Βρισκόμαστε στο τμήμα της θείας Λειτουργίας πού ονομάζουμε Αντίφωνα.

Βρισκόμαστε στο τμήμα της θείας Λειτουργίας πού ονομάζουμε Αντίφωνα. Στο τμήμα αυτό έχουμε μία σειρά κειμένων από την Παλαιά, άλλα και από την Καινή Διαθήκη, σε συνδυασμό με προσευχητικούς στίχους ή και μικρές ποιητικές συνθέσεις, και με περιεχόμενο δοξολογικό, ικετευτικό, έλεητικό, παρακλητικό.

Το τμήμα αυτό το ονομάζουμε και «Τυπικά». Συνήθως, στα λειτουργικά βιβλία φέρει τον σύνθετο τίτλο: Αντίφωνα και Τυπικά. Ό δεύτερος όρος, «Τυπικά», προέρχεται από τον τίτλο μιας μικρής άκολουθίας πού άναπτύχθηκε στα μοναστήρια και πού ονομάζεται «Ακολουθία του Τυπικού» ή «Ακολουθία των Τυπικών». Πρόκειται για μικρής διάρκειας ακολουθία πού περιέχει κείμενα ψαλμών, τροπάρια και απολυτίκια άγιων ή εορτών, και μικρές προσευχητικές δεήσεις. Ετελείτο κατά τις ημέρες πού δεν γινόταν θεία Λειτουργία, γι’ αυτό και δεν έχουμε παρουσία ιερέως. Κυρίαρχος σκοπός της ήταν να ύπομνησθεί και να υμνηθεί ή Βασιλεία του Θεού, κατά τον τύπο πού αυτό γίνεται στη θεία Λειτουργώ γι’ αυτό και ονομάσθηκε «ακολουθία του τυπικού», εις τύπον δηλαδή της θείας Λειτουργίας. Σιγά σιγά το κεντρικό τμήμα αυτής της άκολουθίας ενσωματώθηκε στο πρώτο μέρος της θείας Λειτουργίας, και από τά μοναστήρια πέρασε στούς ενοριακούς ναούς.

Προηγουμένως ασχοληθήκαμε με τούς δύο ψαλμούς πού συνήθως άντιφωνοϋνται στο τμήμα αυτό της θείας Λειτουργίας. Σήμερα θα προσεγγίσουμε ότι περιέχει το τρίτο στάσιμο τών Αντιφώνων, δηλαδή τούς Μακαρισμούς και τά εφύμνια πού τούς συνοδεύουν.

Προηγουμένως όμως θα ήθελα να σχολιάσω ένα δογματικό τροπάριο που ψάλλετε στο τέλος του β' Αντιφώνου. Πρόκειται για έναν ύμνο πού αποδίδεται στον αυτοκράτορα Ιουστινιανό, ό όποιος συνεκάλεσε την Ε' Οικουμενική σύνοδο το 553 μ.Χ. Αποτελεί μια σύνοψη των ορών της πίστεως, όσον αφορά κυρίως το πρόσωπο τού Χριστού και το σωτηριώδες έργο του, όρων πού είχαν ήδη διατυπωθεί στις προηγούμενες τέσσερις Οικουμενικές συνόδους. Από το περιεχόμενό του καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για ένα σύμβολο πίστεως. Ή θέση του μάλιστα στο πρώτο μέρος της θείας Λειτουργίας, κατά το όποιο ήταν παρόντες και οι κατηχούμενοι, δείχνει ότι πιστοί και κατηχούμενοι από κοινού καταθέτουν την κοινή τους πίστη.

 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ. ΕΙΣ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΑΓΙΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΑΝ . ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΟΜΟΣ