ΗΔΥΦΩΝΟΣ ΑΥΛΟΣ- ΕΥΛΑΛΟΝ ΑΗΔΟΝΙ!

ΗΔΥΦΩΝΟΣ ΑΥΛΟΣ- ΕΥΛΑΛΟΝ ΑΗΔΟΝΙ!

Πλήσας μελῶν γῆν ἡδέων Ἰωάννης,

Κἂν οὐρανοῖς ἄνεισι συνθεῖναι μέλη.

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης Δαμασκηνός (4/12), ἀπό ἐπιφανῆ οἰκογένειαν, κατήγετο ἀπό τήν Συρίαν, γεννηθείς περί τό 675 στήν Δαμασκόν, ἐξ οὗ καί τό προσωνύμιό του. Ο πατέρας του Σέργιος ήτο διοικητής της Δαμασκού, η οποία τότε ήτο υπό την κυριαρχία των Σαρακηνών και «υπουργός οικονομικών» του χαλίφη των Αράβων Αμπτέλ Μαλέκ. Εξ αιτίας της οικογενειακής επιφανείας, επραγματοποίησε πολύ καλές σπουδές. Μάλιστα ο πατέρας του εξαγόρασε την ελευθερία τού αιχμαλώτου μοναχού κι εκλεκτού διδασκάλου από την νότια Ιταλία Κοσμά, ο οποίος ανέλαβε να δημιουργήση τα θεμέλια στους βασικούς τομείς της γνώσεως, αριθμητική, γεωμετρία, μουσικήν, αστρονομία, ρητορική, φιλοσοφία του Πλάτωνος και του Αριστοτέλους. Ο Ιωάννης Δαμασκηνός σταδιοδρόμησε διαδεχόμενος τον πατέρα του, με ανάλογον αξίωμα, κατά την εποχή του χαλίφη Ουαλίντ. Εν τέλει απαρνήθηκε τα εγκόσμια με την προτροπή τού Πατριάρχου Ιεροσολύμων Ιωάννου.  Με δριμύτητα πολέμησε τους εικονομάχους αυτοκράτορες Λέοντα Γ Ίσαυρο και Κωνσταντίνο Κοπρώνυμο. Γράφοντας κι εξαπολύοντας επιστολές, ζητούσε από τους Κωνσταντινουπολίτες να τιμούν τις Ιερές Εικόνες. Παραδίδεται ότι ο Ίσαυρος διέταξε να μιμηθούν την γραφή του Δαμασκηνού και να στείλουν στον Χαλίφη πλαστή επιστολή του, στην οποία να αναφέρεται ότι εκείνος προσφέρει την Δαμασκό στους Βυζαντινούς. Ο Χαλίφης επείσθη από την χαλκευμένην επιστολή και δίχως να διασταυρώση ερευνώντας την υπόθεσιν, έκοψε το δεξί χέρι του Αγίου, το οποίον εξέθεσε δημοσίως προς παραδειγματισμόν… Οι φίλοι του θερμοπαρεκάλεσαν τον χαλίφη να το πάρουν για να το ενταφιάσουν. Τους το έδωσε κι εκείνοι -θεοπνεύστως οδηγηθέντες- το παρέδωσαν στον… κάτοχό του. Ο Άγιος Ιωάννης το ακούμπησε στο εικόνισμα της Δεξιοκρατούσης Κυρίας Θεοτόκου και προσηύχετο διαπύρως, ικετεύοντάς Την να τον θεραπεύση, υποσχόμενος παραλλήλως να γράψη ύμνους για τον Υιόν Της και Εκείνην. Το επόμενο πρωί είδε το χέρι του αρμοσμένο στο σώμα του, σαν να μην απομακρύνθηκε ποτέ!.. Ο Άγιος Ιωάννης ομολόγησε στον χαλίφη και σε όλους τους λοιπούς το μέγα θαύμα που έζησε! Μάλιστα προσάρμοσε στην εικόνα Της μίαν ασημένια παλάμην (ακριβώς όπως τα τάματα που βλέπουμε σήμερα στις εικόνες). Έκτοτε η εικόνα αυτή της Κυρίας Θεοτόκου ονομάζεται Τριχερούσα. 

Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός εκοινοβίασε στην περιώνυμη Μονή του Αγίου Σάββα κοντά στα Ιεροσόλυμα και τίμησε την υπόσχεσή του, γράφοντας πάμπολλους ύμνους. Παρέμεινε δια βίου, μελετώντας και συγγράφοντας κυρίως μουσικά έργα. Εκεί έγραψε τον ειρμό του Κανόνος του Α’ ήχου «Σού η τροπαιούχος δεξιά, θεοπρεπώς εν ισχύϊ δεδόξασται, αύτη γάρ, Αθάνατε ως πανσθενής υπεναντίους έθραυσε, τοίς Ισραηλίταις, οδόν βυθού καινουργήσασα».

Χειροτονήθηκε Διάκονος και Πρεσβύτερος. Είχε πάντα μαζί του την θαυματουργόν εικόνα τής Κυρίας Θεοτόκου και άφησεν εντολή να παραδοθή –μετά την κοίμησή του- στον πρώτον Επίσκοπο Σάββαν, ο οποίος θα επεσκέπτετο το μοναστήρι. 

Χάρη στην ευγλωττία του ονομάσθηκε «χρυσορρόας», και για το πλουσιώτατο μουσικόν έργο του απεκλήθη «Μαΐστωρ» της μουσικῆς.

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος δ’. Τὴν ὡραιότητα...

Τὴν καλλικέλαδον καὶ λιγυραῖς μολπαῖς, κατακηλοῦσάν τε καὶ ἀγλαΐζουσαν τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ, εὔλαλον ἀηδόνα, δεῦτε εὐφημήσωμεν, Ἰωάννην τὸν πάνσοφον, τὸν Δαμασκηνὸν πιστοί, ὑμνογράφων τὸν πρύτανιν· τὸν ἔμπλεων, ἁπάσης γενόμενον, θείας καὶ κοσμικῆς σοφίας.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον

Ἦχος γ’. Θείας πίστεως...

Θεῖον ὄργανον τῆς Ἐκκλησίας, λύρα εὔσωμος τῆς εὐσεβείας, ἀνεδείχθης Ἰωάννη πανεύφημε· ὅθεν πυρσεύεις τοῦ κόσμου τὰ πέρατα, ταῖς τῶν σοφῶν σου δογμάτων ἑλλάμψεσι. Πάτερ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι «ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον

Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν...

Δαμάσας πολλοῖς ἱδρῶσι τῆς ἀσκήσεως, τὸ σῶμα τὸ σόν, εἰς ὕψος οὐράνιον εὐπετῶς ἀνέδραμες, ὅπου μέλη θεῖά σοι δίδονται, ἃ τρανῶς ἐμελῴδησας, τοῖς φίλοις Κυρίου πάτερ Ὅσιε.

Κάθισμα

Ἦχος α’. Τὸν τάφον σου Σωτὴρ...

Ἠδύφωνος αὐλός, μεγαλόφωνος σάλπιγξ, κιθάρα μελουργός, λιγυρὰ θεία λύρα, κινύρα παναρμόνιος, μουσικώτατον ὄργανον, ἐμπνεόμενον, τοῦ Παρακλήτου ταῖς αὔραις, ἀναδέδειξαι, ὦ Ἰωάννη καὶ θέλγεις, ἡμῶν τὰ νοήματα.

Μεγαλυνάριον

Τον θεῖον κοσμήτορα τῆς Χριστοῦ ᾽Εκκλησίας πάντες ᾽Ιωάννην Δαμασκηνόν, ὕμνοις σύν τῆ θεία σεπτῆ καλλιπαρθένω Βαρβάρα έπαξίως ἀνευφημήσωμεν.

Ἐ μ μ α ν ο υ ή λ  Μ ε λ ι ν ό ς

Θεολόγος Συγγραφεύς

Διευθυντής τῆς Βιβλιοθήκης

τῆς Ἱερᾶς Συνόδου

τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

Email: ManolisMelinos@gmail.com

http//: www.manolismelinos.com