β’ μέρος συνέντευξης του
πατρός Χαράλαμπου Παπαδόπουλου
Σας μεταφέρουμε φίλοι αναγνώστες το δεύτερο μέρος της
συνέντευξης που μας παραχώρησε ο πατήρ Χαράλαμπος Παπαδόπουλος. Mας μίλησε για το άφημα στη φροντίδα του Θεού και για το πόσο λίγο εμείς
μπορούμε να ελέγξουμε όχι μόνο το αύριό μας, μα και το επόμενο λεπτό της ζωής
μας. Με έγνοια αλλά και γνώση για τον πόνο που νιώθει ο άνθρωπος, ο πατήρ «Λίβυος»
που ζει στη Νότια Κρήτη στο χωριό Πύργος κάπου κοντά στο Λιβυκό πέλαγος
αναφέρεται στην ψευδαίσθηση του «τέλειου» που έχουμε δημιουργήσει στο μυαλό μας
και τρελαίνει την πυξίδα του προσωπικού μας ορίζοντα. Ο ίδιος θα πει:
«Kάνουμε μία τρομερή
άρνηση καθημερινά να δεχτούμε την πραγματικότητα της ζωής. Και εδώ προσέξτε ένα
μεγάλο πνευματικό κίνδυνο που υπάρχει στη ζωή όλων μας. Δηλαδή, εμείς έχουμε
την τάση επειδή έχουμε τη ανάγκη μέσα μας, μια ανώριμη ανάγκη, νηπιακή, να φαντασιωνόμαστε
και να εξιδανικεύουμε την πραγματικότητα της ζωής. Δηλαδή να θεωρούμε ότι
κάπου υπάρχει ο τέλειος γάμος, ο τέλειος σύζυγος, η τέλεια γυναίκα, το τέλειο
αφεντικό, η τέλεια δουλειά, ο τέλειος συνεργάτης, ο τέλειος φίλος, ο τέλειος
παπάς. Δεν υπάρχουν τελειότητες. Πιστεύουμε και εξιδανικεύουμε ότι αυτός
ο άνθρωπος τα έχει καταφέρει όλα, τα έχει λύσει όλα, δεν έχει κανένα πρόβλημα
και είναι πάντα φωτεινός, χαμογελαστός, θετικός. Αυτό το πράγμα δεν υπάρχει στη
ζωή, με αποτέλεσμα να απογοητευόμαστε ύστερα. Και η πτώση είναι μεγάλη, διότι
όταν γοητεύεσαι απογοητεύεσαι. Για να απογοητευθείς σημαίνει ότι κάποια στιγμή
γοητεύθηκες από κάτι. Και γοητεύεσαι από μια εικόνα που στην πραγματικότητα δεν
υπάρχει. Ούτε
οι άγιοι ήταν έτσι. Να το καταλάβουμε αυτό το πράγμα. Μόνο ο Θεός
είναι τέλειος. Και οι άγιοι είχαν τον αγώνα τους, τις δυσκολίες τους,
τις ιδιορρυθμίες τους, το χαρακτήρα τους, τις σκοτεινές πλευρές τους που
προσπαθούσαν με τη χάρη του Θεού να τις μεταπλάσουν και να τις μεταμορφώσουν σε
φως.
Όλοι οι άνθρωποι έχουμε τις καλές και τις κακές στιγμές του εαυτού μας.
Λέει λοιπόν ο όσιος Μακάριος της Όπτινα, ο μεγάλος αυτός Ρώσος άγιος, ότι
εκείνο που πρέπει να επιζητούμε όταν βρισκόμαστε μέσα στη θύελλα των θλίψεων,
δεν είναι η συναισθηματική νάρκωση. Δηλαδή να προσπαθούμε σώνει και καλά να μην
πονέσουμε και να αρνούμαστε τα συναισθήματα του πόνου. Δε θέλουμε να δεχτούμε
τον πόνο στη ζωή μας. Και τι κάνουμε; Για να μην πονέσουμε, τρέχουμε γρήγορα
γρήγορα να βάλουμε ψεύτικους θεούς στο κενό που υπάρχει. Δηλαδή χωρίζουμε από
μία σχέση δύσκολη. Κι επειδή αυτό μας επιφέρει μεγάλο πόνο, προσπαθούμε τότε
γρήγορα να βρούμε έναν άλλο, μια άλλη γυναίκα, να βάλουμε στη θέση του. Για να
πάψει ο πόνος. Και με συνοπτικές διαδικασίες ξαναπαντρεύεσαι. Και βέβαια
παίρνεις τον ίδιο ή την ίδια. Αυτόν που απέρριψες, για τους λόγους που τον
απέρριψες, πας και παίρνεις έναν ίδιο. Συνήθως έτσι γίνεται. Γιατί δεν έχουν
αλλάξει οι ανάγκες σου οι εσωτερικές. Είναι ίδιες. Οπότε κάνεις την ίδια
επιλογή. Λέει λοιπόν ο άγιος Μακάριος ότι όταν περνάμε θλίψεις, το θέμα δεν
είναι συναισθηματικά να ναρκώσουμε τον εαυτό μας, να μη ζήσουμε τον πόνο, το
πένθος, το άγχος, τον αποχωρισμό, τη θλίψη γιατί συνέβη κάτι στη ζωή μας.
Πρέπει να τα ζήσουμε λέει αυτά. Ούτε να ζητήσουμε μια μέθοδο που θα μας κάνει
αναίσθητους. Δώσε μου, λέει, κάτι πάτερ να μην πονάω. Τι να του δώσω να μην
πονάει;»
Ο πόνος ωστόσο στην πράξη είναι οδυνηρή κατάσταση και ο
άνθρωπος τον νιώθει ως παραλογισμό για την ζωή του και θα προτιμούσε να ωρίμαζε
μέσα από την χαρά. Γιατί πρέπει να ζήσει οδυνηρές καταστάσεις, θα ρωτήσουμε τον
πατέρα Χαράλαμπο, κι εκείνος προσπαθεί να μας εξηγήσει:
«Γίνεται να μην πονέσει ένας άνθρωπος στη ζωή του; Βέβαια
σαφέστατα και η οδύνη είναι φοβερή και όλοι ξέρουμε τι έχουμε περάσει. Μήπως
είναι ένα στάδιο πνευματικής ωρίμασης; Η τέχνη, λέει ο άγιος Μακάριος, είναι να
αποδεχθούμε και να υπομένουμε με ευγνωμοσύνη την κάθε λύπη. Δύσκολο θα μου
πείτε. Αλλά δεν είμαστε μόνοι μας. Είναι η χάρη του Θεού. Είναι η μυστηριακή
ζωή. Είναι η προσευχή και όλα τα άλλα. Είναι δύσκολο, αλλά λένε οι πατέρες ότι
αν μπορέσεις μέσα στη θύελλα των δοκιμασιών σου να πεις ένα δόξα σοι ο Θεός,
ισοδυναμεί με χιλιάδες προσευχές. Εκείνη τη δύσκολη στιγμή. Δύσκολο, αλλά
γίνεται. Πολλοί άνθρωποι το έχουνε βιώσει.
Ένα άλλο που δυσκολευόμαστε να αφεθούμε στην πρόνοια του
Θεού είναι ότι υπάρχουν μέσα μας κάποιοι αυτοματισμοί στη σκέψη μας, που από
μικροί έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε με ένα συγκεκριμένο τρόπο και να αντιδρούμε
στη ζωή και στα γεγονότα με ένα αυτόματο συγκεκριμένο τρόπο. Δε φιλτράρεται από
το νου και το μυαλό. Έχουμε σκέψεις και αντιλήψεις για το πώς πρέπει να ΄ναι τα
πράγματα, δηλαδή έχουμε μέσα μας μία αντίληψη που συνήθως την είχαν οι γονείς
μας για το ποιό είναι το σωστό και πώς είναι τα πράγματα σωστά στη ζωή. Είναι
μια κασέτα η οποία παίζει διαρκώς. Όταν έχουμε έναν πόνο παίζει η συγκεκριμένη
κασέτα. Όταν έχουμε έναν άνθρωπο που μας προσβάλλει παίζει μια άλλη κασέτα. Δεν
αντιδρούν όλοι με τον ίδιο τρόπο. Ο ένας θυματοποιείται. “Εμένα κανείς δεν με
αγαπάει, ποιος έδωσε σε μένα ποτέ σημασία;” Και μέσα από αυτή τη θυματοποίηση
ελπίζει, να τραβήξει το ενδιαφέρον του άλλου “μήπως και με λυπηθεί, μήπως και
μου δείξει συγκατάβαση, μήπως και ενδιαφερθεί για μένα”. Ένας άλλος στο ίδιο
γεγονός έχει μάθει να επιτίθεται. Να τρομοκρατεί.
Σε δύσκολες περιπτώσεις
υψώνει τον τόνο της φωνής, απειλεί. Και λέει ο άγιος Παΐσιος, εσύ βάζεις τα
προγράμματά σου μπροστά από τα προγράμματα του Θεού γι΄ αυτό και τυραννιέσαι.
Δηλαδή εσύ έχεις έναν προγραμματισμό μέσα σου που παίζει, έχεις σκεφθεί πώς
είναι το τέλειο, πώς είναι το ιδανικό, και το βάζεις και παίζει και όσο δεν το
βλέπεις αυτό το ιδανικό στη ζωή σου στενοχωριέσαι και ματαιώνεσαι. Και
δυσκολεύεσαι λέει γιατί δεν θέλεις να δεις τα προγράμματα του Θεού. Κι ο άγιος
Μακάριος της Όπτινα λέει ότι ποτέ δεν είναι δυνατόν να πάρουνε τα πράγματα
καλύτερη εξέλιξη παρά μόνο έτσι όπως τα επιτρέπει ο Θεός να συμβούν. Αυτό είναι
μια μεγάλη αλήθεια. Η οποία ακουμπάει με έναν άλλο τρόπο τη θεολογία. Δηλαδή
λέει ο άγιος Μακάριος ότι αυτό που επιτρέπει ο Θεός είναι η καλύτερη δυνατή
εξέλιξη των πραγμάτων. Πρέπει να ξέρετε ότι για κάθε πράγμα που συμβαίνει στη
ζωή μας υπάρχουν δισεκατομμύρια άλλες πιθανότητες σύμφωνα με την κβαντική
φυσική, που θα μπορούσαν να συμβούν. Θα μπορούσα αντί να κάθομαι τώρα και να
μιλάω μαζί σας να έχω πέσει και να έχω χτυπήσει. Κάθομαι προς το παρόν. Δεν
ξέρω τι θα γίνει μετά. Λέει λοιπόν ο άγιος Μακάριος ότι αυτό που συμβαίνει, παρόλο
που όπως είπαμε κάνει αντίσταση το μυαλό μας κι ο εαυτός μας, και ο νους μας,
παρά ταύτα να έχεις μέσα σου την πίστη και την εμπιστοσύνη ότι είναι η καλύτερη
δυνατή εξέλιξη στα πράγματα. Για τη συγκεκριμένη στιγμή βέβαια».
Στην ερώτησή μας για τις συνέπειες στην καθημερινότητα
του ανθρώπου να αδυνατεί να αφεθεί στην πρόνοια του Θεού, ο πατήρ Χαράλαμπος
είναι σαφής: «Όχι μόνο δυσκολεύουμε τον εαυτό μας ψυχολογικά, όχι μόνο θα πάρει
φωτιά ο εγκέφαλός μας, όχι μόνο χαλάει η ποιότητα της ζωής μας, αλλά δεν μας
αφήνει να χαρούμε και αυτό το οποίο έχουμε. Όταν το μυαλό σου είναι σε ένα άλλο
ιδεατό μέλλον κι όχι σε αυτό που συμβαίνει στο τώρα της ζωής σου, δεν μπορείς
να χαρείς κι αυτό το οποίο έχεις στα χέρια σου. Γιατί κλαις και παραπονιέσαι
γι΄ αυτό που δεν έχεις».
Ποια είναι τα λάθη που κάνουμε συνήθως στη διαδικασία για
την αποδοχή του σχεδίου και της πρόνοιας του Θεού;
«Το πρώτο που πρέπει να καταλάβουμε και να το πάρουμε
απόφαση, κάτι που θα διευκολύνει πάρα πολύ τη ζωή μας, είναι ότι όλα τα
πράγματα δεν αλλάζουν στη ζωή. Λέει ο άγιος Θεοφάνης ο έγκλειστος, ως προς τη
ροή των πραγμάτων της ζωής, ας το πάρουμε απόφαση ότι δεν είναι όλα στο χέρι
μας να τ΄ αλλάξουμε. Μπορείς να αλλάξεις ένα σπίτι. Μία πόλη που μένεις. Ένα
αυτοκίνητο. Ένα ρούχο. Άντε να αλλάξεις γυναίκα. Και άντρα. Αλλά δεν μπορείς να
αλλάξεις ούτε τα παιδικά σου χρόνια, ούτε τους γονείς που είχες, ούτε μπορείς
να αλλάξεις εύκολα έναν καρκίνο που έρχεται, μια βαριά ασθένεια που σε
συναντάει, ούτε τις επιπτώσεις κάποιων πραγμάτων. Αυτά δεν αλλάζουν. Το τι
γονείς είχες δεν αλλάζει. Και το κακό που σου έκαναν οι γονείς σου, δεν
αλλάζει. Δε γίνεται, αυτοί ήταν οι γονείς σου. Αυτό μπορούσαν, αυτό έκαναν.
Επηρεάζει αυτό τη ζωή; Απόλυτα. Αλλά αυτό είναι όμως. Το να κάθομαι τώρα εγώ
μια ζωή να κλαίω γιατί οι γονείς μου ήταν έτσι και μάλιστα μέχρι τα 45 και 50
και 60 και να λέει κανείς “ο μπαμπάς μου και η μαμά μου που με κατέστρεψαν”, αυτό
σημαίνει ότι ποτέ δεν δέχτηκες τη δική σου προσωπική ευθύνη στη ζωή. Ωραία,
είναι αυτό το υλικό σου. Τι κάνω με αυτό το υλικό που έχω;
Είμαι ευαίσθητος,
είμαι φοβικός, είμαι νευρωτικός, έχω δυσκολίες… Αλλά αυτό είναι το υλικό μου,
με αυτό καλούμαι να παλέψω, με αυτό να ζήσω, με αυτό καλούμαι να πορευθώ. Το να
κάθομαι να θρηνώ πάνω από τη ζωή μου γιατί να είναι έτσι, θα φύγει η ζωή κι εγώ
θα θρηνώ. Ωραία, είμαι φοβικός. Κι αυτό μπορώ να το πάρω και να το μεταπλάσω. Και
να το χρησιμοποιήσω. Δηλαδή να πάρω τα τραύματά μου, να πάρω τις πληγές μου, να
πάρω αυτό που λένε οι αγιορείτες πατέρες ότι ο διάβολος πετάει πέτρες κι εγώ
κτίζω εκκλησίες. Αυτό τι είναι; Μετάπλαση του κακού σε καλό. Αυτό που έλεγε ο
άγιος Πορφύριος, δεν μπορείς να αλλάξεις τη ζωή σου αλλά μπορείς να τη
μεταπλάσεις. Και μπορεί μια ευαισθησία να την κάνεις τέχνη, μουσική, στίχους,
πίνακες, αγάπη, δημιουργία. Πίσω από δημιουργικούς ανθρώπους κρύβεται μια
πληγή. Πίσω από ποιοτικούς ανθρώπους κρύβεται μια απώλεια, ένα πένθος, τα οποία
τους έκαναν να δημιουργήσουν, τους έκανε να βγάλουν μεράκια. Να βγάζουν από
μέσα τους πράγματα. Αλλιώς θα ήταν τενεκέδες ξεγάνωτοι. Τίποτε δεν θα ΄ταν. Το
τραύμα, λέει ο Κάφκα, είναι η μόνη μου περιουσία. Η μόνη προίκα. Το τραύμα αυτό
μεταπλάθεται. Βλέπετε τους αγίους. Ποιο είναι το μυστικό; Ότι εν Χριστώ
μετέπλασαν και μεταμόρφωσαν τα τραύματα και τις πληγές τους. Δεν θρηνούσαν μια
ζωή… Κι αυτό έφερε δημιουργία. Τους έκανε πιο ευαίσθητους. Ένας πονεμένος
βλέπει πολλά περισσότερα από αυτά που βλέπει ένας που δεν πόνεσε στη ζωή του.
Αν υπάρχει τέτοιος άνθρωπος… Ένας που έχει περάσει πολλά στη ζωή του έχει μια
άλλη σοφία. Είναι πολύ βασικό λοιπόν να ακούσουμε αυτό που λέει ο άγιος
Θεοφάνης. Οπότε δεν αλλάζουν όλα τα πράγματα στη ζωή αλλά αυτό δεν είναι
κατάρα. Δε σημαίνει ότι αυτό πρέπει να μας απογοητεύει».
Συνηθίζουμε να βάζουμε εμπόδια στο άφημά μας στον Θεό, ή
στο να ζήσουμε πνευματικά τη ζωή μας, γιατί λέμε πως “Eγώ δεν είμαι άγιος”.
«Ναι όλοι το λέμε αυτό, περιμένουμε πρώτα να ωριμάσουμε.
Λέμε, δεν είμαι ακόμη έτοιμος, δεν είμαι ακόμη καλά, θα το σκεφτώ, θα το δω.
Όμως ζει κανείς και μαθαίνει. Μπαίνει μέσα στη ζωή, μαζεύει εμπειρίες, πέφτει,
σηκώνεται, κι έτσι προετοιμάζεται. Δηλαδή ο Θεός σε συναντάει όταν εσύ
βαδίζεις. Δεν κρύβεσαι από τη ζωή. Και να καταλάβουμε ότι η πνευματική ζωή δεν
είναι μια ζωή τελειότητας. Η πνευματική ζωή είναι μια ζωή η οποία έχει
βαθμίδες. Το λάθος είναι ότι λέμε ότι εφόσον δεν μπορώ να συγχωρέσω τον άλλον,
γιατί μου έχει κάνει κάποιο κακό, άρα δεν εφαρμόζω την εντολή του Θεού και άρα
είμαι άχρηστος. Δεν είναι έτσι. Μπορεί να μην έχω φτάσει ακόμη στο επίπεδο να
συγχωρέσω τον εχθρό μου αλλά μπορώ σε ένα πρώτο σκαλοπάτι να μην τον κατακρίνω.
Είναι κι αυτό κάτι. Μία προσπάθεια. Μπορώ να μην του κάνω κακό. Να μην του
ανταποδώσω το κακό που μου έκανε. Και μπορεί να έρθει και η μέρα που θα τον
αγκαλιάσω, θα τον φιλήσω και θα τον αποδεχθώ. Αλλά αυτό είναι μια κλιμάκωση. Εμείς
είμαστε του όλα ή τίποτα. Εμείς λοιπόν δεν ζούμε, δεν βλέπουμε και δεν
παρατηρούμε τις χιλιάδες αποχρώσεις και θέλουμε το απόλυτο. Λέμε, ότι έτσι που
μου φέρεται δεν με αγαπάει. Μα δεν είναι που δεν σε αγαπάει. Προσπαθεί να σε
αγαπήσει. Σου δίνει πράγματα. Αυτό που μπορεί και αντέχει κάθε μέρα και στιγμή.
Μπορεί να μην μπορεί το απόλυτο. Αλλά κάνει μία προσπάθεια. Πάρε αυτό που σου
δίνει σήμερα. Και πάρε αυτό που σου δίνει αύριο. Και αυτό που μπορεί να σου
δώσει μεθαύριο. Με το να μουρμουρίζεις και να δημιουργείς ένταση με αυτό που θα
ήθελες και δεν σου δίνει, προκαλείς μόνο μία αποξένωση. Κι έναν τραυματισμό.
Δώσε του αυτό που μπορείς εσύ σήμερα. Δίνει αυτό που μπορεί κι ας μην είναι
τέλειο. Δεν πειράζει. Αυτό μπορώ, αυτό κατάφερα σήμερα. Άλλος λέει κάνω
προσευχή αλλά το μυαλό μου δεν είναι μαζεμένο. Προσευχή είναι αυτή που κάνω;
Δεν πειράζει, κάν΄ το. Δεν είναι εύκολα αυτά τα πράγματα. Κάνε αυτό το λίγο που
μπορείς. Το ευλογεί ο Θεός το λίγο. Βλέπει την προσπάθεια, τον αγώνα σου.
Πήγανε κάποιοι στον άγιο Αντώνιο και του λένε πώς θα κερδίσουμε την αιώνια ζωή;
Και τους λέει να αγαπήσετε τους εχθρούς σας. Και του λένε δεν μπορούμε να το
κάνουμε. Ε τότε μην τους κάνετε κακό. Δυσκολευόμαστε του απαντάνε. Τους λέει
και κάτι ελαφρύτερο, αλλά δυσκολευόντουσαν σε όλα. Απέρριπταν το ένα,
απέρριπταν το άλλο, λέει ο γέροντας στον υποτακτικό του, φτιάξ΄ τους μια σούπα
να φάνε γιατί είναι άρρωστοι. Βλέπετε τη σοφία του γέροντα. Λίγο λίγο τους
έδινε. Δεν μπορείς αυτό; Ωραία, κάνε το άλλο. Δεν μπορείς και το άλλο; Κάνε το
παρακάτω. Άμα δεν μπορείς να κάνεις τίποτα τι να σου κάνω;»
Άραγε αλλάζει ο άνθρωπος; Στην πράξη δύσκολα βλέπουμε τον
εαυτό μας, ή τους αδελφούς να διορθώνονται με τα χρόνια. Ίσως ελάχιστα και μόνο
σε θέματα συμπεριφοράς, αλλά όχι στο βάθος μας. Θέτουμε το ερώτημα και ο πατήρ
Χαράλαμπος θα πει:
«Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν αλλάζουν τα πράγματα όταν
πασχίζουμε να τα αλλάξουμε. Όσο προσπαθείς να τα αλλάξεις δεν αλλάζουν. Άμα
αφεθείς αλλάζουν. Το θαύμα στη ζωή μας έρχεται εκεί που δεν το περιμένουμε. Εάν
πω τώρα σε κάποιους ελάτε να χαλαρώσουμε, δεν θα χαλαρώσει κανείς. Διότι έτσι
τη χαλάρωση την κάνουμε στόχο. Κι ο στόχος έχει άγχος μέσα. Που λέει, πρέπει,
τώρα! Οπότε όταν τα πράγματα τα πιέζεις και θέλεις σώνει και καλά να συμβούν
τώρα στη ζωή σου, δεν γίνεται. Πολλές κοπέλες μού έλεγαν δεν έχω σχέση, θέλω
έναν σύντροφο, τι κάνω λάθος, τι φταίει, και κάνε πάτερ μια προσευχή άμεσα. Λέω
χαλάρωσε λίγο, ανοίξου λίγο στο θέλημα του Θεού, ανοίξου λίγο στην
πραγματικότητα της ζωής, στη ροή των πραγμάτων της πρόνοιας του Θεού, άφησε να
κυλήσουν λίγο η ζωή και τα γεγονότα και θα ΄ρθει από κει που δεν το περιμένεις.
Κι έτσι συνέβαινε. Γιατί αν το κάνεις στόχο αμέσως το μπλοκάρεις αυτό το
πράγμα. Αυτό έλεγε πάρα πολύ ωραία στους λόγους περί πνευματικής ζωής ο άγιος
Πορφύριος. Έλεγε, να εύχεσαι στον Θεό αυτό που θες και να το ξεχνάς. Να μην το
σκέφτεσαι. Το πες; Ξέχνα το. Ζήσε κανονικά. Μην το κάνεις άγχος και αγωνία. Το
είπες του Θεού, άνοιξες την καρδιά σου, είπες στην Παναγία αυτό το οποίο
θέλεις, άστο να κυλήσει τώρα. Άστο να βρει τη θέση του. Μέσα στο σχέδιο
και την πρόνοια του Θεού, αν πρέπει να έλθει και όπως πρέπει να έλθει. Οπότε θα
λέγαμε ότι για να μην πνιγόμαστε στη ζωή μας πρέπει να μάθουμε να αφηνόμαστε. Όσο αφηνόμαστε
στη χάρη του Θεού τόσο δε θα πνιγόμαστε στην καθημερινότητα των δικών μας
σχεδίων και προγραμματισμών».
Ευχαριστήσαμε τον πατέρα Χαράλαμπο για την εκ καρδίας συζήτηση.
Μάθημα ζωής, ότι δεν γινόμαστε σωστοί με το ζόρι, αλλά με την καλή βία που
τελικά την παραχωρεί ο Θεός. Έτσι μας χαρίζεται για άλλη μια φορά η Ζωή.
__________
Σοφία Χατζή
δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα
Φωτογραφίες
1. Το
άφημα στη φροντίδα του Θεού
2. Και
οι άγιοι είχαν τον αγώνα τους, τις δυσκολίες τους, τις ιδιορρυθμίες τους, το
χαρακτήρα τους
3. Κι ο
άγιος Μακάριος της Όπτινα λέει ότι ποτέ δεν είναι δυνατόν να πάρουνε τα
πράγματα καλύτερη εξέλιξη παρά μόνο έτσι όπως τα επιτρέπει ο Θεός να συμβούν
4. Να
πάρω τα τραύματά μου, να πάρω τις πληγές μου, να πάρω αυτό που λένε οι
αγιορείτες πατέρες ότι ο διάβολος πετάει πέτρες κι εγώ κτίζω εκκλησίες
5. Η
τέχνη, λέει ο άγιος Μακάριος, είναι να αποδεχθούμε και να υπομένουμε με
ευγνωμοσύνη την κάθε λύπη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου