Η Έλευση.....

π. Stephen Muse*

Όταν ο Ιησούς ήρθε στην Ιερουσαλήμ, σύμφωνα με το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, έκλαψε γι’ αυτά που είδε. Έκλαψε γιατί η Ιερουσαλήμ είχε αποστραφεί τον Θεό, και προείδε τα αποτελέσματα: «Θα έρθουν μέρες που οι εχθροί σου θα σε περικυκλώσουν και θα ρίξουν χάμω σφαγμένα τα τέκνα σου και δεν θα αφήσουν πέτρα πάνω στην πέτρα». Ο λόγος; «Οὐκ ἔγνως τόν καιρόν τῆς ἐπισκοπῆς σου», «Δεν ένιωσες τον καιρό κατά τον οποίο ο Θεός σε επισκέφθηκε, για να σε ελεήσει». Με άλλα λόγια, «Έχασες την ΠΑΡΟΥΣΙΑ!»

Μια και γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα κάθε χρόνο, ίσως νομίζουμε ότι εμείς δεν χάνουμε την Παρουσία, την Έλευση, τον Ερχομό Του. Μπορεί όμως να κάνουμε λάθος! Το λάθος που έκανε ο Ισραήλ. Οι Αρχιερείς, οι Γραμματείς και οι Πρεσβύτεροι νόμιζαν κι αυτοί ότι μπορούσαν να διακρίνουν την έλευση του Μεσσία, αλλά έπεφταν έξω. Ο κόσμος που ανέβαινε στον Ναό πουλώντας ζώα για τις θυσίες και ανταλλάσσοντας νομίσματα μέσα στο πολυπολιτισμικό περιβάλλον που τον περιέβαλλε – πίστευε ότι καταλάβαινε τι σημαίνει Ερχομός του Μεσσία, και όμως δεν τον κατάλαβε.

Το πρόβλημα όλο κι όλο ήταν η αναπλήρωση∙ ποιος είχε την εξουσία να ορίσει το είδος και την ποιότητα της αναπλήρωσης προς την οποία στρέφονταν οι άνθρωποι για την ικανοποίησή τους.

Η καρδιά του Ισραήλ, ο Ναός, ήταν ένα οικοδόμημα τόσο μεγαλόπρεπο ώστε χρειαζόταν 150 ιερείς μόνο για να ανοίγουν τις θύρες. Υπήρχε τόσο χρυσάφι στον Ναό, ώστε όταν ο Τίτος κατέλαβε την Ιερουσαλήμ, το 70μ.Χ., και τον απογύμνωσε, η αγορά χρυσού στη Συρία ‘έπεσε’ κατά 50%. Πολύ χρυσάφι! Ο Τίτος στη συνέχεια χρησιμοποίησε τα κέρδη από τη λεηλασία για να χτίσει το Κολοσσαίο της Ρώμης, απ’ όπου πήγαζε μια από τις πρωταρχικές αναπληρώσεις για τον λαό της εποχής: στην αρένα του Κολοσσαίου οι μονομάχοι μάχονταν μέχρι θανάτου και τα λιοντάρια κομμάτιαζαν τους Χριστιανούς για να διασκεδάζουν οι πολίτες. Ένας θεραπευτής πολύ γρήγορα θα εντόπιζε εδώ εθιστική αναπλήρωση που καλύπτει πνευματικό κενό. Είναι αρρώστια. Παθολογία με πνευματική αιτιολογία σε μαζικό επίπεδο.

Κάτι δεν πήγαινε καλά στην Ιερουσαλήμ στην οποία έμπαινε ο Χριστός, και απόδειξη αυτού ήταν ο Ναός. Ο νόμιμος ιδιοκτήτης του αμπελώνος επέστρεφε και ζητούσε τους καρπούς του κτήματός του. Όχι χρήματα. Ούτε βόδια ή περιστέρια ή χρυσό. Καρπός του αμπελώνος του Θεού είναι η αγάπη, καρπός βασιλικής ιερωσύνης μιας ζωής που είναι στραμμένη πρώτ’ απ’ όλα προς Αυτόν. «Ἄκουε, Ἰσραήλ∙ Κύριος ὁ Θεός ἡμῶν Κύριος εἶς ἐστι∙ καί ἀγαπήσεις Κύριον τόν Θεόν σου ἐξ ὅλης της καρδίας σου καί ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καί ἐξ ὅλης τῆς δυνάμεώς σου καί ἔσται τά ρήματα ταῦτα, ὅσα ἐγώ ἐντέλλομαί σοι σήμερον, ἐν τῇ καρδία σου καί ἐν τῇ ψυχῇ σου∙καί προβιβάσεις αὐτά τούς υἱούς σου, καί λαλήσεις ἐν αὐτοῖς καθήμενος ἐν οἴκῳ καί πορευόμενος ἐν ὁδῷ καί κοιταζόμενος καί διανιστάμενος … καί ἔσται ἀσάλευτον πρό ὀφθαλμῶν σου» (Δευτ. 6:4-5).

Ο Ευαγγελιστής Λουκάς μας λέει ότι ο Ιησούς έφθασε στην Ιερουσαλήμ καθισμένος πάνω σ’ ένα γαϊδουράκι, επευφημήθηκε όμως ως Βασιλεύς. Αφού θρήνησε για την Ιερουσαλήμ, κατευθύνθηκε προς τον Ναό, όπου είδε ότι η «μπίζνα» καλά κρατούσε, και ανέτρεψε τους πάγκους των πωλητών και αργυραμοιβών. Πετώντας έξω από τον ναό όλους αυτούς, είπε: «Ο οίκος μου είναι οίκος προσευχής, αλλά εσείς τον μετατρέψατε σε σπήλαιο ληστών». Αλλά, αδελφέ, ήταν εμπόριο και θρησκεία, κανονικά, όπως πάντα. Ήταν καλοί άνθρωποι, σαν εσένα και σαν εμένα, τη δουλειά τους έκαναν, για να ζήσουν την οικογένειά τους.

Όταν ο Μωυσής ανέβηκε στο όρος για να συνομιλήσει με τον Θεό και η μακρά απουσία του δημιουργούσε άγχος στους Ισραηλίτες, αυτοί άρχισαν να μαζεύουν το χρυσάφι τους για να φτιάξουν το χρυσό μοσχάρι, ως αναπλήρωση για την ανησυχία που τους προκαλούσε η μακρά αναμονή. Κάποιοι αυτό το λένε αντίδραση στο στρες. Άλλοι εξάρτηση, άλλοι ειδωλολατρία. Όλα είναι σχετικά 

μεταξύ τους.

Η αναζήτηση εγκόσμιας αναπλήρωσης για το πνευματικό κενό είναι ένα σχήμα συμπεριφοράς που ακολουθούμε, όπως ο Ισραήλ, κι εμείς. Πρέπει να θυμόμαστε ότι ο Θεός είπε στον Ισραήλ ότι δεν χρειάζονταν Βασιλείς, επειδή Βασιλεύς τους είναι ο Θεός, αλλά τελικά συναίνεσε. Κατόπιν τους είπε ότι δεν ήθελε ναό. Ναός Του ήταν ο ίδιος ο Ισραήλ. Η ιδέα να ανεγερθεί ναός ήταν του Δαυίδ. Και πάλι ο Θεός συναίνεσε.

Η αναπλήρωση για τη φαινομενική απουσία του Θεού είναι σε μεγάλο βαθμό η ουσία της θρησκείας, της ψυχολογίας και του εμπορίου. Εμείς οι άνθρωποι δείχνουμε μεγάλη δημιουργικότητα όταν πρόκειται να επινοήσουμε αντιπερισπασμούς που θα μας κάνουν να νιώθουμε άνετα. Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέει, «Η γνώση του Θεού δεν κατοικεί εντός εκείνων που αγαπούν την άνεση».

Χίλια χρόνια αργότερα, ο Σίγκμουντ Φρόυντ, ισχυρίστηκε, όπως και ο φιλόσοφος Φόυερμπαχ πριν από αυτόν, ότι ο Θεός και η θρησκεία είναι μια ψευδαίσθηση επινοημένη από τον άνθρωπο για να αναπληρώνει τη ματαιωμένη επιθυμία του. 

Με άλλα λόγια, ο Θεός δεν είναι παρά ψυχολογική αναπλήρωση.

Εδώ έγκειται η πρόκληση του Χριστού και αυτό αναστάτωσε την εξουσία. Πίσω από την αναπλήρωση βρίσκεται η εξουσία. Αυτή προσδιορίζει τι μετρά ως αναπλήρωση. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο έρχεται ο Βασιλεύς του Ισραήλ στην καρδιά της πόλης, στη καρδιά της ζωής μας. Πρώτα, πρέπει να αποκαθάρουμε τον ναό της καρδιάς από όλες τις ψευτο-αναπληρώσεις που συγκροτούν τη μέρα μας. Η πρόκληση είναι να δεχθούμε να εξαλείψει από την καρδιά μας όλα τα ανταγωνιστικά είδωλα, ιδιαίτερα εκείνα που κρύβονται πίσω από το φαινομενικά ευηπόληπτον της θρησκευτικότητας και του statusquo που στην εποχή μας είναι σαφώς καταναλωτικό.

Κάθε αμφισβήτηση της καθεστηκυίας τάξεως φέρνει αναπόφευκτα σύγκρουση με τις δυνάμεις που κυβερνούν και επωφελούνται από αυτήν – εκείνες που, στην ανάγκη, θα φονεύσουν τον κύριο του αμπελώνος, προκειμένου να μη χάσουν την εξουσία και η καθεστηκυία τάξη να μη διασαλευθεί.

Όταν ο Ιησούς επευφημήθηκε ως βασιλεύς, οι «αρχές» παρακολουθούσαν και έλεγαν, «Οι μαθητές σου το παρατράβηξαν. Μάζεψέ τους».

Με άλλα λόγια, «Εμείς δεν λειτουργούμε έτσι εδώ, Γαλιλαίε. Δεν είσαι από τα μέρη μας, έτσι;» Είναι μια προειδοποίηση να «μπεις πίσω από τις γραμμές» και συ και οι ακόλουθοί σου. Όσο ΕΞΥΠΗΡΕΤΕΙΣ ΤΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΜΑΣ, είσαι καλοδεχούμενος. Αν όχι, έχουμε άλλα σχέδια για σένα.

Η συνάντηση Ιησού και Ιερουσαλήμ φέρνει αντιμέτωπες τη θεία και την ανθρώπινη εξουσία. Τίνος είναι η πόλη; Τίνος είναι η γη; Τίνος είμαι; Ποιον υπηρετώ;

Ας πούμε ότι κάποιος απαντά στην ερώτησή σου με άλλη ερώτηση. Πώς αισθάνεσαι; Αν αυτός είναι θεραπευτής, πάει καλά – παρ’ όλο που και πάλι γίνεται εκνευριστικό. Δημόσια, όμως, πρόκειται για διαπραγμάτευση ισχύος. Αν αντιλαμβανόμασταν ποιος είναι αυτός που βγαίνει και ερωτά τον Ιησού δημόσια, θα νιώθαμε την αδρεναλίνη μας να ανεβαίνει κατακόρυφα. Είναι η «υψηλή κοινωνία» της Ιερουσαλήμ – οι πιο καλοντυμένοι, οι πιο μορφωμένοι, η πλουσιότερη ελίτ της πόλης. Οι αρχιερείς, οι γραμματείς (θρησκευόμενοι δικηγόροι) και οι Πρεσβύτεροι του Συνεδρίου. Ή, όπως ακούμε σήμερα από τα 

Μέσα, «κατά δήλωση των αρχών…»

Η απάντηση του Ιησού στην ανακριτική στάση της εξουσίας είναι απλή. Θέλει να ξέρει «εν ποία εξουσία ταύτα ποιούν». Αντλούν τη δύναμή τους άνωθεν και πέραν των ανθρωπίνων δυνατοτήτων ή είναι απλώς αυτο-σκευάσματα; Με άλλα λόγια, εκείνοι που έστησαν ένα χρυσό μοσχάρι στον Ναό και έκαναν την Ιερουσαλήμ κέντρο εμπορίου μάλλον παρά προσευχής, ερωτώνται από τον θεραπευτή τους, «Πείτε μου, με ποια εξουσία έχετε στήσει τον χρυσό μόσχο σας και γίνατε ιερείς του;»

Όταν το ναι τους δεν είναι ναι και το όχι δεν είναι όχι, επειδή διατηρούν μια ομάδα στόχευσης και ξέρουν ότι οι άνθρωποι, τη συγκεκριμένη στιγμή, δεν θα έβλεπαν ευχαρίστως να αμφισβητείται η εξουσία του Ιησού, το αφήνουν να περάσει και αναζητούν μια πιο διακριτική λύση που μπορούν να οργανώσουν χωρίς να τραβήξουν την περιέργεια του κόσμου. Έτσι λειτουργεί πάντα η παράνομη εξουσία – πίσω από κλειστές πόρτες, μυστικά, ελέγχοντας πώς το εισπράττει ο κόσμος, ρυθμίζοντας τη ροή των διαφημίσεων ώστε να «γυρίσει» η κοινή γνώμη.

Αν δεν γνωρίζουμε τη διαφορά ανάμεσα στην εξουσία άνωθεν και στην εξουσία που πηγάζει από τα εγκόσμια, έχουμε σοβαρό πρόβλημα. Κάνουμε έτσι τον Ιησού να μας διηγηθεί την ιστορία των εργατών του αμπελώνος που προσπαθούν να κλέψουν το κτήμα και να φονεύσουν τον κληρονόμο.

Το λειτούργημά μας ως θεραπευτών μας αποκαλύπτει σε καθημερινή βάση ποια είναι η αληθινά ζωοποιός εξουσία. Κάθε ένας από μας ζει ανάμεσα σε δυο κόσμους – σ’ εκείνον που τραβά τον άνθρωπο προς τα κάτω με τα βαρίδια της αναπλήρωσης που είναι ειδωλολατρία, και έναν άλλο, υποκατάστατο της βαθειάς, ακόρεστης και άγνωστης πνευματικής πείνας, που μας καλεί.

Η μάχη ανάμεσα στους δύο αυτούς κόσμους είναι ζωντανή και συντελείται μέσα μου κάθε μέρα. Ίσως και μέσα σου. Είμαστε ο Ναός και η καρδιά μας η Αγία Τράπεζα.

Η Σαρακοστή των Χριστουγέννων είναι μια υπόμνηση να στραφούμε προς την έλευση του Χριστού, ο Οποίος επιθυμεί να μας καθαρίσει από κάθε ρύπο ψυχής και σώματος, ώστε να μπορούμε να δεχθούμε πάνω στην Άγια Τράπεζα το δώρο της αγάπης Του να εκχύνεται μέσα μας. Ξέρουμε ότι έχουμε αρχίσει ήδη να το γευόμαστε, όταν ευγνώμονα δεχόμαστε το δώρο της Ζωής που έρχεται άνωθεν, αχειροποίητη και τόσο καλά κρυμμένη κάτω απ’ τη δική μας ανθρώπινη φύση, ώστε δεν την αναγνωρίζουμε.

* Ph.D., LMFT, LPC, BCC Director, Counselor Training and Clinical Services

http://antifono.gr/portal/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82/%CE%B8%CE%B5%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1-%CE%B8%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1/%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%80%CF%84%CF%8C%CF%82-%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%BF%CF%82/5503-%CE%B7-%CE%AD%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7.html