Η ΛΕΞΗ ΨΥΧΗ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

 Η ΛΕΞΗ ΨΥΧΗ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

 

Όπως είναι γνωστό,  η λέξη ψυχή    λέγεται και πνεύμα, γιατί δηλώνει κυρίως  το πνευματικό στοιχείο του ανθρώπου το οποίο διακρίνεται από το υλικό.  Έτσι οι λέξεις ψυχή και πνεύμα εναλλάσσονται όπως φαίνεται ενδεικτικά στο γνωστό «Μετὰ πνευμάτων δικαίων, τετελειωμένων, τὰς ψυχὰς τῶν δούλων σου, Σῶτερ ἀνάπαυσον,….». 

 

Για τους ζώντες όμως η λέξη  ψυχή   δε δηλώνει     πάντα  μόνο το πνεύμα, άλλα δηλώνει και την όλη ψυχοσωματική ύπαρξή  τους. 

Χαρακτηριστικά είναι τα παρακάτω παραδείγματα:

α) « ἦμεν δὲ ἐν τῷ πλοίῳ αἱ πᾶσαι ψυχαὶ διακόσιαι ἑβδομήκοντα ἕξ »(Πρ. κζ’, 37 ). Εδώ  οι 276 ψυχές  προφανώς  ήταν οι ζωντανοί  άνθρωποι  στο πλοίο και όχι μόνο τα πνεύματά τους. 

 

β) « Ἐγερθεὶς παράλαβε τὸ παιδίον καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ καὶ πορεύου εἰς γῆν Ἰσραήλ, τεθνήκασιν γὰρ οἱ ζητοῦντες τὴν ψυχὴν τοῦ παιδίου»( Ματ. β’, 20). Εδώ προφανώς η λέξη ψυχή δηλώνει τη ζωή του παιδίου και όχι το πνεύμα του.

 

γ) «  καὶ ἐρῶ τῇ ψυχῇ μου· ψυχή, ἔχεις πολλὰ ἀγαθὰ κείμενα εἰς ἔτη πολλά· ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου. εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ Θεός· ἄφρον, ταύτῃ τῇ νυκτὶ τὴν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπὸ σοῦ· ἃ δὲ ἡτοίμασας τίνι ἔσται;»(  Λουκ. ιβ’, 19-20). Και εδώ  προφανέστατα η λέξη ψυχή, με όλα αυτά που αναφέρονται σ’ αυτή, δηλώνει  το ζωντανό άνθρωπο και όχι το πνεύμα του.

Από τα παραπάνω, και όχι μόνο, συνάγεται ότι η λέξη ψυχή, όταν δηλώνει το πνεύμα του ανθρώπου, χρησιμοποιείται κυρίως για τους κεκοιμημένους. Όταν όμως δηλώνει  το ζωντανό άνθρωπο, τότε δε δηλώνει μόνο το πνευματικό του στοιχείο. Αν, για παράδειγμα, πει κάποιος σε κάποιον, ψυχούλα μου, τι κάνεις, μιλάει σε αυτόν που βλέπει και όχι στο πνεύμα του το οποίο  υπάρχει μεν  μέσα του,  αλλά   δεν  το  βλέπει. 

 

Ιωάννης Χ. Δήμος  πτχ. Θεολ. & Φιλοσ. Πανεπιστημίου Αθηνών.