ΠΕΡΙ ΥΠΟΜΟΝΗΣ ΤΕΡΤΥΛΛΙΑΝΟΣ

Για μας η υπομονή δεν είναι κάποιο είδος σκυλίσιας απάθειας που μοιάζει με αναισθησία. Είναι μάλλον η αναπροσαρμογή της ζωής μας με βάση την ουράνια διδασκαλία και πρότυπο τον Κύριό μας ο οποίος μας δίνει πρώτος παράδειγμα υπομονής: Δίνει το φως σε δικαίους και αδίκους, προσφέρει σε άξιους και ανάξιους τις εποχές και τις λειτουργίες τους, τα στοιχεία που τους υπηρετούν και τα δώρα της φύσης, ενώ ανέχεται τα αχάριστα έθνη που λατρεύουν τα παιχνίδια της τέχνης και τα έργα των χειρών τους, που διώκουν το Όνομά Του και την οικογένειά Του.

Ανέχεται την πολυτέλεια, τη φιλαργυρία, την ανομία και την κακία να αυξάνονται καθημερινά, μέχρι το σημείο που διασύρεται το Όνομά Του λόγω της υπομονής Του, γιατί πολλοί δεν πιστεύουν στον Κύριο επειδή δεν βλέπουν την οργή Του να ξεσπάει στον κόσμο.

Αλλά εκείνη η μορφή της θείας υπομονής, απόμακρη καθώς είναι, ίσως να θεωρηθεί «πολύ υψηλή για μας». Και ποια είναι αυτή η μορφή της που εκδηλώθηκε με χειροπιαστό τρόπο ανάμεσα στους ανθρώπους;

Ενήλικος πλέον, δεν βιάζεται να κερδίσει την αναγνώριση. Αρνούμενος τα δικαιώματά Του, βαπτίζεται από το δούλο Του. Αποκρούει τις επιθέσεις του πειραστή με λόγια και μόνο. 

Από «Κύριος» γίνεται «Διδάσκαλος» που διδάσκει τον άνθρωπο πώς να ξεφύγει από το θάνατο, γιατί ο ίδιος εκπαιδεύτηκε να ανέχεται με καρτερία κάθε επίθεση και προσβολή. Δεν πάλεψε, δε φώναξε, ούτε έκανε την φωνή Του να ακουστεί στους δρόμους. «Κάλαμον συντεθλασμένον δεν συνέτριψε, και λινάριον καπνίζον δεν έσβυσε»: η φωνή του προφήτη – ή μάλλον η μαρτυρία του Θεού του ίδιου που έδωσε το Πνεύμα Του και την υπομονή Του χωρίς μέτρο στον Υιόν Του – βγήκε αληθινή.

Δέχτηκε όλους όσους θέλησαν να Τον ακολουθήσουν. Όχι μόνο δεν περιφρόνησε το σπίτι και το τραπέζι κανενός, αλλά έπλυνε και τα πόδια των μαθητών.

Ούτε αμαρτωλό έδιωξε, ούτε τελώνη, ούτε οργίστηκε με την πόλη που αρνήθηκε να τον δεχτεί, αυτή την αμαρτωλή πόλη στην οποία οι μαθητές ήθελαν να πέσει φωτιά από τον ουρανό. Αγάπησε τους αγνώμονες. 

Παραδόθηκε σ’ αυτούς που του έστησαν παγίδα.

Και σαν να μην έφτανε αυτό, ανέχτηκε τόσο καιρό τον προδότη του, κι επιμελώς φρόντισε να μη τον φανερώσει. Επιπλέον, όταν παραδόθηκε, όταν «εφέρθη ως αρνίον επί σφαγήν, και ως πρόβατον έμπροσθεν του κείροντος αυτό άφωνον», Εκείνος που με μια Του λέξη λεγεώνες αγγέλων θα κατέβαιναν από τον ουρανό, αποδοκίμασε το ξίφος της εκδίκησης του μαθητή, γιατί η υπομονή Του πληγώθηκε από την πληγή του Μάλχου. Γι’ αυτό καταράστηκε τα έργα του ξίφους και αποκαθιστώντας την υγεία του Μάλχου ικανοποίησε αυτόν που ο Ίδιος δεν πλήγωσε μέσω της Υπομονής, που είναι μητέρα του Ελέους.

Δεν θα αναφέρω τη σταύρωσή Του, γιατί γι’ αυτόν το σκοπό ήρθε στη γη. Αλλά ήταν ανάγκη να υποστεί τόσους χλευασμούς; Ναι, γιατί θέλησε, πριν φύγει, να χορτάσει από την ευχαρίστηση της υπομονής. Τον έφτυσαν, Τον μαστίγωσαν, Τον εχλεύασαν, Τον περιέπαιξαν ντύνοντάς Τον με πορφύρα, και φορώντας Του ακάνθινο στεφάνι. Ω θαυμαστή πίστη αταραξίας! Εκείνος που πήρε ανθρώπινη μορφή, δεν πήρε καθόλου από την ανθρώπινη ανυπομονησία! Από αυτό το χαρακτηριστικό και μόνο, αν όχι από όλα τα υπόλοιπα, έπρεπε να αναγνωρίσετε τον Κύριο, Φαρισαίοι! Τέτοια υπομονή κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να έχει.

Όλα αυτά – που αποτελούν για τα έθνη αιτία απόρριψης της πίστης, αλλά για μας λόγο να πιστέψουμε περισσότερο – αποδεικνύουν ολοφάνερα (όχι μόνο από τη διδασκαλία, αλλά και από την καρτερικότητα του Κυρίου στα παθήματα) σε αυτούς που δόθηκε να πιστέψουν, ότι η ιδιότητα της υπομονής είναι σύμφυτη με το χαρακτήρα του Θεού.

Η δύναμη αυτής της υπομονής έκανε τον Ησαΐα να συνεχίσει να μιλά για τον Κύριο παρόλο που τον χτυπούσαν, και το Στέφανο να προσεύχεται για να συγχωρηθούν αυτοί που τον λιθοβολούσαν. Ευτυχής κι εκείνος που αντιμετώπισε όλη τη βία του διαβόλου εξασκώντας κάθε είδος υπομονής! Ούτε η απώλεια των βοδιών και των προβάτων του, ούτε ο θάνατος των παιδιών του, ούτε οι πληγές του σώματός του κατάφεραν να του αφαιρέσουν την υπομονή και την πίστη που είχε υποσχεθεί στον Κύριο. Μάταια ο διάβολος τον χτύπησε με όλη του τη δύναμη.  Διότι, παρ’ όλα τα βάσανά του, όχι μόνο διατήρησε την ευσέβειά του προς το Θεό, αλλά έγινε και παράδειγμα προς μαρτυρία σε μας, ένα παράδειγμα τέλειας υπομονής στο πνεύμα και στη σάρκα, στο νου και στο σώμα, ώστε κι εμείς να μην ενδίδουμε στην ανυπομονησία όταν χάνουμε την περιουσία μας, τους αγαπημένους μας ή την υγεία μας. Πόση μεγάλη νίκη κατά του διαβόλου πήρε ο Θεός στο πρόσωπο αυτού του ήρωα! Το λάβαρο της δόξας του Κυρίου υψωνόταν όταν σε κάθε χτύπημα του εχθρού δεν έβγαινε από το στόμα του παρά μόνο ευχαριστία προς το Θεό, ενώ επέπληττε τη γυναίκα του που, κουρασμένη από τις συμφορές, του πρότεινε διεστραμμένες θεραπείες! Ο Θεός χαμογελούσε και ο πονηρός υπέφερε όταν ο Ιώβ με καρτερία και αταραξία έξυνε με το όστρακο το πύον από τη σκουληκιασμένη του σάρκα. Και τελικά, όταν όλα τα βέλη του πειράζοντος συντρίφτηκαν επάνω στο θώρακα και στην ασπίδα της υπομονής του, αυτό το όργανο της νίκης του Θεού δεν ανέκτησε μόνο την υγεία του, αλλά και διπλάσια αγαθά από αυτά που είχε πριν. Αν επιθυμούσε να φέρει πίσω και τα παιδιά του ο Θεός θα τα αποκαθιστούσε κι αυτά, αλλά προτίμησε να τα δει αποκατεστημένα «εν εκείνη τη ημέρα». Ανέβαλε αυτή τη χαρά που ο Θεός έχει εξασφαλίσει για αυτόν, και προτίμησε τον προσωρινό αποχωρισμό, ώστε να αποκτήσει περισσότερη υπομονή. Αν καταθέσεις την υπομονή σου στο Θεό, θα στην επιστρέψει με τόκο. Εκδικείται το κακό, αποζημιώνει την απώλεια, θεραπεύει τον πόνο, ανασταίνει τους νεκρούς. Το μεγαλύτερο προνόμιο της υπομονής είναι που ο Θεός γίνεται μισθαποδότης της – και δικαιολογημένα γιατί η υπομονή τηρεί όλα τα διατάγματά Του κι εμπεριέχεται σ’ όλες τις εντολές Του. Η υπομονή ενισχύει την πίστη, οδηγεί την ειρήνη, βοηθάει την αγάπη, εδραιώνει την ταπεινότητα, περιμένει τη μετάνοια, σφραγίζει την ομολογία, εξουσιάζει τη σάρκα, διατηρεί το πνεύμα, βάζει χαλινό στην γλώσσα, περιορίζει το χέρι, υπερνικά τον πειρασμό, απομακρύνει το σκάνδαλο, στεφανώνει το μαρτύριο, παρηγορεί τους φτωχούς, διδάσκει μετριοφροσύνη τους πλούσιους, δεν πιέζει τον αδύναμο, δεν εξαντλεί το δυνατό. Η υπομονή είναι η χαρά του πιστού. Η υπομονή μας είναι η πρόσκλησή μας στα έθνη.  Η υπομονή συστήνει το δούλο στον κύριό του, και τον κύριό του στο Θεό. Η υπομονή κοσμεί τη γυναίκα, κάνει αρεστό τον άνδρα, αξιαγάπητο το παιδί, αξιέπαινο το νέο, και σεβαστό τον ηλικιωμένο. Είναι ωραία σε κάθε άνθρωπο, και σε κάθε ηλικία. Ας δούμε τώρα αν γνωρίζουμε την όψη της και τις συνήθειές της.  Το παρουσιαστικό της είναι ήρεμο κι ειρηνικό. Το μέτωπό της γαλήνιο, χωρίς ρυτίδα λύπης ή θυμού, ευχάριστα χαλαρό. Τα μάτια της χαμηλωμένα από ταπεινοφροσύνη, όχι από δυστυχία. Το στόμα της σφραγισμένο με το τιμημένο σημάδι της σιωπής. Το χρώμα του προσώπου της δείχνει πως δεν βασανίζεται από έγνοιες και ενοχές. Συχνά κινεί το κεφάλι της εναντίον του διαβόλου, και το γέλιο της είναι απειλή γι’ αυτόν. Τα ρούχα της, λευκά και ταιριαστά με την προσωπικότητά της, ούτε την επιδεικνύουν, ούτε την ενοχλούν. Γιατί η Υπομονή κάθεται στο θρόνο του ήρεμου κι ευγενικού Πνεύματος που δεν βρίσκεται στον ανεμοστρόβιλο, ούτε στα σύννεφα της καταιγίδας, αλλά στο απαλό αεράκι που ένιωσε ο Ηλίας την τρίτη φορά. Εκεί που είναι ο Θεός είναι και το θετό παιδί Του, δηλαδή η Υπομονή. Όταν έρχεται το Πνεύμα του Θεού, η Υπομονή πάντα το συνοδεύει. Αν δεν τη δεχτούμε μαζί με τον Παράκλητο, άραγε Εκείνος θα μείνει μαζί μας; Χωρίς τη σύντροφο και θεράπαινά Του, στενοχωρείται παντού και πάντα. Δε θα υπομείνει μόνος τα χτυπήματα του εχθρού, γιατί η αντοχή Του συνίσταται στην υπομονή Του.