12 Καρδίαν καθαρὰν κτίσον ἐν ἐμοί, ὁ Θεός, καὶ πνεῦμα εὐθὲς ἐγκαίνισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις μου.
Γιὰ τὴν ἑβραϊκὴ παράδοση, ἀλλὰ ἀργότερα καὶ γιὰ τὴ χριστιανική,
ἡ λέξη ποὺ δηλώνει τὸ κέντρο τῆς ὑπάρξεως τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ λέξη
«καρδία». Ὄχι ὡς ἕνας μῦς, ἀλλὰ ἐπειδὴ εἶναι τὸ κέντρο τοῦ σώματος,
γι' αὐτὸ καὶ ἀνάγεται τὸ κέντρο τῆς ὑπάρξεως στὴν καρδιά. Αργότερα,
μετὰ τὸν 4ο αἰ., ἡ νηπτικὴ θεολογία θὰ ἀναπτύξει μία ἐξέχουσα θεολογία γύρω ἀπὸ τὸ θέμα τῆς σχέσης νοὸς καὶ καρδίας. Ἡ θεολογία αὐτὴ
ἀναπτύσσεται μέχρι καὶ τὸν 14ο αι., ὁπότε καὶ θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε
ὅτι ὁλοκληρώθηκε. Γιὰ τὸν ἀπόστολο Παῦλο ἡ καρδιὰ εἶναι ὁ τόπος τῆς
παρουσίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος: ὅτι δέ ἐστε υἱοί (ἐπειδὴ ἀποκτήσατε
αὐτὴ τὴν υἱοθεσία, ἑνωθήκατε μὲ τὸν Υἱό, λέει στὴν Πρὸς Γαλάτας),
ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸ πνεῦμα τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ – πρῶτα ἑνώνομαι μὲ
τὸν Υἱὸ καὶ μετὰ λαμβάνω τὸ Πνεῦμα. Ποῦ τὸ ἐξαπέστειλε; Εἰς τὰς
καρδίας ἡμῶν. Ἐὰν δὲν ἔρθει τὸ Πνεῦμα στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου δὲν
μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ πεῖ τὸν Θεὸ Πατέρα, κράζων ἀββᾶ ὁ Πατήρ. Αὐτὴ
εἶναι ἡ πείρα ποὺ ἔχει ὁ ἀπόστολος Παῦλος γιὰ τὴ σχέση του μὲ τὸν Χριστό· ὁ Χριστὸς τοῦ δίνει τὴ χάρη, ἔρχεται τὸ Πνεῦμα, καὶ τὸ Πνεῦμα τὸν
ὁδηγεῖ στὸν Πατέρα διὰ τοῦ Υἱοῦ.
-
Αὐτὸ τὸ Πνεῦμα ἀναφέρεται στὴν ὑγιὴ γνώση. Αὐτὴ ἡ ὑγιὴς γνώση
ἔρχεται ἀπὸ τὸν Θεό. Εἶναι ἡ λεγόμενη ἔμπνευση, εἶναι ἡ ἁγιοπνευματικὴ ἐμπειρία. Στὰ ἁγιολογικά, στὰ νηπτικά, καὶ στὰ λειτουργικά μας
κείμενα, ἀναπτύσσεται αὐτὴ ἡ θεολογία γύρω ἀπὸ τὴν παρουσία τοῦ
Αγίου Πνεύματος, τὸ ὁποῖο μᾶς ἀνακαινίζει. Τὰ «ἔγκατα» στὸν στίχο
τοῦ ψαλμοῦ εἶναι ὁ ἐσωτερικὸς ἄνθρωπος. Καὶ τὸ «εὐθὲς Πνεῦμα»
ἀνακαλεῖ τὴν ἔνταξη τοῦ πιστοῦ στὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ, συνθήκη που
δημιουργεῖται μὲ τὸ βάπτισμα καὶ τὸ χρίσμα ἑκάστου.
Ἡ ἀναφορὰ τοῦ ποιητῆ στὴν καθαρὰ καρδία εἶναι θεμελιώδης στην
ἰουδαϊκὴ παράδοση. Ηδη στὸ Δευτερονόμιο κατατίθεται ὅτι ὁ Κύριος θα
καθαρίσει τὴν καρδιὰ τῶν πιστῶν τοῦ λαοῦ του καὶ τῶν ἀπογόνων τους
ὥστε νὰ ἀγαποῦν τὸν Θεὸ πραγματικά: Καὶ περικαθαριεῖ Κύριος τὴν
καρδίαν σου καὶ τὴν καρδίαν τοῦ σπέρματός σου, ἀγαπᾶν Κύριον τὸν
Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου, ἵνα ζῆς
σύ (Δευτ. 30,6). Δὲν μπορεῖς νὰ ἀγαπήσεις τὸν Θεό, ἂν δὲν καθαριστεῖ
ἡ καρδιά σου. Ἐπίσης ὁ προφήτης Ἰεζεκιὴλ θὰ διακηρύξει ὅτι τὸ ἔργο τοῦ
Θεοῦ εἶναι νὰ δώσει στὸν ἄνθρωπο καινούργια καρδιὰ καὶ καινούργιο
πνεῦμα, ὥστε νὰ ἀφαιρέσει τὴν καρδιὰ τὴ λίθινη, τὴ σκληρή: Καὶ δώσω
ὑμῖν καρδίαν καινὴν καὶ πνεῦμα καινὸν δώσω ἐν ὑμῖν καὶ ἀφελῶ τὴν
καρδίαν τὴν λιθίνην ἐκ τῆς σαρκὸς ὑμῶν καὶ δώσω ὑμῖν καρδίαν σαρ-
κίνην (Ἰεζ. 36,26). Ὁ Ἰουδαῖος μὲ τὸν ὅρο «σαρκίνην» ἐννοεῖ τὴν καθαρὴ
καρδιὰ τῆς δημιουργίας, τὴν ἀπὸ κτίσεως κόσμου. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος
θὰ ἀντιστρέψει αὐτὴ τὴν ἀντίληψη καὶ θὰ ὀνομάσει «σαρκίνην» τὴν καρδιὰ τῆς ἁμαρτίας, ἀντιδιαστέλλοντάς την πρὸς τὴν πνευματικὴ καρδιὰ
τῆς χάριτος.
Ἐνδιαφέρουσα εἶναι ἡ ἐπισήμανση ποὺ διατυπώνεται στὸν εἱρμὸ τῆς
ε' ᾠδῆς τοῦ Κανόνα τῆς Πεντηκοστῆς, μιᾶς ἑορτῆς ποὺ μᾶς εἰσάγει στὸ
ἔργο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος: Τὸ διὰ τὸν φόβον σου ληφθέν, Κύριε, ἐν
γαστρὶ τῶν προφητῶν, καὶ κυηθὲν ἐπὶ τῆς γῆς Πνεῦμα σωτηρίας, ἀποστολικὰς καρδίας κτίζει καθαράς, καὶ ἐν τοῖς πιστοῖς εὐθὲς ἐγκαινίζε
ται. Χωρὶς τὴν παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὁ ἄνθρωπος δὲν ἁγιάζεται. Αὐτὸ συνέβαινε μὲ τοὺς Προφῆτες, αὐτὸ συνέβη στοὺς Ἀποστόλους, αὐτὸ συμβαίνει μὲ τοὺς πιστοὺς ὡς ἐγκαινιασμὸς τῆς νέας ζωῆς.
Ὅπως μᾶς λένε οἱ Πράξεις, τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς προστέθηκαν
στὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας ψυχαὶ ὡσεὶ τρισχίλιοι, ψυχὲς ἐγκαινισμένες
διὰ τοῦ Πνεύματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου