Ψαλμός 90
Αἶνος ᾠδῆς τῷ Δαυΐδ.
Ο ΚΑΤΟΙΚΩΝ ἐν βοηθείᾳ τοῦ ῾Υψίστου, ἐν σκέπῃ τοῦ Θεοῦ τοῦ οὐρανοῦ αὐλισθήσεται. 2 ἐρεῖ τῷ Κυρίῳ· ἀντιλήπτωρ μου εἶ καὶ καταφυγή μου, ὁ Θεός μου, καὶ ἐλπιῶ ἐπ᾿ αὐτόν, 3 ὅτι αὐτὸς ρύσεταί σε ἐκ παγίδος θηρευτῶν καὶ ἀπὸ λόγου ταραχώδους. 4 ἐν τοῖς μεταφρένοις αὐτοῦ ἐπισκιάσει σοι, καὶ ὑπὸ τὰς πτέρυγας αὐτοῦ ἐλπιεῖς· ὅπλῳ κυκλώσει σε ἡ ἀλήθεια αὐτοῦ. 5 οὐ φοβηθήσῃ ἀπὸ φόβου νυκτερινοῦ, ἀπὸ βέλους πετομένου ἡμέρας, 6 ἀπὸ πράγματος ἐν σκότει διαπορευομένου, ἀπὸ συμπτώματος καὶ δαιμονίου μεσημβρινοῦ. 7 πεσεῖται ἐκ τοῦ κλίτους σου χιλιὰς καὶ μυριὰς ἐκ δεξιῶν σου, πρὸς σὲ δὲ οὐκ ἐγγιεῖ· 8 πλὴν τοῖς ὀφθαλμοῖς σου κατανοήσεις καὶ ἀνταπόδοσιν ἁμαρτωλῶν ὄψει. 9 ὅτι σύ, Κύριε, ἡ ἐλπίς μου· τὸν ῞Υψιστον ἔθου καταφυγήν σου. 10 οὐ προσελεύσεται πρὸς σὲ κακά, καὶ μάστιξ οὐκ ἐγγιεῖ ἐν τῷ σκηνώματί σου. 11 ὅτι τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ ἐντελεῖται περὶ σοῦ τοῦ διαφυλάξαι σε ἐν πάσαις ταῖς ὁδοῖς σου· 12 ἐπὶ χειρῶν ἀροῦσί σε, μήποτε προσκόψῃς πρὸς λίθον τὸν πόδα σου· 13 ἐπὶ ἀσπίδα καὶ βασιλίσκον ἐπιβήσῃ καὶ καταπατήσεις λέοντα καὶ δράκοντα. 14 ὅτι ἐπ᾿ ἐμὲ ἤλπισε, καὶ ρύσομαι αὐτόν· σκεπάσω αὐτόν, ὅτι ἔγνω τὸ ὄνομά μου. 15 κεκράξεται πρός με, καὶ ἐπακούσομαι αὐτοῦ, μετ᾿ αὐτοῦ εἰμι ἐν θλίψει· ἐξελοῦμαι αὐτόν, καὶ δοξάσω αὐτόν. 16 μακρότητα ἡμερῶν ἐμπλήσω αὐτὸν καὶ δείξω αὐτῷ τὸ σωτήριόν μου.
Πριν ξεκινήσουμε τὴν προσέγγιση τοῦ ψαλμοῦ, θὰ ἤθελα νά θέσω μία πρόταση τοῦ ἁγίου Φωτίου, ποὺ μᾶς βοηθάει νὰ κατανοήσουμε
τὸ πλῆθος καὶ τὴ σημασία τῶν εἰκόνων οἱ ὁποῖες παρατίθενται στὰ ἅγιο γραφικὰ κείμενα, ὥστε νὰ μᾶς βοηθήσουν νὰ κατανοήσουμα τὰ ἄρρητα
ρήματα τῆς θεογνωσίας. Πᾶν ὃ λέγομεν περὶ Θεοῦ ἢ νοοῦμεν, ἐκ τῶν
καθ᾿ ἡμᾶς πραγμάτων τε καὶ ῥημάτων τὰ περὶ αὐτῆς ἀναλόγως καὶ
λέγομεν καὶ νοοῦμεν'. Δηλαδή, κάθε τι ποὺ λέμε ἢ νοοῦμε σὲ σχέση μὲ
τὸν Θεό, τὸ ἀρθρώνουμε κατὰ ἀναλογία τῶν πραγμάτων τοῦ κόσμου
μέσα στὸν ὁποῖο ὑπάρχουμε καὶ πολιτευόμαστε. Αὐτὸ εἶναι μία σημαντικὴ ἀρχὴ ποὺ πρέπει νὰ τὴν ἔχουμε ὑπόψη μας. Οἱ ἐκφράσεις μας εἶναι
ἀνθρωπογενεῖς ἢ ἀνθρωποπαθεῖς ὅσον ἀφορᾶ τὸν Θεό. Θέλω νὰ πῶ ὅτι, ἂν δεχτοῦμε τὴ θέση τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, ὅτι εἶναι ἀδύνατον νὰ νοήσουμε τὰ τοῦ Θεοῦ (Θεὸν φράσαι μὲν ἀδύνατον, νοῆσαι δὲ ἀδυνατώτερον), θὰ ξέρουμε ὅτι ὅλες οἱ ἀπόπειρες ποὺ κάνουμε διὰ τοῦ
λόγου ἢ διὰ τῆς νοήσεως νὰ προσεγγίσουμε τη σχέση τοῦ Θεοῦ μὲ τὴ Δημιουργία του, εἶναι ἀτελεῖς. Καὶ ἐπειδὴ εἶναι ἀτελεῖς, κάθε λόγος ἐμπεριέχει μέσα του μία ἐσωτερικὴ δυναμική.
Πρέπει νὰ κάνει ὁ ἄνθρωπος
μία ὑπέρβαση. Κατ' ἀρχὴν τῶν εἰκόνων. Ἀλλὰ οἱ εἰκόνες εἶναι ἀπαραίτιτε δὲν γίνεται χωρὶς εἰκόνες νὰ λειτουργήσουμε. Ἐὰν μάλιστα δεχτοῦμε ὅτι αὐτὴ ἡ ἀλήθεια περὶ Θεοῦ ἀναπαύεται καὶ τελειώνει πάνω στὴ σχέση, καταλαβαίνετε ὅτι ἀκόμα περισσότερο τὰ τοῦ Θεοῦ τὰ μαθαίνουμε μόνον διὰ τῆς σχέσεως μὲ αὐτόν.
Ας ξεκινήσουμε τώρα μὲ μία προσέγγιση ποὺ ἔχει καταθέσει ὁ Μέγας Αθανάσιος: Ἐν τούτῳ τῷ ψαλμῷ τὸ πρόσωπον εἰσάγει τῶν διὰ
Χριστοῦ τελειουμένων, καὶ νικώντων δι' αὐτοῦ τοὺς νοητοὺς ἐχθρούς,
ἀρχὰς δηλαδὴ καὶ ἐξουσίας, καὶ τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τούτου, καὶ τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας, καὶ αὐτὸν τὸν ἀλιτήριον Σατανά οἳ καὶ πολυτρόπως διὰ τῶν προκειμένων κατασημαίνονται. Φόβος τε νυκτερινὸς καὶ βέλος σκότει, καὶ σύμπτωμα καὶ δαιμόνιον μεσημβρινόν, καὶ χιλιάδες καὶ μυριάδες, καὶ ἀσπίς, καὶ βασιλίσκος, καὶ λέων, καὶ δράκων. Κατὰ τούτων δὴ πάντων τὴν νίκην ἀναγορεύει τῷ
τοῦ Θεοῦ ἀνθρώπῳ. Δηλαδή, στὸν ψαλμὸ αὐτὸ ὁ ποιητὴς ἀναφέρεται
στὸν ἀγώνα τῶν πιστῶν ποὺ διὰ τοῦ Χριστοῦ πορεύονται πρὸς τὴν τελείωση, μαχόμενοι ἐναντίον τῶν νοητῶν ἐχθρῶν, τῶν δαιμονικῶν δυνάμεων, οἱ ὁποῖοι ὑποκρύπτονται σὲ εἰκονολογικὲς ἐνδείξεις, ὅπως φόβος νυκτερινός, ἀκοντισμὸς στὸ σκοτάδι, χαύνωση, ὀχιές, δράκοντες, ὥστε νὰ
ἀναδειχθεῖ ἡ νίκη τῶν ἀνθρώπων τοῦ Θεοῦ.
Τὸ ποίημα ἔχει ἕνα διαλογικὸ χαρακτήρα τῶν πιστῶν μὲ τὸν Θεό.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΟΜΟΣ. ΨΑΛΩ ΤΟ ΘΕΩ ΜΟΥ ΕΩΣ ΥΠΑΡΧΩ. ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΜΑΥΡΌΠΟΥΛΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου