*2 Αυγούστου : ένα σκαλί στην κλίμακα του Δεκαπενταύγουστου.* ΙΕΡΆ ΜΟΝΉ ΚΟΥΔΟΥΜΆ.

*2 Αυγούστου : ένα σκαλί στην κλίμακα του Δεκαπενταύγουστου.* 

Σεβαστοί πατέρες και αγαπητοί μου αδελφοί,

Συνεχίζοντας την ευλογημένη κλίμακα της νηστείας του Δεκαπενταύγουστου, αυτή την πνευματική ανάβαση προς το Πάσχα του καλοκαιριού, η Αγία μας Εκκλησία, τοποθετεί σήμερα μπροστά μας έναν φάρο, έναν αθλητή της πίστεως, τον Πρωτομάρτυρα και Αρχιδιάκονο Στέφανο. Εορτάζουμε την ανακομιδή των ιερών του λειψάνων, ένα γεγονός που μας δίνει την ευκαιρία να εμβαθύνουμε στο πρόσωπό του και να αντλήσουμε δύναμη από το μαρτύριό του, εδώ, στο σπίτι της Παναγίας μας, στην Ιερά Μονή Κουδουμά.

Ποιος ήταν ο Άγιος Στέφανος;

Οι Πράξεις των Αποστόλων μας τον περιγράφουν ως άνδρα «πλήρη πίστεως και δυνάμεως», έναν από τους επτά πρώτους διακόνους που χειροτόνησαν οι Απόστολοι. Η διακονία του δεν περιοριζόταν μόνο στην φροντίδα των φτωχών.  Ο Στέφανος, φλεγόμενος από τον θείο έρωτα, κήρυττε με παρρησία τον λόγο του Θεού και «ἐποίει τέρατα καὶ σημεῖα μεγάλα ἐν τῷ λαῷ». Ήταν ένας ζωντανός μάρτυρας της Ανάστασης, και το πρόσωπό του, όπως μας λένε οι Γραφές, έλαμπε σαν πρόσωπο αγγέλου.

Το ίδιο το όνομά του, Στέφανος, είναι προφητικό. Δεν έλαβε απλώς το στέφανο του μαρτυρίου στο τέλος. Ολόκληρη η ζωή του ήταν ένα στέφανος προσφοράς στον Θεό. Η διακονία του ήταν διπλή, και αυτό έχει τεράστια σημασία.

 * Η διακονία «των τραπεζών»: Η φροντίδα για τους φτωχούς, τις χήρες, τους ξεχασμένους. Αυτό δεν ήταν απλή κοινωνική πρόνοια. Ήταν η έμπρακτη εφαρμογή της εντολής «αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν». Ο Στέφανος έβλεπε στο πρόσωπο του κάθε πεινασμένου τον ίδιο τον Χριστό, σύμφωνα με τον λόγο του Κυρίου «ἐφ' ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε».

 * Η διακονία του Λόγου: Ταυτόχρονα, όμως, διακονούσε τον Λόγο. Το κήρυγμά του δεν ήταν μια θεωρητική ομιλία. Ήταν ποτισμένο από την αγάπη που έδειχνε έμπρακτα. Γι' αυτό είχε τόση δύναμη. Ο λόγος του ήταν αξιόπιστος γιατί επιβεβαιωνόταν από τα έργα του.

Αυτό μας διδάσκει σήμερα κάτι θεμελιώδες: η πίστη χωρίς έργα αγάπης είναι νεκρή, και η κοινωνική προσφορά χωρίς την αναφορά στον Χριστό είναι απλώς φιλανθρωπία και όχι σωτηρία. Ο Στέφανος συνέδεσε άρρηκτα αυτά τα δύο, στεφανώνοντας τη ζωή του με μια ολοκληρωμένη διακονία.

Η απολογία του Στεφάνου μπροστά στο Συνέδριο (που διαβάζουμε στο 7ο κεφάλαιο των Πράξεων) δεν είναι μια προσπάθεια να σώσει τον εαυτό του. Είναι ένα συγκλονιστικό κήρυγμα, μια θεολογία της Ιστορίας. Τι κάνει; Υπενθυμίζει στους μορφωμένους Ιουδαίους την ίδια τους την ιστορία, αλλά τους τη δείχνει κάτω από το φως του Αγίου Πνεύματος. Τους λέει: «Κοιτάξτε! Πάντοτε ο Θεός σας έστελνε τους προφήτες του, κι εσείς πάντοτε τους διώκατε. Απορρίψατε τον Ιωσήφ, απορρίψατε τον Μωυσή, σκοτώσατε τους προφήτες. Είστε "σκληροτράχηλοι καὶ ἀπερίτμητοι τῇ καρδίᾳ", γιατί τώρα κάνατε το χειρότερο: σκοτώσατε τον ίδιο τον Μεσσία που όλοι οι προηγούμενοι προανήγγειλαν». Ουσιαστικά, τους έβαλε έναν καθρέφτη μπροστά τους και τους αποκάλυψε πως η ιστορία της απιστίας τους έφτασε στο αποκορύφωμά της. Γι' αυτό εξοργίστηκαν. Γιατί η αλήθεια του Στεφάνου ήταν αφοπλιστική και αδιάψευστη.

Και όταν πια, γεμάτος από Άγιο Πνεύμα, είδε «τοὺς οὐρανοὺς ἀνεῳγμένους καὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἑστῶτα ἐκ δεξιῶν τοῦ Θεοῦ», οι εχθροί του δεν άντεξαν. Τον έσυραν έξω από την πόλη και τον λιθοβόλησαν. Εκείνη τη στιγμή, ο Στέφανος μας έδειξε το αποκορύφωμα της χριστιανικής ζωής. Δεν πέθανε με μίσος, αλλά με αγάπη. Γονατιστός, προσευχήθηκε για τους διώκτες του με τα ίδια λόγια του Κυρίου πάνω στον Σταυρό: «Κύριε, μὴ στήσῃς αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ταύτην». Αυτό δεν ήταν απλώς ένας θάνατος. Ήταν μια Λειτουργία. Μια θυσία αγάπης που επισφράγισε τη νίκη του Χριστού επί του θανάτου. Όπως λέει και ο Ιερός Χρυσόστομος, ο Στέφανος στεφανώθηκε με τους λίθους που του έριχναν, μετατρέποντας τα όργανα του μαρτυρίου σε βασιλικό διάδημα.

Εδώ κρύβεται μια απίστευτη θεολογική λεπτομέρεια. Η Αγία Γραφή συνήθως αναφέρει τον Χριστό καθήμενο (να κάθεται) εκ δεξιών του Πατρός, ως Βασιλέας και Κριτής. Ο Στέφανος, όμως, τον βλέπει εστώτα (να στέκεται όρθιος).

Γιατί όρθιος;

Οι Πατέρες της Εκκλησίας ερμηνεύουν αυτή την εικόνα με έναν θαυμάσιο τρόπο. Λένε πως ο Χριστός σηκώθηκε από τον θρόνο του:

 * Για να υποδεχθεί την ψυχή του πρώτου του αθλητή.

 * Για να τον βοηθήσει στον αγώνα του, σαν προπονητής που στέκεται όρθιος στην άκρη του στίβου και εμψυχώνει τον αθλητή του.

 * Για να συνηγορήσει υπέρ του, για να τον υπερασπιστεί μπροστά στον Πατέρα ως ο δικός του Μάρτυρας.

Είναι μια εικόνα ασύλληπτης τρυφερότητας και προσωπικής σχέσης. Ο Χριστός δεν παρακολουθεί αμέτοχος το μαρτύριο. Συμπάσχει, συμμετέχει και ετοιμάζεται να στεφανώσει τον νικητή. Αυτή η εικόνα πρέπει να μας γεμίζει θάρρος σε κάθε μας δοκιμασία. Ο Χριστός είναι «εστώς» δίπλα μας.

Στο μαρτύριο του Στεφάνου ήταν παρών και ένας νεαρός Φαρισαίος, ο Σαύλος, ο μετέπειτα Μέγας Απόστολος Παύλος. Οι Πράξεις λένε ότι ο Σαύλος «ἦν συνευδοκῶν τῇ ἀναιρέσει αὐτοῦ» (συμφωνούσε με τη δολοφονία του) και φύλαγε τα ρούχα των λιθοβολητών. Και όμως, η τελευταία προσευχή του Στεφάνου, «Κύριε, μὴ στήσῃς αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ταύτην», δεν πήγε χαμένη. Αυτή η προσευχή της απόλυτης συγχώρεσης, λένε οι Πατέρες, ήταν ο σπόρος που πότισε το έδαφος της καρδιάς του Σαύλου. Ο Άγιος Αυγουστίνος το είπε αριστουργηματικά: «Αν ο Στέφανος δεν είχε προσευχηθεί, η Εκκλησία δεν θα είχε τον Παύλο». Η συγχώρεση του πρώτου μάρτυρα έγινε η αιτία της μεταστροφής του μεγαλύτερου διώκτη. Αυτό μας δείχνει την δύναμη της συγχώρεσης. Ποτέ δεν ξέρουμε τι καλό μπορεί να γεννήσει στην ψυχή του άλλου η δική μας πράξη αγάπης και συγχωρητικότητας, ακόμη κι αν εκείνη τη στιγμή ο άλλος φέρεται ως ο χειρότερος εχθρός μας.

Αδελφοί μου, τι σημαίνουν όλα αυτά για εμάς, σε αυτή την κατανυκτική περίοδο;

 * Η δύναμη της πίστης: Ο Άγιος Στέφανος μας διδάσκει ότι η πίστη δεν είναι μια θεωρία, αλλά μια δύναμη που μεταμορφώνει.

 * Το μεγαλείο της συγχώρεσης: Το παράδειγμα του Αγίου Στεφάνου είναι μια πρόκληση για την καρδιά μας. Πόσο εύκολα κρατάμε κακία, πόσο δύσκολα συγχωρούμε. Ο Στέφανος μας δείχνει τον δρόμο της αληθινής ελευθερίας, που είναι η συγχώρεση. Ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης μας λέει ότι η μίμηση του πάθους του Χριστού είναι ο σκοπός της ζωής μας. Ο Στέφανος το έκανε πράξη. Αυτή την περίοδο, ας προσπαθήσουμε να καθαρίσουμε την καρδιά μας από κάθε μνησικακία, για να μπορέσουμε να πλησιάσουμε την Παναγία μας με καθαρή καρδιά.

 * Η ελπίδα της Βασιλείας: Ο Στέφανος πέθανε βλέποντας τους ουρανούς ανοιχτούς. Το μαρτύριό του δεν ήταν ένα τέλος, αλλά μια γέννηση στην αιώνια ζωή. Αυτή η βεβαιότητα της Ανάστασης και της Βασιλείας του Θεού πρέπει να είναι και η δική μας ελπίδα. Αυτή η ελπίδα δίνει νόημα στον αγώνα μας, με αυτά τα εφόδια να προχωρήσουμε βαδίζοντας για το Πάσχα του καλοκαιριού για να αποτελέσει και την αρχή του αιώνιου Πάσχα. Αμήν .