Ο Δεκάλογος του πατέρα Savatie Bastovoi

Ο Δεκάλογος του πατέρα Savatie Bastovoi

 [Ο Savatie Baştovoi (γεν. 4 Αυγούστου 1976, Κισινάου) είναι Ρουμάνος μοναχός, δοκιμιογράφος, ποιητής, μυθιστοριογράφος, θεολόγος και συγγραφέας, που ζει στο μοναστήρι Noul Neamt στη Βεσσαραβία]

 1. Μην ξεχνάς ότι πρέπει να πεθάνεις

 Όταν ήμουν δύο χρονών, έπεσα έξω από το έλκηθρο με άλογα και ο πατέρας μου πήγαινε χωρίς να με προσέξει.  Ο πατέρας μου ήταν δασολόγος τότε και το περιστατικό έγινε ακριβώς στην πύλη του καντονιού Oricova.  Καθώς το άλογο ξεκίνησε, έπεσα προς τα πίσω στο χιόνι, ανακατεύοντας στον λευκό ουρανό του χειμώνα.  Τότε είχα για πρώτη φορά την ανακάλυψη της μοναξιάς και του θανάτου.  Δεν έκλαψα ούτε φώναξα.  Θυμάμαι ήμουν ντυμένος με μια μπλε ολόσωμη φόρμα με κουκούλα.  Γύρισα στο σπίτι της μητέρας μου σιωπηλός, περπατώντας αρκετά αργά για να δώσω στον πατέρα μου χρόνο να προλάβει.

 2. Μην ξεχνάς ότι πρέπει να αγαπάς

 

Το χειρότερο πράγμα που μπορεί να συμβεί σε έναν άνθρωπο είναι να μην τον αγαπούν.  Αλλά νομίζω ότι είναι ακόμα πιο τρομερό να μην αγαπάς.  Πάντα μου ήταν εύκολο να αγαπώ τους ανθρώπους, να χαίρομαι που τους βλέπω.  Επομένως, δεν είχα κανένα εμπόδιο στην κατανόηση του Ευαγγελίου.  Όταν έκανα κάτι τρελό, η μητέρα μου έλεγε: «Φύγε από κοντά μου, δεν σε αγαπώ πια».  Αυτή ήταν η απόλυτη τιμωρία για μένα, την οποία βίωσα ως εκδίωξη από τον Παράδεισο.  Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος είπε ότι η φωτιά της κόλασης δεν είναι παρά η χαμένη αγάπη που είσαι καταδικασμένος να συλλογίζεσαι για πάντα.

 3. Μην εκτιμάς σε χρήματα αυτό που σου έχει δώσει ο Θεός ως δώρο

 

Αυτό το κατάλαβα ως έφηβος.  Καθώς ήμουν μαθητής στο Καλλιτεχνικό Λύκειο ("Octav Băncilă") στο Ιάσιο, η μητέρα μου με πήγε στην Πετρούπολη για να δω το Ερμιτάζ.  Εκεί, έμεινα σε μια οικογένεια Αμπχαζίας, μια διαζευγμένη γυναίκα με δύο παιδιά, αλλά πολύ πολυμήχανη.  Την έλεγαν Izolda και μου αγόρασε την πρώτη μου κιθάρα.  Ο Θεός να την ευλογεί!  Έκανε μπάρμπεκιου και έβγαζε πολλά λεφτά.  Δεν έχω ξαναδεί τόσα λεφτά.  Πουλούσε σουβλάκια το βράδυ, μέχρι το πρωί, γιατί οι νύχτες ήταν άσπρες.  Μερικές φορές έβγαινα και μαζί τους, γιατί ήταν ενδιαφέρον.  Έφτιαχναν και πουλούσαν σουβλάκια, κι εγώ ζωγράφισα έναν χάρτη που τον ακουμπούσα στο γόνατό μου.  Όσο ο κόσμος έτρωγε, είχα χρόνο να τους «κλέψω» τα πορτρέτα.  Ένας φαλακρός και ευδιάθετος άντρας με πλησίασε και άρχισε να αναφωνεί: «Λοιπόν, αυτός είμαι!  Εγώ είμαι!  Πόσα να σου δώσω για να μου το πουλήσεις;».  Λέω, σου το δίνω έτσι, δεν πουλάω.  Και του έδωσα αυτό το πορτρέτο.  Ο άντρας μου έδωσε ακόμα ένα δολάριο, ήταν το 1991. Μετά έφυγε.  Έμεινα με αυτά τα χρήματα.  Το έβαλα σε ένα σημειωματάριο και δεν το χρησιμοποίησα ποτέ.

4. Μην πιστεύεις το κακό

 Κάθε φορά που σκέφτηκα άσχημα για κάποιον, έπρεπε μόνο να χάσω.  Ένιωσα βρώμικη, συμμέτοχος σε ένα έργο ανθρώπινου μίσους.  Μίλησα και άσχημα και ο χρόνος μου έδειξε κάθε φορά ότι έκανα λάθος.  Θα προτιμούσα να κάνω λάθος κρατώντας μια καλή γνώμη για έναν κακό άνθρωπο παρά να πιστέψω μια κακή λέξη για έναν καλό άνθρωπο.  Όλο το κακό είναι ψέμα.  Το κακό, όπως είπε ο μακαριστός Αυγουστίνος, δεν υπάρχει.  Το κακό είναι μια μεγάλη απουσία, η απουσία του καλού και της αγάπης.  Επομένως, το να πιστεύεις το κακό είναι το ίδιο με το να βυθίζεσαι στην απουσία, στο ψέμα.

 5. Μη νομίζεις ότι έχεις χαθεί

 

Είμαι μια φύση διατεθειμένη στην απελπισία, γνωρίζοντας όλα τα κακά που προκύπτουν από αυτή την πτώση της ψυχής.  Αλλά μια μέρα μου ήρθε η σωτήρια σκέψη.  Είπα στον εαυτό μου ότι ο Θεός γνώριζε τις καταπτώσεις μου, τόσο στο παρελθόν όσο και στο μέλλον, και όμως με δημιούργησε, και ο Θεός δεν φέρνει κανέναν στον κόσμο για να χαθεί.  Αν γεννηθήκαμε, σημαίνει ότι ο Θεός έχει βάλει όλη του την εμπιστοσύνη σε εμάς.  Είναι μεγάλη ενθάρρυνση να πιστεύεις ότι ο Θεός έχει εμπιστοσύνη σε σένα.  Σε απόγνωση, ο άνθρωπος είναι ικανός για οποιοδήποτε κακό, ξεκινά έναν πόλεμο ενάντια στο ίδιο του το είναι, σαν να έχει μια δαιμονική ευχαρίστηση να παραβιάσει τις δικές του αρχές, πρακτικά αυτοκτονώντας πνευματικά.  Νομίζω ότι κάθε αληθινός ιερέας ξεκινά τη συμβουλή του μετά την εξομολόγηση με τα λόγια: «Μην απελπίζεσαι».

 6. Μη νομίζεις τον εαυτό σου ιερό

 

Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης έλεγε: «Δύο 

λογισμούς δεν πρέπει να αποδεχτείς και να πιστέψεις, τον πρώτο ότι δεν θα σωθείς και τον δεύτερο ότι είσαι άγιος».  Μη νομίζεις ότι είσαι καλύτερος από τους άλλους.  Η δουλειά που κάνεις, με το δώρο του Θεού, μπορεί να είναι καλύτερη από του διπλανού σου, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είσαι καλύτερος από αυτόν, μόνο η δουλειά είναι καλύτερη.  Τα δώρα που έδωσε ο Θεός δεν μπορούν να ληφθούν πίσω, αλλά όποιος είναι περήφανος για τα έργα του καταλήγει να σκοτεινιάζει και να χρησιμοποιεί το δώρο ανόητα, μετά από το οποίο καταλήγει να χάσει την αξιοπρέπειά του.

 7. Μην εφησυχάζετε

 

Όσες φορές υπερασπιζόμουν κάποιον, μπέρδευα τους ανθρώπους και έκανα κακό.  Από όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, προσπαθώ να σώσω τους πάντες.  Ναρκομανείς, μέθυσες, γυναίκες που ξυλοκοπήθηκαν από άνδρες κ.ο.κ.  Δεν έσωσα κανέναν, μόνο κόπο, κλεμμένα χρήματα, χαμένα πράγματα, προβλήματα με γείτονες.  Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι αν θέλεις να βοηθήσεις κάποιον, βοήθησε όσο μπορείς, χωρίς όμως να εμπλέξεις άλλους ανθρώπους.  Αυτό σημαίνει να υπερασπιστείς κάποιον, να εγγυηθείς ότι θα ισιώσει, ότι σε εκπροσωπεί.  Μεγάλο λάθος.  Κάποτε διάβασα αυτή τη συμβουλή από τις Παροιμίες του Σολομώντα: «Μην εφησυχάζεις».  Εμείς, όταν διαβάζουμε τη Γραφή, καταλαβαίνουμε και διατηρούμε μόνο ό,τι ζήσαμε, δεν βλέπουμε καν τις άλλες λέξεις.

8. Μην εκδικηθείς δύο φορές

 

Η εκδίκηση είναι αμαρτία, αλλά είναι ανθρώπινη.  Η Γραφή λέει να μην τιμωρούνται δύο φορές για το ίδιο λάθος, αρχή που έφτασε και στο ρωμαϊκό δίκαιο.  Μπορώ να καταλάβω μια χειρονομία εκδίκησης, αν και είναι καλύτερο να μην εκδικηθώ, αλλά αποξενώνομαι από τον άνθρωπο που εκδικείται δύο φορές, δηλαδή ατελείωτα, για ένα μόνο λάθος.  Όταν πήρα εκδίκηση μια φορά, πήγε όπως πριν, ο Θεός με συγχώρεσε, αλλά όταν πήρα εκδίκηση τη δεύτερη φορά, όλα γύρισαν στο κεφάλι μου και κατάλαβα ότι ήμουν σε πόλεμο με τον εαυτό μου.

 9. Μην κερδίζετε με κανένα κόστος

 

Οι άνθρωποι που επιδιώκουν να είναι νικητές με οποιοδήποτε κόστος, τελικά χάνουν τα πάντα.  Προτιμώ να θεωρούμαι ηττημένος μερικές φορές για να διατηρήσω την ευκαιρία μου να κερδίσω στο τέλος.  Κάποτε ένας Ρουμάνος επίσκοπος μου επαίνεσε τον Adrian Năstase (έγινε γύρω στο 2004): «Καταλαβαίνετε, αυτός ο άνθρωπος (Adrian Năstase) είχε μόνο βαθμούς δέκα, όχι εννιά!  Είναι εξαιρετικό, έτσι δεν είναι;».  Απάντησα: «Δεν εμπιστεύομαι τους ανθρώπους που είχαν μόνο δέκα βαθμούς».  «Γιατί;» ρώτησε ο έκπληκτος επίσκοπος.  «Επειδή δεν ξέρουν πώς να χάσουν, και ο άνθρωπος που δεν ξέρει πώς να χάνει, σε πουλάει για μια προσωρινή νίκη».

 10. Μη γελάς με την ντροπή κανενός

 

Όταν ήμουν μικρός, άκουσα τα μεγαλύτερα αγόρια να γελούν με κάποιον που τον έπιασε μια επαίσχυντη αμαρτία.  Τότε, κάθε φορά που συναντούσα αυτόν τον άνθρωπο ή άκουγα γι' αυτόν, θυμόμουν άθελά μου την αμαρτία που είχε διαπράξει.  Αλλά ποτέ δεν είπα αυτή την αμαρτία με τα χείλη μου, και συμπεριφέρθηκα με αυτόν τον άνθρωπο σαν να μην ήξερα τίποτα.  Ακόμα και τώρα, που είναι νεκρός, δεν μπορώ να πω αυτό που άκουσα, γιατί δεν θέλω να του ξεσηκώσω την ντροπή.

 [σημείωση: αυτό το κείμενο εμφανίστηκε στο μολδαβικό περιοδικό VIP Magazin (Φεβρουάριος 2013, αρ. 104-105).