Ομιλίες Αγ. Βελιμίροβιτς (Δ) – Κυριακοδρόμιο Α΄. ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ .

 

Εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἑαυτοῦ Μαθηταῖς· Πᾶς ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς· 33ὅστις δ' ἂν ἀρνήσηταί με ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ἀρνήσομαι αὐτὸν κἀγὼ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. 37Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν ἢ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· 38καὶ ὃς οὐ λαμβάνει τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθεῖ ὀπίσω μου, οὐκ ἔστι μου ἄξιος. Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Πέτρος εἶπεν αὐτῷ· Ἰδοὺ ἡμεῖς ἀφήκαμεν πάντα καὶ ἠκολουθήσαμέν σοι· τί ἄρα ἔσται ἡμῖν; 28ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ὑμεῖς οἱ ἀκολουθήσαντές μοι, ἐν τῇ παλιγγενεσίᾳ, ὅταν καθίσῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ, καθίσεσθε καὶ ὑμεῖς ἐπὶ δώδεκα θρόνους κρίνοντες τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ. 29καὶ πᾶς ὅς ἀφῆκεν οἰκίας ἢ ἀδελφοὺς ἢ ἀδελφὰς ἢ πατέρα ἢ μητέρα ἢ γυναίκα ἢ τέκνα ἢ ἀγροὺς ἕνεκεν τοῦ ὀνόματός μου, ἑκατονταπλασίονα λήψεται καὶ ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσει. 30Πολλοὶ δὲ ἔσονται πρῶτοι ἔσχατοι καὶ ἔσχατοι πρῶτοι.

 

 

 

Γίνεται νὰ στείλει ἕνας νοικοκύρης τὸν ὑπηρέτη του νὰ βοσκήσει τὰ πρόβατα, χωρὶς νὰ τὸν ταΐσει; Στέλνει ἕνας πατέρας το γιό του στοὺς ἀγροὺς χωρὶς ἀλέτρι καὶ βόδια; Εἶναι δυνατὸ νὰ στείλει ἕνας διοικητὴς τὸ στρατιώτη στὴ μάχη χωρὶς νὰ τὸν ἐφοδιάσει μὲ ὅπλα; Αὐτὰ τὰ πράγματα δὲ γίνονται. Ἔτσι κι ὁ Θεὸς δὲ στέλνει τοὺς δούλους Του, τοὺς γιοὺς καὶ τοὺς στρατιῶτες Του στὸν κόσμο χωρὶς τροφή, προμήθειες καὶ ὅπλα. Οἱ ἄνθρωποι σίγουρα δὲν εἶναι οὔτε σοφότεροι οὔτε πιὸ εὔσπλαχνοι ἀπό το Θεό. Ἀφοῦ λοιπὸν οἱ ἄνθρωποι δίνουν στοὺς δικούς τους το ἀπαραίτητα ἐφόδια, δὲ θὰ ἐφοδιάσει πολὺ περισσότερο ὁ Θεὸς τοὺς πιστοὺς μὲ τὰ ἀπαραίτητα γιὰ τίς ἀνάγκες τους;

 

 

Τὸ ὅτι ὁ Θεὸς παρέχει πλούσια τη χάρη Του σ' ἐκείνους ποὺ ἐκτελοῦν τὰ ἔργα Του καὶ τηροῦν τίς ἐντολές Του, τὸ μαρτυρεῖ τὸ παράδειγμα τῶν ἁγίων ἀποστόλων. Τὸ ὅτι δώδεκα ἁπλοϊκοὶ ἄνθρωποι, μὲ ἁπλὲς δουλειές, χωρὶς νὰ διαθέτουν ὅπλα ἢ πλούτη, κοσμικὴ δόξα ἢ δύναμη, ἐγκατέλειψαν τὰ σπίτια καὶ τίς οἰκογένειές τους καὶ ξεκίνησαν νὰ γυρίσουν ὅλον τὸν κόσμο γιὰ νὰ διαδώσουν τὸ εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ, εἶναι κάτι ὁλότελα καινούργιο, κάτι ἀντίθετο ἀπ' ὅ,τι πίστευε ὡς τότε ὁ κόσμος ὡς σωστό, δυνατὸ καὶ φρόνιμο. Μὲ τίποτα δὲν μπορεῖ νὰ ἐξηγηθεῖ αὐτό, παρὰ μόνο μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ, τὴ συνεργασία τοῦ Θεοῦ καί τη χάρη Του. Ἀλλὰ καὶ κάτι ἀκόμα: πῶς θὰ τολμοῦσαν οἱ ἁπλοῖ ψαρᾶδες ν' ἀντισταθοῦν στὶς ψευδοδιδασκαλίες τῶν σοφῶν, στὰ ἐφήμερα πλούτη τῶν πλουσίων καὶ στὴν πονηρὴ δύναμη τῶν δυνατῶν αὐτοῦ τοῦ κόσμου, ἂν ὁ Θεὸς δὲν τοὺς εἶχε πλουτίσει μὲ τὴ σοφία Του, δὲν τοὺς εἶχε στηρίξει μὲ τὴ δύναμή Τοῦ καὶ δὲν τοὺς εἶχε ὁπλίσει μὲ τὰ ὅπλα Του;

 

 

Πῶς θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν τόση ἀντοχὴ καὶ ἀφοβία, ὥστε νὰ ὑπομένουν τόσα ἀπίθανα βάσανα κι ἀφάνταστες ταπεινώσεις, νὰ βασανίζονται ἀπὸ ἀνθρώπους, νὰ ξεπερνοῦν φυσικὲς καταστροφές, ν' ἁλυσοδένονται, νὰ τοὺς καταδιώκουν μὲ χλευασμοὺς καὶ μὲ πέτρες, νὰ λιμοκτονοῦν στὶς φυλακές, νὰ σύρονται σὲ τρικυμιώδεις θάλασσες ἀπὸ τὴ μιὰ ἄκρη τοῦ κόσμου στὴν ἄλλη, νὰ ρίχνονται βορὰ στὰ θηρία, νὰ ξυλοκοποῦνται καὶ νὰ σταυρώνονται; Ὅταν οἱ δώδεκα αὐτοὶ ἄντρες ἔβλεπαν νά 'χει ὅλος ὁ κόσμος ὁπλιστεῖ [5] ἐναντίον τους, θὰ πρεπε πραγματικὰ νὰ εἶχαν κάποια μυστηριώδη κι ἀκατανίκητη βοήθεια, κάποια τροφὴ ποὺ δὲν τρώγεται, κάποια ὅπλα ἀπ' αὐτὰ ποὺ δὲν κρατοῦνται στὰ χέρια, ἀόρατα στὶς ἐχθρικὲς δυνάμεις. Εἶναι τὰ ὅπλα αὐτὰ ποὺ λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος (Β΄κορ. ἰ'4), «τὰ γὰρ ὅπλα τῆς στρατείας ἡμῶν οὐ,οὗ σαρκικά, ἀλλὰ δυνατὰ τῷ Θεῷ πρὸς καθαίρεσιν ὀχυρωμάτων». Ἀπὸ τὸν κόσμο αὐτὸν πέρασαν καὶ τὸν κατέπληξαν μὲ τὸ πρωτοφανὲς κήρυγμα τοῦ ἀναστημένου Χριστοῦ, τοῦ Θεοῦ ποὺ ἀποκαλύφθηκε στοὺς ἀνθρώπους σαρκωμένος καὶ μετὰ ἀναλήφθηκε στὴν οὐράνια βασιλεία Του. Ἔσπειραν παντοῦ τὸ σπόρο τῆς νέας πίστης, τῆς νέας ζωῆς καὶ τῆς νέας κτίσης. Καὶ τότε ἄρχισε ὁ κόσμος νὰ παίρνει φωτιά, νὰ καίγεται ἀπὸ τὸ σπόρο ποὺ ἐκεῖνοι εἶχαν σπείρει, ἀπὸ τὰ λόγια ποὺ εἶχαν πεῖ κι ἀπὸ τὰ ἴχνη ποὺ εἶχαν ἀφήσει.

 

 

Οἱ ἄνθρωποι ποὺ τοὺς καταδίωκαν, σκορπίστηκαν βασιλεῖες ποὺ εἶχαν στραφεῖ ἐναντίον τους, διαλύθηκαν· σπίτια ποὺ δὲν τοὺς δέχτηκαν, κατεδαφίστηκαν μεγάλοι καὶ σοφοὶ ἄνθρωποι ποὺ τοὺς εἶχαν βασανίσει, νικήθηκαν, ἔπεσαν σὲ ἀπόγνωση καὶ χάθηκαν μὲ τρόπο ἐλεεινό. Κι ὁ σπόρος ποὺ ἔσπειραν ἐκεῖνοι φύτρωσε, γιγαντώθηκε. Ἡ Ἔκκλησία θεμελιώθηκε στὸ αἷμα τους, πάνω στὰ ἐρείπια τῶν ψεύτικων καὶ βίαιων ἔργων τῶν ἀνθρώπων. Ἐκεῖνοι ποὺ τοὺς δέχτηκαν, δοξάστηκαν ἐκεῖνοι ποὺ τοὺς πίστεψαν καὶ τοὺς ἀκολούθησαν, σώθηκαν. Πόσο, ἀλήθεια, θάλπει ὁ Κύριος τοὺς δούλους Του! Πόσο πλούσια ἀμείβει τὰ πιστὰ τέκνα Του! Πόσο πλούσια ὁπλίζει σὰν διοικητὴς τοὺς στρατιῶτες Του! Ὁ Κύριος πρῶτα ἐφοδιάζει καὶ ὁπλίζει τοὺς πιστούς Του κι ἔπειτα τοὺς στέλνει στὸ καθῆκον καὶ στὴ μάχη. Στὴ διάρκεια τῆς ἐπίγειας ζωῆς Του ὁ Κύριος ἔδειξε πῶς ἔτσι γίνονται αὐτὰ τὰ πράγματα. Κι αὐτό τὸ ἐπιβεβαίωσε μὲ τὸν πιὸ σαφῆ κι ἐμφατικὸ τρόπο ἡ ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας μετὰ τὴν κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Στὸ εὐαγγέλιο διαβάζουμε πῶς ὁ Χριστὸς κάλεσε ὅλους τοὺς μαθητές Του καὶ «ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν πνευμάτων ἀκαθάρτων ὥστε ἐκβάλλειν αὐτὰ καὶ θεραπεύειν πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν» (Ματθ. ἰ ́4). Μετὰ τοὺς εἶπε νὰ πορευτοῦν καὶ νὰ κηρύξουν τὴν ἔλευση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ καὶ πρόσθεσε: «ἀσθενοῦντας θεραπεύετε, λεπροὺς καθαρίζετε, νεκροὺς ἐγείρετε, δαιμόνια ἐκβάλλετε δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε» (α' 8).

 

 

 Πρῶτα τοὺς ὅπλισε μὲ ἐξουσία καὶ δύναμη κι ἔπειτα τοὺς ἔστειλε στὴ δράση. Γιὰ τόσο μεγάλη ἀποστολή, τόσο μεγάλο ἔργο, οἱ ἀπόστολοι εἶχαν ἀνάγκη ἀπὸ μεγάλη δύναμη. Τὸ ὅτι ἔλαβαν πραγματικὰ τέτοια δύναμη, τὸ βλέπουμε στὰ λόγια τοῦ ἴδιου τοῦ Σωτῆρα Χριστοῦ: «δωρεὰν ἐλάβετε». Γιὰ νὰ δείξει μετὰ στοὺς ἀποστόλους πόσο μεγάλη κι ἀκατανίκητη ἦταν ἡ θεία αὐτὴ δύναμη, ποὺ θὰ τὴν εἶχαν πάντα μαζί τους, ὁ Κύριος ἔδωσε ἐντολὴ στοὺς ἀποστόλους νὰ ξεκινήσουν τὸ ἔργο τοὺς χωρὶς μέριμνες, χωρὶς νὰ πάρουν μαζί τους χρυσίον ἢ ἄργυρον, οὔτε τρόφιμα, οὔτε δύο χιτῶνες, οὔτε σάκκο καὶ παπούτσια. Κι ἂν δὲν τοὺς δεχτοῦν, δὲν πρέπει νὰ ἐκνευριστοῦν, οὔτε καὶ νὰ σκέφτονται ἀπὸ πρὶν τί ἀπάντηση θὰ δώσουν στοὺς κριτές τους. Ὁ Κύριος τοὺς ἔδωσε πρῶτα ὅλη τὴν ἀπαραίτητη ἐξουσία κι ἔπειτα τοὺς ἐξήγησε ὅτι ἡ δύναμη αὐτὴ ἦταν ἀρκετὴ γιὰ νὰ καλύψει ὅλες τίς ἀνάγκες τους, ὅλα τους τὰ προβλήματα. Μετὰ ἀπ' αὐτὸ τοὺς μίλησε ἀνοιχτὰ γιὰ ὅλες τίς δοκιμασίες καὶ τοὺς κατατρεγμούς ποὺ τοὺς περίμεναν. «Ἰδού, ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόβατα ἐν,ἕν μέσῳ λύκων» (Ματθ. ἰ' 16). Στὴ συνέχεια ὅμως τοὺς ἔδωσε κουράγιο. Μὴ φοβᾶστε, τοὺς εἶπε, «καὶ αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς πᾶσαι ἠριθμημέναι εἰσί» (Ματθ. ἰ' 30). Ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ βοηθάει τὰ σπουργίτια, πὼς δὲ θὰ βοηθήσει ἐσᾶς; Κι ὁ Κύριος τέλειωσε μὲ τ' ἀποφασιστικὰ λόγια τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελίου. Ξεκαθαρίζει μὲ σαφήνεια τί μπορεῖ νὰ περιμένει ἀπὸ ἐκείνους ποὺ [6] χρησιμοποιοῦν τὴν ἐξουσία καὶ τὴ δύναμη ποὺ τοὺς δόθηκαν ἀπὸ τὸ Θεὸ γιὰ καλὸ καὶ τί ἀπ' αὐτοὺς ποὺ δὲν κάνουν χρήση τῆς δύναμης αὐτῆς ἢ τὴ χρησιμοποιοῦν γιὰ κακό. «Πᾶς οὖν ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγώ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου του ἐν οὐρανοῖς· ὅστις δ' ἂν ἀρνήσηται μὲ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ἀρνήσομαι αὐτὸν κἀγώ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου του ἐν οὐρανοῖς» (Ματθ. ι' 32,33).

 

 

Ἀναφέρει πρῶτα τὴν ἀνταπόδοση ποὺ θὰ ἔχει ὁ καλὸς καὶ πιστὸς στρατιώτης, ἐκεῖνος ποὺ παραμένει σταθερός, ποὺ ὑπομένει ἔπειτα ἀναφέρει τὴν τιμωρία ποὺ θὰ ἔχει ὁ κακὸς καὶ ἄπιστος στρατιώτης, ἐκεῖνος ποῦ διστάζει, ἀμφιβάλλει καὶ παραδίνεται στὸν ἐχθρό. Μπορεῖ νὰ λάβει μεγαλύτερη ἀνταμοιβὴ κανεὶς ἀπὸ ἐκείνης ποὺ τοῦ ὑπόσχεται ὁ Χριστός, πῶς ὁ ἴδιος στὴν οὐράνια βασιλεία Του, μπροστὰ στὸν οὐράνιο Πατέρα Του καὶ τίς ἀμέτρητες ἀγγελικὲς χορεῖες, θὰ τὸν ὁμολογήσει ὡς δικό Του; πῶς θὰ τὸν ἐγγράψει στὸ αἰώνιο βιβλίο τῆς ζωῆς; πῶς θὰ τὸν στεφανώσει με ἀνέκφραστη καὶ ἄφθιτη δόξα καὶ θὰ τὸν τοποθετήσει στὰ δεξιά Του, στὴν ἀθάνατη σύναξη τοῦ οὐρανοῦ; Μπορεῖ νὰ λάβει μεγαλύτερη τιμωρία ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ τὸ νὰ τὸν ἀρνηθεῖ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος καὶ νὰ τοῦ πεῖ μπροστὰ σ' ὁλόκληρη τὴ συναγμένη συντροφιὰ ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων, ἀλλὰ καὶ τοῦ ἴδιου τοῦ οὐράνιου Πατέρα Του, πῶς «δὲ σὲ γνωρίζω, δὲν εἶσαι δικὸς Μοῦ το ὄνομά σου δὲν εἶναι γραμμένο στὸ βιβλίο τῆς ζωῆς. Φύγε»; Τὸ ὅτι εἶναι ἀπόλυτα ἀναγκαῖο νὰ ἐπικαλούμαστε ἀνοιχτὰ καὶ νὰ ὁμολογοῦμε τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, ὅπως εἶναι καὶ τὸ νὰ πιστεύουμε σ' Αὐτὸν μὲ τὴν καρδιά μας, τὸ βλέπουμε στὰ λόγια τοῦ ἀποστόλου Παύλου: «ὅτι ἐὰν ὁμολογήσῃς ἐν τῷ στόματί σου Κύριον Ἰησοῦν, καὶ πιστεύσεις ἐν τὴ καρδία σου ὅτι ὁ Θεὸς αὐτὸν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν, σωθήσῃ» (Ρωμ. ἰ' 9).

 

 

 

Αὐτὸ σημαίνει πῶς πρέπει νὰ ὁμολογοῦμε τὸν Κύριο Ἰησοῦ μὲ ψυχὴ καὶ σῶμα. Ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος εἶναι φτιαγμένος ἀπὸ σῶμα καὶ ψυχή, πρέπει ὁλόκληρος νὰ ὁμολογεῖ Ἐκεῖνον ποὺ ἦρθε γιὰ νὰ σώσει ὁλόκληρο τὸν ἄνθρωπο. «Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν ἢ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος» (Ματθ. ἰ' 37). Τὰ περίεργα αὐτὰ λόγια μπορεῖ νὰ τὰ πεῖ Ἐκεῖνος μόνο ποὺ εἶναι περισσότερο ὑπεύθυνος γιὰ τὴ ζωή μας, ἀκόμα κι ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν ἐπίγειο πατέρα καὶ τὴ μητέρα μας. Μόνο Ἐκεῖνος ποὺ μᾶς ἀγαπᾷ περισσότερο ἀπὸ τὸν πατέρα καὶ τὴ μητέρα μας τολμᾷ νὰ μιλήσει μ' αὐτὸν τὸν τρόπο. Ἐκεῖνος ποὺ ἀγαπᾷ περισσότερο τοὺς γιούς μας καὶ τίς θυγατέρες μᾶς ἀπ' ὅσο ἐμεῖς οἱ ἴδιοι μποροῦμε νὰ τοὺς ἀγαπήσουμε. Οἱ πατέρες κι οἱ μητέρες μας μᾶς γέννησαν μὲ πόνο. Ἐκεῖνος μᾶς γεννᾷ γιὰ αἰώνια χαρὰ κι αἰώνια δόξα. Οἱ πατέρες κι οἱ μητέρες μας παίρνουν ἀπὸ Ἐκεῖνον γιὰ νὰ μᾶς δώσουν. Αὐτοὶ μᾶς ἑτοιμάζουν τὸ φαγητό, Ἐκεῖνος ὅμως μᾶς δίνει τὴν πνοή.

 

 

 Ποιό ἀξίζει περισσότερο, τὸ φαγητὸ ἢ ἢ πνοή; Οἱ γονεῖς μας παρέχουν τὰ ροῦχα, Ἐκεῖνος ἑτοιμάζει τὴν καρδιά μας. Ποιό εἶναι πιὸ ἀπαραίτητο, τὸ ροῦχο ἢ ἡ καρδιά; Ἐκεῖνος μᾶς ἔφερε στὸν κόσμο. Οἱ γονεῖς μας εἶναι ἡ εἴσοδος ἀπ' ὅπου μᾶς ἔφερε. Ποιός κάνει περισσότερα γιά μας, Ἐκεῖνος ποὺ μᾶς ἔφερε στὴν πόλη ἢ ἡ πύλη ἀπὸ τὴν ὁποία περάσαμε μέσα; Ὁ Κύριος δὲν ἀποκλείει βέβαια τὴν ἀγάπη πρὸς τοὺς γονεῖς καὶ τὴν οἰκογένειά μας ποὺ ὅλοι ὀφείλουμε στοὺς οἰκείους μας καὶ ποῦ εἶναι μιὰ ἀπὸ τίς δυὸ μέγιστες ἐντολές Του. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἔδειξε τὴν ἀγάπη Τοῦ πρὸς τὴν Παναγία Μητέρα Τοῦ ἀκόμα κι ὅταν βρισκόταν καρφωμένος στὸ σταυρό, τότε ποὺ τὴν ἐμπιστεύτηκε στὴ φροντίδα τοῦ ἀγαπημένου ἀποστόλου καὶ εἶπε στὸν Ἰωάννη πῶς ἐκεῖνος θὰ γινόταν γιός της, στὴ δική του θέση. Ἐδῶ μιλάει στὸ γενικὸ πλαίσιο τῶν διωγμῶν καὶ τῶν πειρασμῶν ποὺ ἀναμένουν τοὺς ἀποστόλους. Ὁ πατέρας καὶ ἡ μητέρα θὰ φοβηθοῦν. Ὁ γιὸς κι ἡ θυγατέρα ἐπίσης θὰ φοβηθοῦν καὶ θὰ ποῦν στὸν ἀπόστολο τοῦ Χριστοῦ: «Ἀπαρνήσου τὸ Χριστό, ζῆσε εἰρηνικὰ μαζί μας, μὴ φεύγεις ἀπὸ τὸ σπίτι. Ζῆσε ὅπως ζοῦν κι οἱ ἄλλοι. Μὴ νοιάζεσαι γιὰ τὴν [7] καινούργια πίστη! Αὐτὴ μπορεῖ νά σε ἀποσπάσει ἀπό μας καὶ νά σε ὁδηγήσει στὴν ἀγχόνη. Καὶ μεὶς τί θὰ κάνουμε τότε;

 

 

 

Θὰ μᾶς βασανίσουν κι ἐμᾶς μὲ βασανιστήρια, θὰ μᾶς ἀφήσουν νηστικούς, ἴσως καί νὰ μᾶς σκοτώσουν. Γι' αὐτὸ σὲ φέραμε στὸν κόσμο», θὰ ποῦν ὁ πατέρας καὶ ἡ μητέρα, «γιὰ νὰ δοκιμάσουμε πικρίες στὰ γηρατειά μας γιὰ χάρη σου;» Ὁ γιός σας κι ἡ θυγατέρα σας θὰ σᾶς ρωτήσουν γιατί τοὺς φέρατε στὸν κόσμο, γιὰ νὰ τοὺς ἐμπαίζουν οἱ ἄλλοι, νὰ τοὺς περιφρονοῦν, νὰ τοὺς καταδιώκουν κι ἴσως τελικὰ νὰ τοὺς σκοτώσουν; «Ἄν μᾶς ἀγαπᾶτε, ἐγκαταλείψετε τὸ Χριστὸ καὶ ζῆστε ἐδῶ μαζί μας, εἰρηνικά». Σὲ τέτοιες κρίσιμες στιγμὲς καὶ ἀπόστολος πρέπει νὰ πάρει τὴν ἀπόφαση: ποιός ἀξίζει περισσότερο γιὰ ἐκεῖνον, ποιόν ἀγαπᾷ περισσότερο: τὸ Χριστὸ ἢ τοὺς γονεῖς Του; Τὸ Χριστὸ ἢ τὰ παιδιά του; Στὴν ἀπόφασή τους αὐτὴ κρέμεται ἡ αἰωνιότητα ὁλόκληρη, καθὼς κι ἡ αἰωνιότητα τῶν δικῶν τους ἀνθρώπων. Ποτὲ στὴ ζωή του ὁ ἄνθρωπος δὲν ἀντιμετωπίζει καὶ δὲν ἔχει νὰ κάνει πιὸ κρίσιμη ἐπιλογή. Καὶ βέβαια δὲν μπορεῖ νὰ κάνει ἕνα βῆμα πρὸς τὴ μιὰ κατεύθυνση κι ἄλλο πρὸς τὴν ἄλλη. Τέτοια στιγμὴ ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ μοιράσει τὴν καρδιά του, ἀλλὰ νὰ τὴν τοποθετήσει στὴ μιὰ πλευρὰ ἢ στὴν ἄλλη. "Ἄν μέσα στὴν καρδιά σου λατρεύεις τὸ Χριστό, μπορεῖς νὰ σώσεις τοὺς συγγενεῖς σου, ὅπως καὶ τὸν ἑαυτό σου. Ἄν ἡ καρδιά σου ἀγαπᾷ περισσότερο τὸν πατέρα καὶ τὴ μητέρα, το γιὸ καὶ τὴ θυγατέρα, σίγουρα θὰ χαθεῖς καὶ σὺ κι ἐκεῖνοι. Ὅποιος ἀπαρνιέται τὸ Χριστὸ μπροστὰ στὸν κόσμο, θὰ τὸν αρνηθεί κι ὁ Χριστὸς στὴν Τελικὴ Κρίση, ποὺ θὰ γίνει μπροστὰ στὸν οὐράνιο Πατέρα Του καὶ σ' ὅλες τίς χορεῖες ἀγγέλων καὶ ἁγίων. (Ὁ ὅσιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης ἔγραψε στὸν ἄρχοντα Φιλητό, ποὺ ἀπογοητεύτηκε ἐπειδὴ δὲν κατόρθωσε νὰ συμπεριληφθεῖ στὴν ὑψηλὴ κοινωνία: «ἡ δόξα σ' αὐτὴ τὴ ζωὴ ἀξίζει λιγότερο κι ἀπὸ τὸν ἱστὸ μιᾶς ἀράχνης, εἶναι πιὸ ἀσήμαντη κι ἀπὸ ἕνα ὄνειρο. Γι' αὐτὸ σήκωσε τὰ μάτια σου καὶ κοίταξε ἐκεῖνα ποὺ ἀξίζουν περισσότερο καὶ τότε θὰ ἠρεμήσεις τὴν ταραγμένη ψυχή σου.

 

 

 

 Ὅποιος ζητᾷ καὶ τὴ μιὰ δόξα καὶ τὴν ἄλλη, δὲν μπορεῖ νὰ τίς ἀποκτήσει καὶ τίς δυό. Ἴσως εἶναι δυνατὸ νὰ τίς κατορθώσει καὶ τίς δύο μόνο ὅταν ἐπιδιώκει ὄχι τίς δύο, ἀλλὰ τὴ μία: τὴν οὐράνια δόξα. Γι' αὐτό, ἂν ἐπιδιώκεις νὰ δοξαστεῖς, ἀναζήτησε τὴ θεία, τὴν οὐράνια δόξα. Καὶ τότε συνήθως ἀκολουθεῖ κι ἡ ἐπίγεια» (Ἐπιστολὴ 5). Ὁ Κύριος τὸ ξεκαθάρισε στοὺς ἀποστόλους πῶς αὐτὴ ἡ στιγμὴ τῆς ἀπόφασης, εἶναι δύσκολη. «Καὶ ἐχθροὶ τοῦ ἀνθρώπου οἱ οἰκιακοὶ αὐτοῦ» (Ματθ. ἰ' 36), εἶπε. Κι ἐδῶ ἐννοεῖ τὴν οἰκογένειά του, ποὺ θὰ τὸν ἐμποδίσει περισσότερο ἀπ' ὁποιονδήποτε ἄλλον στὸν κόσμο ν' ἀκολουθήσει τὸ Χριστό. Κι ἂν τὸ κάνει αὐτό, θὰ καταδικαστεῖ πιὸ αὐστηρά. Καὶ πραγματικὰ ἔτσι εἶναι. Δὲν εἶναι οἱ ἐχθροί μας ποὺ μᾶς δεσμεύουν μ' αὐτὸν τὸν κόσμο, ἀλλὰ οἱ φίλοι μας. Δὲν εἶναι οἱ ξένοι, ἀλλὰ οἱ συγγενεῖς μας. Γιὰ νὰ κάνει εὐκολότερο τὸ χωρισμὸ ἀπὸ τὴν οἰκογένεια καὶ γιὰ νὰ ἠρεμήσει τὴ συνείδηση ἐκείνων ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ ἐγκαταλείψουν τὴν οἰκογένεια τους γιὰ [8] χάρη Του, ὁ Κύριος τοὺς λέει προκαταβολικὰ νὰ μὴ φροντίζουν γιὰ τίποτα, ὅπως τὰ σπουργίτια. Ἄς μὴν ἀνησυχοῦν ποὺ θὰ βρεθεῖ κάποιος γιὰ νὰ ταΐσει καὶ νὰ ντύσει τὰ παιδιά τους ὅταν λείπουν οἱ ἴδιοι. Θὰ τοὺς θρέψει καὶ θὰ τοὺς ντύσει Ἐκεῖνος ποὺ τρέφει καὶ ντύνει τὰ σπουργίτια. Οὔτε ἕνα σπουργίτι δὲν πέφτει στὴ γῆ χωρὶς τὴ γνώση καὶ τὸ θέλημα τοῦ οὐράνιου Πατέρα. Γιὰ τὰ παιδιά σου, ὅπως καὶ γιὰ σένα, καὶ αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς πᾶσαι ἠριθμημέναι εἰσί. Γι' αὐτὸ ἄφησε τοὺς καὶ ἀκολούθησε Τόν. Ὅταν βρίσκεσαι μαζί τους, δὲν εἶσαι ἐσὺ ποὺ φροντίζεις γι' αὐτούς, ἀλλ' ὁ Θεός. Καὶ θὰ συνεχίζει νὰ τοὺς φροντίζει τὸ ἴδιο καλὰ κι ὅταν ἐσὺ λείπεις. Ὅμως ὁ πατὴρ καὶ ἡ μήτηρ, ὅπως οἱ υἱοὶ κι οἱ θυγατέρες, ἔχουν κι ἄλλο νόημα, βαθύτερο.

 

 

 

Ὁ πατὴρ καὶ ἢ μήτηρ ἐδῶ ὑπονοοῦν καὶ τοὺς δασκάλους ἐκείνους καὶ τοὺς πνευματικοὺς ὁδηγοὺς ποῦ, μὲ τὴν πλανεμένη διδασκαλία τους, δημιουργοῦν μέσα μας ἕνα πνεῦμα ποὺ ἀντιτίθεται στὸ Χριστὸ καὶ στὸ εὐαγγέλιο. Μᾶς διδάσκουν τὴν ἐγκόσμια σοφία ποὺ ὑπηρετεῖ τὸ σῶμα, ὄχι τὴν ψυχή, ποὺ μᾶς χωρίζει ἀπὸ τὸ Χριστὸ καὶ μᾶς αἰχμαλωτίζει στὴ γῆ. Ὅσο δὲ γνωρίζουμε τὸ Χριστό, ἔχουμε τοὺς πνευματικοὺς αὐτοὺς γονεῖς σὰν εἴδωλα. Εἴτε τοὺς ἀκοῦμε προσωπικὰ εἴτε διαβάζουμε τὰ βιβλία τους, μέσα μας τοὺς ἀγαπᾶμε, τοὺς σεβόμαστε, τοὺς δοξάζουμε καὶ τοὺς λατρεύουμε. Ἐκεῖνος ποὺ ἀγαπᾷ αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους περισσότερο ἀπὸ τὸ Χριστό, δὲν εἶναι ἄξιος τοῦ Χριστοῦ. Οἱ υἱοὶ κι οἱ θυγατέρες ὑπονοοῦν τίς πράξεις μας, τὰ ἔργα μας, τὴ δημιουργία, τὸ χτίσιμο, τὸ γράψιμο κλπ., ὅλα ἐκεῖνα δηλαδὴ ποὺ μᾶς κάνουν νὰ ὑπερηφανευόμαστε, ἐπειδὴ εἶναι προϊόντα τοῦ νοῦ καὶ τῶν χεριῶν μας. Σ' αὐτὰ τὰ προϊόντα μας βρίσκεται ἡ καρδιά μας, ἡ ἀγάπη μας, ἡ ὑπερηφάνειά μας. Μὰ τί εἶναι όλ' αὐτὰ τὰ προϊόντα κι ὅλα τὰ ἔργα μᾶς ἂν συγκριθοῦν μὲ τὸ Χριστό; Δὲν εἶναι παρὰ σύννεφα καπνοῦ μπροστὰ στὸν ἥλιο, σκόνη τοῦ χρόνου μπροστὰ στὴν αἰωνιότητα. Ὅποιος λοιπὸν ἀγαπᾷ όλ' αὐτὰ περισσότερο ἀπὸ τὸ Χριστό, δὲν εἶναι ἄξιος τοῦ Χριστοῦ. Καὶ συνέχισε ὁ Κύριος: «Καὶ ὅς οὐ λαμβάνει τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθεῖ ὀπίσω μου, οὐκ ἔστι μου ἄξιος» (Ματθ. ἰ' 38). Μὲ τὴ λέξη σταυρὸς ἐδῶ πρέπει πρῶτα νὰ κατανοήσουμε αὐτὰ ποὺ μᾶς παρουσίασε ὁ Χριστὸς μὲ τὰ προγηγούμενα λόγια Του, δηλαδή το χωρισμὸ ἀπὸ πατέρα καὶ μητέρα, ἀπὸ γιὸ καὶ θυγατέρα, ἀπὸ τὰ παιδιά, ἀπὸ φίλους καὶ δασκάλους, καθὼς κι ἀπὸ τὴ δουλειά μας. Ὁ σταυρὸς εἶναι πόνος. Ἀλλὰ κι ὁ χωρισμὸς εἶναι πόνος. Μὲ τὴ λέξη σταυρὸς πρέπει ἐπίσης νὰ κατανοήσουμε ὅλους τοὺς πειρασμούς, τὰ βασανιστήρια καὶ τὴν ἀγωνία ποὺ θ' ἀντιμετωπίσει ὁ πιστὸς τοῦ Χριστοῦ στὸ δρόμο του. Όλ' αὐτὰ εἶναι ἀπαραίτητα σ' ἐκεῖνον ποὺ ἀγαπᾷ ἀληθινά, γιὰ νὰ κάνουν τὴν ἀγάπη δυνατή. Όλ' αὐτὰ εἶναι ἀναπόφευκτα, ἀναγκαῖα, ὅπως τὸ πικρὸ φάρμακο ποὺ πρέπει νὰ πάρει ὁ ἄρρωστος ἄνθρωπος γιὰ νὰ θεραπευτεῖ. Κάθε πιστὸς τοῦ Χριστοῦ θὰ συναντήσει στὸ δρόμο του ὀδυνηροὺς πειρασμούς, βασανιστήρια, ἀγωνία. Κι ὁ σταυρὸς κάθε πιστοῦ θὰ εἶναι διαφορετικός. Γι' αὐτὸ κι ὁ Χριστὸς λέει πῶς ὁ καθένας θὰ φέρει τὸ δικό του σταυρό. Μὲ τὴ λέξη σταυρὸς ὅμως δὲν πρέπει νὰ ἐννοήσουμε μόνο τὰ βάσανα καὶ τὸν πόνο ποὺ ἀντιμετωπίζει ὁ ἄνθρωπος ἐξωτερικά.

 

 

 Εἶναι καὶ τὰ ἐσωτερικὰ βάσανα κι οἱ πόνοι ποὺ συνοδεύουν το χωρισμὸ τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸν ἑαυτό του, ὅταν χωρίζεται ἀπὸ τὸν παλαιὸ ἄνθρωπο, ἀπὸ τίς ἁμαρτωλὲς συνήθειες καὶ τὰ πάθη του, ἀπὸ τὸ σῶμα του. Αὐτὸς εἶναι ἴσως ὁ μεγαλύτερος σταυρός. Ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ τὸν κουβαλήσει χωρὶς τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ κι ἂν δὲν ἀγαπᾷ πολὺ τὸ Χριστό. Εἶναι ὅμως ἕνας σταυρὸς ποὺ πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ φέρει στοὺς ὤμους του. [9] Λίγο ἀργότερα εἶπε ὁ Κύριος: «Ὁ εὑρῶν τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἀπολέσει αὐτήν, καὶ ὁ ἀπωλέσας τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἕνεκεν ἐμοῦ εὑρήσει αὐτήν» (Ματθ. ἰ' 39). Αὐτὸ σημαίνει πῶς ἐκεῖνος ποὺ προσέχει ἰδιαίτερα τὴν παλιὰ ψυχή του, ποὺ εἶναι ὁλόκληρη κηλιδωμένη ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ μολυσμένη ἀπὸ τὰ πάθη, σίγουρα θὰ τὴ χάσει. Τίποτα ἀκάθαρτο ἢ ρυπαρὸ δὲν μπορεῖ νὰ παραστεῖ μπροστὰ στὸ πρόσωπο τοῦ Θεοῦ. Ὅποιος ὅμως χάνει τὴν παλιά του ψυχή, τὴν ἀπορρίπτει καὶ τὴν ἀπομακρύνει γιὰ χάρη τοῦ Χριστοῦ, γιὰ χάρη τῆς ἀναγέννησης καὶ ἀνακαίνισής της, γιὰ χάρη τοῦ καινοῦ ἀνθρώπου, τῆς καινῆς ψυχῆς, ἐκεῖνος θὰ τὴ βρεῖ. Θὰ βρεὶ δηλαδὴ τὴν καινούργια αὐτὴ ψυχὴ ἑκατὸ φορὲς λαμπρότερη καὶ πλουσιότερη ἀπὸ τὴν παλιά. Μὲ τὸν ἴδιο τρόπο, ἐκεῖνος ποὺ ἐγκαταλείπει πατέρα ἢ μητέρα, ἀδελφοὺς ἢ ἀδελφές, σύζυγο ἢ παιδιά, θ' ἀνταμειφθεῖ ἑκατὸ φορὲς πλουσιότερα.

 

 

 

Τέλος μὲ τὸ σταυρὸ πρέπει νὰ κατανοήσουμε τὸν τίμιο καὶ ζωοποιὸ Σταυρὸ τοῦ Κυρίου. Δὲν ἀφήνουμε κατὰ μέρος μιὰ δοκιμασία γιὰ νὰ τὴν ἀλλάξουμε μὲ μιὰν ἄλλη, παρόμοια. Φορτωνόμαστε πάνω μας το Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ τίς δοκιμασίες, τὸν πόνο, τὰ βασανιστήρια, γιὰ νὰ καθαριστοῦμε ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, γιὰ τὴν ἀνακαίνιση τῆς ψυχῆς μας καὶ γιὰ τὴν αἰώνια ζωή. Νὰ τί εἶπε ὁ ἀπόστολος Παῦλος γιά το Σταυρὸ τοῦ Κυρίου: «Ἐμοί δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῶ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, δι' οὐ ἐμοὶ κόσμος ἐσταύρωται, κἀγώ τῷ κόσμῳ» (Γαλ. στ' 14). Ὁ κόσμος ἔχει νεκρωθεῖ γι' αὐτὸν ποὺ φέρει το Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ, ὅπως κι ὁ ἴδιος γιὰ τὸν κόσμο. Νεκρὸς γιὰ τὸν κόσμο, ἀλλὰ ζωντανὸς γιὰ τὸ Θεό. Τὸ ὅτι ὁ Σταυρὸς αὐτὸς σὲ ἄλλους μὲν εἶναι σκάνδαλο καὶ σὲ ἄλλους μωρία (βλ. A΄ Κορ. ἅ ́ 23), δὲν εἶναι κάτι περίεργο. Οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἐξακολουθοῦν νὰ θάλπουν τὴν παλιά, τὴν ἁμαρτωλὴ ψυχή, ἐκεῖνοι δηλαδὴ ποῦ εἶναι δοῦλοι τοῦ κόσμου καὶ τῶν σωματικῶν ἐπιθυμιῶν τους, δὲν μποροῦν νὰ καταλάβουν κανένα εἶδος δοκιμασίας, παρὰ μόνο γιὰ κάποιο ἐγκόσμιο κέρδος, ὅπως ὑγεία, πλούτη, τιμὴ ἢ δόξα. Ὁ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ σημαίνει πόνο καὶ δοκιμασίες, ποὺ ὁ ἄνθρωπος ὑπομένει γιὰ τὴν ὑγεία καὶ τὸν πλουτισμὸ τῆς ψυχῆς του, γιὰ τὴν τιμὴ καὶ τὴ δόξα τοῦ Χριστοῦ, τοῦ Βασιλιᾶ τῆς Καινῆς Βασιλείας καὶ τῆς μόνης ἀγάπης ἐκείνων ποῦ τὸν ὁμολογοῦν. «Τότε ἀποκριθεὶς ὁ Πέτρος εἶπεν αὐτῷ ἰδοὺ ἡμεῖς ἀφήκαμεν πάντα καὶ ἤκολουθήσαμέν σοί: τί ἄρα ἔσται ἡμῖν;» (Ματθ. ἴθ' 27). Πότε ἔκανε τὴν ἐρώτηση αὐτὴ ὁ ἀπόστολος Πέτρος; Τὴν ὥρα ποὺ ὁ Κύριος συμβούλεψε τὸν πλούσιο νεανία, ποὺ ἀναζητοῦσε τὴν αἰώνια ζωή, νὰ πάει νὰ πουλήσει ὅλα του τὰ ὑπάρχοντα, νὰ τὰ δώσει στοὺς φτωχοὺς κι ἔπειτα νὰ τὸν ἀκολουθήσει. Κι ὁ νεανίας «ἀπῆλθε λυπούμενος ἢν γὰρ ἔχων κτήματα πολλά» (Ματθ. ἴθ' 22). Τότε ἔκανε τὴν ἐρώτηση αὐτὴ ὁ Πέτρος κι ἡ Ἐκκλησία τοποθέτησε τὸ περιστατικὸ αὐτὸ μαζὶ μὲ τὸ πρῶτο μέρος τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς, ἐπειδὴ ἔχει στενὴ πνευματικὴ συνάφεια μαζί της.

 

 Ὁ ἅγιος Πέτρος ρώτησε ἐξ ὀνόματος ὅλων τῶν ἀποστόλων, τί θὰ γινόταν μ' αὐτούς. Τὰ εἶχαν ἀφήσει ὅλα: τὰ σπίτια τους, τίς οἰκογένειές τους, τὴ δουλειά τους καὶ τὸν ἀκολούθησαν. «Ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ὑμεῖς οἱ ἀκολουθήσαντές μοι, ἐν τῇ παλιγγενεσίᾳ, ὅταν καθίσῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ, καθίσεσθε καὶ ὑμεῖς ἐπὶ δώδεκα θρόνους κρίνοντες τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ» (Ματθ. ιθ' 28). Ἡ ἀπάντηση ποὺ ἔδωσε ὁ Χριστὸς στὸν Πέτρο ἀπευθυνόταν σ' ὅλους τοὺς ἀποστόλους. Εἶπεν αὐτοῖς, γράφει ὁ εὐαγγελιστής. Ἀνάμεσά τους ὅμως ἦταν κι ὁ Ἰούδας. Θὰ καθήσει κι αὐτὸς στὸ θρόνο; Τότε ὁ Ἰούδας δὲν εἶχε ἀκόμα προδώσει τὸ Χριστό, μ' ὅλο ποὺ ἡ προδοσία εἶχε κιόλας ριζώσει στὴν καρδιά του. Ὁ Κύριος γνώριζε ἀπὸ πρὶν πῶς ὁ Ἰούδας θὰ τὸν προδώσει, γι' αὐτὸ καὶ μίλησε ὑποθετικά, μὲ προσοχή. Δὲν εἶπε «ὅλοι ἐσεῖς», ἀλλὰ ὑμεῖς οἱ ἀκολουθήσαντές μοι. Μὲ τὰ λόγια αὐτὰ ὁ Ἰούδας ὁ προδότης ἀποκλειόταν, γιατί αὐτὸς [10] βάδισε ἕνα μέρος τοῦ δρόμου μαζὶ μὲ τὸ Χριστό, δὲν τὸν ἀκολούθησε ἀληθινά. Σύντομα θ' ἀποχωριζόταν ὁριστικὰ ἀπὸ τὸ Χριστὸ καὶ τοὺς ἀποστόλους. Καὶ τότε κάποιος ἄλλος θὰ παιρνε τὴ θέση του καὶ θὰ καθόταν στὸ θρόνο του. Ὁ Κύριος ὑποσχέθηκε πολὺ μεγάλη ἀνταμοιβὴ στοὺς πιστοὺς ἀποστόλους Του. Θὰ γίνονταν κριτὲς ὁλόκληρου τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ. Ὄχι τοῦ κόσμου ὁλόκληρου, ἀφοῦ κριτὴς τῆς οἰκουμένης θὰ γινόταν ὁ ἴδιος.

 

 

 Οἱ ἀπόστολοι θὰ ἔκριναν τίς φυλὲς τοῦ Ἰσραήλ, ἀπ' ὅπου κατάγονταν. Τὸ ἔθνος αὐτὸ θὰ ἔκρινε τοὺς ἀποστόλους σ' αὐτὴ τὴ ζωή. Οἱ ἀπόστολοι ὅμως θά το κρίνουν στὴν Τελικὴ Κρίση, τότε ποὺ ὅλοι οἱ λαοὶ κι ὅλα τὰ ἔθνη θὰ χωριστοῦν στὰ δεξιὰ καί το ἀριστερά, τότε ποὺ μερικοὶ θὰ κληθοῦν στὴν αἰώνια μακαριότητα κι ἄλλοι στὴν αἰώνια κόλαση. Τότε, σ' αὐτὴ τὴ νέα κτίση, οἱ ἀπόστολοι θὰ καθίσουν σὲ δώδεκα θρόνους δόξης στὰ δεξιὰ τοῦ Κυρίου καὶ θὰ κρίνουν το λαό τους, ἐκείνους ποὺ σ' αὐτὴ τὴ ζωὴ εἶχαν γίνει κριτές τους. Κι ἡ κρίση τους δὲ θὰ εἶναι κρίση ἐκδίκησης, μὰ δικαιοσύνης. Ἡ ἀπάντηση τοῦ Χριστοῦ στοὺς ἀποστόλους ἀφοροῦσε μόνο σ' αὐτούς. Στὴν ἀπάντησή Τοῦ αὐτὴ ὅμως πρόσθεσε κάτι ποὺ ἐφαρμόζεται σ' ὅλους τοὺς πιστούς, κάθε ἐποχῆς: «Καὶ πὰς ὸς ἀφῆκεν οἰκίας ἢ ἀδελφοὺς ἢ ἀδελφὰς ἢ πατέρα ἢ μητέρα ἢ γυναῖκα ἢ τέκνα ἢ ἀγροὺς ἕνεκεν τοῦ ὀνόματός μου, ἑκατονταπλασίονα λήψεται καὶ ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσει» (Ματθ. ἴθ' 29). Οἱ ἀπόστολοι κι οἱ ἅγιοι δὲν ἔλαβαν ἑκατὸ φορὲς περισσότερα ἀπ' ὅσα εἶχαν ἀφήσει γιὰ χάρη τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ; Ἑκατοντάδες ἑκατοντάδων ἐκκλησίες δὲν ἔχουν οἰκοδομηθεῖ σ' ὅλο τὸν κόσμο καὶ φέρουν τὸ ὄνομά τους; Ἑκατοντάδες ἢ μᾶλλον ἑκατομμύρια ἄνθρωποι, ἄντρες καὶ γυναῖκες, δὲν τοὺς ὀνομάζουν πνευματικοὺς πατέρες κι ἀδελφούς; Ἡ ὑπόσχεση ποὺ ἔδωσε ὁ Θεὸς στὸν Ἀβραὰμ ἐκπληρώθηκε κυριολεκτικὰ στοὺς ἁγίους τοῦ Θεοῦ. Τὰ πνευματικά τους παιδιὰ ἐπληθύνθησαν, ἔγιναν πραγματικὰ «ὼς τοὺς ἀστέρας τοῦ οὐρανοῦ καὶ ὡς τὴν ἄμμον την παρὰ τὸ χεῖλος τῆς θαλάσσης» (Γέν. ἅ' 17). Ἄν γυναῖκες όσίες, μάρτυρες καὶ παρθένες, δὲν εἶχαν γίνει πνευματικὲς μητέρες κι ἀδελφὲς σὲ πολλοὺς πιστούς, ποιοὶ θ' ἀκολουθοῦσαν τὸ παράδειγμά τους καὶ θά γίνονταν μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ; Δὲν ὑπάρχουν καὶ σήμερα ἀπόστολοι καὶ ἅγιοι στὴ γῆ, ὅπως ὑπῆρχαν σ' ὅλη τὴ διάρκεια τῆς ἱστορίας τῆς χριστιανικῆς Ἐκκλησίας; Ὅταν ἐγκατέλειψαν τὰ σπίτια καὶ τὴ γῆ τους, δὲν ἔγιναν ὅλα τὰ σπίτια κι ἡ γῆ τῶν πιστῶν δικά τους σπίτια, δική τους γῆ; Ἄφησαν λίγα - ἀκόμα καὶ στὴν ἀρχὴ τῆς ἀποστολικῆς διακονίας τους - καὶ ἔλαβαν πολλά. Δὲν ἦταν φτωχοί, οὔτε τοὺς ἔλειπε τίποτε (βλ. Πράξ. δ' 34). Τὰ πνευματικὰ παιδιὰ εἶναι πολὺ [11] περισσότερα ἀπὸ τὰ φυσικά. Τὸ πνευματικὸ κέρδος εἶναι μεγαλύτερο ἀπὸ τὸ ὑλικό. Κι ὁ Κύριος προσθέτει πῶς ὅλοι, πάνω ἀπ' ὅλα, θὰ κερδίσουν τὴν αἰώνια ζωή. Μὲ τὴν πνευματικὴ ἔννοια τὸ σπίτι ὑποδηλώνει τὴν παλαιά, τὴν ἁμαρτωλὴ ψυχή. Ἄδελφοὺς ἢ ἀδελφὰς ἢ πατέρα ἢ μητέρα ἢ γυναῖκα, εἶναι οἱ ἐγκόσμιοι δεσμοὶ τῆς ψυχῆς. Παιδιὰ εἶναι οἱ ἁμαρτωλές μας πράξεις. Γῆ εἶναι ὁλόκληρος ὁ αἰσθητὸς κόσμος, μαζὶ μὲ τὰ σώματά μας. Ἐκεῖνος ποὺ τὰ ἐγκαταλείπει όλ' αὐτὰ γιὰ χάρη τοῦ Χριστοῦ, θὰ λάβει ἑκατὸ φορὲς περισσότερα, ἀλλὰ καὶ καλύτερα ἀπ' αὐτὰ ποὺ εἶχε πρίν.

 

 

Καὶ πάνω ἀπ' ὅλα, θὰ λάβει αἰώνια ζωή. Ὁ Κύριος χρησιμοποιεῖ τὸν ἀριθμὸ ἑκατό, ἐπειδὴ αὐτὸς ἐκφράζει τὴν πληρότητα τῶν δωρεῶν ποὺ θὰ λάβει ὁ πιστός. Ὄχι ἑκατοντάδες, μὰ χιλιάδες χιλιάδων ἄντρες καὶ γυναῖκες τὰ ἐγκατέλειψαν όλ' αὐτὰ καὶ τὰ ἔλαβαν ὅλα. Σ' αὐτοὺς καὶ σ' ὅλους τοὺς ὁμοίους τοὺς ἔχει ἀφιερωθεῖ ἡ σημερινὴ Κυριακή. Μερικοὶ ἅγιοι μνημονεύονται ἰδιαίτερα στὴ διάρκεια τοῦ ἔτους. Αὐτοὶ εἶναι οἱ πιὸ γνωστοί. Ἐκτὸς ἀπ' αὐτοὺς ὅμως ὑπάρχει ἕνας τεράστιος ἀριθμὸς ἁγίων ποὺ παραμένουν ἄγνωστοι στοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ εἶναι τὸ ἴδιο γνωστοὶ στὸν ζῶντα καὶ πάνσοφο Θεό. Ὅλοι μαζὶ σχηματίζουν τὴν ἔνδοξη Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ στὸν οὐρανὸ καὶ βρίσκονται σὲ στενὴ σχέση μαζί μας, ποὺ ἀπαρτίζουμε τὴ στρατευόμενη Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ στὴ γῆ. Ἀνάμεσα στοὺς ἁγίους Του ὁ Χριστὸς λάμπει ὅπως ὁ ἥλιος ἀνάμεσα στὰ ἄστρα. Γιατί ἐκεῖνοι εἶναι «μέλη τοῦ σώματος αὐτοῦ» (Ἐφ. ἔ' 30). Εἶναι ζωντανοὶ καὶ δυνατοί, κοντὰ στὸ Θεό. Ἀλλὰ εἶναι καὶ σὲ μᾶς κοντά. Παρατηροῦν διαρκῶς τὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ στὴ γῆ.

 

 

 

Μᾶς συνοδεύουν ἄγρυπνα ἀπὸ τὴ γέννηση ώς το θάνατό μας. Ἀκοῦν τίς ἱκεσίες μας, γνωρίζουν τὰ προβλήματά μας καὶ μᾶς βοηθοῦν μὲ τὴ δύναμη καὶ τίς προσευχές τους, ποὺ ἀνέρχονται «ὡς ὀσμὴ εὐωδίας πνευματικῆς» στὸν οὐρανό, στὸ θρόνο τοῦ Θεοῦ (βλ. Ἀποκ. ἡ 3,4). Αὐτοὶ εἶναι οἱ μεγαλομάρτυρες τοῦ Χριστοῦ, ἄντρες καὶ γυναῖκες, οἱ ὅσιοι καὶ θεοφόροι πατέρες, ἱερεῖς καὶ διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας, ἀφοσιωμένοι βασιλεῖς καὶ βασίλισσες ποὺ ὑπερασπίστηκαν τὴν Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τοὺς διῶκτες της ὁμολογητὲς καὶ ἐρημῖτες, ἀσκητὲς καὶ ἀναχωρητές, στυλίτες καὶ διὰ Χριστὸν σαλοί, κοντολογὶς ὅλοι ἐκεῖνοι ποὺ ἡ ἀγάπη τοὺς για τὸ Χριστὸ ἐπισκίασε κάθε ἄλλη ἀγάπη στὴ γῆ καί ποῦ στὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ τὰ ἐγκατέλειψαν ὅλα καὶ ὑπόμειναν ὡς τὸ τέλος. Ὅλοι αὐτοὶ σώθηκαν οἱ ἴδιοι ἀλλὰ ἔσωσαν καὶ ἄλλους. Ἐκεῖνοι μᾶς βοηθοῦν σήμερα νὰ βροῦμε καὶ μεῖς τὴ σωτηρία μας. Ἐκεῖνοι δὲν ἔχουν καμιὰ ἰδιοτέλεια ἢ φθόνο. Ὅσο μεγαλύτερο πλῆθος ἀντρῶν καὶ γυναικῶν σωθοῦν καὶ τοὺς συναντήσουν στὴ δόξα ἐκείνη ὅπου βρίσκονται κι οἱ ἴδιοι, τόσο περισσότερο χαίρονται. Ὅλοι αὐτοὶ ἦταν νικητὲς μὲ τὴν πίστη. Κατέσβεσαν τὴν πύρινη δύναμη ποὺ μὲ τὴ μορφὴ τῶν παθῶν κατέκαιγε τὴν ἀδύναμη φύση τοῦ ἀνθρώπου. Πολλοὶ ἀπ' αὐτοὺς ὑπόμειναν ἐγκόσμιους χλευασμοὺς κι ἐπιθέσεις, ἁλυσίδες, φυλακές, [12] λιθοβολισμό. Πολλοὶ ἀπ' αὐτούς, γιὰ τοὺς ὁποίους δὲν ἦταν ἄξιος ὁ κόσμος, περιπλανήθηκαν στὴ γῆ, «ἐν ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς» (Ἐβρ. ἰα' 38). Ἡ ζωὴ αὐτὴ εἶναι μιᾷ δοκιμασίᾳ γιά μας. Ἡ ἀνταμοιβή μας δίδεται στὸν ἄλλο κόσμο, το μέλλοντα. Ἐκεῖνοι πέρασαν τὴ δοκιμασία μὲ ἐπιτυχία καὶ τώρα μᾶς προσφέρουν τὴ βοήθειά τους γιὰ νὰ μὴ ντροπιαστοῦμε, ἀλλὰ νὰ περάσουμε τὴ δοκιμασία ὅπως καὶ κεῖνοι, νὰ γίνουμε σὰν κι αὐτοὺς στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Πραγματικά, «θαυμαστὸς ὁ Θεὸς ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ!» Ἡ Ἐκκλησία σκόπιμα γιορτάζει τὴν Κυριακὴ τῶν Ἁγίων Πάντων μιὰ Κυριακὴ μετὰ τὴ γιορτὴ τῆς καθόδου τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Κι αὐτὸ γιὰ δική μας ὠφέλεια, γιὰ νὰ μᾶς διδάξει πῶς οἱ ἀπόστολοι κι ὅλοι οἱ ἅγιοι ἀποδείχτηκε πῶς ἦταν οἱ μεγαλύτεροι ἥρωες στὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας, ὄχι τόσο μὲ τὴ δική τους δύναμη, ὅσο μὲ τὴν εὐλογημένη δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀνατράφηκαν μὲ τὸν ἄρτο τοῦ Θεοῦ, πού χορηγεῖ ἡ πρόνοιά Τοῦ, καὶ ὁπλίστηκαν μὲ τὰ ὅπλα Του. Ἔτσι ἦταν ἕτοιμοι ν' ἀντέξουν στὴ μάχη, νὰ τὰ ὑπομείνουν ὅλα καὶ νὰ ναὶ νικηφόροι σὲ ὅλα. (Ὁ ὅσιος Μακάριος ὁ Μέγας δίδασκε ἀπὸ τὴ δική του ἐμπειρία, πῶς ὁ ἄνθρωπος πρέπει ἀπὸ μόνος τοῦ ν' ἀσκεῖ τὰ καλὰ ἔργα γιὰ μακρὺ χρονικὸ διάστημα, μὲ μεγάλη προσπάθεια κι ἀποφασιστικότητα, καὶ στὸ τέλος «ὁ Θεὸς ἔρχεται, ἐνοικεῖ σ' αὐτὸν κι αὐτὸς στὸν Κύριο καὶ τότε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος σπέρνει τίς ἐντολές Του μέσα του καὶ τὸν γεμίζει μὲ πνευματικοὺς καρποὺς» Όμιλία 19).

 

 

 

Ὅπως γίνεται μὲ τὸ παράδειγμα τῶν ἀποστόλων, ἔτσι καὶ τὰ παραδείγματα ὅλων τῶν ἁγίων μας ἀποκαλύπτουν καθαρὰ τὴ μέγιστη καὶ γλυκιὰ ἀλήθεια πῶς ὁ Θεὸς δὲ στέλνει τοὺς δούλους Του στὶς κοιλάδες χωρὶς φαγητό, οὔτε τοὺς γιούς του στοὺς ἀγροὺς χωρὶς ἐργαλεῖα, οὔτε καὶ τοὺς στρατιῶτες στὴ μάχη δίχως ὅπλα. Ὕμνος καὶ δόξα πρέπει γι' αὐτὸ στὸν Ὕψιστο Κύριο, ποὺ δοξάζει τοὺς ἁγίους Του μὲ νῖκες καὶ ἀντιδοξάζεται ἀπ' αὐτούς. «Πολλοὶ δὲ ἔσονται πρῶτοι ἔσχατοι καὶ ἔσχατοι πρῶτοι» (Ματθ. ιθ' 30). Μ' αὐτὸν τὸν τρόπο τέλειωσε ὁ Κύριος τὰ προφητικά Του λόγια πρὸς τοὺς ἀποστόλους. Λόγια ποὺ μέχρι σήμερα ἐκπληρώνονται, μ' ὅλο ποὺ στὴν πληρότητά τους θὰ ἐκπληρωθοῦν στὴν Τελικὴ Κρίση. Τοὺς ἀποστόλους στὸ Ἰσραὴλ τοὺς λογάριαζαν «ἔσχατους». Οἱ Φαρισαῖοι κι οἱ ὑποκριτὲς ποὺ καταδίωκαν τοὺς ἀποστόλους, λογαριάζονταν «πρῶτοι». «Ὡς περικαθάρματα τοῦ κόσμου ἐγενήθημεν, πάντων περίφημα ἕως ἄρτι» (A΄ Κορ. δ' 13). Οἱ ἀπόστολοι ὅμως ἔγιναν πρῶτοι κι οἱ διῶκτες τους ἔσχατοι, τόσο στὴ γῆ ὅσο καὶ στὸν οὐρανό. Ὁ προδότης Ἰούδας ἦταν ἀνάμεσα στοὺς πρώτους. Μὲ τὴν προδοσία τοῦ Χριστοῦ ὅμως ἔγινε ἔσχατος. Πολλοὶ ἅγιοι λογαριάζονταν ἔσχατοι, μὰ στὴν οὐράνια βασιλεία ἔγιναν πρῶτοι. Οἱ βασανιστὲς κι ἐκεῖνοι ποὺ τοὺς ἐνέπαιζαν, ἀπὸ τὴν πρώτη τιμητικὴ θέση κι ἀπὸ τὴ δόξα αὐτοῦ τοῦ κόσμου, ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ἔπεσαν στὴν τελευταία. Στὴν Τελικὴ Κρίση θ' ἀποκαλυφθεῖ καθαρὰ πόσο πολλοί, ποὺ τώρα ἀνάμεσά μας φαίνονται πρῶτοι, θὰ καταλάβουν τὴν τελευταία θέση πόσο πολλοί, ποὺ βλέπουν τὸν ἑαυτό τους ἀλλὰ κι ἄλλοι τοὺς βλέπουν στὴν τελευταία θέση, θ' ἀνυψωθοῦν στὴν πρώτη. Ἡ παράγραφος αὐτὴ ἔχει καὶ τὴ βαθύτερη, τὴν Ἡ πνευματικὴ σημασία της. Μέσα στὸν καθένα μας γίνεται μιὰ πάλη ἀνάμεσα στὸν κατώτερο καὶ τὸν ἀνώτερο ἄνθρωπο. Ὅταν μέσα μας βασιλεύει ἐκεῖνος ποὺ εἶναι μικρόψυχος, κακός, ἁμαρτωλὸς καὶ δειλός, τότε στὴν ψυχή μας ὑπερτερεῖ καὶ βασιλεύει ὁ κατώτερος ἄνθρωπος.

 

 

 

Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἐξομολογεῖται τὴν ἁμαρτία του, μετανοεῖ καὶ κοινωνεῖ τὰ ἄχραντα μυστήρια τοῦ Χριστοῦ, τότε ὁ κατώτερος ἄνθρωπος μέσα του ὑποχωρεῖ ἀπὸ τὴν πρώτη θέση στὴν τελευταία κι ὁ ἀνώτερος ἄνθρωπος ἀνεβαίνει ἀπὸ τὴν τελευταία θέση στὴν πρώτη. Ὅταν τὸ κάλλος κι ἡ [13] ἀγαθότητα τοῦ Χριστοῦ κυριαρχοῦν μέσα μας, μὲ ταπείνωση καὶ ὑπακοὴ στὸ Χριστό, μὲ πίστη καὶ καλὰ ἔργα, τότε ὁ ἀνώτερος ἄνθρωπος βρίσκεται στὴν πρώτη θέση κι ὁ κατώτερος στὴν τελευταία. Ἀλίμονο ὅμως! Συμβαίνει σὲ μερικὲς περιπτώσεις ὁ καλὸς κι ἀφοσιωμένος ἄνθρωπος ν' ἀποκτήσει ὑπερβολικὴ αὐτοπεποίθηση, νὰ γίνει ἔτσι ὑπερήφανος, κι ἀπὸ τὴν ὑπερηφάνεια νὰ πέσει σ' ὅλα τὰ κακά. Τότε ὁ κατώτερος ἄνθρωπος σκαρφαλώνει στὴν πρώτη θέση κι ὁ ἀνώτερος γλιστράει στὴν τελευταία. Ἔτσι ὁ πρῶτος γίνεται ἔσχατος κι ὁ ἔσχατος πρῶτος. Πρέπει λοιπὸν ν' ἀγρυπνοῦμε διαρκῶς καὶ νὰ προσέχουμε, νὰ μὴν ἐμπιστευόμαστε ὑπερβολικὰ τὸν ἑαυτό μας, ἀλλὰ τὴν ἐλπίδα μας ὅλη νὰ τὴν ἀναθέτουμε μὲ προσευχὴ στὸν Κύριο καὶ στὰ νικηφόρα ὅπλα τῆς θεϊκῆς Του δύναμης: «Πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμουντί με Χριστῷ» (Φιλιπ. δ' 13), γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Τὰ πάντα μποροῦμε νὰ κάνουμε, παντοδύναμε Κύριε, μὲ Σένα καὶ τὴν παντοτεινὴ παρουσία Σου μέσα μας. Μόνοι μας τίποτα δὲν εἴμαστε ἄξιοι νὰ κάνουμε, παρὰ μόνο τὴν ἁμαρτία.

 

Χωρὶς Ἐσένα, τὸν Οἰκοδεσπότη μας, πεινᾶμε. Χωρὶς Ἐσένα, τὸν Πατέρα μας, εἴμαστε γυμνοί. Χωρὶς Ἐσένα, τὸν Ἀρχηγό μας, εἴμαστε ἄοπλοι κι ἀδύναμοι. Μαζὶ Σοῦ ὅμως, Σωτῆρα μας, ἔχουμε τὰ πάντα, μποροῦμε νὰ κάνουμε τὰ πάντα. Μ' εὐγνωμοσύνη καὶ δοξολογία προσευχόμαστε: Μή μας ἐγκαταλείπεις, μή μας στερεῖς τὴ βοήθειά Σοῦ ὅσο ζουμε! Σὲ Σένα πρέπει ἡ δόξα, Κύριε Ἰησοῦ, μαζὶ μὲ τὸν Πατέρα καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τὴν ὁμοούσια καὶ ἀδιαίρετη Τριάδα, τώρα καὶ πάντα καὶ στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν