ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ
" Καὶ οἱ πραγματευταῖς τῆς γῆς κλαίουσι καὶ λυποῦνται εἰς αὐτήν, ὅτι τὸ φόρτωμά
τους κανεὶς πλέον δὲν τὸ ἀγοράζει· 12 τὸ φόρτωμα, λέγω, τοῦ χρυσαφίου καὶ τοῦ
ἀσημίου, καὶ λίθων τιμίων καὶ μαργαριταρίου, καὶ βύσσου καὶ πορφύρας, καὶ μεταξοτοῦ καὶ κοκκίνου· καὶ κάθε ξύλον θυμιαματικόν, καὶ κάθε ἀγγεῖον ἐλεφάντινον, καὶ κάθε ἀγγεῖον ἀπὸ ξύλον τιμιώτατον καὶ ἀπὸ χάλκωμα, καὶ σίδηρον καὶ μάρμαρον· '' καὶ κανέλλα, καὶ θυμιάματα, καὶ μύρον, καὶ λίβανον, καὶ κρασί, καὶ
ἐλάδι, καὶ σεμιδάλι, καὶ σιτάρι, καὶ ζῶα, καὶ πρόβατα, καὶ ἄλογα, καὶ ἁμάξια, καὶ
κορμία, καὶ ψυχαῖς ἀνθρώπων. '· Καὶ τὸ πωρικὸν τῆς ἐπιθυμίας τῆς ψυχῆς σου ἐπέρασεν ἀπὸ ἐσένα, καὶ ὅλα τὰ λιπαρὰ καὶ τὰ λαμπρὰ ἐπέρασαν ἀπὸ ἐσένα. καὶ πλέον
δὲν θέλεις τὰ εὕρει.
Περιγράφονται τὰ ἐμπορεύματα τῶν ἐμπόρων, δηλαδὴ στοιχεῖα τῆς
οἰκονομικῆς ζωῆς ποὺ εἶναι ὅμως ἐξαρτημένη ἀπὸ τὴν ἀνομία, γι' αὐτὸ
καὶ ὁ πλουτισμὸς θεωρεῖται προϊὸν ἁμαρτίας. Στὸ στ. 7 τοῦ 13ου κεφ. ἔχει
ἐπισημανθεῖ ὅτι στὸ περιβάλλον μιᾶς ἀντίθεης κατάστασης ἡ οἰκονομικὴ
ζωὴ τῶν ἀνθρώπων ὑπόκειται στὴν προσκύνηση τοῦ μαμωνᾶ καὶ τῶν ἐξ
αὐτῆς προερχομένων συναλλακτικῶν ἠθῶν:
«Καὶ ἵνα μή τις δύνηται
ἀγοράσαι ἢ πωλῆσαι εἰ μὴ ὁ ἔχων τὸ χάραγμα, τὸ ὄνομα τοῦ θηρίου ἢ
τὸν ἀριθμὸν τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ».
Στὸ πεδίο αὐτὸ τῶν συντριμμάτων τοῦ πολέμου εἶναι ἀνακατεμένα
ἄνθρωποι καὶ ζῶα καὶ πολεμικές μηχανές, μαζὶ μὲ πολύτιμα ἐμπορεύματα, ἀλλὰ καὶ ἄλλα πράγματα τοῦ πολέμου: φορτώματα χρυσοῦ καὶ ἀργύρου καὶ πολύτιμοι λίθοι καὶ μαργαριτάρια, καὶ λινὰ ὑφάσματα
λευκὰ καὶ πορφυρά, καὶ κόκκινα μετάξια, καὶ πολύτιμα σκεύη ξύλινα καὶ
ἐλεφάντινα καὶ χάλκινα καὶ σιδερένια καὶ μαρμάρινα, καὶ προϊόντα
ἀχοβα, κανέλλα καὶ μύρο καὶ λιβάνι καὶ κρασὶ καὶ λάδι καὶ σιμιγδάλι
καὶ σιτάρι· καὶ ζῶα καὶ πρόβατα, καὶ ἄλογα καὶ τετράτροχα ἁμάξια· καὶ
ἀνθρώπινα κορμιὰ καὶ ψυχὲς ἀνθρώπων.
Τὸ κινάμωμον εἶναι ἡ κανέλλα· τὸ ἄμωμον εἶναι ἀρωματῶδες ἰνδικὸ
φυτό· οἱ ρέδες (ρέδη) εἶναι τετράτροχα ἁμάξια'· μὲ τὴ λέξη «σώματα»
κορμιά) ἐννοοῦνται δοῦλοι, μονομάχοι, πόρνες, ἐνῶ μὲ τὸ «ψυχὲς ἀνθρώ-
μᾶλλον ἐννοοῦνται συνειδήσεις των»
Οἱ ἔμποροι τούτων, οἱ πλουτήσαντες ἀπ᾿ αὐτῆς, ἀπὸ μακρόθεν στήσονται διὰ τὸν φόβον τοῦ βασανισμοῦ αὐτῆς κλαίοντες καὶ πενθοῦντες,
16 λέγοντες· οὐαὶ οὐαί, ἡ πόλις ἡ μεγάλη, ἡ περιβεβλημένη βύσσινον καὶ
πορφυροῦν καὶ κόκκινον καὶ κεχρυσωμένη ἐν χρυσίῳ καὶ λίθῳ τιμίῳ
καὶ μαργαρίταις, ὅτι μιᾷ ὥρᾳ ἠρημώθη ὁ τοσοῦτος πλοῦτος.
15 Οἱ πραγματευταῖς ἐτούτων, ὁποῦ ἐπλούτησαν ἀπ᾿ αὐτήν, θέλουσι σταθῇ ἀπὸ μα κρόθεν, διὰ τὸν φόβον τοῦ βασανισμοῦ της, κλαίοντες καὶ πενθοῦντες, καὶ λέγοντες· Αλοίμονον, ἀλοίμονον, ἡ πόλις ἡ μεγάλη, ἡ ἐνδυμένη βύσσινα καὶ πορφυρὰ
καὶ κόκκινον, καὶ περιχρυσωμένη μὲ χρυσάφι καὶ πέτραις τίμιαις καὶ μαργαριτά-
ρια· ὅτι μίαν ὥραν ἐρημώθη ὁ τόσος πλοῦτος.
Στὸ στ. 3 τοῦ παρόντος κεφαλαίου ὁ προφήτης ἀναφέρθηκε στοὺς
οἰκονομικοὺς παράγοντες μιᾶς ἀντίθεης κοινωνίας: «καὶ οἱ ἔμποροι τῆς
γῆς ἐκ τῆς δυνάμεως τοῦ θρήνους αὐτῆς ἐπλούτησαν». Τώρα μᾶς περιγράφει τις συνέπειες τῆς κατάρρευσης αὐτῆς τῆς κοινωνίας. Ἐπισημαίνει μάλιστα προσθετικῶς ὡς αἰτία τοῦ θρήνου τὸ ἐξαίφνης τῆς καταστροφῆς.
17 Καὶ κάθε κυβερνήτης, καὶ ὅλον τὸ πλῆθος ὁποῦ εἶναι ἐπάνω εἰς τὰ καράβια, καὶ οἱ ναῦται, καὶ ὅσοι ἐργάζονται τὴν θάλασσαν, ἐστάθηκαν ἀπὸ μακρά, 4 Καὶ ἔκραζαν, βλέποντες τὸν καπνὸν τῆς πυρώσεώς της, λέγοντες· Ποία ἦτον ὅμμα μὲ τὴν
πόλιν τὴν μεγάλην; 19 Καὶ ἔβαλον χῶμα εἰς τὰ κεφάλιά τους, καὶ ἔκραζον κλαίοντες καὶ ἀναστενάζοντες, λέγοντες· Αλοίμονον, ἀλοίμονον, ἡ πόλις ἡ μεγάλη, εἰς
τὴν ὁποίαν ἐπλούτησαν ἀπὸ τὴν τιμιότητά της ὅλοι ἐκεῖνοι, ὁποῦ ἔχουσι καράβια
εἰς τὴν θάλασσαν, ὅτι μίαν ὥραν ἐρημώθη.
Ἡ περιγραφὴ τῆς καταστροφῆς καὶ ἡ ἐπισήμανση τῶν συνεπειών της
συνεχίζεται στὴν οἰκονομικὴ ζώνη τῆς θάλασσας. Ἡ θαλασσοκρατία
τῆς Ρώμης εἶναι γνωστὴ ἀπὸ τὴν ἱστορία, καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς κύριους
συντελεστὲς τῆς δύναμής της. Ἡ εἰκόνα προϋποθέτει ὅτι οἱ ναυτικοὶ πα-
ρακολουθοῦν ἀπὸ τὴ θάλασσα ὅσα τρομερὰ συμβαίνουν στὴ γῆ, στὸ τόπο
Αρμαγεδών (βλ. κεφ. 16, στ. 16), καὶ ἀντιδροῦν μὲ βαθὺ πένθος ρί-
χνοντας στάχτη στὰ κεφάλια τους. Καὶ οἱ ἄνθρωποι τῆς θάλασσας ἐντυπωσιάζονται ἀπὸ τὸ ἐξαίφνης τῆς καταστροφῆς, ποὺ γκρεμίζει συγχρόνως τὴ βεβαιότητά τους γιὰ διαρκὴ παρουσία τοῦ πλούτου καὶ τῆς
εὐτυχίας τους.
20 Χαίρου εἰς αὐτὴν οὐρανέ, καὶ οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι καὶ οἱ προφῆται, ὅτι ἔκρινεν ὁ
Θεὸς τὸ κρῖμα σας ἀπ᾿ αὐτήν.
Μικρὸ στάσιμο, ποὺ ἐπισημαίνει τὴν ἀνακούφιση τῶν δικαίων καὶ τῶν
ἁγίων τοῦ Θεοῦ, οἱ ὁποῖοι ἀναπέμπουν δοξολογία γιὰ τὴν ἐπικράτηση τῆς
θείας δικαιοσύνης. Κατὰ τὸν Ἀνδρέα Καισαρείας, «Οὐχ ὡς χαιρεσίκα
και τῇ τῶν παιδειῶν ἐπιφορᾷ χαίρουσιν, ἀλλ᾿ ὡς ἐπιθυμίαν διάπυρον περὶ
τὴν διακοπὴν τῆς ἁμαρτίας ἔχοντες» (PG 106, 393AB).
21 Καὶ ἦρεν εἷς ἄγγελος ἰσχυρὸς λίθον ὡς μύλον μέγαν καὶ ἔβαλεν εἰς
τὴν θάλασσαν λέγων· οὕτως ὁρμήματι βληθήσεται Βαβυλὼν ἡ μεγάλη
πόλις, καὶ οὐ μὴ εὑρεθῇ ἔτι,
· Καὶ ἕνας ἄγγελος δυνατὸς ἐσήκωσε μίαν πέτραν μεγάλην ὡσὰν πέτραν μύλου,
καὶ ἔρριξέν την εἰς τὴν θάλασσαν, λέγων· Τοιουτωτρόπως μὲ ὁρμὴν θέλει ριχθῆ Βα-
βυλὼν ἡ πόλις ἡ μεγάλη, καὶ νὰ μὴν εὑρεθῇ πλέον.
Βρισκόμαστε πρὸ τῆς πλήρους ἐξαφανίσεως τῆς Βαβυλώνας, εἴτε τὴν
τροπολογήσουμε ὡς Ρώμη εἴτε ὡς ὅποια ἄλλη πόλη ἐμβληματικὴ ἀντί-
θεου πολιτισμοῦ καὶ ἰσχύος. Ἡ ἐξαφάνιση ἀφορᾶ βέβαια τὴν ἐξαφάνιση
κάθε νοητῆς πόλεως ποὺ ὡς ἐξουσία ἀντίκειται στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ,
διασώζεται ὅμως στὴ διήγηση ἡ προφητεία τοῦ Ἱερεμία ποὺ βλέπει μιὰ
ἀνάλογη καταστροφὴ τῆς ὁρατῆς Βαβυλώνας στὰ χρόνια τῆς βαβυ-
λώνιας αἰχμαλωσίας: «Καὶ ἔσται ὅταν παύσῃ τοῦ ἀναγινώσκειν τὸ βιβλίον τοῦτο, καὶ ἐπιδήσεις ἐπ᾽ αὐτὸ λίθον καὶ ρίψεις αὐτὸ εἰς μέσον τοῦ
Εὐφράτου καὶ ἐρεῖς· οὕτως καταδύσεται Βαβυλὼν καὶ οὐ μὴ ἀναστῇ ἀπὸ
προσώπου τῶν κακῶν, ὧν ἐγὼ ἐπάγω ἐπ᾿ αὐτήν» ( Ἱερ. 28,63-64). Καὶ
ἐπίσης διασώζεται ἡ εἰδοποίηση τοῦ Ἰησοῦ γιὰ τὸ τέλος καθενὸς ποὺ διὰ
τοῦ σκανδάλου ταράζει τοὺς πιστεύοντες σ᾽ αὐτόν: «Ὅς δ᾽ ἂν σκανδαλίσῃ
ἕνα τῶν μικρῶν τούτων τῶν πιστευόντων εἰς ἐμέ, συμφέρει αὐτῷ ἵνα κρε-
μασθῇ μύλος ὀνικὸς εἰς τὸν τράχηλον αὐτοῦ καὶ καταποντισθῇ ἐν τῷ
πελάγει τῆς θαλάσσης» (Ματθ. 18,6). Ἡ καταστροφὴ ποὺ ἀναγγέλλεται εἶναι τελεσίδικη,
Ἡ ἱστορία μᾶς ἔχει δείξει τὸν καταποντισμὸ καὶ τὴν κατάργηση βασιλείων καὶ αὐτοκρατοριῶν μὲ ἐμβληματικὴ καταστροφὴ τῶν πρωτευουσων τους. Ακόμη καὶ τὴν ἐξαφάνιση πολιτισμῶν. Μᾶς δείχνει ὅτι
τίποτε ἀπὸ τὶς ἐξουσίες τῆς γῆς δὲν μένει αἰώνια. Ὁ προφήτης Ἰωάννης
εἰκονογραφεῖ, ὡς ἀποκαλυπτικὰ ὁράματα, τὴν ἐπισήμανση τοῦ ψαλμωδοῦ: «Κατ᾿ ἀρχὰς σύ, Κύριε, τὴν γῆν ἐθεμελίωσας, καὶ ἔργα τῶν χειρῶν σου εἰσιν οἱ οὐρανοί· αὐτοὶ ἀπολοῦνται, σὺ δὲ διαμένεις, καὶ πάν
τες ὡς ἱμάτων παλαιωθήσονται, καὶ ὡσεὶ περιβόλαιον ἑλίξεις αὐτοὺς καὶ
ἀλλαγήσονται· σὺ δὲ ἡ αὐτὸς εἶ, καὶ τὰ ἔτη σου οὐκ ἐκλείψουσιν»
(Ψαλμ. 101,26-28).
21 Καὶ φωνὴ ἐκεινῶν ὁποῦ παίζουν ταῖς κιθάραις, καὶ τῶν μουσικῶν, καὶ ἐκεινῶν
ὁποῦ αὐλοῦσι καὶ σαλπίζουσι, νὰ μὴν ἀκουσθῇ εἰς ἐσένα πλέον καὶ κάθε τεχνίτης
κάθε λογῆς τέχνης, νὰ μὴν εὑρεθῇ εἰς ἐσένα πλέον καὶ φωνὴ τοῦ μύλου νὰ μὴν
ἀκουσθῇ εἰς ἐσένα πλέον· 23 καὶ φωτία λύχνου νὰ μὴν φανῇ εἰς ἐσένα πλέον και
φωνὴ νυμφίου καὶ νύμφης νὰ μὴν ἀκουσθῇ εἰς ἐσένα πλέον· ὅτι οἱ πραγματευταῖς
σου ἦταν οἱ μεγιστᾶνες τῆς γῆς, ὅτι εἰς τὴν μαγείαν σου ἐπλανήθηκαν ὅλα τὰ ἔθνη
2 Καὶ μέσα εἰς αὐτὴν εὑρέθη τὸ αἷμα τῶν προφητῶν καὶ ἁγίων, καὶ ὅλων ἐκεινῶν
ὁποῦ ἐσφάγηκαν ἐπάνω εἰς τὴν γῆν.
Μιὰ κοινωνία εἶναι ζωντανὴ ὅταν λειτουργοῦν οἱ τέχνες (μουσικὴ κ.ά.
«φωνὴ κιθαρῳδῶν καὶ μουσικῶν καὶ αὐλητῶν καὶ σαλπιστῶν»), ή τεχνολογία («πᾶς τεχνίτης πάσης τέχνης»), οἱ οἰκογενειακές σχέσεις
(«φωνὴ νυμφίου καὶ νύμφης»), ἡ ζωὴ τῆς ἀγορᾶς μέσῳ τῆς οἰκονομίας
(«οἱ ἔμποροί σου ἦσαν οἱ μεγιστᾶνες»), καὶ γενικότερα τὸ φῶς τῆς
ζωῆς («φῶς λύχνου»). Χωρὶς αὐτὰ τὰ στοιχεῖα ὑπάρχει νέκρα. Καὶ ἡ
αἰτία τῆς νέκρας εἶναι ἡ ὑποκείμενη ἀγριότητα ἑνὸς κόσμου ποὺ θαρρεῖ
ὅτι προοδεύει πολιτευόμενος ἐναντίον τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ, διώκον-
τας καὶ θανατώνοντας τοὺς προφῆτες του (τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης) ἢ
τοὺς ἁγίους του (τῆς Καινῆς Διαθήκης) ἢ τοὺς μάρτυρες τῆς Ἐκκλησίας του («τῶν ἐσφαγμένων ἐπὶ τῆς γῆς»).
Εἶναι ἀλήθεια ὅτι καὶ αὐτὴ τὴν περιγραφὴ μιᾶς νεκρῆς πόλης τὴν
ἀντλεῖ ὁ Ἰωάννης ἀπὸ παλιὲς προφητεῖες ἢ ὑπομνήσεις γιὰ καταστροφὴ
λόγῳ τῆς ἀντίθεης πολιτείας τῶν ἀνθρώπων, ὅπως τοῦ Ἠσαΐα: «Πέπανται εὐφροσύνη τυμπάνων, πέπαυται αὐθαδεία καὶ πλοῦτος ἀσεβῶν,
πέπαυται φωνὴ κιθάρας» (Ησ. 24,8)· τοῦ Ἱερεμία: «Καὶ ἀπολῶ ἀπ᾿
αὐτῶν φωνὴν χαρᾶς καὶ φωνὴν εὐφροσύνης, φωνὴν νυμφίου καὶ φωνὴν
νύμφης, ὀσμὴν μύρου καὶ φῶς λύχνου» (Ἱερ. 25,10)· καὶ τοῦ Ἰεζεκιήλ:
«Καὶ καταλύσει τὸ πλῆθος τῶν μουσικῶν σου, καὶ ἡ φωνὴ τῶν ψαλτηρίων σου οὐ μὴ ἀκουσθῇ ἔτι» (Ἰεζ. 26,13).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου