Πέρασε ἀρκετὸς χρόνος. Η κυρία ξαναῆρθε στὸν πνευματικὸ γιὰ
συζήτηση.
– Δέχεστε ἐπισκέπτες; τὸν ρώτησε.
Ὁ πνευματικὸς ἀπάντησε:
- Γιὰ τοὺς ἐπισκέπτες δὲν ἔχω χρόνο. Ἂν ὅμως ἤρθατε γιὰ
πνευματικὴ βοήθεια, εἶμαι πάντα ἕτοιμος νὰ σᾶς δεχτῶ.
Ἡ κυρία ρώτησε:
– Πῶς μὲ δέχεστε; μὲ χαρά, ὅπως ἕνας γιατρὸς τὸν ἀσθενῆ ποὺ
ἀναρρώνει, ἢ μὲ τὸ ζόρι ποὺ μία ἀνήσυχη γριὰ σᾶς ζαλίζει;
Ὁ πνευματικὸς ἀποκρίθηκε:
− Τὰ δικά μου συναισθήματα στὴν συγκεκριμένη περίπτωση
δὲν ἔχουν σημασία. Γιατί δὲν σᾶς ἀναπαύει ἡ σκέψη ὅτι σᾶς
δέχομαι καθηκόντως; Ἂν ἐρχόταν σὲ μένα ἕνας ἄνδρας, ἐκεῖνος
θὰ ἐνδιαφερόταν γιὰ τὴν ἔννοια αὐτῶν ποὺ θὰ τοῦ ἔλεγα, ἐνῶ μία
γυναίκα ἐνδιαφέρεται ὄχι μόνο τί θὰ τῆς πῶ, ἀλλὰ καὶ πῶς θὰ τῆς
τὸ πῶ. Γιὰ αὐτὴν ἔχει σημασία ὄχι μόνο ἡ ἀπάντηση, ἀλλὰ καὶ ἡ
ἔκφραση τοῦ προσώπου τοῦ συνομιλητῆ.
-175-ΑΛΗΘΙΝΗ ΖΩΗ – ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
Ἡ κυρία εἶπε:
παρακαλῶ, ὅτι παρ' ὅλα τὰ μικρά μου καπρίτσια, σᾶς ἀκούω
· Ἐσεῖς πρέπει νὰ ἔχετε μεγάλη πείρα σὲ αὐτό. Ἀλλὰ σημειώστε,
προσεκτικά.
Ὁ πνευματικὸς διαφώνησε:
- Μεταξὺ τοῦ «ἀκούω» καὶ τοῦ «ὑπακούω» ὑπάρχει μεγάλη
διαφορά. Τὸ πρῶτο φαίνεται ἀμέσως, ἐνῶ τὸ δεύτερο θὰ ἀποκαλυφθεί
σὺν τῷ χρόνῳ.
Ἡ κυρία εἶπε:
– Συγγνώμη ποὺ σᾶς ρωτάω πράγματα ἄσχετα μὲ τὸ θέμα τῆς
συζητήσεώς μας, ἀλλὰ ὅπως καὶ ἂν ἔχει, εἶμαι γυναίκα καὶ πρέπει
νὰ εἶστε συγκαταβατικὸς μαζί μου. Μία γυναίκα, ἀκόμα καὶ ὅταν
ἐξομολογεῖται, προσπαθεῖ νὰ κοιτάξει μέσα στὴν ψυχὴ τοῦ ἄλλου,
νὰ τὸν δεῖ διαισθητικά, νὰ «φωτογραφίσει» τὴν ἐσωτερική του ζωή
καὶ νὰ τὸν κατακτήσει στο συναισθηματικό της πεδίο. Η γυναίκα
μπορεῖ νὰ μὴν καταλαβαίνει πολλὰ πράγματα, ἀλλὰ τὰ ἀναπληρώνει
χάρις στὴν διαίσθησή της. Ακόμα, ὑποβάλλοντας μεταφυσικές
ἐρωτήσεις, ἐρευνᾶ τὸν συνομιλητή της· ὅταν πάει στὸν γιατρό, εἶναι
ἕτοιμη νὰ τοῦ κανοναρχίσει τὴν συνταγή, καὶ ἂν δοθεῖ ἡ εὐκαιρία,
νὰ τὸν θεραπεύσει κιόλας. Γι' αὐτὸ νὰ μάθετε τὰ κόμπλεξ μου, γιὰ
νὰ μὴν δίνετε σ' αὐτὰ σημασία ἀργότερα.
Καὶ συνέχισε:
- Θέλω νὰ σᾶς κάνω ἔκπληξη. Ἄρχισα νὰ σᾶς κάνω λίγη ὑπακοή,
δηλαδὴ νὰ συμφωνῶ ἐσωτερικὰ μαζί σας: κατόπιν τῆς συμβουλῆς σας
ἄρχισα νὰ διαβάζω βιβλία τοῦ μακαρίου Αὐγουστίνου. Μὲ αἰχμαλώτισε
μὲ τὸ βάθος τῆς σκέψεώς του, μερικὰ ἀποφθέγματά του εἶναι λαμπρὰ
σὰν ἀστραπή. Ἀλλὰ δυσκολεύομαι νὰ τὸν διαβάζω συνέχεια. Μὲ τὴν
περιεκτικότητά του καλύπτει τὸν ἑαυτό μου ἀπὸ μένα: εἶναι σὰν
νὰ στέκομαι μπροστὰ σὲ ἕνα βουνὸ τὸ ὁποῖο δὲν μπορῶ νὰ τὸ δῶ
ὁλόκληρο διότι εἶναι τεράστιο. Προσπαθῶ νὰ τὸ περιεργαστῶ ἀπὸ
διάφορες πλευρές, ἀλλὰ μπροστά μου ἀνυψώνονται οἱ ἐξοχὲς καὶ οἱ
ὀγκόλιθοι αὐτοῦ τοῦ γιγαντένιου ἀγάλματος. Θὰ τὸ πῶ ἀλλιῶς: θέλω
νὰ δῶ ἕναν πίνακα ποὺ ἔχει ζωγραφιστεῖ σὲ ἕνα φαρδὺ πανί, αλλά
κουράζομαι ἀπὸ τὸ μέγεθός του. Πιάνω μόνο κάποιες λεπτομέρειες
τὸ βλέμμα μου δὲν μπορεῖ νὰ συμπεριλάβει ὁλόκληρο τὸν πίνακα καὶ
τῆς προσωπικότητος τοῦ ἱεροῦ Αὐγουστίνου, ἐνῶ τὰ συγγράμματά
του μοῦ διαφεύγουν. Πιὸ κοντὰ ἀπ' ὅλα αἰσθάνομαι τὸ βιβλίο του
Ἐξομολογήσεις, ἀλλὰ νιώθω πὼς τὰ συναισθήματά του, γεννημένα
ἀπὸ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό, εἶναι ἀνέφικτα γιὰ μένα. Αὐτοὺς τοὺς
ὕμνους τοὺς ἀντιλαμβάνομαι μᾶλλον μόνο ὡς ἐμπνευσμένη μουσικὴ
ἢ ὡς ὀμορφιὰ τοῦ λόγου. Σπάνια συνδυάζονται σ' ἕναν ἄνθρωπο
ποιητὴς καὶ φιλόσοφος: ὅταν ἀπὸ ἕνα στόμα βγαίνει τόσο ἐγκάρδια
λυρικὴ ποίηση, ὅσο καὶ αὐστηρότητα, ἀκόμα καὶ σκληρότητα στὰ
ἠθικά. Μοῦ φαίνεται ὅτι τὸν μακάριο Αὐγουστῖνο τὸν παρεξηγοῦν
μερικοὶ σύγχρονοι, καὶ γι᾿ αὐτὸ τὸν ὑποτιμοῦν: τὸν διαβάζουν μὲ
ἄλλα μάτια, σὰν τὰ δικά μου. Επομένως ἡ γνώμη μου εἶναι ὅτι στὸν
μακάριο Αὐγουστῖνο πρέπει νὰ ἐπιστρέψω ἀργότερα, ἀφοῦ πρῶτα
περάσω μερικὲς πτυχὲς τῆς πνευματικῆς ζωῆς.
Ὁ πνευματικὸς ἀπάντησε:
- Τὰ συγγράμματα τοῦ Αὐγουστίνου βρίσκονται στὴν διασταύρωση
τοῦ πνευματικοῦ καὶ τοῦ ψυχικοῦ. Σὲ ἐκεῖνα ἡ θεωρία του ἀγγίζει
τὰ συναισθήματα: σὰν νὰ ἔχουν ἔρθει σὲ ἐπαφὴ δύο καλώδια ὑψηλῆς
τάσης, πράγμα ποὺ προκάλεσε πλῆθος ἐκτυφλωτικῶν σπιθῶν. Θὰ
ἤθελα νὰ πῶ ὅτι ἐσεῖς δὲν αἰσθανθήκατε τόσο, ὅσο προαισθανθήκατε
τὸν Αὐγουστῖνο. Καὶ πράγματι, καλύτερα γιὰ ἕνα διάστημα νὰ τὸν
ἀφήσετε ἥσυχο, ἢ μᾶλλον, τὸν ἑαυτό σας ἀπὸ αὐτόν.
Ἡ κυρία συνέχισε:
- Προσπάθησα νὰ διαβάσω τοὺς π. Παῦλο Φλωρένσκυ καὶ
π. Σέργιο Μπουλγάκοφ᾽, ὅπως καὶ τὸν φιλόσοφο Βλαδίμηρο Σολοβιόφ,
ἀλλὰ αὐτοὶ μοῦ θύμισαν τὶς παλαιές μου ἀσχολίες μὲ τὴν θεοσοφία.
Ὅταν ἤμουν νέα, ἐπισκεπτόμουν τὴν λέσχη τῆς θεοσοφίας. Ἐκεῖ
ἀναγινώσκαμε ἀποκρυφιστικὰ βιβλία, διάφορα ἐγχειρίδια τῆς γιόγκα
καὶ κάναμε πνευματιστικές συναθροίσεις. Ἀργότερα ἄρχισα νὰ
ἐκκλησιάζομαι. Ὅταν συγκρίνω τὰ βιώματά μου σὲ αὐτὲς τὶς
πνευματιστικές συναθροίσεις –κατάσταση βυθίσεως στὴν δαιμονικὴ
ποὺ γεμίζει τὴν μὲν ψυχὴ μὲ ἀνεκπλήρωτα ὄνειρα, τὴν δὲ καρδία μὲ
μυστική, ποὺ ἔμοιαζε μὲ τὸ νὰ παίζεις μὲ τὴν φωτιά, ἡ κατάσταση
κρυφὴ ὑπερηφάνεια– καὶ αὐτὸ ποὺ βίωνα στὴν Ἐκκλησία, κατέληξα
στὸ συμπέρασμα ὅτι πρέπει νὰ κόψω τοὺς παλαιούς μου φίλους, όπως
κόβουν τὸν ματιασμένο κύκλο μὲ τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ. Γι' αὐτὸ καὶ
ἦρθα σὲ σᾶς σὰν ἕνα παιδὶ ποὺ τὸ δηλητηρίαζαν γιὰ πολλὰ χρόνια
Μὲ ρωτήσατε ἂν σᾶς ἔκανα ὑπακοή, ἐκπληρώνοντας αὐτὰ ποὺ μοῦ
εἴχατε πεῖ. Ἐξωτερικὰ ὑπάκουα, ἔφερα πέτρα στὸ στόμα μου, ἔκανα
τὸν κανόνα τῆς προσευχῆς, ἀλλὰ ἐσωτερικὰ συνέχεια διαφωνοῦσα
μὲ τὴν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας. Ταυτόχρονα καταλάβαινα ὅτι
εἶναι πειρασμός, ὅτι μέσα μου μιλάει τὸ παλαιὸ θεοσοφικὸ προζύμι.
Ξέρω πὼς οἱ ἀμφιβολίες εἶναι κύματα, ποὺ τὰ ρίχνει στὴν ἐπιφάνεια
ἡ θάλασσα τοῦ παγανιστικοῦ ψεύδους μὲ τὸ ὁποῖο ζοῦσα.
Ὁ πνευματικὸς ἀποκρίθηκε:
Πολλοὶ ἄνθρωποι ποὺ τοὺς ἀπατοῦσε ἡ κομμουνιστική
προπαγάνδα, εἶχαν ψευδεῖς ἀντιλήψεις γιὰ τὸν χριστιανισμό. Τοὺς
ἔπειθαν ὅτι ὁ χριστιανισμὸς εἶναι θρησκεία τῶν δούλων καὶ τῶν
παιδιῶν, ὅτι ἀπὸ ἠθικὴ ἄποψη ἀποτελεῖ καταπάτηση τῆς ἀνθρώπινης
ἀξίας, ἀποφυγὴ τῶν δυσκολιῶν καὶ πόλεμο στὸν ἀνύπαρκτο κόσμο, ἀπὸ
δὲ τὴν ἄποψη τοῦ διανοητισμοῦ, εἶναι στενοκεφαλιὰ καὶ σκοταδισμός.
Τὰ βιβλία τοῦ Παύλου Φλωρένσκυ, τοῦ Σεργίου Μπουλγάκοφ καὶ ἄλλων
φιλοσόφων-θεολόγων μποροῦν νὰ ὠφελήσουν τέτοιους ἀνθρώπους
τὰ μέγιστα – νὰ ἀνατρέψουν τὴν παλαιὰ λανθασμένη ἀντίληψη περὶ
τοῦ χριστιανισμοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας, ἀποτελώντας ἕνα ὁρόσημο,
σημεῖο τῆς ἐπιστροφῆς τους στὴν πνευματικὴ ζωή. Αὐτὰ τὰ βιβλία
μποροῦν νὰ τοὺς διανοίξουν τὰ μάτια καὶ νὰ ὑποδείξουν, ὅτι ἡ ἕνωση
μὲ τὸν Θεὸ στὴν αἰωνιότητα εἶναι ὁ κύριος στόχος καὶ ὁ σκοπὸς τῇ
ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου. Γιὰ τοὺς ἀπίστους αὐτὰ τὰ βιβλία μπορεῖ νὰ
καταστοῦν πρῶτα βήματα πρὸς τὸν Χριστό. Ἀλλὰ γιὰ τοὺς πιστοὺς
τὰ συγγράμματα τῶν Παύλου Φλωρένσκυ, Σεργίου Μπουλγάκοφ καί
Βλαδιμήρου Σολοβιόφ –τοὺς ὁποίους ἀποκαλοῦν θρησκευτικοὺς
διανοουμένους, τὰ δὲ ἔργα τους, ἀναγέννηση στὴν Ὀρθοδοξία,
μπορεῖ, ἀντίθετα, νὰ ἀποβοῦν σὲ βήματα ἀπὸ τὸν Χριστὸ πρὸς τὸν
παγανιστικὸ μαγισμὸ ἢ τὴν ὀρθολογιστικὴ φιλοσοφία.
Ὁ πνευματικὸς συνέχισε:
Μία γυναίκα ἀπὸ τὸν κύκλο σας μὲ ρώτησε, γιατί τὰ βιβλία
αὐτῶν τῶν συγγραφέων ἔχουν περισσότερη ἑλκυστικὴ δύναμη,
πλοῦτο νοημάτων καὶ μεταφορῶν, παρὰ τὰ βιβλία τῶν ὀρθοδόξων
θεολόγων. Γιατί ἡ ἰντελιγκέντσια, ἰδιαίτερα ἡ νεολαία, τὰ διαβάζει
μὲ περισσότερο ἐνδιαφέρον; Ἐγὼ τῆς ἀπάντησα τὸ ἑξῆς: «Διότι
ἐκεῖνα συμβαδίζουν πιὸ πολὺ μὲ τὰ βιώματα καὶ τὰ συναισθήματα
ἑνὸς ψυχικοῦ ἐμπαθοῦς ἀνθρώπου. Ἡ ζωὴ τοῦ πνεύματος καὶ οἱ
ἐνέργειές του εἶναι πιὸ δύσκολο νὰ ἀποδοθοῦν διὰ τοῦ λόγου, παρὰ
οἱ καταστάσεις τῆς ψυχῆς καὶ οἱ συναισθηματικές της διακυμάνσεις.
Ἡ ψυχὴ διανοίγεται τρόπον τινὰ στὴν γκάμα τῶν χτυπητῶν
χρωμάτων, ἐνῶ τὸ πνεῦμα ἐκπέμπει ἕνα ἱλαρό, ἥσυχο φῶς. Ἡ φωνὴ
τοῦ πνεύματος μπορεῖ νὰ ἀκουστεῖ μόνο κατὰ τὴν ἐσωτερικὴ ἡσυχία.
Γιὰ ἕναν ἄνθρωπο ποὺ δὲν ἐντάσσεται στὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωή, δὲν
βιώνει συνάντηση μὲ τὴν Χάρη, οἱ περιγραφὲς τῶν πνευματικῶν
καταστάσεων καὶ τῆς μυστικῆς συναντήσεως μὲ τὴν Χάρη μπορεῖ
νὰ φανοῦν ἀκατάληπτες. Μὴ ἔχοντας παρόμοιο βίωμα, ἐκεῖνα τὰ
ὁποῖα θὰ διαβάζει στὰ ἁγιοπατερικὰ συγγράμματα δὲν θὰ βροῦν
θὰ τοῦ φανοῦν μονότονα καὶ ἴσως
ἀπήχηση στὴν ψυχή του
ἄχρωμα. Θὰ παραθέσω ἕνα τέτοιο παράδειγμα: Τὸ πιὸ ὡραῖο
πανόραμα ξετυλίγεται στὸ μέσον ἑνὸς ὑψηλοῦ βουνοῦ, ἀλλὰ αὐτὸς
ποὺ ἔφτασε τὴν κορυφή, ἐκεῖνος βλέπει μπροστά του μόνο τὸν
καταγάλανο οὐρανὸ καὶ τὸ ἐκτυφλωτικὸ λευκὸ χρῶμα τῶν χιονιῶν.
Ὁ Φλωρένσκυ, ὁ Μπουλγάκοφ, ὁ Σολοβιὸφ καὶ ἄλλοι σταμάτησαν
στὴν μέση τῆς ὁδοῦ. Στὰ συγγράμματά τους ἀπουσιάζει τὸ πνεῦμα,
εἶναι παροῦσα ὅμως ἡ ἐξάχνωση τοῦ ἐπιγείου κάλλους καὶ ἡ ἔνταση
τῆς διανοητικῆς ἀναζητήσεως.
Ἡ κυρία εὐχαρίστησε γιὰ τὴν συζήτηση καὶ ἀποχαιρέτησε τὸν
πνευματικό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου