Ο ΑΓΙΟΣ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΑΣ ΣΕΡΓΙΟΣ ΣΠΕΜΠΡΙΑΝΣΚΙ. (1870- 1948). ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Ή μονή, μέ τη χάρη του Θεού και μέ τούς κόπους της όσιομάρτυρος Ελισάβετ, τού π. Μητροφάνους και των αδελφών, ανέπτυξε σύντομα ένα λαμπρό φιλανθρωπικό έργο. Το 1914, έχοντας ήδη ενενήντα επτά μοναχές, διέθετε νοσοκομείο μέ είκοσι δύο κρεβάτια, εξωτερικό ιατρείο για τούς φτωχούς, οικοτροφείο για δεκαοκτώ ορφανά κορίτσια, κυριακάτικο σχολείο για αναλφάβητες εργάτριες εργοστασίων, δανειστική βιβλιοθήκη μέ 2.000 τόμους, τραπεζαρία για την προσφορά γευμάτων σε φτωχές γυναίκες, οι όποιες μπορούσαν να παίρνουν φαγητό και στο σπίτι για τις οικογένειες τους, κ.ά.

Ή μεγάλη δούκισσα-ηγουμένη, μέχρι το μαρτυρικό της τέλος, σε ηλικία πενήντα τεσσάρων ετών, μοχθούσε ακούραστα για την ανακούφιση των βασανισμένων ανθρώπων. Μαζί της μοχθούσε και ό π. Μητροφάνης.

Αυτό το εκπληκτικό έργο τού Θεού θέλησαν να αφανίσουν οι μπολσεβίκοι, αμέσως σχεδόν μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση τού 1917. Μια μέρα, λοιπόν, έξω από τη μονή στάθηκε ένα φορτηγό, όπου επέβαιναν κάμποσοι ένοπλοι στρατιώτες, ένας 

υπαξιωματικός και ένας φοιτητής.

Ό τελευταίος κρατούσε ένα περίστροφο, αλλά, καθώς φαίνεται, δεν είχε μάθει να το χειρίζεται. Μόλις μπήκαν, απαίτησαν να συναντηθούν με την ηγούμενη. Τούς οδήγησαν σ ένα δωμάτιο, όπου εκείνη τούς περίμενε μαζί με τον π. Μητροφάνη.

-       ’Ήρθαμε να συλλάβουμε την αδελφή της τσαρίνας! δήλωσε ό υπαξιωματικός.

Ό φοιτητής πλησίασε τη γερόντισσα Ελισάβετ, σημαδεύοντάς την με το περίστροφό του. Εκείνη, χωρίς να χάσει τη συνηθισμένη της πραότητα, έβαλε το χέρι της μπροστά από την κάννη τού όπλου και είπε χαμογελώντας:

-       Κατέβασέ το. Είμαι γυναίκα!

Ό φοιτητής σάστισε μέ την ηρεμία της και, κατεβάζοντας σχεδόν μηχανικά το όπλο, βγήκε από το δωμάτιο.

Τότε πήρε θαρρετά τον λόγο ό π. Μητροφάνης.

-       Ποιόν ήρθατε να συλλάβετε; είπε στούς στρατιώτες. Έδώ δεν υπάρχουν εγκληματίες. Όλα όσα είχε ή γερόντισσα Ελισάβετ, τά έδωσε στον λαό. Μέ έξοδά της χτίστηκαν ή μονή και τά ιδρύματα πού υπάρχουν έδώ, το νοσοκομείο, το ορφανοτροφείο, το γηροκομείο... Μήπως αυτά συνιστούν έγκλημα;...

Ξάφνου ό υπαξιωματικός, διακόπτοντάς τον, τον ρώτησε:

-       Παππούλη, μήπως εσείς είστε ό π. Μητροφάνης από την Όρέλ;

-       Μάλιστα.

Ή όψη τού υπαξιωματικού αμέσως άλλαξε. Έγινε φιλική.

-       Παιδιά, εσείς πηγαίνετε! είπε στούς στρατιώτες. Εγώ θα μείνω έδώ και θα τά κανονίσω όλα μόνος μου.

Οι στρατιώτες, υπακούοντας, βγήκαν, ανέβηκαν στο φορτηγό κι έφυγαν. 

Λίγους μήνες αργότερα, ωστόσο, ή γερόντισσα Ελισάβετ συνελήφθη, αφού προηγουμένως εμπιστεύτηκε την αδελφότητα στη φροντίδα του π. Μητροφάνους. Εξορίστηκε στα Ουράλια στην Άλαπαγέφσκ, όπου στις 5 Ιουλίου του 1918 έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου.

Μέσα στην αντιεκκλησιαστική θύελλα της εποχής εκείνης, ή Μονή του Ελέους είχε γίνει ένα λιμάνι για τούς κατατρεγμένους χριστιανούς της Μόσχας. Ό π. Μητροφάνης ήταν ή ψυχή της μονής και πρωτοστατούσε σ’ όλες τις πνευματικές και φιλανθρωπικές δραστηριότητές της. Στις 20 Μαρτίου του 1919. την ήμερα πού συμπλήρωνε είκοσι πέντε χρόνια ιερατικής διακονίας, τά πολυάριθμα πνευματικά του παιδιά του έδωσαν ένα συγχαρητήριο γράμμα. Το γράμμα αυτό ξεχείλιζε από αισθήματα ευγνωμοσύνης και σεβασμού προς έναν ποιμένα αφοσιωμένο στο ιερό έργο του ακόμα και κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες:

... Μέσα σε κάθε λογής δυσκολίες, πιέσεις και στερήσεις, σηκώνετε στους ώμους σας το βαρύ φορτίο της διοικήσεως και της πνευματικής καθοδηγήσεως της μονής και των ιδρυμάτων της. Ποιος μπορεί να αντιληφτεί πλήρως τί σάς στοιχίζει αυτό, πόσα εμπόδια πρέπει να ξεπερνάτε και πόσο να υποφέρετε, προκειμένου να διατηρείτε την τάξη της μονής και την εύρυθμη λειτουργία των ιδρυμάτων της, λειτουργία πού βασίζεται στην ευαγγελική εντολή της Αγάπης προς τον Θεό και τον πλησίον;... Μέ τις φροντίδες σας ή καλά οργανωμένη μονή φέγγει σαν λαμπάδα μέσα στο σκοτάδι του κακού και των θλίψεων, πού μάς περιβάλλει. Μόνο έδώ, στις κατανυκτικές ακολουθίες, στις εποικοδομητικές συζητήσεις και στις πνευματικές διδαχές σας, βρίσκουμε πια παρηγοριά και ψυχική ανάπαυση. Μόνο έδώ αφήνουμε και τις στενοχώριες μας και τις απορίες μας και τις αμφιβολίες μας και τις αδυναμίες μας, ψυχικές και σωματικές. Μόνο έδώ ανακαινιζόμαστε ψυχικά, αγιαζόμαστε μέ τά Μυστήρια της θείας χάριτος, υψωνόμαστε μέ το πνεύμα πάνω από τη ματαιότητα και τη θλίψη της γης...

Στις 25 Δεκεμβρίου του 1919 ό ομολογητής πατριάρχης άγιος Τυχών, αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα της πολύχρονης προσφοράς τού π. Μητροφάνους στην Εκκλησία, του δώρισε μία εικόνα του Σωτήρος Χρίστου μαζί με τιμητικό δίπλωμα.

Λίγο αργότερα ό π. Μητροφάνης και ή πρεσβυτέρα του ’Όλγα, στούς όποιους ό Θεός δεν είχε χαρίσει παιδιά, αποφάσισαν να λάβουν το μοναχικό σχήμα, καθώς μάλιστα από πολύν καιρό ζούσαν κρυφά με σαρκική εγκράτεια. Κατά την κουρά ό π. Μητροφάνης ονομάστηκε Σέργιος και τιμήθηκε από τον πατριάρχη μέ το οφίκιο τού άρχιμανδρίτη, ενώ ή Όλγα ονομάστηκε Ελισάβετ.

Την περίοδο εκείνη ό διωγμός εναντίον της Εκκλησίας είχε ενταθεί και οι συλλήψεις των κληρικών είχαν πάρει τη μορφή επιδημίας. Ό π. Σέργιος δεν φοβόταν, αν και διαισθανόταν ότι σύντομα θα ερχόταν και ή δική του σειρά. Πράγματι, στις 23 Μαρτίου του 1923 συνελήφθη, επειδή διάβασε στο Καθολικό της μονής την εγκύκλιο του πατριάρχη Τύχωνα, πού καταδίκαζε την αρπαγή των εκκλησιαστικών σκευών από τις σοβιετικές αρχές. Αφού έμεινε πέντε μήνες στη φυλακή χωρίς να του απαγγελθεί κατηγορία, στις 24 Αυγούστου, μέ διαταγή της ΓκεΠεΟυ, έξορίστηκε για έναν χρόνο στο Τομπόλσκ. Στη διάρκεια της εξορίας του γνωρίστηκε και συνδέθηκε πνευματικά μέ τον γνωστό ασκητή Θεόδωρο Ίβανώφ, ό όποιος αργότερα τελειώθηκε μαρτυρικά.

 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΑΓΙΟΙ ΚΑΤΑΔΙΚΟΙ. ΡΩΣΟΙ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΚΑΙ ΟΜΟΛΓΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΑΙΩΝΑ. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ.