Ο Αθανάσιος Α΄ διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως κατά τα έτη 1289-1293 και 1304-1310. μ.χ
Το πατριαρχείο έκανε έκκληση στον αυτοκράτορα να μη δέχεται δωροδοκίες και να μη μοιράζει τα διαθέσιμα σιτηρά στους κερδοσκόπους. Ό Πατριάρχης, ως πατέρας έπρεπε να επιπλήτη τούς άσπλαχνους έμπορους και να αναθέτει τη διανομή των σιτηρών σε ευσυνείδητους και ευσεβείς άνδρες. Σε μια άλλη επιστολή του, ό Αθανάσιος παρακαλεί τον αυτοκράτορα να επιλέξει άνδρες με άμεμπτο βίο για να επιβλέπουν τους αρτοποιούς, να καθορίζουν την ταυτότητα και τον αριθμό τους, το πώς αγοράζουν το σιτάρι και πώς πωλούσαν το ψωμί.
Ή ίδια επιτροπή θα επιστατούσε και τα καράβια πού μετέφεραν τα σιτηρά. Ό Αθανάσιος ανησυχούσε μήπως οι αγοραστές και οι έμποροι εξαντλούσαν όλο το φορτίο μεταξύ τους. Προτιμούσε να προμηθεύονται οι φτωχοί μόνοι τους το σιτάρι τους κατ' ευθείαν από την πηγή κι όχι από τούς μεσάζοντες και τούς μαυραγορίτες. Επιπλέον, ό Αθανάσιος επέστησε την προσοχή του αυτοκράτορα στην πιθανή χρήση «δύο μέτρων και σταθμών» από τούς έμπορους.
Και συνέχισε ότι, ό αυτοκράτορας πρέπει να αγωνίζεται καθημερινά για την κοινωνική δικαιοσύνη, διότι το έργο της βασιλικής εξουσίας ήταν ή άσκηση και ή επιδίωξη της δικαιοσύνης και της τάξεως. Ό Θεός χαρίζει το έλεος του στούς ανθρώπους με εντιμότητα και σύνεση. Ή αυτοκρατορική δικαιοσύνη πρέπει να κάνη oτι είναι δυνατό για να περιορίσει τούς αδίστακτους έμπορους πού με μανία φροντίζουν για τον πλουτισμό τους χωρίς κανένα σεβασμό προς τούς φτωχούς και αδύναμους. Τις παραινέσεις επαναλαμβάνει ό Αθανάσιος και σε μια άλλη επιστολή του προς τον αυτοκράτορα. Επανειλημμένα ό πατριάρχης κατήγγειλε τούς άκαρδους έμπορους και κερδοσκόπους:
«Αυτοί πού πλουτίζουν με τον Μαμωνά δεν δίστασαν να αποκρύψουν το σιτάρι και το κρασί πού ό Θεός έστειλε για να ζήσουν οι άνθρωποι ... κι αυτό προς καταστροφή των φτωχών. Διότι επιθυμούν να αποκτήσουν τον καταραμένο πλούτο τους καταπιέζοντας τούς φτωχούς- κι είναι καταραμένος ό πλούτος τους διότι αυτός πού αυξάνει την τιμή του σιταριού είναι καταραμένος από τούς ανθρώπους.»
Ό πατριάρχης απειλούσε πώς αν ό αυτοκράτορας δεν έπαιρνε μέτρα θα συγκέντρωνε τον λαό και θα αφόριζε όλους τούς έμπορους σιταριού- «διότι είναι καλύτερο να πεθάνω παρά να παραμένω σιωπηλός όταν βλέπω σ' ένα χριστιανικό κράτος να γίνονται τόσες αδικίες πού ούτε στα ειδωλολατρικά έθνη δεν συμβαίνουν».
Ακόμη και σε περιόδους μεγάλης κρίσεως οι πλούσιοι εξακολουθούσαν να εκμεταλλεύονται τούς φτωχούς, κατακρατώντας την περιουσία τους γιατί δεν μπορούσαν να πληρώσουν τούς φόρους ή χρέη τους. Κάποιοι ισχυροί δωροδοκούσαν τις αρχές για προσωπικά οφέλη. Ό Αθανάσιος περιγράφοντάς τους λέει: είναι άνδρες πού «καταβροχθίζουν τον λαό του Θεού σαν ψωμί». Σ' άλλη περίπτωση έγραφε στον Ανδρόνικο:
Είναι γεγονός ότι δεν ανατρέφεις τα παιδιά σου με τρόπο πού να αρέσει στον Θεό- και δεν φροντίζεις το λαό σου όπως ό πατέρας τα παιδιά του. Ή Εκκλησία βλασφημείται και δέχεται επιθέσεις, επειδή ανάξια πρόσωπα γίνονται κληρικοί . . . Οι οικονομικοί παράγοντες δεν ελέγχονται και επιμένουν να διαφθείρουν και να αδικούν . . . Όταν ό στρατός φεύγει σε κάποια αποστολή δεν υπάρχει κανείς πού να συμβουλεύει τούς άνδρες, και έτσι πέφτουν στην μοιχεία στις κλεψιές και στις λεηλασίες.
ΒΙΒΛ. ΠΕΝΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΕΛΟΣ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου