ΠΑΤΉΡ ΝΙΚΌΛΑΟΣ ΛΟΥΔΟΒΊΚΟΣ!! ΣΥΓΚΛΟΝΊΖΕΙ ΜΕ ΤΟ ΠΑΡΑΚΆΤΩ ΚΕΊΜΕΝΟ ΤΟΎ

Ἡ ἱστορία τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ

Αντιγράφοντας ουσιαστικὰ τὸν μεγάλο Πατέρα καὶ δάσκαλο τῆς

Δογματικῆς, τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Δαμασκηνό, ὁ ὁποῖος λέγει

«οὺ πάντῃ ἀυλός ἐστιν ἡ ψυχή, πάντη γὰρ ἄυλός ἐστιν ὁ

Θεός» μόνον ὁ Θεὸς εἶναι παντελῶς ἄυλος. Καὶ γι᾿ αὐτὸ

ἀκριβῶς στὴν Ἀνατολὴ δὲν ψάξαμε ποτὲ νὰ βροῦμε, ὅπως

ἔψαχνε ὁ Καρτέσιος, ποιὸ εἶναι τὸ σημεῖο ποὺ ἡ ἄυλη ψυχὴ

ἐφάπτεται μὲ τὸ ὑλικὸ σῶμα. Διότι ἡ ψυχή, ὡς ὑλική, είναι

διάχυτη μέσα στὸ σῶμα. Εἶναι ἐκμαγεῖο, ὑλικὸ ἐκμαγεῖο τοῦ

σώματος.

Καὶ σὲ τί χρειάζεται ἡ ψυχὴ στὴν περίπτωση αὐτή, κατὰ τοὺς Πατέρες; Ἡ ἀπάντηση τὴν ὁποία δίνει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης είναι πολὺ τολμηρὴ καὶ σημαντική: εἶναι, λέγει,

ἕνα ὑλικὸ ἐκμαγεῖο, μία λεπτότατη ὑλικὴ ὑφὴ ποὺ ἀπομένει

μετὰ τὸν θάνατο, γιὰ νὰ μπορέσουμε, λέει, κάποτε νὰ ἔχουμε

τὴν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ ἀναδημιουργία τοῦ ἴδιου ἀνθρώπου. Γιατὶ

ἀλλιῶς, λέγει, ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν θὰ ἦταν δημιουργία

διαφορετικῶν ἀνθρώπων. Ἑπομένως ἡ ψυχὴ εἶναι ἕνα εἰδικὸ

ἐκμαγεῖο τοῦ σώματος, τὸ ὁποῖο ὁ Θεὸς θέλει νὰ ἀναδημίουργήσει κατὰ τὴν μελλοντικὴ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, μιὰς

καὶ ὁ Θεὸς ἀποβλέπει στὴν ἀφθαρσία τῆς ὑλικῆς Δημιουργίας, ἀπαλλαγμένη ἀπὸ τὶς θανατηφόρες συνέπειες τῆς ἁμαρτίας, ποὺ εἶναι θανατηφόρα γιατὶ κομματιάζει τὴν ἀνθρώπινη φύση καὶ τὸν κόσμο σὲ κομμάτια ἰδιοτελοῦς καὶ ναρκισιστικοῦ ἐνδιαφέροντος. Οτιδήποτε μὲ ἀπομονώνει σὲ ἐμένα

τὸν ἴδιο εἶναι ἁμαρτία. Γιατί εἶναι ἁμαρτία αὐτό; Διότι θὰ

μὲ ὁδηγήσει ὁπωσδήποτε σὲ σύγκρουση μὲ τὸν ἄλλο. Ἦταν δύο ἀσκητές, λέει τὸ Γεροντικό, ποὺ εἴχανε ξεχάσει νὰ μα

λώνουνε. Καὶ κάποια στιγμὴ ρωτάει ὁ ἕνας τὸν ἄλλον: «Πῶς

μαλώνουν οἱ ἄνθρωποι»; «Ἔ, λέει ὁ ἄλλος, νὰ πῶς μαλώνουν οἱ ἄνθρωποι: θὰ βάλουμε μία κανάτα στὴν μέση, ἐγὼ

θὰ πῶ ὅτι εἶναι δική μου, ἐσὺ θὰ πεῖς ὅτι εἶναι δική σου, θὰ

ἐπιμείνουμε καὶ θὰ μαλώσουμε». Βάζουνε μία κανάτα στὴν μέση. Λέει ὁ ἕνας: «Αὐτὴ εἶναι δική μου». Λέει ὁ ἄλλος: «Ε,

πάρ' τὴν «Ὄχι», λέει ὁ πρῶτος, «δὲν τό 'πες καλά, θὰ

πεῖς ἐσὺ ὅτι εἶναι δική μου. Ἄσε, θὰ τὸ κάνουμε ἀνάποδα».

Βάζουνε τὴν κανάτα στὴν μέση, λέει ὁ δεύτερος: «Αὐτὴ ἡ

κανάτα είναι δική μου». Λέει ὁ ἄλλος: «Δὲν μπορῶ νὰ μὴν

στὴν δώσω, πάρ' την». Καὶ δὲν κατάφεραν νὰ μαλώσουν. Ὁ

τσακωμὸς ἀρχίζει ἀπὸ τὴν φιλαυτία, μόλις πῶ ὅτι «αὐτὴ ἡ

κανάτα είναι δική μου» καὶ ὁ ἄλλος πεῖ «βεβαίως αὐτὴ ἡ

κανάτα δὲν εἶναι δική σου, ἀλλὰ εἶναι δική μου». Ὁ Θεὸς

δὲν εἶναι ἁμαρτία, γιατὶ δὲν ὑπάρχει γιὰ τὸν ἑαυτό Του. Ἡ

ἐλευθερία Του εἶναι καθαρὴ ἀγάπη. Καὶ μέσα στὴν Ἁγία

Τριάδα ὁ Πατὴρ ὑπάρχει γιατὶ ὑπάρχει ὁ Υἱός. Λέμε Πατὴρ

καὶ ἐννοοῦμε πάντα τί; Τὸν Υἱό. Δὲν εἶναι ὁ Θεὸς ποὺ εἶναι

καὶ Πατέρας, ἄρα ἔχει μία ξεχωριστὴ ὕπαρξη καὶ μπορεῖ νὰ

ἀποκηρύξει τὸν Υἱό. Τὸ ἔχετε σκεφτεῖ ποτὲ αὐτό; Ὁ Πατὴρ

εἶναι Πατήρ, ποὺ σημαίνει: ἰδοὺ ὁ Υἱός.

Εἶναι αὐτὸς ὁ τρόπος ὑπάρξεως τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἔρχεται,

λοιπόν, ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο καὶ προτείνει τὸ ἴδιο ἀκριβῶς,

ὑπαρξιακὰ καὶ μαρτυρικά, διὰ τοῦ Σταυροῦ Του. Αὐτὸ

τὸ πράγμα τὸ συγκλονιστικό, τὸ νὰ παραδίδεσαι καὶ νὰ

ἀγαπᾶς ἀκριβῶς αὐτοὺς ποὺ δὲν τὸ ἀξίζουν, καὶ ἐπειδὴ δὲν

τὸ ἀξίζουν, αὐτὸ εἶναι ἡ καθαρὴ ἐλευθερία. Εἶναι ἡ ἀπόλυτη

μὴ ἁμαρτία.

Λοιπόν, μὲ τὸν τρόπο αὐτὸν καταλαβαίνουμε γιατὶ ἔγινε

καὶ ἡ ἐνσάρκωση –γιατὶ μιλᾶμε γιὰ τὸ σῶμα. Πῶς τὴν ὀνομάζουν οἱ Πατέρες τὴν ἐνσάρκωση; Τὴν ὀνομάζουν συγκατάβαση. Συγκατάβαση, πολὺ ὡραία λέξη. Συγκατάβαση, ὑπὸ

τὴν ἔννοια ὅτι δὲν ἔχουμε κάποια φιλοσοφικὴ ἀναγκαιότητα

γιὰ τὴν ὁποία νὰ εἶναι ὑποχρεωμένος ὁ Θεὸς νὰ λάβει σῶμα,

Γιατί δὲν ἔχουμε ἀναγκαιότητα; Διότι ὑπάρχει πλήρης Τριαδική κοινωνία ἀγάπης καί, συνεπῶς, νοήματος στὸν Θεό.

Λοιπόν, ἡ ἐνσάρκωση είναι συγκατάβαση, ποὺ σημαίνει

ἀποφασίζει νὰ ἀναλάβει προσωπικὴ εὐθύνη καὶ τὸ

ὅτι κάποιος ποὺ δὲν μὲ χρειάζεται καθόλου, μὰ καθόλου,

προσωπικὸ ψυχοσωματικὸ βάρος τῆς ὕπαρξής μου. Καὶ νὰ τὴν

ἀναλάβει, παρακαλῶ προσέξτε, ὄχι στὶς δῆθεν εὐγενικές της

στιγμές. Δὲν παίρνει τὸ σῶμα ἑνὸς φιλοσόφου, δὲν πάει στὸν

Πλάτωνα, νὰ πεῖ θὰ ἑνωθῶ μὲ τὸν νοῦ σου –τρομερὸ θὰ ἦταν

αὐτό, ἀλλὰ βρίσκει μία ἁπλὴ κοπέλα στὴν Ναζαρέτ, μὲ μεγάλη ἀγάπη γιὰ τὸν Θεὸ καὶ γιὰ τὸν ἄνθρωπο, τὴν Παναγία.

Καὶ κατεβαίνει μέσα στὴν πραγματικὴ συνθήκη τῆς πραγματικῆς μου δυσκολίας καὶ τῆς πραγματικῆς μου ὕπαρξης.

Φωτίζει δηλαδὴ τὴν πληρότητα τοῦ Εἶναι μου. Μπαίνει καὶ

ἀναλαμβάνει προσωπικὰ ὅλο αὐτὸ τὸ φύραμα, γιὰ νὰ τὸ

πάει πολὺ μακριά, πέρα ἀπὸ τὸν θάνατο. Λοιπόν, γιατί χρειάζεται τὴν ἐνσάρκωση, ρωτῶ καμιὰ φορὰ τοὺς φοιτητές μου.

Δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ἔχει ὑπάρξει ἕνα εἶδος οὐρανίου συμβολαίου, μία οὐράνια συγγνώμη; Σὲ τί χρειάζεται ἡ ἐνσάρκωση,

αὐτὴ ἡ συγκατάβαση; Χρειάζεται μόνο γιὰ ἕνα λόγο, ὅπως

λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, «διὰ τὸ ἁγιασθῆναι τῷ

ἀνθρωπίνῳ τοῦ Θεοῦ τὸν ἄνθρωπον». Ἐπειδὴ πραγματικὰ

ὁ ἄνθρωπος εἶναι ψυχὴ καὶ σῶμα, ἐπειδὴ πραγματικὰ εἶναι

μέσα στὴν ἱστορία, ἐπειδὴ πραγματικὰ ἔχει συναισθήματα.

Καὶ σκοπὸς δὲν εἶναι ἡ συγγνώμη, σκοπὸς εἶναι ἡ ἀφθαρσία

ὅλων αὐτῶν, σκοπὸς εἶναι ἡ θέωση ὅλων αὐτῶν. Ε, αὐτὴ ἡ

θέωση, αὐτὴ ἡ ἀφθαρσία δὲν μπορεῖ νὰ γίνει χωρὶς ὀντολογικὴ ἕνωση κτιστοῦ καὶ ἀκτίστου. Μπορεῖ νὰ εἶμαι συγχωρεμένος καὶ φθαρτός! Εἶναι ἄλλο αὐτὸ καὶ ἄλλο πράγμα

αὐτὸ τὸ ἄλλο τὸ ὁποῖο λέμε τόση ὥρα, ὅτι πρέπει ἡ συνθήκη

ἡ ψυχοσωματική μου νὰ θεωθεῖ. Νὰ ἀρχίσει νὰ κάνει ότι-

δήποτε κάνει μὲ ἕνα τέτοιο τρόπο ποὺ νὰ εἶναι ἄξιος τοῦ

Θεοῦ, ποὺ νὰ εἶναι γεμάτος Θεό. Νὰ ἀρχίσει δηλαδή, λένε οἱ

Πατέρες, ὄχι νὰ ἐξαλείφει τὰ πάθη, τὰ πάθη δὲν πρέπει νὰ

ἐξαλειφθοῦν –ἐὰν διαβάσετε τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ,

θὰ δεῖτε ὅτι εἶναι σὲ αὐτὸ πάρα πολὺ ἐπίμονος–, ἀλλὰ νὰ

τὰ μεταμορφώσει, νὰ τοὺς δώσει ἀληθινὸ ἀντικείμενο. Νὰ

μάθω ὄχι νὰ μὴν θυμώνω, ἀλλὰ νὰ θυμώνω σωστά, ὄχι νὰ

μὴν ἀγαπῶ, ἀλλὰ νὰ ἀγαπῶ σωστά, κατὰ Θεόν, ὄχι νὰ μὴν

τρώω, ἀλλὰ νὰ τρώω σωστά, ὄχι νὰ μὴν χρησιμοποιῶ τὸν

κόσμο, ἀλλὰ νὰ τὸν χρησιμοποιῶ κατὰ Θεόν,

Αὐτὸ σημαίνει ἡ ἐνσάρκωση. Νὰ γίνω ἕνας «ἐν σαρκὶ

περιπολῶν Θεός», κάποιος δηλαδὴ ὁ ὁποῖος ξέρει καὶ ἔχει

εξαντλήσει (μέσα στὴν ὑλικότητα· γιατὶ αὐτὴ εἶναι ἡ συνθήκη μου, ὑλικὸς εἶμαι· καὶ ἡ ψυχή μου ὑλικὴ καὶ ἐγὼ ὑλικός, τελείως μέσα στὴν ὑλικότητα) τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ, τὴν

σωτηρία τοῦ Θεοῦ, τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο. Ἔτσι, ὅταν ρωτάει ἡ Καινὴ Διαθήκη τὸ ἐρώτημα αὐτό, «τίς με ῥύσεται ἐκ

τοῦ σώματος τοῦ θανάτου τούτου;», ποὺ λέει ὁ Παῦλος, ἡ

ἀπάντηση δὲν εἶναι ἡ ἀθάνατη ψυχή μου, διότι ἡ ψυχὴ εἶναι

κομμάτι μου, δὲν μπορεῖ νὰ μὲ σώσει ἡ ψυχή, εἶναι κάτι ποὺ

ἐπιβιώνει ἀπὸ ἐμένα. Τί εἶναι ἡ ψυχή; Ἕνα αὐτοκίνητο, ὅταν

τρακάρει, διαλύεται, ἀλλὰ οἱ βίδες μένουν. Ἡ ψυχὴ εἶναι οἱ

βίδες, ἡ βαριὰ δομή, τὸ σῶμα διαλύεται καὶ μένουν οἱ βίδες.

Δὲν εἶναι ὁ ἄνθρωπος μόνον ἡ ψυχή. Μπορεῖ νὰ ξαναέχω τὸ

σῶμα ἄραγε; Μπορεῖ τὸ σῶμα αὐτὸ νὰ προχωρήσει καὶ νὰ

ὑπάρξει μὲ ἕναν τέτοιο τρόπο θεοειδή; Αὐτὸ εἶναι τὸ μεγάλο

στοίχημα τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ ὡς πρὸς αὐτὸ εἶναι πολὺ

τολμηρὸς φιλοσοφικά.

Κανεὶς οὐδέποτε δὲν τὸ διανοήθηκε αὐτό, οὔτε τὸ Ἰσλὰμ

οὔτε φυσικὰ πολὺ περισσότερο ὁ ἰνδουϊσμὸς ἢ ὁ βουδισμός,

ποὺ ἀντίθετα συμβουλεύει νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ τὴν ὕπαρξη

αὐτή, διότι εἶναι πόνος. Ὁ Χριστιανισμὸς δὲν ἀδειάζει τὸν

πόνο. Δὲν θὰ μποροῦσα νὰ εἶμαι Χριστιανὸς ἐὰν ὑπῆρχε

ἄρνηση τοῦ πόνου στὸ Εὐαγγέλιο. Δὲν θὰ μποροῦσα νὰ εἶμαι

Χριστιανός, προσωπικά, ἐὰν ὁ Χριστὸς δὲν ὑπέφερε καὶ δὲν

πέθαινε. Θὰ ἦταν ψεύτικο, δὲν θὰ ἦταν κατάβαση, συγκατάβαση στὴν δική μας ἀλήθεια. Επομένως, καταλαβαίνετε ὅτι

τὸ νὰ ἔχει κανεὶς σῶμα, τὸ νὰ εἶναι κανεὶς σῶμα –γιατὶ δὲν

ἔχουμε σῶμα, εἴμαστε σῶμα– εἶναι πάρα πολὺ σημαντικό.

Εἶναι μία μεγάλη ἀπελπισία καὶ μία μεγάλη ἐλπίδα. Ἀπελπισία φιλοσοφική, διότι δὲν ὑπάρχει τίποτα μέσα μας ποὺ

νὰ μᾶς κάνει θεοὺς ἀπὸ μόνο του. Ἐλπίδα ὅμως θεολογική.

διότι αὐτὸ τὸ τίποτα, αὐτὴ ἡ φθορά, αὐτὴ ἡ ἔλλειψη μπορεί

νὰ γίνει αἰώνια ζωὴ καὶ πλησμονὴ διὰ τοῦ Θεοῦ καὶ τώρα

καὶ στοὺς αἰῶνες.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ Ἡ ἱστορία τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. ΠΑΤΉΡ ΝΙΚΌΛΑΟΣ ΛΟΥΔΟΒΊΚΟΣ