Συγκλονίστηκα όταν πρωτοαντίκρυσα το τοπίο του Αγίου Όρους – Γιώργος Παπασάικας

Εικαστικό ταξίδι στον Άθωνα – Γιώργος Παπασάικας

Η τέχνη δεν έχει τέλος, όσο υπάρχει ο άνθρωπος σε αυτή τη γη, εξελίσσεται, αλλά δεν είναι και αιώνια. Είναι ένας τρόπος τον οποίο ο άνθρωπος εργάζεται, για να συναντηθεί με τον δημιουργό του σε συναντήσεις που ξεπερνούν την λογική. Ο Θεός μάς έπλασε όμοιούς του, μας έδωσε την καλλιτεχνική και δημιουργική Του φύση. Την τέχνη, όταν είμαστε προσεκτικοί, την κάνουμε μιας άλλης φύσεως προσευχή.

Συναντήσαμε τον Γιώργο Παπασάικα, ζωγράφο της σχολής Καλών Τεχνών, αγιογράφο. Έχει λάβει μέρος σε πολλές ομαδικές εκθέσεις. Ζει και εργάζεται μεταξύ του χωριού του (Καινούργιο Τριχωνίδας) και της Αθήνας. Είναι ένας νεαρός καλλιτέχνης που εκφράζεται με ευγένεια και σεβασμό για την τέχνη του και που νιώθει συνεπαρμένος από τις πρώτες του ματιές στις πηγές έμπνευσής του.

ΕΡ: Κύριε Παπασάικα, τα έργα που απαρτίζουν την πρώτη σας έκθεση, είναι μόνο τοπία από το Άγιον Όρος. Γιατί αποκλειστικά αυτή η επιλογή;

ΑΠ: Αυτό πιστεύω οφείλεται στη βαθειά και συγκλονιστική θα μπορούσα να πω εντύπωση που μου προκάλεσε το τοπίο του Αγίου Όρους. Ξέρετε, για πρώτη φορά επισκέφτηκα το Άγιον Όρος, παρακινημένος από τα όσα είχα ακούσει από περιγραφές ή δει από διάφορες εικόνες και όσα είχα διαβάσει. Τίποτα απ΄ όλα αυτά όμως δεν με είχε προετοιμάσει γι΄ αυτό που αντίκρισα.

ΕΡ: Τι εννοείτε με αυτό;

ΑΠ: Αυτό που αγνοούσα, είναι αφενός η ομορφιά του τοπίου και αφετέρου το μεγαλοπρεπές της αρχιτεκτονικής των μοναστηριών που συνδυάζει τόσο εντυπωσιακά την επιβλητική οχυρωματική αρχιτεκτονική με την μοναστηριακή και παράλληλα αυτό που εμένα σαν εικαστικό με εξέπληξε ήταν η αρμονική συνύπαρξη των κτισμάτων αυτών με το τοπίο του Άθω. Για να το πω πιο απλά ήταν σαν να είχαν φυτρώσει τα μοναστήρια πάνω στα βράχια. Και φυσικά όλ΄ αυτά σε μια κλίμακα που καθηλώνει και είναι σχεδόν αδύνατο να μεταφερθεί από οποιαδήποτε περιγραφή. Αμέσως ήξερα ότι θέλω να τα ζωγραφίσω και να προσπαθήσω να διασώσω ό,τι μπορούσα από την αίσθηση όλων αυτών.

ΕΡ : Ζωγραφίζατε επί τόπου;

ΑΠ : Όχι γιατί αυτό δεν ήταν δυνατόν. Έκανα όμως μικρά σχέδια και προσχέδια και φυσικά έβγαλα πολλές φωτογραφίες με την βοήθεια των οποίων όταν επέστρεψα στο εργαστήριό μου άρχισα να δουλεύω. Όσο προχωρούσα κατάλαβα ότι το θέμα ήταν ελκυστικό και πριν ακόμη τελειώσει ένα έργο άρχιζε ένα άλλο. Βέβαια εδώ θα πρέπει να σας πω ότι αυτό που από την αρχή μού έγινε φανερό ήταν πως το Άγιο Όρος σε έναν καλλιτέχνη παρέχει ένα τεράστιο φάσμα από επιρροές και αφορμές που αφορούν στην εικαστική δημιουργία.

ΕΡ: Θα μας αναφέρετε κάποιες επιρροές;

ΑΠ : Θέλω δηλαδή να πω πως αναγκαστικά στην πρώτη μου προσέγγιση για λόγους οικονομίας στάθηκα περισσότερο στην υπόθεση του εξωτερικού τοπίου ενώ δεν αγνοώ ότι σημαντική είναι και η υπόθεση του εσωτερικού τοπίου των Μονών και των ναών και σας θυμίζω αντίστοιχα έργα του Γιάννη Τσαρούχη ή του Γιώργου Μανουσάκη. Καθώς επίσης και εικόνες από τη ζωή των μοναχών και σας θυμίζω αντιστοίχως έργα και σχέδια του Φώτη Κόντογλου.

ΕΡ: Πώς μπορεί ο θεατής να κατανοήσει τι σημαίνει στα έργα σας το εσωτερικό τοπίο;

ΑΠ: Εσωτερικό τοπίο ονομάζω όχι τόσο την εσωτερική αυλή του κάθε μοναστηριού όσο τους εσωτερικούς χώρους των κτηρίων όπως πρωτίστως των ναών των παρεκκλησιών ή της τραπέζης κι άλλων βοηθητικών χώρων της κάθε μονής.

ΕΡ: Εσωτερικό των κτισμάτων, ή και της ανθρώπινης κατάστασης;

ΑΠ: Ναι, κοιτάξτε, πιστεύω ότι όταν προσπαθείς να εικονίσεις ένα έργο των ανθρώπων, προσπαθείς να εικονίσεις την ψυχή και τις πνευματικές αναζητήσεις τους. Όταν λοιπόν δείχνω για παράδειγμα το εσωτερικό του καθολικού ενός μοναστηριού προσπαθώ με τα όποια μέσα διαθέτω να εικονίσω τις πνευματικές και ψυχικές αναζητήσεις των ανθρώπων που δημιούργησαν τον ναό καθώς και των ανθρώπων που προσεύχονται και διακονούν. Γι΄ αυτό θεωρώ το κεφάλαιο αυτό τόσο σπουδαίο.

ΕΡ: Ποια ήταν η επίδραση της πνευματικής ζωής του Αγίου Όρους σε σας και στο έργο σας;

ΑΠ: Νομίζω ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο όχι για μένα αλλά ακόμη και για κάποιον έμπειρο εικαστικό να αποδώσει με τα μέσα της εικαστικής τέχνης αυτό που ονομάζουμε πνευματική ζωή στον Άθω. Ουσιωδέστερη προσέγγιση θα μπορούσαν κατά τη γνώμη μου να έχουν οι τέχνες του λόγου είτε του πεζού είτε του εμμέτρου. Γιατί κακά τα ψέματα το μέσον της εικόνας όπως εγώ το βλέπω είναι πολύ πιο ταπεινό από το μέσο των περιγραφών που έχει στη διάθεσή του ένας καλλιτέχνης του λόγου. Οι εικαστικοί προσπαθούμε με πολύ μικρά σημάδια πάνω στο έργο να δείξουμε και να υποδηλώσουμε πράγματα και καταστάσεις.

ΕΡ: Πιστεύετε ότι και η εικαστική απόδοση ενός εξωτερικού κτηρίου είναι δυνατόν να αποδίδει σε ικανό βαθμό το πνεύμα των ανθρώπων που κατοικούν σε αυτό και εν προκειμένω μονάζουν;

ΑΠ: Ακριβώς. Όχι μόνο τα κτήρια, ακόμη και οι κήποι θα μπορούσα να πω ή κάποια μικρά και κατά πολλούς ασήμαντα χρηστικά αντικείμενα. Ή, για παράδειγμα, τα ιερά σκεύη και η επιμέλεια με την οποία είναι τοποθετημένα.

ΕΡ: Νομίζω ότι είστε αρκετά σαφής και κατανοώ ακριβώς τους λόγους που σας οδήγησαν στο να διαιρέσετε την εικαστική σας προσέγγιση προς το Άγιο Όρος σε τρεις ή περισσότερες ενότητες γιατί αυτό σκοπεύετε να κάνετε έτσι δεν είναι;

ΑΠ: Ναι, αυτό ακριβώς σκοπεύω να κάνω γιατί πιστεύω θα ήταν από μέρους μου πολύ επιπόλαιο να ισχυριστώ ότι με τούτη την έκθεση ολοκληρώνω το εικαστικό ενδιαφέρον μου για ένα τόσο μεγάλο θέμα όπως το Άγιο Όρος. Η ενότητα αυτή έχει λίγο και τον χαρακτήρα μιας γρήγορης επίσκεψης, της πρώτης ματιάς και εντύπωσης που έχει κανείς από ένα μέρος που βλέπει για πρώτη φορά. Αυτό δίνει τη χάρη της φρεσκάδας στη δουλειά αλλά καλύπτει μόνο ένα κομμάτι και νομίζω ότι τα έργα αυτά είναι μια πρώτη και ταπεινή αρχή αυτών που αν αξιωθώ, σκοπεύω να παρουσιάσω στο μέλλον.

ΕΡ: Άφησα τελευταίο να σας ρωτήσω ποια ήταν η εντύπωση που σας προκάλεσαν οι αγιογραφήσεις των ναών που επισκεφτήκατε.

ΑΠ: Θα σας απαντήσω ως εξής, θεωρώ ότι είχα την ευτυχία να δω και κατά το δυνατόν να μελετήσω τις αγιογραφήσεις των καθολικών αρκετών ναών αλλά θα πρέπει να πω ότι στην κυριολεξία με συγκλόνισαν οι αγιογραφίες του Εμμανουήλ Πανσέληνου στο Πρωτάτο και αυτές του Θεοφάνη στην Μονή της Μεγίστης Λαύρας και πρέπει επίσης εδώ να σας πω ότι είναι μεγάλη ευτυχία και μεγάλη σπουδή για οποιονδήποτε νέο εικαστικό να βρεθεί μπροστά σε αυτές τις εικόνες. Θα ήθελα να είχα δει και τις αγιογραφίες της Μονής Σταυρονικήτα, αλλά ο περιορισμένος χρόνος της επίσκεψής μου δεν το επέτρεψε.

Ευχαριστήσαμε τον Γιώργο Παπασάικα και ευχηθήκαμε καλή επιτυχία. Ο παρατηρητής που περιδιαβαίνει το Άγιο Όρος, θα δει άλλοτε από μακριά και άλλοτε σε πρώτο πλάνο τις μονές του Άθωνα, παράδοξα χτισμένες συχνά στα πιο απόκρημνα σημεία, να προβάλλουν σαν καθρέπτες ενός ιδιαίτερου φωτός και να ελκύουν το βλέμμα του καλλιτέχνη, που τις κάνει αφορμή για ζωγραφική περιπλάνηση. Αυτή την περιπλάνηση θα παρουσιάσει ο Γιώργος Παπασάικας με την πρώτη του ατομική έκθεση ζωγραφικής έκθεσης από 15 Δεκεμβρίου έως 4 Ιανουαρίου στο Art bar poems&crimes, Αγ. Ειρήνης 17, στο Μοναστηράκι.

_

_________

Σοφία Χατζή

δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα

ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ, 09.01.2019

Φωτογραφίες

1. Ιερά μονή αγίου Παύλου

2. Ferry boat, από το μπαλκόνι της μονής αγίου Παύλου 

3. Ιερά μονή Μεγίστης Λαύρας

4. Ιερά μονή Ιβήρων

5. Τρούλος από το καθολικό της Λαύρας

6. Iερά μονή αγίου Διονυσίου- Θέα από την μονή Βατοπεδίου