Ο ΘΑΝΑΤΟΣ είναι ένα μεγάλο μυστήριο. Πρόκειται γιά την αναγέννηση του ανθρώπου από την πρόσκαιρη γήινη ζωή στήν αιώνια. Κατά τή συντέλεση του μυστηρίου του θανάτου αποβάλλουμε τό παχύ μας περίβλημα, το σώμα, καί μέ την ψυχική μας ύπαρξη, τή λεπτή καί αιθέρια, μεταβαίνουμε στον άλλο κόσμο, στο ενδιαίτημα των όμοιων μέ την ψυχή υπάρξεων.

  Ἅγιος Ἰγνάτιος Μπριαντσανίνωφ

Λόγος γιά τόν θάνατο

«Να θυμάστε σ’ όλη σας τή ζωή την ημέρα της- εξόδου σας από την 

Αίγυπτο»

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ είναι ένα μεγάλο μυστήριο. Πρόκειται γιά την αναγέννηση του ανθρώπου από την πρόσκαιρη γήινη ζωή στήν αιώνια. Κατά τή συντέλεση του μυστηρίου του θανάτου αποβάλλουμε τό παχύ μας περίβλημα, το σώμα, καί μέ την ψυχική μας ύπαρξη, τή λεπτή καί αιθέρια, μεταβαίνουμε στον άλλο κόσμο, στο ενδιαίτημα των όμοιων μέ την ψυχή υπάρξεων. Ό κόσμος αυτός δεν γίνεται αντιληπτός μέ τά αισθητήρια όργανα του σώματός μας λόγω της υλικής παχύτητάς τους. Πάντως, σ’ όλη τη διάρκεια της επίγειας ζωής μας μέ τά όργανα αυτά ενεργούν οι αισθήσεις, οι οποίες δεν ανήκουν τόσο στο σώμα όσο στήν ψυχή.

Ή ψυχή, βγαίνοντας από τό σώμα, είναι αόρατη σ’ εμάς, όπως καί όλες οι άλλες υπάρξεις του αοράτου κόσμου. Κατά την τέλεση της Νεκρώσιμης Ακολουθίας σ’ έναν κεκοιμημένο χριστιανό, δεν βλέπουμε παρά τό υλικό σώμα του δίχως πνοή καί ζωή. Έπειτα αυτό αρχίζει να διαλύεται, κι εμείς βιαζόμαστε να τό θάψουμε στη γή, όπου θυσιάζεται στη φθορά, τά σκουλήκια καί τή λησμονώ Έτσι πέθαναν καί ξεχάστηκαν αναρίθμητες γενιές ανθρώπων. Τί έγινε καί τί γίνεται μέ τίς ψυχές πού εγκατέλειψαν τά σώματά τους; Αυτό, παρ’ όλα τά γνωστικά μας μέσα, παραμένει άγνωστο.

Απόκρυφο μυστήριο ό θάνατος! Πριν φωτιστεί ή ανθρωπότητα μέ τό φώς τού Χριστιανισμού, σχεδόν όλοι οι άνθρωποι είχαν τίς πιο χονδροειδείς καί άτοπες δοξασίες γιά την αθανασία της ψυχής. Οι μεγαλύτεροι σοφοί τού ειδωλολατρικού κόσμου δεν έκαναν γι’ αυτήν παρά μόνο εικασίες καί υποθέσεις. Ωστόσο, ή καρδιά τού πεσμένου ανθρώπου, όσο κι αν ήταν σκοτισμένη, όσο κι αν ήταν ασύνετη, αδιάλειπτα αισθανόταν —ας τό πούμε έτσι— την αθανασία της. Τό αποδεικνύουν όλες οι ειδωλολατρικές θρησκείες, πού υπόσχονται στον άνθρωπο ζωή πέρα από τόν τάφο, ζωή είτε ευτυχισμένη είτε δυστυχισμένη, ανάλογα μέ την επίγεια διαγωγή του.

Πρόσκαιροι καί περαστικοί από τή γή καθώς είμαστε, πρέπει να γνωρίσουμε τή θέση καί την προοπτική μας στήν αιωνιότητα. Αν στο διάστημα της σύντομης επίγειας ζωής μας επικεντρώνουμε όλο μας τό ενδιαφέρον στήν απομάκρυνση κάθε λύπης καί στήν προσέλκυση κάθε χαράς, πολύ περισσότερο πρέπει να φροντίσουμε γιά την κατάστασή μας στήν αιωνιότητα. Τί γίνεται μετά τόν θάνατο; Υπάρχει ανταπόδοση γιά τό καλό καί τό κακό πού κάνουν οι άνθρωποι εκούσια ή ακούσια εδώ, στη γή; Υπάρχει, άραγε, αυτή ή ανταπόδοση, καθώς μάλιστα στον κόσμο τούτο συνήθως τό κακό προοδεύει καί θριαμβεύει, ενώ τό καλό καταδιώκεται καί υποφέρει; Είναι απαραίτητο, ναι, είναι απολύτως απαραίτητο να αποκαλύψουμε τό μυστήριο τού θανάτου, καί μέ τά σωματικά μας μάτια να δούμε τό αόρατο μεταθανάτιο μέλλον τού ανθρώπου.

Τό μυστήριο τού θανάτου ερμηνεύεται από τόν λόγο του Θεού, αλλά, μέ την ενέργεια τού Αγίου Πνεύματος, γίνεται αντιληπτό ακόμα καί μέ τίς αισθήσεις, αν αυτές έχουν γίνει καθαρές καί λεπτές από τή θεία χάρη. «Γιατί τό Πνεύμα εξετάζει (καί γνωρίζει) τά πάντα, ακόμα καί τά πιο βαθιά κρυμμένα μυστικά τού Θεού» —πόσο μάλλον των ανθρώπων!

Ό θάνατος είναι χωρισμός της ψυχής από τό σώμα. Ή ψυχή καί τό σώμα ενωμένα μέ τή βούληση τού Θεού, χωρίζονται πάλι μέ τή βούληση τού Θεού. Ό χωρισμός αυτός είναι συνέπεια της πτώσεώς μας, εξαιτίας της οποίας τό σώμα έπαψε να είναι άφθαρτο, όπως πλάστηκε από τόν Πλάστη του. Ό θάνατος τού ανθρώπου, πού ήταν δυνητικά αθάνατος, είναι ή συνέπεια της παρακοής του στήν εντολή τού Θεού.

Μέ τόν θάνατο ό άνθρωπος διαχωρίζεται στα μέρη από τά όποια αποτελείται. "Έτσι, μετά τόν θάνατο, δεν υπάρχει πια ό άνθρωπος ώς ψυχοσωματική οντότητα. Ψυχή καί σώμα υπάρχουν πια ξεχωριστά. Γιατί καί τό σώμα συνεχίζει να υπάρχει, μολονότι τό βλέπουμε να διαλύεται καί «να επιστρέφει στη γή από την οποία προήλθε»- συνεχίζει να υπάρχει ακόμα καί μετά την πλήρη αποσύνθεση του- συνεχίζει να υπάρχει όπως ό σπόρος πού σαπίζει μέσα στο χώμα, περιμένοντας την επανένωση του μέ την ψυχή, οπότε θα γίνει πια απρόσβλητο από τόν θάνατο.

Βέβαια, όπως είναι γνωστό, τά σώματα των εκλεκτών τού Θεού δεν υπόκεινται σε αποσύνθεση. Διαποτισμένα καθώς είναι από τή χάρη τού Θεού, ακόμα καί κάτω άπ’ τού θανάτου τή σκιά προαναγγέλλουν την ένδοξη ανάσταση τους. Αντί γιά δυσοσμία αναδίδουν ευωδία- αντί να μολύνουν θανάσιμα τούς ανθρώπους, τούς θεραπεύουν άπ’ όλες τίς αρρώστιες καί τούς χαρίζουν ζωή. Τέτοια σώματα είναι νεκρά καί ζωντανά συνάμα —νεκρά ώς προς την ανθρώπινη φύση, αλλά ζωντανά λόγω της παρουσίας τού Αγίου Πνεύματος μέσα τους. Τέτοια σώματα είναι αψευδείς μάρτυρες τού μεγαλείου καί της αγιότητας τού προπτωτικού ανθρώπου, μεγαλείου καί αγιότητας πού ανακτώνται μέ τή λύτρωση.

Στο διάστημα πού τό σώμα κοιμάται τόν ύπνο τού θανάτου, τί συμβαίνει μέ την ψυχή; Ό λόγος τού Θεού μάς αποκαλύπτει πώς οι ψυχές μας, μετά τόν χωρισμό τους από τά σώματα, πηγαίνουν, ανάλογα μέ τίς καλές ή κακές ιδιότητες πού απέκτησαν κατά την επίγεια ζωή μας, είτε μαζί μέ τούς φωτεινούς Αγγέλους είτε μαζί μέ τούς σκοτεινούς δαίμονες. Οι άγγελοι καί οι δαίμονες, βλέπετε, πλάστηκαν από τόν Θεό μέ την ίδια φύση, φύση άυλη καί ασώματη. Διαφέρουν μόνο ώς προς τίς ιδιότητες, καθώς οι άγγελοι παραμένουν άκακοι καί αγαθοί, όπως δημιουργήθηκαν, ένώ οι δαίμονες, πέφτοντας, οικειώθηκαν άπόλυτα τό κακό μέ την ελεύθερη βούλησή τους.

Στις θείες Γραφές καί στα συγγράμματα των άγίων πατέρων υπάρχουν πολλές μαρτυρίες σχετικές μέ τή μεταθανάτια κατάσταση των ψυχών.

Στον σταυρωμένο ληστή, πού μετανόησε, ό Κύριος υποσχέθηκε άμεση ψυχική μετάβαση στον παράδεισο: «Σε βεβαιώνω ότι σήμερα κιόλας θα είσαι μαζί μου στον παράδεισο». Ό πολύπαθος φτωχός Λάζαρος της ευαγγελικής παραβολής, μετά τόν θάνατό του, μεταφέρθηκε από Αγγέλους κοντά στον Αβραάμ, δηλαδή στον παράδεισο, ένώ ό άσπλαχνος πλούσιος, πού καθημερινά διασκέδαζε σε πλούσια συμπόσια μέ μεγαλοπρέπεια, πεθαίνοντας, ρίχθηκε στον αδη. 0ι ψυχές των δικαίων πού χωρίστηκαν μαρτυρικά από τά σώματά τους, αναπαύονται μέσα στη μακαριότητα τού ουρανού, αναμένοντας την ανάσταση τών σωμάτων, όπως μάς πληροφορεί ό θεόπνευστος Ιωάννης ό Θεολόγος. Την ανάσταση αναμένουν καί οι ψυχές τών αμαρτωλών, αλλά αυτές μέσα στα φρικτά βάσανα τού αδη.

5.Λόγος γιά τά πνεύματα-Λόγος γιά τόν θάνατο

Συγγραφέας : Ἅγιος Ἰγνάτιος Μπριαντσανίνωφ