρες. Η μάνα κουβαλάει το ένα παιδί στην πλάτη της και τα άλλα απ’ τα χέρια και ταξιδεύουν στους χωματόδρομους. Αλλά έχει μία ομορφιά αυτό που βλέπεις και ο σκοπός του.»

«Εμείς οι χριστιανοί έχουμε την ευθύνη να κόψουμε τις ρίζες της τραγωδίας των προλήψεων»

Όπως και να έχει ο Θεός δεν μας δημιούργησε για κάποιο είδος αφηρημένης αγωνιστικότητας, ο αγώνας για τον αγώνα, κάτι σαν αυτοσκοπός. Ο Ιεραπόστολος πρέπει να έχει την λογική να παραδώσει την Εκκλησία στους ανθρώπους της κάθε χώρας. Ο Σεβασμιότατος κ. Νάρκισσος θα συμφωνήσει και θα τονίσει ενθουσιασμένος, αλλά και πατώντας γερά στη λογική:

«Το έργο της εκκλησίας έχει περάσει στα χέρια των ντόπιων ανθρώπων. Αυτοί τώρα προσπαθούν να αντρωθούν στην πίστη για να υπάρχει μια δεύτερη, τρίτη γενιά ορθοδόξων οικογενειών. Γιατί, όσο κι αν σας φαίνεται αλλόκοτο, σ’ αυτό τον τόπο βρισκόμαστε ακόμη στο 100 μ.Χ. και τα προβλήματα της πρώτης εκκλησίας είναι όλα υπαρκτά. Οι προλήψεις και οι πατρογονικές πεποιθήσεις είναι όλα υπαρκτά. Θα περάσει καιρός για να ξεκαθαρίσει όλο αυτό. Εμείς οι χριστιανοί έχουμε ευθύνη να κόψουμε τις ρίζες αυτής της τραγωδίας των προλήψεων. Ξεκινάμε να ορίσουμε εδώ την ζωή της εκκλησίας και να φτάσουμε σε ένα καθαρό, ορθόδοξο βίωμα, ορθόδοξη παράδοση και ζωή. Όμως οι Γκανέζοι χριστιανοί είναι αυτοί που θα κλείσουν τις ρωγμές του παλαιού κόσμου τους.»

Ευχαριστήσαμε τον μητροπολίτη Άκκρας και ακτής Ελεφαντοστούν κ. Νάρκισσο, ο οποίος συμμετέχει ενεργά σε αυτό που γράφει ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν: “Το θαύμα της θείας ευχαριστίας μεταβάλλει τα άνισα σε ίσα: Τον Θεό και τον άνθρωπο, το κτίσμα και τον Κτίστη, τον δούλο και τον Δεσπότη.”

Χωρίς ιδιαίτερη ευαισθησία, αποκάλεσαν κάποτε την Αφρική “τρίτο κόσμο”. Tο παραπάνω θαύμα, όμως εξισώνει τους ανθρώπους και καταργεί τους δεύτερους και τους τρίτους κόσμους. Έναν κόσμο δημιούργησε ο Θεός κι αυτόν τον έκανε “καλά λίαν”. Σε αυτόν χαρτογραφείται και η μακρινή Γκάνα.

___________

Σοφία Χατζή

δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα

ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ, 16.10.2019