Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν σου, ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου θυσία ἑσπερινή.
Προσευχὴ καὶ ἔπαρση τῶν χεριῶν. Ἡ πρώτη ἐνεργεῖται διὰ τοῦ λόγου, ἡ δεύτερη διὰ σωματικῆς κινήσεως. Ὡς εἰκόνα ὅμως δὲν εἶναι ἐνέργειες, ἀλλὰ διαθέσεις, δηλαδὴ στάση ζωῆς. Τὸ «κατευθυνθήτω», ἐπειδὴ
ἐμπεριέχει εὐχή, δηλώνει ἐπίσης παράκληση γιὰ θεϊκὴ ἐνίσχυση. Ὁ ποιητὴς θέλει νὰ ὑπογραμμίσει τὴν ἐπιθυμία του καὶ συγχρόνως νὰ ζητήσει ἐνίσχυση: θέλω νὰ ἐπικοινωνήσω μ' ἐσένα, Θεέ μου, γι' αὐτὸ στείλε μία δύναμη νὰ τὸ ἐπιτύχω. Δὲν ἔχω τὴ δύναμη ἐγὼ νὰ τὴν κατευθύνω. Ἂς κατευθυνθεῖ, λοιπόν, ἡ προσευχή μου ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν σου.Χρησιμοποιεῖ τὴ λέξη «θυμίαμα». Γιὰ τὴν παράδοση τῶν Ἑβραίων,Το θυμίαμα εἶναι ἕνα οὐσιῶδες στοιχεῖο λατρείας. Εἰκονολογεῖ μία σχέση τῆς γῆς μὲ τὸν οὐρανό. Ἐπειδὴ τὸ θυμίαμα ὡς στοιχεῖο ἔχει τὴν ἰδιότητα τῆς ἀνόδου, γι' αὐτὸ εἰκονολογεῖ αὐτὴ τὴ σχέση. Υπάρχει τὸ θυμίαμα σὲ ὅλες τὶς θρησκεῖες τῶν λαῶν.
Στοὺς Εβραίους ἔχει ἀναλυθεῖ ἡ σημασία του καὶ μάλιστα ἔχει ἀναπτυχθεῖ αὐτὴ ἡ ἀνάλυση μὲ μία τελετουργία πολύπλοκη καὶ περίπλοκη, ιδιαίτερα στὴν κοινὴ λατρεία. Σε αὐτὴ τὴν κοινὴ λατρεία στὸν Ναὸ τῶν Ἱεροσολύμων, ὅπως ἰδιαίτερα διαμορφώθηκε ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς Εσδρα καὶ Νεεμία μετὰ τὴ βαβυλώνια αιχμαλωσία, καὶ ὅπως ἴσχυε κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Ἰησοῦ, ἐντοπίζονται δύο εἴδη θυσίας: τὸ θυμίαμα, ποὺ προσφέρεται στο θυσιαστήριο του θυμιάματος, καὶ ἡ θυσία ζώων ποὺ προσφέρονται στὸ θυσιαστήριο τῶν ὅλοκαυτωμάτων.
Ἂς μείνουμε στὴ θυσία τοῦ θυμιάματος ποὺ θεωρεῖται ἰσόκυρη καὶ
ἀνάλογη μὲ τὴ θυσία τοῦ ὁλοκαυτώματος. Καὶ τὸ θυμίαμα εἶναι θυσία,
καὶ ἡ σφαγὴ ἑνὸς ζώου εἶναι θυσία, καὶ ἡ προσευχή, τελικά, εἶναι θυσία
γιὰ τὸν Ἰουδαῖο. Ἐπειδὴ ὅμως τὸ θυμίαμα δὲν ἐλέγχεται, σχεδὸν γίνεται ἄυλο, ἐνῶ τὸ ζῶο ἐλέγχεται καὶ πάνω στὴ θυσία τοῦ ζώου μπορεῖς νὰ ἐπιπροσθέσεις πολλὲς τυπικές διατάξεις, ἄρχισαν νὰ δίνουν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ἐξακολουθοῦν μέχρι σήμερα νὰ δίνουν, μεγάλη σημασία στὶς τυπικὲς διατάξεις τῆς θυσίας, ἀφήνοντας τὸ θυμίαμα νὰ γίνεται μία δευτερεύουσα θυσία. Σ' αὐτὴν τὴν τάση ἀντιδροῦν σχεδὸν ὅλοι οἱ Προφῆτες,
πάντως οἱ τρεῖς μεγάλοι Προφῆτες ἀντιδροῦν τελείως, ἀντιδρᾶ καὶ ὁ ποιητής μας στὸν 50ὸ Ψαλμό, ὅπως θυμόσαστε: ὁλοκαυτώματα οὐκ εὐδοκήσεις. Θυσία τῷ Θεῷ πνεῦμα συντετριμμένον. Ὁ προφήτης Ἰεζεκιὴλ μάλιστα εἶναι ἰδιαίτερα αὐστηρός, σχεδὸν θέλει νὰ τὶς καταργήσει τὶς θυσίες καὶ νὰ μείνει μόνο τὸ θυμίαμα.
Ὑπῆρχαν δύο στιγμὲς στὴ ζωὴ τῶν Ἑβραίων, ποὺ ἡ προσευχὴ ἦταν πολὺ σημαντική: Τὸ πρωὶ καὶ τὸ ἑσπέρας. Αργότερα, ἔγιναν τρεῖς οἱ θυσίες, πρωί, μεσημέρι καὶ βράδυ. Στὴν πράξη, ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῶν Μακκαβαίων (2ος αι. π.Χ. καὶ μετά) ἡ μεσημβρινὴ καὶ ἡ ἑσπερινὴ ἑνώνονται καὶ ἐπανέρχεται τὸ παλαιὸ τυπικὸ τῆς πρωινῆς καὶ ἑσπερινῆς θυσίας.
Πάντως στὴν ἐποχὴ τοῦ Χριστοῦ ἔχουμε τρεῖς βασικές στιγμές θυσίας:ἡ πρωινή, ἡ μεσημβρινὴ καὶ ἡ ἑσπερινή. Ἡ ἑσπερινὴ θεωρεῖται πιὸ σπουδαία. Ὄχι γιατὶ τελειώνει ἡ ἡμέρα καὶ ἔχουν λόγο οἱ πιστοὶ νὰ εὐχαριστήσουν ἐπειδὴ δὲν τοὺς συνέβη κάτι μοιραῖο, ὄχι γιατὶ ἔρχεται ἡ νύχτα καὶ φοβοῦνται τὸ σκοτάδι, δὲν ξέρουν πῶς θὰ ξημερωθοῦν, ἀλλὰ καὶ γιατί ἔχουν τὴν αἴσθηση ἑνὸς τέλους Δημιουργίας. Κάθε μέρα ὁ εὐσεβὴς Εβραῖος ἐπαναλαμβάνει τὴν ἑξαήμερη Δημιουργία, δηλαδή κάθε μέρα στήνει τὸν κόσμο καὶ τὸ βράδυ πρέπει νὰ μπορεῖ νὰ πεῖ: ἰδοὺ καλὰ λίαν.
Ὅποτε τὸ λέει εἶναι εὐχαριστημένος. Ἔτσι ἡ ἑσπερινη δέηση του, ἡ ἑσπερινὴ θυσία του εἶναι κυρίως εὐχαριστιακή. Συγχρόνως εἶναι καὶ δικαιωτική. Τὸ θυμίαμα, λοιπόν, τῆς ἑσπερινῆς δεήσεως θεωρεῖται σημαντικό.
Ὁ προφήτης Δανιὴλ καταθέτει μιὰ ἐμπειρία του κατὰ τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς: καὶ ἔτι ἐμοῦ λαλοῦντος ἐν τῇ προσευχῇ καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ Γαβριήλ, ὃν εἶδον ἐν τῇ ὁράσει ἐν τῇ ἀρχῇ, πετόμενος καὶ ἥψατό μου ὡσεὶ ὥραν θυσίας ἑσπερινῆς (Δαν. 9,21). Τὸ ἄγγιγμα τοῦ Γαβριὴλ τὸ ἀντιλαμβάνεται «ὡσεὶ ὥραν θυσίας ἑσπερινῆς», δηλαδὴ δικαιωμένης κατάστασης. Ἡ ἑσπερινὴ θυσία δικαιώνει τὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου.
Στὸ 5ο κεφάλαιο τῆς Ἀποκαλύψεως τοῦ Ἰωάννου (5,8-9), βλέπει ὁ ποιητὴς καὶ προφήτης σὲ ὅραμά του τὴ λεγόμενη «Οὐράνια Λειτουργία».
Σ' αὐτὴν τὴ λειτουργία ὑπάρχουν 24 πρεσβύτεροι, οἱ 12 ἐκπροσωποῦν τὸν
Ἰσραὴλ καὶ οἱ 12 ἐκπροσωποῦν τὰ ἔθνη, τὸν μὴ Ἰσραήλ, δηλαδὴ ὑπάρχουν οἱ ἐκπρόσωποι τῆς οἰκουμένης. Αὐτοί, λοιπόν, καὶ οἱ εἴκοσι τέσσερις πρεσβύτεροι ἔπεσαν ἐνώπιον τοῦ ἀρνίου (εἰκόνα τοῦ προσώπου τοῦ
Χριστοῦ ὡς ἐσφαγμένου ἀρνίου) ἔχοντες ἕκαστος κιθάραν καὶ φιάλας
χρυσᾶς γεμούσας θυμιαμάτων. Ὁ καθένας λοιπὸν κρατοῦσε καὶ μία
φιάλη μὲ θυμίαμα. Αλλά, τί ἦταν αὐτὸ τὸ θυμίαμα; Αἱ προσευχαὶ τῶν
ἁγίων, μᾶς λέει ὁ συγγραφέας.
Ἐδῶ ἔχουμε πλέον μία περιγραφὴ τοῦ θυμιάματος μὲ περιεχόμενο
διαφορετικὸ ἀπὸ τὴν εἰκονολογία τῆς σχέσης οὐρανοῦ καὶ γῆς ποὺ εἴπαμε
προηγουμένως. Ἐδῶ ἔχουμε τὸ θυμίαμα ὡς εἰκόνα τῆς λαχτάρας, μιᾶς
ἐρωτικῆς λαχτάρας. Γιατὶ τὸ Ἀρνίον τῆς Ἀποκαλύψεως εἶναι ὁ Νυμφίος, καὶ οἱ πρεσβύτεροι ἐκπροσωποῦν τὴ γυναίκα, τὴ Νύμφη, τὴν ὁποία καταδιώκει ὁ ἐχθρὸς γιὰ νὰ μὴν φτάσει μέχρι τὴν ἀγκαλιὰ τοῦ ἀρνίου. Τελικὰ ὁ ἐχθρὸς συντρίβεται καὶ ἡ Νύμφη φτάνει στὴν ἀγκαλιὰ τοῦ Νυμφίου καὶ τελεῖται αὐτὴ ἡ μυστηριακὴ ἕνωση, ὁ γάμος ὅπως τὸν λέμε.
Θυμόσαστε ὅτι στὴν Καινὴ Διαθήκη ὁ Χριστὸς ἔχει ἀρκετὲς φορὲς μιλήσει γιὰ τὴν εἰκόνα αὐτοῦ τοῦ γάμου, τοῦ Βασιλικοῦ Γάμου, κυρίως
Ὁ στίχος τοῦ ψαλμοῦ μιλάει γιὰ ἑσπερινὴ θυσία, τῆς ὁποίας περι συνήθειας τῆς ἰουδαϊκῆς παράδοσης, ποὺ ἀντιλαμβανόταν τὴν ἑσπερινή δέηση εἶναι ἡ προσευχή. Αὐτὸ σημαίνει μιὰ ἀνατροπὴ τῆς λατρευτικῆς
θυσία ὡς προσφορὰ ζώων. Αντ᾿ αὐτοῦ, ἔχουμε μία σωματική κίνηση καὶ
ἄυλες καὶ ἀνεικονικές περιγραφές. Οὔτε θυμίαμα ὑπάρχει, ούτε σήκωμα
μία ἐκφορὰ λόγου: Επαρση τῶν χειρῶν, θυμίαμα, προσευχή, δηλαδή
τῶν χεριῶν ὑπάρχει, οὔτε κραυγὴ ποὺ ἀκούγεται ὑπάρχει. Καὶ ὅμως ὅλα
αὐτὰ ὑπάρχουν γιατὶ ὑπάρχει ἀπὸ πίσω αὐτὴ ἡ μοναξιὰ ποὺ εἴπαμε. Καὶ
ἡ μοναξιὰ αὐτὴ ἀνοίγεται στὴ μόνη σχέση που μπορεῖ ὁ ποιητὴς νὰ βρεῖ,
στὴν παραβολὴ τῶν Δέκα παρθένων.
στὴ λαχτάρα του νὰ τὸν ἀκούσει ὁ Νυμφίος του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου