Η Παραβολή του Άφρονος Πλουσίου - Ενάτη Κυριακή του Λουκά.

του Μητρ. Χονγκ Κονγκ Nektarios Tsilis 

Η Παραβολή του Άφρονος Πλουσίου - Ενάτη Κυριακή του Λουκά

Η Κυριακή, 23 Νοεμβρίου 2025, είναι η Ενάτη Κυριακή του Λουκά, και το ευαγγελικό ανάγνωσμα (Λουκ. 12:16-21) μάς φέρνει αντιμέτωπους με την παραβολή του άφρονος πλουσίου — ενός ανθρώπου που πίστεψε ότι μπορούσε να θεμελιώσει τη ζωή του επάνω στα πλούτη του. Ο Χριστός αφηγείται πως ένας πλούσιος καλλιεργητής είχε μια εξαιρετικά καρποφόρα σοδειά. Αντί όμως να ευχαριστήσει τον Θεό και να διαμοιράσει τους καρπούς της ευλογίας Του, σκέφτηκε να κατεδαφίσει τις αποθήκες του για να χτίσει μεγαλύτερες, ώστε να αποθηκεύσει εκεί τα αγαθά του για πολλά χρόνια. Μέσα του είπε: «Ψυχή μου, έχεις πολλά αγαθά αποταμιευμένα για χρόνια πολλά· αναπαύου, φάε, πιες, ευφραίνου». Όμως ο Θεός τού απάντησε: «ἄφρον, ταύτῃ τῇ νυκτὶ τὴν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπὸ σοῦ· ἃ δὲ ἡτοίμασας τίνι ἔσται; »

Η παραβολή αυτή δεν είναι απλώς μια ηθική διδασκαλία περί φιλαργυρίας. Είναι μια βαθιά αποκάλυψη της πνευματικής τυφλότητας του ανθρώπου που περιορίζει τη ζωή του στο γήινο και φθαρτό. Όπως διδάσκουν οι Πατέρες, το λάθος του πλουσίου δεν ήταν η ευεργεσία του Θεού — ο πλούτος του — αλλά η πνευματική τύφλωση της καρδιάς του, η φιλοδοξία να ζήσει χωρίς αναφορά στον Δημιουργό. «Καὶ διελογίζετο ἐν ἑαυτῷ», λέει ο ευαγγελιστής. Όλα τα σκεπτόταν μόνο μέσα στην αυτάρκειά του, χωρίς διάλογο και σχέση με τον Θεό. Έγινε ο εαυτός του θεός.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ερμηνεύοντας την περικοπή, λέει: «Οὐκ ἐζημίωσεν αὐτὸν ὁ πλοῦτος, ἀλλ’ ἡ τοῦ πλούτου πονηρὰ χρῆσις.» Δεν φταίει η ευλογία, αλλά η χρήση της. Ο πλούσιος θα μπορούσε να καταστήσει τα αγαθά του σκάλα σωτηρίας, βοηθώντας τον πλησίον, ταΐζοντας τον πεινασμένο, ενδύοντας τον γυμνό. Αντί αυτού, μίλησε στην ψυχή του σαν σε δούλη: «ψυχή, ἔχεις πολλὰ ἀγαθὰ…». Εξίσωσε την ψυχή με τα υλικά αγαθά, λησμονώντας ότι αυτή δεν αναπαύεται με τροφή και ευωχία, αλλά με την κοινωνία του Θεού.

Η φωνή του Θεού έρχεται ξαφνική και αυστηρή: «Ἄφρον!». Η λέξη αυτή αποκαλύπτει την ουσία της αμαρτίας του· δεν είναι απλώς άδικος, ούτε απλώς εγωιστής· είναι άφρων — δηλαδή στερημένος πνευματικής φρόνησης. Δεν κατάλαβε ότι η ζωή δεν ανήκει στον άνθρωπο. Η ψυχή είναι δώρο, και μπορεί να ζητηθεί πίσω ανά πάσα στιγμή. Έζησε για τον εαυτό του και όχι για τον Θεό· έχτισε αποθήκες για τα σιτηρά, αλλά άφησε ρημαγμένη την αποθήκη της καρδιάς του.

Στην Ορθόδοξη Παράδοση, η παραβολή αυτή είναι κραυγή αφύπνισης για όλους μας που συχνά κυνηγάμε «μεγαλύτερες αποθήκες» — περισσότερα αγαθά, ασφάλεια, άνεση — και λησμονούμε να θησαυρίσουμε «εἰς θεόν». Ο Χριστός στο τέλος τονίζει: «οὕτως ὁ θησαυρίζων ἑαυτῷ, καὶ μὴ εἰς Θεὸν πλουτῶν». Με αυτή τη φράση, η Εκκλησία βλέπει τον αντίποδα του άφρονος: τον άνθρωπο που κάνει τον Θεό το κέντρο της ζωής του. Ο πνευματικά φρόνιμος είναι αυτός που αντανακλά τη γενναιοδωρία του Δημιουργού, που βλέπει τα υλικά αγαθά ως μέσο κοινωνίας και αγάπης.

Ας αναρωτηθούμε, λοιπόν, αυτή την Κυριακή: πού στεγάζουμε τα αγαθά μας; Χτίζουμε αποθήκες στη γη ή θησαυρούς στον ουρανό; Ο Θεός δεν μας ζητά να απαρνηθούμε τον κόπο και την ευτυχία, αλλά να θυμόμαστε ότι όλα είναι δώρα δικά Του, δοσμένα για να γίνουν ευλογία για τους άλλους. Όπως είπε ο Μέγας Βασίλειος: «Το περίσσευμά σου ανήκει σε εκείνον που έχει ανάγκη.»

Ο άφρων πλούσιος έγινε παράδειγμα προς αποφυγήν όχι επειδή είχε, αλλά επειδή δεν μοιράστηκε· όχι επειδή κατείχε, αλλά επειδή δεν ευχαρίστησε· όχι επειδή αποθήκευσε σιτηρά, αλλά επειδή δεν φύλαξε στην ψυχή του την αγάπη. Η σημερινή παραβολή μας προτρέπει να μετατρέψουμε τα υπάρχοντά μας σε ευκαιρίες σωτηρίας, να «πλουτίσουμε εις Θεόν» με πίστη, ελεημοσύνη και ευχαριστία.