Ό καθένας ας επιλέγει τα πατερικά αναγνώσματα πού ταιριάζουν στον τρόπο της ζωής του. Ό αναχωρητής ας διαβάζει τούς πατέρες πού έγραψαν για την ησυχαστική ζωή, ό κοινοβιάτης τούς πατέρες πού έγραψαν για την κοινοβιακή ζωή, ό λαϊκός χριστιανός, πού ζει μέσα στον κόσμο, τούς πατέρες πού απευθύνουν τις διδαχές τους γενικά σ' όλους τούς χριστιανούς.

Ή μελέτη των έργων των αγίων πατέρων.

Αγίου Ιγνάτιου Μπριαντσανίνωφ.

ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ επίδραση ασκεί στην ψυχή ενός άνθρωπου ή γνωριμία και επικοινωνία του με άλλους ανθρώπους. Σοφία του χαρίζει ή επικοινωνία του μ' έναν σοφό, υψηλές σκέψεις και ωραία αισθήματα ή επικοινωνία του μ' έναν ποιητή, γεωγραφικές γνώσεις ή επικοινωνία του μ' έναν περιηγητή. Και, Βέβαια, ή γνωριμία και επικοινωνία του με τούς αγίους τον φέρνει κοντά στην αγιότητα, τον κάνει, αν το θέλει κι αυτός, άγιο. «Μαζί με τον Όσιο», λέει ό ψαλμωδός, «θα είσαι κι εσύ όσιος, μαζί με τον αθώο άνθρωπο θα είσαι κι εσύ αθώος και μαζί με τον εκλεκτό θα είσαι εκλεκτός»

Θέλεις να ανήκεις στην ουράνια κοινωνία των αγίων; Θέλεις να γίνεις μέτοχος της μακαριότητας τους; Πλησίασε τους και γνώρισε τους από τώρα, από τη σύντομη επίγεια ζωή, την οποία ή Γραφή δεν ονομάζει καν ζωή αλλά προσωρινή διαμονή. Όταν βγεις από την πρόσκαιρη κατοικία σου, το σώμα, εκείνοι θα σε δεχτούν κοντά τους σαν γνώριμο τους και φίλο τους.

Δεν υπάρχει πιο στενή γνωριμία, πιο στενή σχέση απ' αυτήν πού δημιουργεί ή ταυτότητα σκέψεων, αισθημάτων και σκοπών. Όπου υπάρχει ομοφροσύνη, εκεί θα υπάρχει οπωσδήποτε και ομοψυχία, εκεί και ένας σκοπός, εκεί και κοινή προσπάθεια και κοινή επιτυχία.

Οικειώσου τη σκέψη και το πνεύμα των άγιων πατέρων, μελετώντας τα έργα τους. Οι άγιοι πατέρες εκπλήρωσαν τον σκοπό τους, τη σωτηρία. Όμοια κι εσύ θα εκπληρώσεις τον σκοπό σου, θα σωθείς, αν γίνεις ομόγνωμος, όμόδουλος και ομόψυχος των άγιων πατέρων.

Ό ουρανός δέχτηκε τους άγιους πατέρες στα μακάρια σκηνώματα του. Έτσι έδειξε πώς επιδοκιμάζει τις σκέψεις, τα αισθήματα και τις πράξεις των αγίων πατέρων, πού κατέθεσαν τον νου, την καρδιά και τη βιωτή τους στα συγγράμματα τους. Αυτό σημαίνει πώς ή πνευματική χειραγωγία μας από τα άγιοπατερικά συγγράμματα είναι απόλυτα αξιόπιστη, επικυρωμένη από τον ίδιο τον ουρανό!

Όλα τα έργα των αγίων πατέρων γράφτηκαν με τον φωτισμό και την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος. Θαυμαστή είναι ή συμφωνία τους, θαυμαστή και ή χρήση τους. 

Όποιος χειραγωγείται απ' αυτά, δίχως αμφιβολία χειραγωγείται από το Άγιο Πνεύμα.

Όλα τα νερά της γης χύνονται και συνενώνονται στον ωκεανό. Όλα τα έργα των πατέρων συνενώνονται στο Ευαγγέλιο. Όλα μάς διδάσκουν την ακριβή τήρηση των εντολών τού Χριστού. Όλων αρχή και τέλος, πηγή και πεμπτουσία είναι το Ευαγγέλιο.

Οι άγιοι πατέρες μάς μαθαίνουν πώς να προσεγγίζουμε το Ευαγγέλιο, πώς να το μελετάμε και πώς να το κατανοούμε σωστά, καθώς επίσης και το τί συμβάλλει στην κατανόηση του ή, απεναντίας, την εμποδίζει. Γι' αυτό στην αρχή της πνευματικής σου πορείας να μελετάς περισσότερο τα έργα των πατέρων και, όταν εκείνοι σε διδάξουν τον τρόπο της ορθής ευαγγελικής μελέτης, τότε πια κατεξοχήν το Ευαγγέλιο να διαβάζεις.

Μη νομίζεις ότι σού φτάνει ή μελέτη τού Ευαγγελίου και ότι δεν σού χρειάζεται ή μελέτη των πατερικών συγγραμμάτων. Μια τέτοια σκέψη είναι υπερήφανη και επικίνδυνη. Καλύτερα είναι να σε οδηγήσουν στο Ευαγγέλιο οι άγιοι πατέρες σαν παιδί τους αγαπημένο, πού πήρε την πρώτη αγωγή και μόρφωση από τα συγγράμματα τους.

Όσοι με αφροσύνη και αλαζονεία απορρίπτουν τούς άγιους πατέρες, προσεγγίζοντας άμεσα, με τυφλή θρασύτητα, αφώτιστο νου και ακάθαρτη καρδιά το Ευαγγέλιο, απορρίπτονται απ' αυτό και πέφτουν σε ολέθρια πλάνη. Το Ευαγγέλιο αφήνει μόνο τούς ταπεινούς να το προσεγγίσουν.

Ή μελέτη των πατερικών κειμένων είναι ή μητέρα και ή βασίλισσα όλων των αρετών. Από τα κείμενα αυτά διδασκόμαστε το αληθινό νόημα της Αγίας Γραφής, την ορθή πίστη, την ευαγγελική ζωή, κοντολογίς τη χριστιανική τελειότητα και τη σωτηρία. Ή μελέτη των πατερικών κειμένων, με την καθοδήγηση των πνευματοφόρων διδασκάλων, είναι ό κύριος χειραγωγός όσων επιθυμούν να τελειωθούν πνευματικά και να σωθούν.

Τα πατερικά βιβλία μοιάζουν με καθρέφτες. Κοιτάζοντας μέσα τους συχνά και προσεκτικά, ή ψυχή μπορεί να δει όλες τις ελλείψεις και τα ελαττώματα της. Μοιάζουν, επίσης, με μια πλούσια συλλογή ποικίλων φαρμάκων. Σ' αυτήν ή ψυχή μπορεί να βρει το κατάλληλο φάρμακο για κάθε της ασθένεια.

Ό άγιος Έπιφάνιος Κύπρου έλεγε: «Τα χριστιανικά βιβλία είναι αναγκαίο απόκτημα γι' αυτούς πού τα έχουν. Γιατί και ή θέα μόνο των βιβλίων αυτών μάς κάνει πιο δυσκίνητους προς την αμαρτία και μάς σπρώχνει να σηκωθούμε προς την αρετή».

Ή μελέτη ιών έργων των άγιων πατέρων πρέπει να γίνεται καθημερινά, με επιμέλεια και προσοχή. Ό αόρατος εχθρός μας, όπως λέει ό σοφός Σολομών, «μισεί κάθε φωνή με την όποια (οι άνθρωποι ειδοποιούνται και) ασφαλίζονται απ' αυτόν», γι` αυτό μισεί ιδιαίτερα τη φωνή των πατέρων. Αυτή ή φωνή αποκαλύπτει τις επιβουλές του και την πανουργία του, τις παγίδες του και τον τρόπο της δράσεως του. ΓΓ αυτό πασχίζει να μας αποτρέψει από τη σωτήρια μελέτη των πατερικών βιβλίων με κάθε τρόπο, είτε υποβάλλοντας μας υπερήφανους και βλάσφημους λογισμούς είτε ρίχνοντας μας σε μάταιες μέριμνες είτε εμπνέοντος μας ακηδία και ανία είτε σκοτίζοντας τον νου μας με τη λήθη. Από τον πόλεμο τούτο τού εχθρού μπορούμε να αντιληφθούμε πόσο σωτήρια είναι για μάς ή πατερική μελέτη και πόσο βλαπτική για τον εχθρό. Είναι όπλο πού τον εξουδετερώνει και τον θανατώνει. Γι` αυτό το μισεί τόσο. Γι` αυτό επίμονα προσπαθεί να το αρπάξει από τα χέρια μας.

Ό καθένας ας επιλέγει τα πατερικά αναγνώσματα πού ταιριάζουν στον τρόπο της ζωής του. Ό αναχωρητής ας διαβάζει τούς πατέρες πού έγραψαν για την ησυχαστική ζωή, ό κοινοβιάτης τούς πατέρες πού έγραψαν για την κοινοβιακή ζωή, ό λαϊκός χριστιανός, πού ζει μέσα στον κόσμο, τούς πατέρες πού απευθύνουν τις διδαχές τους γενικά σ' όλους τούς χριστιανούς.

Σ' όποιο δρόμο σωτηρίας κι αν έχεις κληθεί, μπορείς να εντρυφήσεις στα έργα των πατέρων και να ωφεληθείς πολύ από τη θεόπνευστη διδασκαλία τους. Οπωσδήποτε, πάντως, τα αναγνώσματα σου πρέπει να είναι αντίστοιχα της μορφής της ζωής σου. 

Διαφορετικά, θα γεμίσεις τον νου σου με σκέψεις και ιδέες άγιες, βέβαια, αλλά αταίριαστες σ' εσένα και ανεφάρμοστες στην πράξη, πού θα σε εξωθήσουν σε μιαν άσκοπη δραστηριότητα, βασισμένη μόνο στη φαντασία και στην επιθυμία. Έτσι τα έργα της ευσέβειας, πού ταιριάζουν σ' εσένα και πού ζητάει από σένα ό Θεός, θα ξεγλιστρούν μέσ' από τα χέρια σου. Δεν θα γίνεις παρά ένας άκαρπος ονειροπόλος, καθώς οι σκέψεις σου, ασυμβίβαστες με τη μορφή της ζωής σου, αναπόφευκτα θα προξενούν στην καρδιά σου σύγχυση, στη συμπεριφορά σου αντιφατικότητα, σ' εσένα και τούς πλησίον σου πιέσεις δυσμενείς. Με τη σφαλερή μελέτη της Γραφής και των πατέρων εύκολα ξεστρατίζει κανείς από τον δρόμο της σωτηρίας στα σκοτεινά δάση και στους βαθείς γκρεμούς της καταστροφής, όπως το έπαθαν πολλοί.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΑΣΚΗΤΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ  Α  ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ.