Πῶς ὁ ποιμένας ὀφείλει νὰ διδάσκει καὶ νὰ προτρέπει τὸ ποίμνιο:Ποιμαντικός κανόνας. Άγιος Γρηγόριος ο διάλογος.

Πῶς ὁ ποιμένας ὀφείλει νὰ διδάσκει καὶ νὰ προτρέπει τὸ ποίμνιο

Πρῶτο κεφάλαιο

Ποιὰ ποικιλία τρόπων ὀφείλει νὰ ὑπάρχει

στὴν τέχνη τοῦ κηρύγματος

Μὲ διαφορετικὸ τρόπο γίνεται ἡ προτροπὴ καὶ νουθεσία

στοὺς ἄνδρες καὶ μὲ διαφορετικὸ στὶς γυναῖκες,

στοὺς νέους καὶ στοὺς ἡλικιωμένους,

στοὺς φτωχοὺς καὶ τοὺς πλουσίους,

στοὺς εὔθυμους καὶ τοὺς μελαγχολικούς,

στοὺς ποιμαινομένους καὶ τοὺς ποιμένες,

στοὺς δούλους καὶ στοὺς κυρίους,

σὲ ὅσους ἔχουν ἀποκτήσει τὴν θύραθεν σοφία καὶ σὲ ὅσους τὴν

στεροῦνται,

στοὺς ἀναιδεῖς καὶ στοὺς συνεσταλμένους,

στοὺς ἀλαζόνες καὶ τοὺς λιπόψυχους,

στοὺς ἀνυπόμονους καὶ τοὺς ὑπομονετικούς,

στοὺς καλοπροαίρετους καὶ τοὺς φθονερούς,

στοὺς εἰλικρινεῖς καὶ τοὺς ὑποκριτές,

στοὺς ὑγιεῖς καὶ τοὺς ἀσθενεῖς,

σὲ ὅσους φοβοῦνται τὴν τιμωρία καὶ γι' αὐτὸ ζοῦν στὴν ἀθωότητα καὶ σὲ ὅσους ἔχουν ἀποκτήσει τόση ἀναισθησία ἀπὸ τὴν

κακία ποὺ οὔτε ἡ τιμωρία μπορεῖ νὰ τοὺς διορθώσει,

σὲ ὅσους εἶναι ὑπερβολικὰ λιγομίλητοι καὶ σὲ ὅσους ἐπιδίδονται

στην πολυλογία,

στοὺς ράθυμους καὶ τοὺς προπετεῖς,

στοὺς πράους καὶ τοὺς ὀργίλους,

στοὺς ταπεινοὺς καὶ τοὺς ὑπερήφανους,

στοὺς ἰσχυρογνώμονες καὶ σὲ ὅσους ἀλλάζουν συνέχεια γνώμη,

στοὺς λαίμαργους καὶ τοὺς ἐγκρατεῖς,

σὲ ὅσους διανέμουν τὰ ἀγαθά τους ἀπὸ ἐλεήμονα διάθεση καὶ

σὲ ὅσους ἐπιδιώκουν νὰ ἁρπάξουν τὰ ἀγαθὰ τῶν ἄλλων,

σὲ ὅσους οὔτε τὰ ἀγαθὰ τῶν ἄλλων ἁρπάζουν οὔτε τὰ δικά τους

χαρίζουν, καὶ σὲ ὅσους προσφέρουν ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ἔχουν, ἀλλὰ

δὲν παύουν νὰ ἁρπάζουν ἐκεῖνα ποὺ ἀνήκουν στοὺς ἄλλους,

στοὺς φιλέριδες καὶ τοὺς φιλήσυχους

σὲ ὅσους σπείρουν τὴν διχόνοια καὶ τοὺς εἰρηνοποιούς,

σὲ ὅσους δὲν κατανοοῦν ὀρθὰ τὰ λόγια τοῦ θείου νόμου καὶ σὲ

ὅσους τὰ κατανοοῦν ὀρθὰ ἀλλὰ τὰ διδάσκουν χωρὶς νὰ ἔχουν

ταπεινοφροσύνη,

σὲ ὅσους εἶναι ἱκανοὶ κήρυκες, ἀλλὰ φοβοῦνται νὰ κηρύξουν ἀπὸ

ὑπερβολικὴ ταπεινοφροσύνη, καὶ σὲ ὅσους εἶναι ἀπαρασκεύαστοι ἢ ἀνώριμοι λόγῳ τῆς ἡλικίας τους, ἀλλὰ ἡ ἐπιπολαιότητα

καὶ ἡ παρόρμηση τοὺς παρασύρουν στὴν ἀνάληψη τοῦ κηρύγματος,

σὲ ὅσους εὐδοκιμοῦν στὶς κοσμικὲς ἐπιδιώξεις καὶ σὲ ὅσους λαχταροῦν τὰ ἀγαθὰ αὐτοῦ τοῦ κόσμου ἀλλὰ καταβάλλονται ἀπὸ

τὶς ἀντιξοότητες,

στοὺς ἔγγαμους καὶ στοὺς ἐλεύθερους ἀπὸ τὴν δέσμευση τῆς συζυγίας,

σὲ ὅσους γνώρισαν τὰ σαρκικὰ ἁμαρτήματα καὶ σὲ ὅσους δὲν ἔχουν σχετικὴ ἐμπειρία,

σὲ ὅσους πενθοῦν γιὰ ἁμαρτωλὲς πράξεις καὶ σὲ ὅσους πενθοῦν

γιὰ ἁμαρτωλοὺς λογισμούς,

σὲ ὅσους πενθοῦν γιὰ ἁμαρτίες χωρὶς νὰ παύουν νὰ τὶς ἐπαναλαμβάνουν, καὶ σὲ ὅσους ἔπαυσαν νὰ διαπράττουν τὶς ἁμαρτίες

ἀλλὰ δὲν πένθησαν,

σὲ ὅσους καμαρώνουν γιὰ τὶς ἁμαρτίες τους καὶ σὲ ὅσους ἀποδοκιμάζουν τὰ φαῦλα ἔργα τους ἀλλὰ δὲν τὰ ἀποφεύγουν,

σὲ ὅσους ἡττῶνται ἀπὸ αἰφνίδια ἐπίθεση πάθους καὶ σὲ ὅσους

γίνονται δέσμιοι τῆς ἁμαρτίας ἀφοῦ τὸ σκεφτοῦν,

σὲ ὅσους διαπράττουν μικρὰ ἁμαρτήματα ἀλλὰ συχνά, καὶ σὲ

ὅσους φυλάσσονται ἀπὸ τὰ μικρὰ ἀλλὰ ὑποπίπτουν ἐνίοτε σὲ βαριά,

σὲ ὅσους οὔτε ποὺ ἀρχίζουν καλὸ ἔργο καὶ σὲ ὅσους τὸ ἀρχίζουν

ἀλλὰ δὲν τὸ ὁλοκληρώνουν,

σὲ ὅσους κρυφὰ κάνουν κακὲς πράξεις καὶ δημοσίᾳ καλὲς καὶ

σὲ ὅσους τὶς καλὲς πράξεις τους τις κρύβουν, ἐνῶ ἐπιτρέπουν νὰ

κυκλοφορήσει κακὴ φήμη σὲ βάρος τους μὲ κάποιες συμπεριφορές τους στὰ φανερά.

Ἀλλὰ ποιά ὠφέλεια θὰ ἀποκομίσουμε ἀπαριθμώντας βιαστικὰ

κι ὅλες μαζὶ τὶς περιπτώσεις αὐτὲς ποὺ ἔχουμε καταχωρίσει, ἐὰν

δὲν ἐξηγήσουμε τοὺς τρόπους τῆς προτροπῆς καὶ νουθεσίας, ἕναν

πρὸς ἕναν, μὲ τὴν μεγαλύτερη δυνατὴ συντομία;

Δεύτερο κεφάλαιο

Πῶς γίνεται μὲ διαφορετικό τρόπο ἡ προτροπὴ καὶ νουθεσία στοὺς ἄνδρες καὶ μὲ διαφορετικὸ στὶς γυναῖκες

Μὲ διαφορετικὸ τρόπο γίνεται ἡ προτροπὴ καὶ νουθεσία στοὺς ἄνδρες καὶ μὲ διαφορετικὸ στὶς γυναῖκες, γιατὶ στοὺς μὲν θὰ πρέπει νὰ ἐπιβάλλονται βαρύτερες υποχρεώσεις, στὶς δὲ ἐλαφρότερες, ὥστε οἱ ἄνδρες νὰ ἀσκοῦνται στὴν ἀρετὴ μὲ ἔργα αὐξημένων ἀπαιτήσεων, ἐνῶ οἱ γυναῖκες νὰ ὁδηγοῦνται μὲ ἁβρότητα στὴν μετάνοια ἀναλαμβάνοντας βάρη ἐλαφρότερα.

Πῶς γίνεται μὲ διαφορετικό τρόπο ἡ προτροπὴ καὶ νουθεσία στοὺς νέους καὶ μὲ διαφορετικὸ στοὺς ἡλικιωμένους

Με διαφορετικό τρόπο γίνεται ἡ προτροπὴ καὶ νουθεσία στοὺς νέους καὶ μὲ διαφορετικό στοὺς ἡλικιωμένους, διότι ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἡ αὐστηρότητα τῆς νουθεσίας ὁδηγεῖ τοὺς νέους στὴν

προκοπή, ἐνῶ οἱ ἡλικιωμένοι ἀποκτοῦν διάθεση γιὰ καλύτερα ἔργα,

ἐὰν τοὺς τὰ ζητᾶμε μιλώντας τους γλυκά. 

Λέει ἡ Γραφή: Τόν γεροντότερο μὴν τὸν ἐπιπλήττεις, ἀλλὰ νὰ τὸν συμβουλεύεις ἤπια σὰν νὰ ἦταν πατέρας σου 

Βιβλιογραφία:

Ποιμαντικος κανόνας. Άγιος Γρηγόριος ο διάλογος

Εκδόσεις Αρμός.