SANO-ΕΥΘΥΜΙΑ HALO: “ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΜΟΥ ΟΦΕΙΛΟΥΝ ΜΙΑ ΣΥΓΝΩΜΗ”
Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ
“Οι Τούρκοι μου οφείλουν μια πολύ μεγάλη, πραγματικά μεγάλη συγγνώμη . Ούτε καν μια μικρή συγγνώμη, αλλά μια μεγάλη συγγνώμη, που πήραν μακριά μου όλους όσους αγαπούσα. Ότι είχα. Είχαμε τη γη μας, τα ζώα μας, τις αγελάδες μας, τις κότες μας, είχαμε τις δουλειές μας, και όμως μας έκαναν να πεθάνουμε στο δρόμο. Αυτό που έκαναν ήταν θηριώδες, να καταστρέψουν οικογένειες και περιουσίες. Δεν θα μπορούσα ποτέ μου να ξεχάσω. Θέλω να θυμάμαι την οικογένειά μου. Αλλιώς θα ήταν Σα να ξεχνούσα τους ανθρώπους μου. Δε θα το κάνω ποτέ αυτό.” Αυτά είχε δηλώσει το 2001 η Sano Halo σε μια συνέντευξή της στο περιοδικό “Πανσέληνος”.
Η 100χρονη σήμερα Sano -Ευθυμία ήταν το ελληνικό της όνομα- είναι η μόνη που επέζησε από την οικογένειά της που εκτοπίστηκε από τον Άγιο Αντώνιο της Κερασούντας στο εσωτερικό της Ανατολίας. Δεκάχρονο κορίτσι βρέθηκε ολομόναχο στο Χαλέπι της Συρίας, όπου την περίθαλψε μια οικογένεια Ασσυρίων. Παντρεύτηκε έναν Ασσύριο, με τον οποίο μετανάστευσε στην Αμερική το 1925.
Η τραγική της ιστορία έγινε γνωστή με το βιβλίο “Not even my name” και υπότιτλο “From a death march in Turkey to a new home in America. A young girl’s true story of genocide and survival.” (“Ούτε καν το όνομά μου. Από την πορεία θανάτου στην Τουρκία σε ένα νέο σπίτι στην Αμερική. Η αληθινή ιστορία της Γενοκτονίας και της επιβίωσης ενός μικρού κοριτσιού.) Το βιβλίο γράφτηκε από την κόρη της Thea Halo, εκδόθηκε το 2000 από ένα μεγάλο εκδοτικό οίκο των ΗΠΑ και έγινε σύντομα μπέστ σέλερ. Ήδη ετοιμάζεται η δεύτερη έκδοση. Η δημοσιογράφος Όλγα Τσαντήλα έγραψε τα εξής για το βιβλίο και τη συγγραφέα:“Η ιστορία της 90χρονης σήμερα Sano Halo θα παρέμενε άγνωστη, αν δεν αποφάσιζε η ζωγράφος Thea να τη γράψει και να επιτύχει την έκδοσή του από τον εκδοτικό κολοσό των ΗΠΑ “Picador“ της St. Martin‘s Press. Το βιβλίο έγινε μπεστ σέλερ, πήρε εξαιρετικές κριτικές, επιστολές συμπεράστασης και ορισμένες διαμαρτυρίες. Η συγγραφέας και η μητέρα της αγκαλιάστηκαν με θέρμη από τον κόσμο και άρχισαν να δίνουν ομιλίες και διαλέξεις, ενώ ο κυβερνήτης της Νέας Υόρκης βράβευσε τη Sano Halo για το κουράγιο της και το όραμά της.”
Η έκδοση του συγκεκριμένου βιβλίου έχει εξαιρετική σημασία. Καταρχάς, λόγω της λογοτεχνικής πληρότητας. Επιπλέον, για πρώτη φορά στην Αμερική μια έκδοση, που δεν προέρχεται από τους κύκλους της ελληνοαμερικανικής κοινότητας, μίλησε ανοιχτά για την πολιτική γενοκτονιών που ακολούθησαν οι τουρκικές κυβερνήσεις. Παρότι αναφέρεται κυρίως στη γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού, εντούτοις έχει εκτεταμένες αναφορές για τη γενοκτονία του συνόλου των χριστιανικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας και της Ανατολίας.
Η ελληνική έκδοση κυκλοφόρησε το 2000 από τις εκδόσεις Γκοβόστη. Ο τίτλος του βιβλίου είναι “Ούτε το όνομά μου” και υπότιτλο: “Γενοκτονία και επιβίωση. Μια αληθινή ιστορία του Πόντου”. Η μεταφράστρια Μαρίνα Φράγκου, τρίτης γενιάς ελληνοαμερικανίδα, που εκπονεί τη διδακτορική της διατριβή σε θέματα ανθρωπογεωγραφίας υποστηρίζει ότι:“Πρωτεύουσας σημασίας είναι το γεγονός ότι η αγγλική έκδοση στην Αμερική προηγήθηκε της ελληνικής και μάλιστα από έναν εκδοτικό οίκο κολοσό, όπως είναι ηPicador της St. Martin‘s Press. Αυτό θα πρέπει να συνεκτιμηθεί με το γεγονός ότι οι εκδόσεις βιβλίων στις ΗΠΑ από μεγάλους εκδοτικούς οίκους είναι δύσκολες και απαιτούν πολύ περισσότερα πειστήρια απ’ότι οι εκδόσεις στην Ελλάδα. Συνηθίζεται να λέγεται ότι οι αμερικανοί εκδότες δέχονται να ανλάβουν μία έκδοση, μόνο αν ο συγγραφέας έχει άλλο, προηγούμενο, μπεστ σέλερ βιβλίο ή αν πρόκειται για επανέκδοση κλασικών συγγραφέων. Συνεπώς, το ευτυχές αποτέλεσμα είναι ότι το βιβλίο της Halo, προσέγγισε κατευθείαν το μεγάλο αναγνωστικό κοινό και όχι κάποιες περιθωριακές, ακαδημαϊκές ή ομογενειακές ομάδες του πληθυσμού, ενώ για την έκδοσή του γράφτηκαν κριτικές και δημοσιεύτηκαν παρουσιάσεις στα μεγάλα mainstream ΜΜΕ των ΗΠΑ.”
Το ενδιαφέρον με την απόδοση ιθαγένειας στη μητέρα και την κόρη σχετίζεται και με τις αλλαγές στα νεοελληνικά στερεότυπα και την αντίληψη περί σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Οι ποντιακές οργανώσεις, καταθέτοντας το αίτημα για απόδοση της ελληνικής ιθαγένειας, επέλεξαν να μην χρησιμοποιήσουν το αναφαίρετο δικαίωμα πολιτιγράφησης της Sano Halo (Eυθυμίας Βαρυτιμιάδου)που προκύπτει από τη Συνθήκη της Λωζάννης, αλλά να επικαλεστούν τις υπηρεσίες που προσέφερε στην υπόθεση του ελληνισμού και την προώθηση του αιτήματος για διεθνή αναγνώριση της γενοκτονίας. Η αποδοχή των ποντιακών επιχειρήματων από τους πολιτειακούς φορείς αποδεικνύει ότι σε κάποιους ευαίσθητους κύκλους η ανάγκη για ευρύτερη γνωστοποίηση της Γενοκτονίας είναι σημαντική υπόθεση.
Πάντως η παρουσία της Eυθυμίας Βαρυτιμιάδου (Sano Halo), όπως και η παρουσία στην Ελλάδα εκατοντάδων ομογενών από την πρώην Σοβιετική Ένωση που γεννήθηκαν στον Πόντο και μετά την εφιαλτική πορεία στα γκουλάγκ και στις στέπες της Κεντρικής Ασίας, αποδεικνύει ότι για τον ποντιακό ελληνισμό τα τραύματα της Γενοκτονίας δεν έχουν ακόμα επουλωθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου