Είναι γεγονός ότι, παρά τα διάφορα
προβλήματα της προέλευσης της λατρείας του Γιαχβέχ, και τις ανάλογες απόψεις
για την ανάπτυξη της θρησκείας του Ισραήλ, αυτή οδηγήθηκε σε καθαρά ηθικό
μονοθεϊσμό, κυρίως κάτω από την επίδραση των προφητών. Η θρησκεία αυτή, από τότε
που εγκαινιάζεται από τον Μωυσή, μέχρις ότου ο Ιουδαϊσμός φτάσει στην τελική
του μορφή, εδραιώνεται ως παγκόσμια θρησκεία, στους πρώτους δύο αιώνες μ.Χ.
Φαινομενικά, ένα μεγάλο χάσμα χωρίζει την εβραϊκή θρησκευτική παράδοση, πριν
και μετά την αφομοίωσή της στον Χριστιανισμό, με ό,τι έχει σχέση με την
ελληνική σκέψη, τόσο στη μεταφυσική όσο και στη θεολογία. Εξαρχής ο Γιαχβέχ
αυτοανακηρύσσεται ζωντανός Θεός ως «Εγώ είμαι ο Ων» (Έξοδος, κεφ. 3, §14), ο
οποίος πρέπει να γίνει δεκτός με την πίστη, και είναι πάνω από οποιαδήποτε
μορφή έρευνας και σκέψης. Αντίθετα προς τον Θεό του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη
που μπορεί να γίνει αντιληπτός από την ανθρώπινη έρευνα και σκέψη.
Οι προφήτες, στη θρησκεία του Ισραήλ,
υπήρξαν από τα πλέον σημαντικά πρόσωπα στην ιστορία του Ιουδαϊκού έθνους και
άσκησαν μεγάλη επίδραση στην ηθικοθρησκευτική, κοινωνική, πολιτική και εθνική
ζωή του λαού και των αρχόντων, ιδιαίτερα όταν ο λαός του Ισραήλ, παρά την
εκάστοτε αμαρτωλότητά του έδειχνε διάθεση να δεχθεί και να πειθαρχήσει στη διδασκαλία
τους. Στην εποχή της βασιλείας πρωτογίνεται λόγος για τους προφήτες (Νεμπί ιμ)
στο Ισραήλ και μάλιστα, για μια περίοδο, ανάμεσα σε αυτούς συγκαταλέγεται και ο
βασιλιάς Σαούλ (Σαμουήλ Α', κεφ. 19, §20-24). Όμως, αυτοί οι προφήτες δεν
ξεχωρίζουν καλά καλά από τους προφήτες του Βάαλ, οι οποίοι υπάρχουν στους
άλλους λαούς της Χαναάν και που είναι ένα είδος ομάδων εκστασιαζομένων
δερβίσιδων, οι οποίοι με την παρότρυνση της μουσικής των κυμβάλων και του
χορού, έρχονται σε επαφή με τη θεότητα. Ήταν άνθρωποι πολύ διαφορετικού τύπου
από τους μεγάλους δασκάλους, που θα εμφανιστούν λίγες γενεές αργότερα, ως
πρωταγωνιστές της εξαγνισμένης πίστης. Αυτοί οι τελευταίοι θα εμφανιστούν στα
χρόνια της διάλυσης της βασιλείας του Σολομώντα στο βόρειο ή εφραιμιτικό βασίλειο
σε αντίθεση με τη διάδοση ξένων θρησκευτικών λατρειών και ξένου κοσμικού
πολιτισμού.
Αυτοί οι προφήτες, κατά κύριο λόγο,
υπέδειξαν ότι ο Γιαχβέχ ήταν Θεός της ορθότητας και του ελέους και χαιρόταν για
όσους από τους υπηρέτες του έπρατταν δίκαια και ήταν ελεήμονες. Το πρώτο από τα
γνωρίσματα Του φωτίζεται, από τους προφήτες, με την αυστηρή ακρίβεια
ανταπόδοσης ως τιμωρία σε όποιο αμάρτημα. Και το δεύτερο χαρακτηριστικό του
φαίνεται στο γεγονός ότι πάντα είναι έτοιμος να συγχωρεί την αμαρτία, με μόνη τη
μετάνοια του αμαρτωλού. Δεν υπάρχει δηλαδή διάκριση μεταξύ ηθικής και
θρησκευτικής υποχρέωσης. Κάθε ανθρώπινη πράξη, είτε μεμονωμένη είτε συλλογική,
εμπίπτει στο πεδίο της ηθικής ευθύνης του ανθρώπου και επιφέρει σε αυτόν το
ανάλογο ανταποδοτικό αποτέλεσμα της τιμωρίας ή της ανταμοιβής. [...] (Νίκος Β. Λίτσας, από την
παρουσίαση της έκδοσης)
Περιεχόμενα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου