ΨΑΛΜΟΣ 140.ΕΡΜΗΝΕΙΑ.08.Οτι πρὸς σέ, Κύριε, Κύριε, οἱ ὀφθαλμοί μου· ἐπὶ σοὶ ἤλπισα, μὴ ἀντανέλῃς τὴν ψυχήν μου.

8 Οτι πρὸς σέ, Κύριε, Κύριε, οἱ ὀφθαλμοί μου· ἐπὶ σοὶ ἤλπισα, μὴ ἀντανέλῃς τὴν ψυχήν μου.

Ἀφοῦ ἔζησε αὐτὰ ποὺ ἔζησε μέσα στη σκέψη του, αὐτὴ τὴν ἐπίθεση

τῶν ἀδίκων ἀπέναντί του, τὴ διάθεσή του νὰ τοὺς ἀποφύγει, τὴν

φυγή του στὸν Κύριο γιὰ νὰ τοὺς ἀποφύγει, τώρα ζητάει ἀπὸ τὸν Κύριο

νὰ δικαιώσει τὴ μοναδικὴ δύναμη που διαθέτει, δηλαδὴ τὴν ἐλπίδα του.

Ὑπάρχει μία ελπίδα. Ἐπειδὴ σὲ σένα ἤλπισα, Κύριε, μὴν ἀφήσεις νὰ

χάσω τὴ ζωή μου. Ἡ ψυχὴ γιὰ τὸν Ἑβραῖο εἶναι ἡ ζωή, κατ' ἐπέκταση

ἡ ψυχὴ ἰσοδυναμεῖ μὲ τὴν ὕπαρξη. Στὴν Ἐκκλησία παίρνει ἀκόμα με

γαλύτερη διάσταση καὶ γίνεται ἡ ὑπόσταση τοῦ ἀνθρώπου, τὸ εἶναι τοῦ

ἀνθρώπου.

Θὰ ἀνοίξω μία παρένθεση, στὸ σημεῖο αὐτό, γιὰ νὰ ποῦμε δυὸ λόγια

γιὰ τὸ περιεχόμενο τῆς λέξης «ψυχή». Ἡ ψυχὴ δὲν εἶναι ἕνα ἄλλο συ

στατικὸ τῆς φύσης. Πολὺ νωρὶς ἡ Ἐκκλησία, ὅταν σχετίστηκε μὲ τὸν

Ελληνικὸ κόσμο, μὲ τὰ ἔθνη (ὅταν λέμε ἔθνη τὴν ἐποχὴ τοῦ 2ου-3ου μ.Χ.ἐννοοῦμε ἑλληνικὴ παιδεία· ἡ ρωμαϊκὴ οἰκουμένη εἶναι συγκροτημένη

πάνω στὴν ἑλληνικὴ σκέψη, μὲ διάφορες ἐκφάνσεις ποὺ ἔχει ἡ ἑλληνική

σκέψη, καὶ ποὺ τὶς γνωρίζουμε ὡς σχολές, τοὺς πλατωνικούς, τοὺς στωκούς, τοὺς νεοπλατωνικούς κ.ἄ.), προσπάθησε νὰ διαφυλάξει τὴ διδακαλία της ἀνόθευτη. Ἤδη ἀπὸ τὸν ἀπόστολο Παῦλο ἔχουμε ἕνα τέτοιο

ανοιγμα, καὶ ἀπὸ τὸ ἄνοιγμα αὐτὸ ὑπάρχει ὁ κίνδυνος νὰ εἰσέλθει μέσα

τὴν Ἐκκλησία ὁ ἑλληνικὸς λόγος ὡς ἑρμηνεία. Ὄχι ὁ ἑλληνικὸς λόγος ὡς γλώσσα, ἐργαλεῖο δηλαδή, ἀλλὰ ὁ ἑλληνικὸς λόγος ὡς ἑρμηνεία.

Ἀπὸ τὸν 2ο αι. ξεκινάει ἕνας ἀγώνας τῶν διδασκάλων τῆς Ἐκκλησιας, ὁ ὁποῖος θὰ τελειώσει, ἂν ἔχει τελειώσει ἀκόμα, γύρω στον  15ο αἰ. ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγάλους διδασκάλους μας, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, κάνει μία προσευχὴ καὶ εὐχαριστεῖ τὸν Θεὸ ποὺ τὸν τὸν προφύλαξε ἀπὸ τὶς παγίδες τοῦ Πλάτωνα. Φοβερή προσευχή

Δυστυχῶς οἱ παγίδες αὐτὲς τοῦ

Πλάτωνα δὲν ἔλειψαν καὶ πολλὲς φορὲς παγίδευσαν τὸν ἐκκλησιαστικό

Λόγο καὶ μέχρι σήμερα ἐξακολουθοῦν νὰ τὸν παγιδεύουν, εἰδικὰ στὸ θέμα

Τῆς ψυχῆς.

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (3ος αἰ.), ἕνας ἀπὸ τοὺς θεμελιώδεις διδασκάλους· ὑποστηρίξε ὅτι ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶναι ψυχή, ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶναι σῶμα, ὁ ἄνθρωπος εἶναι ψυχὴ καὶ σῶμα. Ο ἄνθρωπος

εἶναι ψυχὴ καὶ σῶμα γιατὶ ὁ ἄνθρωπος ἐμπεριέχει πνοὴ Θεοῦ. Γι' αὐτὸ

ἡ παρουσία τῆς θείας δυνάμεως καὶ τῆς θείας ἐνέργειας ὀνομάζεται

πνοή, δηλαδὴ ψυχή· ψυχὴ θὰ πεῖ ἀέρας, κάτι ποὺ πετάει. Πῶς ἀλλιῶς

θὰ τὴν ποῦν αὐτὴ τὴν πνοή; Τὴν λένε ψυχή. Σὲ μιὰ τέτοια πολυσημία που

ἔχει ὁ ὅρος ψυχή, θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε ὅτι ψυχὴ εἶναι ἡ ζωή, ψυχή

εἶναι ἡ ὕπαρξη, ψυχὴ εἶναι τὸ πρόσωπο, ψυχὴ εἶναι ἡ ὑπόσταση.

Αὐτὴ τὴν ψυχή του δὲν θέλει νὰ τὴν χάσει ὁ ποιητής, καὶ θὰ τὴν χάσει ἂν ὁ Θεὸς πάρει τὸ πνεῦμα του ἀπὸ αὐτόν. Ἡ κοινωνία ἑπομένως μὲ

τὸν Θεὸ ἐπιτρέπει στὸν ἄνθρωπο νὰ εἶναι ψυχή. Ἡ ἄρνηση τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ δὲν ἐπιτρέπει στὸν ἄνθρωπο νὰ εἶναι ψυχή, κι ἂς ἀναπνέει.

ΨΑΛΩ ΤΩ ΘΕΩ ΜΟΥ ΕΩΣ ΥΠΑΡΧΩ

Δημήτρης Μαυρόπουλος.