Πόθος για την Ρώμη και τον τάφο του Αποστόλου Παύλου απο τον αγιο Ιωαννη τον Χρυσόστομο.

Πόθος για την Ρώμη και τον τάφο του Παύλου

Εκτός από τις αλυσίδες του δέσμιου Παύλου, ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος σπεύδει να εκφράσει την αγάπη του και για την πόλη της  Ρώμης όχι τόσο για την ομορφιά, την αρχαιότητα, την δύναμη και τον πλούτο της, όσο για το γεγονός ότι υπήρξε η πόλη στην οποία βάδισε κα μαρτύρησε ο Παύλος. Ο Χρυσόστομος δίνει μία εσχατολογική εικόνα το Παύλου και του Πέτρου που αίρονται από τον τάφο τους στη Ρώμη για να συναντήσουν τον βασιλέα Χριστό. ¨Οἷον ἀποστέλλει τῷ Χριστῷ ρόδον ἡ Ρώμη, οἵους στεφάνους ἡ πόλις περίκειται δύο, οἵας χρυσᾶς ἁλύσεις διέζωσται, οἵας ἔχει πηγάς. Διά ταῦτα θαυμάζω τήν πόλιν ,οὐ διά τον χρυσόν…ἀλλά διά τούς στύλους τῆς Ἐκκλησίας τούτους ¨.

Χρησιμοποιώντας αριστοτεχνικά την ρητορική τέχνη, εκφράζει την έντονη ανάγκη του να μεταφερθεί και να προσηλωθεί γύρω από τον τάφο του Παύλου και να περιεργασθεί τη στάχτη του σώματος του , με το οποί ο απόστολος διέτρεξε όλη την οικουμένη και μετέδωσε το μήνυμα του σταυρού και της ανάστασης του Χριστού.

Ο Ιωάννης παραθέτει με σειρά όλα τα μέρη του σώματος του Παύλου την στάχτη των οποίων ανυπομονεί να δει και να προσκυνήσει. Ο θαυμασμός του αρχικά εκφράζεται για ¨τήν κόνιν τοῦ στόματος δι’ οὗ Χριστός έφθέγγετο, καί τό φῶς ἐξέλαμψε τό πάσης ἀστραπῆς λαμπρότερον¨

Ο Παύλος καθάρισε την οικουμένη, απομάκρυνε την

κακία και έφερε την αλήθεια. Το στόμα του κατέστη στόμα Χριστού αφού με αυτό δια του αγίου Πνεύματος ειπώθηκαν τα άρρητα και τα μεγάλα. Δι αυτού ο Παύλος νίκησε τους δαίμονες, τους τυράννους και τους φιλοσόφους που μάχονταν την αλήθεια. Με τη δύναμη του λόγου του μετέδωσε το μήνυμα της ανάστασης του Χριστού σε όλο τον  

Αυτού του στόματος την σκόνη ο Ιωάννης θέλει να αντικρύσει και ν καταστεί θεατής και προσκυνητής της.

Ο πόθος του επεκτείνεται και στην επιθυμία να δει τη σκόνη της καρδιάς του Παύλου. Την χαρακτηρίζει ως ¨καρδίαν τῆς οἰκουμένης , και μυρίων πηγή ἀγαθῶν ¨. Η καρδιά του Παύλου αποτελεί στοιχείο της ζωή όλων των ανθρώπων, αφού μπόρεσε δια της αγάπης να χωρέσει σε αυτήν όλα τα έθνη και τους λαούς της οικουμένης. Ο Χρυσόστομος θεωρεί την καρδιά του Παύλου, καρδιά του Χριστού. 

Είναι πολύ θερμά τα λόγια που χρησιμοποιεί για να εκφράσει τα συναισθήματα του για την πυρωμένη από την αγάπη καρδιά του Παύλου ¨ταύτην, τήν θυσίαν γεγενημένην…τήν ὑψηλοτέραν τῶν οὐρανῶν, τήν εὐρυτέραν τῆςοίκουμένης, τήν τῆς ἀκτῖνος φαιδροτέραν, τήν τοῦ πυρός θερμοτέραν, την τοῦ ἀδάμαντος στερροτέραν¨. Η καρδιά του Παύλου αγάπησε το Χριστό περισσότερο από κάθε άλλη και η αγάπη αυτή για το Χριστό οδήγησε κα στην απέραντη αγάπη που έτρεφε ο απόστολος των εθνών για τον κάθε άνθρωπο.

Ο Χρυσόστομος εκφράζει την επιθυμία να αντικρύσει και τη στάχτη των χεριών του Παύλου. Αυτά τα χέρια κατέστησαν χορηγοί του Αγίου Πνεύματος και επιτέλεσαν μυριάδες θαύματα. Άλλωστε δια των χειρώ του ο Παύλος έγραψε τις επιστολές οι οποίες αποτελούσαν το πιο αγαπημένο εντρύφημα του αγίου Ιωάννη. Αλλά και η προσκύνηση της σκόνης των ματιών του Παύλου είναι πόθος του ιερού πατέρα. Τα μάτια του Παύλου κατόπιν της τυφλώσεως στη διάρκεια της κλήσης του, ανέβλεψαν ¨ ἐπί σωτηρίᾳ τῆς οἰκουμένης¨ και έμειναν ξάγρυπνα για την αγάπη των ανθρώπων . Τελευταία απομένει η στάχτη των ποδιών του Παύλου με τα οποία διέτρεξε όλο τον κόσμο και οδοιπόρησε σε άπειρα μέρη για τη διάδοση του Ευαγγελίου.

Όλη αυτή η αγάπη και η λαχτάρα του Χρυσοστόμου για το πρόσωπο του Παύλου αλλά και η ανάγκη του να δει τον τάφο και τη σκόνη του σώματος του αγίου δεν στηρίζεται, όπως προειπώθηκε, σε μία επιφανειακή συναισθηματική σχέση αλλά στη βαθιά πεποίθηση του αγίου Ιωάννη ότι ο Παύλος υπήρξε το τέλειο δοχείο της Χάριτος του Χριστού.

Όλα τα μέλη του σώματος του Παύλου είναι για το Χρυσόστομο μέλη του σώματος του Χριστού. Αυτό το στοιχείο είναι που καθιστά στα μάτια του Χρυσοστόμου τον Παύλο ανυπέρβλητο μιμητή του Χριστού.¨ Ἔβουλόμην τον τάφον ἰδεῖν ἔνθα τά ὅπλα τῆς δικαιοσύνης ἀπόκειται …τά τοῦ Χριστοῦ

μέλη¨

Όπως επεσήμανε στην μελέτη του για το Χρυσόστομο ως τύπο και μιμητή του Παύλου ο καθηγητής Ιωαννίδης, το ενδιαφέρον του Χρυσοστόμου για τον Παύλο δεν σημαίνει ότι ο άγιος Ιωάννης είχε αυτονομήσει τον Παύλο από το Χριστό και αγνοούσε το γεγονός ότι σωζόμαστε δια του Χριστού. Αντίθετα και των δύο αγίων η ζωή υπήρξε Χριστοκεντρική και αυτό ακριβώς εξηγεί τον πνευματικό έρωτα του Χρυσοστόμου για τον Παύλο. Ο Χρυσόστομος αγάπησε τον Παύλο, γιατ μέσω αυτού γνώριζε καλύτερα το Χριστό και γιατί αισθανόταν πως μέσω του Παύλου ομιλεί σε αυτόν ο Χριστός.

Η αγάπη του για τον Παύλο στηριζόταν στο μεγάλο του θαυμασμό για το μέγεθος της προς τον Χριστό αγάπης του αποστόλου, για τα μαρτύρια που υπέστη δια Χριστόν και για τους αγώνες για τη διάδοση του ευαγγελίου σε όλο τον κόσμο. Γι’ αυτό το λόγο άλλωστε για το Χρυσόστομο αλλά και όλη την μετέπειτα παράδοση της ανατολικής εκκλησίας το κήρυγμα του Παύλου ταυτίζεται με το κήρυγμα του Χριστού.

Ο Παύλος είναι ο τέλειος μιμητής του Χριστού. Και η αγάπη που τρέφει για το Χριστό ο Χρυσόστομος τον οδηγεί αυτομάτως και στην αγάπη και μίμηση του Παύλου στην οποία και καλεί συχνά όλους τους πιστούς. ¨ Μή τοίνυν θαυμάζωμεν αὐτόν μόνον, μηδέ ἐκπληττώμεθα μόνον,ἀλλά καί μιμώμεθα, ἵνα καταξιωθῶμεν καί ἐντεῦθεν ἀπελθόντες αὐτόν ίδεῖν καί τῆς ἀπορῥήτου δόξης μετασχεῖν .

Με τον ίδιο λοιπόν τρόπο που ο Παύλος καλεί τους πιστούς να γίνουν μιμητές του και άρα μιμητές Χριστού, ο Χρυσόστομος γίνεται ο τέλειος μιμητής του Παύλου και άρα μιμητής Χριστού. Ο καθηγητής π. Θεόδωρος Ζήσης με χρυσοστομική γλώσσα όπως παρατηρεί επιτυχημένα και η Margaret Mitchell, τονίζει χαρακτηριστικά ¨ Ὁ Χρυσόστομος δεν εἶναι ἁπλῶς ὁ θαυμάσιος ἑρμηνευτής τοῦ Παύλου…ὁ χρυσόστομος εἶναι ἡ ἐπανεμφάνισις τοῦ Παύλου… Ἡ πρός τόν Χριστόν ἄμετρος ἀγάπη τοῦ Παύλου, ἐκ τῆς ὁποίας, ὡς ἰσχυρίζετο, οὐδείς ἠδύνατο νά τόν χωρίσῃ, και έν τῇ ὁποίᾳ ἀπέθνησκε καί ἐσταυροῦτο καθημερινῶς, ἐδημιούργουν ταύτισιν, ἕνωσιν τοῦ Παύλου μετά τοῦ Χριστοῦ. Οὐδείς ἠγάπησε τον Χριστόν περισσότερον τοῦ Παύλου καί οὐδείς ἠγάπησε τόν Παῦλον περισσότερον τοῦ Χρυσοστόμου…¨

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΑΤΣΗ

 Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ

 ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

Διδακτορική διατριβή που υποβλήθηκε

στο Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας

της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ

Τομέας Αγίας Γραφής και Πατερικής Γραμματείας

ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Πρωτοπρεσβύτερος Καθηγητής Θεόδωρος Ζήσης

Καθηγητής Βασίλειος Φανουργάκης

Καθηγητής Γεώργιος Θεοδωρούδης

 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008