Ὁποῦ ἔλεγεν· Ἐκεῖνο ὁποῦ βλέπεις, γράψε το εἰς βιβλίον, καὶ πέμψε το εἰς ταῖς
ἐκκλησίαις ὁποῦ εἶναι εἰς τὴν Ἀσίαν, εἰς τὴν ῎Εφεσον, καὶ εἰς τὴν Σμύρνην, καὶ εἰς
τὴν Πέργαμον, καὶ εἰς τὰ Θυάτειρα, καὶ εἰς ταῖς Σάρδεις, καὶ εἰς τὴν Φιλαδέλφειαν,
καὶ εἰς τὴν Λαοδίκειαν.
Οἱ ἐναλλαγὲς μεταξὺ τοῦ βλέπειν καὶ τοῦ ἀκούειν ἀνακαλοῦν
ἀσφαλῶς τὴ θέση τοῦ ἀπόστολου Ἰωάννη, ποὺ εἶναι καὶ θέση τῆς
Ἐκκλησίας, ὅτι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ γίνεται παρὼν κυρίως διὰ τῶν αἰσθή.
σεων, εἶναι συνθήκη ἐμπειρίας, καὶ ὄχι μὲ τὴ διανοητικὴ διεργασία,
χωρὶς ὅμως καὶ νὰ ἀποκλείεται μιὰ τέτοια περίπτωση. Ακούγεται πάντως ἡ διατύπωση τοῦ Ἰωάννη ποὺ ὑπάρχει στὴν ἀρχὴ τῆς Α΄ Ἐπιστολῆς
του: «Ὁ ἦν ἀπ᾿ ἀρχῆς, ὃ ἀκηκόαμεν, ὃ ἑωράκαμεν τοῖς ὀφθαλμοῖς
ἡμῶν, ὃ ἐθεασάμεθα καὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν, περὶ τοῦ Λόγου τῆς
ζωῆς» (Α´ Ἰωάν. 1,1). Δὲν γνωρίζουμε ἂν αὐτὰ ποὺ ἄκουε καὶ αὐτὰ ποὺ
ἔβλεπε τὰ κατέγραφε συγχρόνως ἤ, γιὰ νὰ ἐπικαλεσθοῦμε τὴν παράδοση τὰ ὑπαγόρευε στὸν μαθητή του Πρόχορο, ἢ ἂν τὰ ὑπαγόρευσε μετὰ
τὰ ὁράματα. Μὴν ξεχνᾶμε ὅτι, κατὰ δήλωσή του, βρισκόταν «ἐν ἐκστάσει». Εἰκάζεται ὅτι τὴν τελικὴ μορφὴ τοῦ βιβλίου τὴν ὁλοκλήρωσε στὴν
Ἔφεσο. Θυμίζω ὅτι τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ὡς ὑλικὸ γραφῆς χρησιμοποιεῖτα
ἢ πάπυρος (συνήθως) ἢ περγαμηνή (σπανιότερα, λόγῳ τοῦ κόστους). Ἡ
φωνὴ ποὺ ἐντέλλεται τὴ συγκεκριμένη ἐνέργεια («γράψον καὶ πέμ-
ψον») εἶναι ἀκουστή, ἀλλὰ νοεῖται ὡς ὄραση («ὃ βλέπεις»).
Καὶ ἐκεῖ ἐπέστρεψα βλέπειν τὴν φωνὴν ἥτις ἐλάλει μετ᾿ ἐμοῦ· καὶ
ἐπιστρέψας εἶδον ἑπτὰ λυχνίας χρυσᾶς,
Καὶ ἐγύρισα νὰ εἰδῶ τὴν φωνήν, ὁποῦ μοῦ ἐλάλησε· καὶ γυρίζων εἶδα ἑπτὰ λυγνίας χρυσᾶς·
Ἐπέστρεψε νὰ δεῖ ποιὸς τοῦ μιλάει, ἀπὸ ποιὸν ἔρχεται ἡ φωνή. Πρόκειται γιὰ διαλεκτικὴ σχέση, παρόμοια μὲ αὐτὴ ποὺ περιγράφεται σὲ κάθε
θεοφάνεια, ὅπου ὁ Θεὸς μιλάει καὶ ὁ προφήτης ἀκούει. Στὴν ἔκφραση
«βλέπειν τὴν φωνὴν» ἐνυπάρχει καὶ τὸ ἀκούειν. Ὄρασις καὶ ἀκοὴ συνο-
ψίζονται σὲ θέα-θέαση. Ὑπόκειται ὁ Μακαρισμὸς τοῦ Κυρίου: «Μακά-
ριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται» (Ματθ. 5,8). Καί,
ἐπίσης, ἐπαναλαμβάνεται ἡ ἀρχαία συνθήκη, ὅταν ὁ Θεὸς μιλάει ἐνώπιος
ἐνωπίῳ μὲ τὸν προφήτη: «Καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Μωυσῆν ἐνώπιος
ἐνωπίῳ, ὡς εἴ τις λαλήσει πρὸς τὸν ἑαυτοῦ φιλον» ( Ἔξοδ. 3,11).1.13
Στὴν ἀποκάλυψη τοῦ Σινᾶ ὁ Θεὸς καθοδηγεῖ τὸν Μωυσῆ πῶς νὰ κατασκευάσει τὴ Σκηνὴ τοῦ Μαρτυρίου καὶ μὲ ποιὰ πράγματα νὰ τὴν ἐξοπλίσει. Ανάμεσα στὰ ἄλλα εἶναι καὶ ἡ ἑπτάφωτος λυχνία: «Καὶ ποιήσεις
ήσεις τοὺς λύχνους αὐτῆς ἑπτά· καὶ ἐπιθήσεις τοὺς λύχνους. καὶ φα
λυχνίαν ἐκ χρυσίου καθαροῦ, τορευτὴν ποιήσεις τὴν λυχνίαν [...] Καὶ ποι
νοῦσιν ἐκ τοῦ ἑνὸς προσώπου» (Εξοδ. 25,30.37), καὶ ἐπίσης: «Καὶ
ἑπτὰ λύχνους ἐπ᾽ αὐτῆς [τῆς λυχνίας] χρυσοῦς καὶ τὰς λαβίδας αὐτῆς
χρυσᾶς καὶ τὰς ἐπαρυστρίδας αὐτῶν χρυσᾶς» (ib.38.17). Αν η σκηνή του
Μαρτυρίου δηλώνει τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ στὴν ἱστορία, υπομνηματίζοντας συγχρόνως τὶς σωτήριες ἐνέργειές του, τότε ἡ ἑπτάφωτος
λυχνία δηλώνει τὸν Υἱό του, δεδομένου ὅτι αὐτὸς νοεῖται ὡς τὸ φῶς τοῦ
κόσμου. Εἰδικὰ ἐδῶ δηλώνει ἐπίσης τὶς ἑπτὰ Ἐκκλησίες, μὲ τὶς ὁποῖες
καλεῖται ὁ Ἰωάννης νὰ ἐπικοινωνήσει. Τὶς ἀντιλαμβάνεται ὡς λυχνίες,
δηλαδὴ ὡς λυχνοστάτες ἐπὶ τῶν ὁποίων τίθεται τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ, δεν
δομένου ὅτι στὴ λυχνία -ἐκκλησία λύχνος καὶ φῶς εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς
ὡς φῶς τοῦ κόσμου. Καὶ μὴν ξεχνᾶμε ὅτι κάθε ἐκκλησία, κάθε Ἁγία
Τράπεζα ὅπου ἱερουργεῖται τὸ μυστήριο τῆς δεύτερης καὶ ἔνδοξης παρουσίας τοῦ Χριστοῦ, ἔστω καὶ ἂν ἡ θεία Λειτουργία τελεῖται ἀπὸ ἕναν
ἱερέα καὶ δυὸ-τρεῖς πιστούς, εἶναι ὅλη ἡ Ἐκκλησία. Κάθε τοπικὴ ἐκκλησία ἀντιπροσωπεύει τὴν καθολικότητα τῆς Ἐκκλησίας, τὸν ὅλο δηλαδὴ
Χριστό, κάτι ποὺ ἐπισημαίνεται στὸ κείμενο τῆς θείας Λειτουργίας: «...
ὁ μελιζόμενος καὶ μὴ διαιρούμενος, ὁ πάντοτε ἐσθιόμενος καὶ μηδέποτε
δαπανώμενος». Σ᾿ αὐτὴ τὴν πραγματικότητα θεμελιώνεται καὶ ἡ συναδικότητα τῆς Ἐκκλησίας. Μὲ τὸν ὅλο Χριστὸ παρόντα σὲ κάθε ἐκκλησία του, παραφράζουμε τὸν ψαλμικὸ στίχο: «Λύχνος τοῖς ποσί μου
ὁ νόμος σου καὶ φῶς ταῖς τρίβοις μου» (Ψαλμ. 118,105).
Σχόλια στην Αποκάλυψη του Ιωάννου. Δημήτρης Μαυρόπουλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου