Ο Θωμάς Μάγιστρος τον ΙΔ αιώνα τονίζει πώς είναι καθήκον όλων των πολιτών ακόμη και των πιο ταπεινών να έχουν εργασία.

Ό Θωμάς Μάγιστρος, γνωστός κι ως Θεόδουλος μοναχός, αξιωματούχος στη διοίκηση του Ανδρόνικου Β.' συνέγραψε δύο μελέτες σχετικά με τη διοίκηση. Ή μία απευθυνόταν στον αυτοκράτορα και τον συμβούλευε πώς να κυβερνά αποτελεσματικά και δίκαια, στην άλλη τόνιζε στους πολίτες τα καθήκοντα τους προς την Πολιτεία. Μεταξύ άλλων ζητούσε από την άρχουσα ταξί να συμπεριφέρεται ανθρώπινα στις λαϊκές μάζες αποφεύγοντας πράξεις πού ήταν ταπεινωτικές γι' αυτούς και δημιουργούσαν φόβο και αβεβαιότητα.

Από την άλλη πλευρά, οι κυβερνώμενοι έπρεπε να μη δείχνουν ζήλια και εχθρότητα και ν' αποφεύγουν τις εξεγέρσεις και αναστατώσεις. Οι δύο τάξεις, έπρεπε να αλληλοσυμπληρώνονται. Όπως ένα τείχος χτίζεται με μικρές και μεγάλες πέτρες έτσι, υποστήριζε ό Θωμάς Μάγιστρος, και ή κοινωνία δεν ήταν δυνατόν να ύπαρξη με μία μόνο κοινωνική ταξί. Και τόνιζε ότι ένα κράτος πού εξουσιάζεται από μία μόνο ταξί είναι καταδικασμένο να αποτύχει. Ενώ ή Πολιτεία, πού αντιπροσωπεύει τη Βασιλεία του Θεού στην γη, πρέπει να μιμείται την ουράνια βασιλεία και ό αυτοκράτορας να έχει ως πρότυπο τον ίδιο τον Θεό.

Όπως ό Δημιουργός μεριμνά για όλα τα δημιουργήματα, έτσι και ή πολιτεία μέσω του αυτοκράτορα πρέπει να μεριμνά για όλους τούς πολίτες ενώ οι ξένοι και οι επισκέπτες πρέπει να απολαμβάνουν τη γενναιόδωρη φιλοξενία της άρχουσας τάξεως. Οι πλούσιοι να μην εκμεταλλεύονται τούς φτωχούς διότι ή ζωή είναι άστατη κι ίσως κάποτε αντιστραφούν οι όροι και ξεπέσουν κι' αυτοί στην ανέχεια.

Στην μελέτη του με τίτλο «Καθήκοντα υπηκόων» ό Θ. Μάγιστρος τονίζει πώς είναι καθήκον όλων των πολιτών ακόμη και των πιο ταπεινών να έχουν εργασία. Ό δήμαρχος της πόλεως, πού ρύθμιζε τούς όρους εργασίας για τις διάφορες συντεχνίες των τεχνιτών και έμπορων, έπρεπε να καταλογράφη τα ονόματα όλων αυτών πού μπορούσαν να εργαστούν. Αυτό θα ωφελούσε όχι μόνο τα άτομα και τις οικογένειες τους αλλά και την Πολιτεία. Ή εργασία ήταν ή απάντηση στην φτώχεια, την αστάθεια και την ανομία.

Οι θέσεις αυτές του Θωμά Μαγίστρου μπορούν να χαρακτηρισθούν ως έκκληση για τη διατήρηση του κατεστημένου.

Ή κυβέρνηση από την πλευρά της επέβαλε πολύ αυστηρά πρόστιμα στους εμπόρους πού πουλούσαν τα διάφορα προϊόντα με ύπόβαρο. Ό RUY GONZALEZ DE CLAVIJO απεσταλμένος του βασιλέα Ερρίκου 3ου της Καστίλης, Ισπανίας, γράφει πώς όταν επισκέφθηκε την Κωνσταντινούπολη δεν συνάντησε μόνο στυγερούς εγκληματίες δεμένους στο ξύλο των βασανιστηρίων άλλα και παραβάτες των κανονισμών της πόλεως, όπως «αυτούς πού πωλούν άρτο και κρέας με λανθασμένο ζύγι .. . Όλοι τους βρίσκονταν δεμένοι κι εκτεθειμένοι μέρα νύχτα στην βροχή και στον άνεμο και δεν επιτρέπεται σε κανένα να τούς συνδράμει.»

Ή φτώχεια, οι κλοπές, ή επαιτεία πού επικρατούν τον 14ο αιώνα καθώς και ή απώλεια ελέγχου του εργατικού δυναμικού ώθησαν την κυβέρνηση να διατηρεί μία ομάδα αξιωματούχων με την επωνυμία «Έρευνηταί.» Στην ελληνική Ανατολή ό ερευνητής εκτελούσε την ίδια υπηρεσία όπως «οι φτωχοί νόμοι» στην λατινική Δύσι. Ό Κωνσταντίνος Αρμενόπουλος αναφέρει ότι αυτοί οι αξιωματούχοι ερευνούσαν την πρωτεύουσα προς εξεύρεση των φτωχών. Οι νέοι και οι υγιείς από αυτούς προσλαμβάνονταν στα δημόσια αρτοποιεία, στους δημόσιους κήπους, ή σε άλλες εργασίες, ενώ οι άρρωστοι και οι γέροντες στέλνονταν σε ιδρύματα για ιατρική και άλλου είδους περίθαλψη. Οι άνεργοι ξένοι στέλνονταν πίσω στην πατρίδα τους.

Έκτος από αυτά τα μέτρα ή κυβέρνηση, προκειμένου να εξασφαλίζει την απελευθέρωση των αιχμαλώτων πολέμου, είχε εξουσιοδοτήσει τούς επισκόπους και άλλους κληρικούς πού ήταν υπεύθυνοι για την εκκλησιαστική περιουσία να πωλούν ή να υποθηκεύουν όχι μόνο περιουσιακά στοιχεία της Εκκλησίας αλλά ακόμη και ιερά σκεύη για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων.

ΒΙΒΛ. ΠΕΝΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΕΛΟΣ.