ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙ ΜΕ ΤΟΝ Π. ΣΥΜΕΩΝ ΤΟΝ ΕΛΒΕΤΟ. ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΣΤΟ ΕΣΣΕΞ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ 2

Πόσες φορές εξομολογούνται οι μοναχοί στη μονή σας; Και οι λαϊκοί που έρχονται εκεί;

Αυτό συμβαίνει ποικιλοτρόπως. Από τους λαϊκούς που έρχονται στη μονή μας οι περισσότεροι είναι Έλληνες Κύ­πριοι. Για αυτούς η προετοιμασία για τη Θεία Κοινωνία είναι πιο πολύ η νηστεία και πρέπει να σας πω ότι για αυ­τούς η εξομολόγηση είναι ξεπερασμένη. Κοινωνούν κάθε φορά που πάνε στην εκκλησία. Συχνά συναντάμε άτομα 30, 40, 50 χρονών, οι οποίοι έρχονται για εξομολόγηση. Μια εξήγηση είναι ότι υπάρχουν λίγοι ιερείς, οι οποίοι έ­χουν την ευλογία για εξομολόγηση. Στην εκκλησία σας έχω καταλάβει ότι οι ιερείς έχουν λάβει την χάρη του πνευματικού αμέσως μετά την χειροτονία. Γι' αυτό η εξο­μολόγηση γίνεται πιο αραιά, αν και θα έπρεπε να γίνεται πιο συχνά. Αυτό εξαρτάται και από το έθνος. Στην περί­πτωση μας μιλάμε για τους Έλληνες Κυπρίους. Δεν είναι όμως η ίδια κατάσταση και στους Έλληνες από την Ελλά­δα, στους Ρώσους ή τους άλλους στη διασπορά. Υπάρχουν διάφορες συνήθειες όσον αφορά την εξομολόγηση και την Κοινωνία. Μερικοί κοινωνάνε τακτικά αλλά εξομολογού­νται μόνο μία φορά. Άλλοι εξομολογούνται κάθε φορά που κοινωνούν και πιστεύω ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρό­πος από την άποψη ότι πρέπει να έχεις την συνείδηση κα­θαρή, ήρεμη, αφού έχεις λάβει την άφεση. Αν κάποιος πα­ραδείγματος χάριν εξομολογήθηκε σήμερα και θα κοινω­νήσει στην διάρκεια αυτής της εβδομάδας 2 ή 3 φορές χω­ρίς να έχει κάνει θανάσιμες αμαρτίες, ασφαλώς τότε δεν είναι θανάσιμη αμαρτία αν έχεις κοινωνήσει 2 ή 3 φορές με την ίδια εξομολόγηση. Δεν πρέπει να είμαστε ούτε τόσο σκληροί ώστε να δένουμε την εξομολόγηση απόλυτα με την Κοινωνία. Αν είμαστε συνειδητοί για την σημασία της θείας κοινωνίας δεν την τυποποιούμε. Αλλά αν δεν είμα­στε συνειδητοί τότε πέφτουμε στην τυποποίηση των κα­θολικών και θα πηγαίνουμε για Θεία Κοινωνία μετά το φαΐ, χωρίς εξομολόγηση και τότε δεν κερδίζουμε τίποτα. Καλύτερα να μην πηγαίνουμε καθόλου. Και ούτε όπως συμβαίνει σε μας, ένα χρόνο χωρίς κοινωνία. Είναι ένα είδος τυποποίησης αλλά ανάποδα. Βλέπετε πρέπει να α­ποφεύγουμε τα άκρα. Αν ο άνθρωπος είναι σε ετοιμότητα, αν αισθάνεται ευθύνη για την πίστη, τότε είναι πολύ προ­σεκτικός με τον εαυτό του και όλα πάνε καλά. Στη μονή μας ο πνευματικός είναι ο π. Σωφρόνιος. Υ­πάρχουν κι' άλλοι πνευματικοί, επειδή τώρα είναι 97 χρο­νών και δεν μπορεί πια να κάνει εξομολόγηση, οπότε οι μοναχοί κατευθύνονται για εξομολόγηση προς άλλους πνευματικούς. Και εδώ υπάρχει μια προσωπική βούληση, δεν υπάρχει στη Μονή μας μία συγκεκριμένη στιγμή για εξομολόγηση.

Ο π. Σεραφείμ: Θα σας πω τι έχω συναντήσει πρόσφατα στην Ελλάδα σε μία γυναικεία Μονή με περίπου 60 μονα­χές και υπήρχε μόνον 1 πνευματικός, και απορούσα και ρώτησα πως γίνεται με την εξομολόγηση, επειδή κι' αυτές κοινωνούν 2 με 3 φορές την εβδομάδα. Η απάντηση που πήρα μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρουσα. Εξομολόγηση και άφεση δίνει μόνο ο πνευματικός αλλά η ηγουμένη μαζί με άλλες 2 μοναχές, μεγαλύτερες και πιο προχωρημένες πνευματικά, αναλαμβάνουν κι αυτές ένα είδος εξομολόγη­σης, που λέγεται εξαγόρευση από τις πιο νέες μοναχές. Η μεγαλύτερη μοναχή ακούει την εξαγόρευση, δηλαδή τους λογισμούς της νεώτερης μοναχής και δίνει συμβουλές, πώς πρέπει να αποφεύγουν τους λογισμούς, τους πειρασμούς, διάφορα όνειρα κ.λ.π. Όμως όταν μιλάμε για αμαρτία, τότε η μεγαλύτερη μοναχή την στέλνει στον πνευματικό για εξομολόγηση για να λάβει την άφεση. Επομένως, για συμ­βουλή πηγαίνεις στην γερόντισσα η οποία σε προστατεύει και σε καθοδηγεί στην πνευματική σου πορεία.

Στη μονή σας τρώτε κρέας; Τι γνώμη έχετε για τους χορτοφάγους;

Στη μονή μας ακολουθούμε την παράδοση του Άθω, οπότε δεν τρώμε κρέας. Αλλά μόνο το Πάσχα επειδή έρ­χονται πολλοί προσκυνητές και κρατάνε την Ελληνική παράδοση να τρώνε αρνί, το πασχαλινό αρνί, τότε για την ομόνοια των χριστιανών τρώμε κι' εμείς ελάχιστα από αυ­τό το αρνί. Κατά τα άλλα είμαστε χορτοφάγοι. Είναι πα­ράδοση στην μοναχική ζωή και πιστεύω ότι είναι πολύ κα­λό, για την υγεία του σώματος και της ψυχής.

Ποιο είναι το όριο για τον οργανισμό όσον αφορά την νηστεία της σαρακοστής;

Από απόψεως αντοχής εξαρτάται από τον οργανισμό προφανώς αλλά η αξία της νηστείας δεν εξαρτάται από την διάρκεια της αλλά από την πνευματική της ποιότητα. Υ­πάρχει μία ιστορία για τους ασκητές η οποία λέει: Μία φο­ρά ο διάβολος απευθύνθηκε σ' έναν ασκητή και τον ρώτη­σε «Τι κάνεις εσύ καλύτερα από μας; Εσύ νηστεύεις αλλά εμείς δεν τρώμε ποτέ. Εσύ κάνεις αγρυπνίες αλλά εμείς δεν κοιμόμαστε ποτέ. Τότε ποιο είναι το μυστικό σου;» Ο ασκητής είπε: «Εγώ σας νικώ με την ταπείνωση. Επομέ­νως γι' αυτό στην ασκητική ζωή όλες τις δοκιμασίες τις υποτάσσουμε στην ταπείνωση. Κι' αυτό γίνεται με την ευ­λογία του πνευματικού. Ποιες είναι οι θρησκευτικές δρα­στηριότητες στην μοναχική ζωή; Πιστεύω ότι υπάρχει πιο πολύ παράδειγμα παρά θρησκευτικές δραστηριότητες στη μοναχική ζωή. Από την παλαιά διαθήκη θα αναφέρω τον προφήτη Ηλία και από την Καινή διαθήκη τον Ιωάννη τον Βαπτιστή, τον ίδιο τον Χριστό και την Παναγία. Σ' αυτά που λέει ο Απόστολος Παύλος όταν αναφέρεται στους α­νύπαντρους, ως προς τη σχέση του με τον Θεό και στους παντρεμένους. Και προσθέτω και τα λόγια του Κυρίου: «Και εισίν ευνούχοι, οίτινες ευνούχισαν εαυτούς, για την Βασιλεία των ουρανών».

Πείτε μας δυο λόγια για τη μονή σας.

Είμαι ευτυχισμένος σήμερα στη Μονή, που βλέπω τό­σους νέους μοναχούς και αδέλφια τα οποία ετοιμάζονται να γίνουν μοναχοί. Έρχομαι από μία μονή η οποία βρίσκε­ται στην Αγγλία και θα ήθελα να σας πω μερικά πράγματα για τη μοναχική ζωή. Τη μονή μπορείς να την περιγράψεις διαφορετικά. Ότι είναι μία σχολή στην οποία μαθαίνεις να ζεις σύμφωνα με το Ευαγγέλιο. Όταν μπούμε στην μονή πρώτα απ' όλα πρέπει να καταλάβουμε, ότι δεν ξέρουμε τίποτα. Ότι πρέπει να τα μάθουμε όλα, και ότι πρέπει να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι. Μαθαίνουμε να ζούμε σύμφωνα με τις εντολές του Ιησού Χριστού. Και όταν λίγο - λίγο μαθαίνουμε να ζούμε σύμφωνα με το Ευαγγέλιο τότε κα­ταλαβαίνουμε πόσο μακριά είμαστε από τον Ιησού, επειδή ο σκοπός μας είναι να γίνουμε όπως είναι ο Χριστός. Σ' αυτή τη σχολή η οποία είναι η Μονή, μαθαίνουμε πώς να γίνουμε όπως είναι ο Χριστός. Έχουμε μόνον έναν δάσκα­λο, το Χριστό και το Άγιο Πνεύμα, αλλά εμείς λαμβάνου­με την Χάρη του Χριστού και του Αγίου Πνεύματος μέσα από τον πνευματικό μας, από τον ηγούμενο. Σ' αυτήν την σχολή πρέπει να έχουμε μία αρετή: την υπομονή. Παρατη­ρώ ότι είστε όλοι πολύ νέοι. Και οι νέοι δεν έχουν υπομο­νή. Μη φοβάστε αν αυτό που θέλετε δεν πραγματοποιείται από τη μια μέρα στην άλλη. Ζούμε σε μία εποχή, στην ο­ποία θέλουμε να γίνονται όλα πολύ γρήγορα. Αλλά σ' αυ­τή τη σχολή που είναι η μονή τα πράγματα γίνονται αργά, γιατί δεν μιλάνε μόνο για να μάθεις πολλά πράγματα, όσο για ν' αλλάξεις τον εαυτό σου. Και αυτή η αλλαγή είναι η θεραπεία της αρρωστημένης φύσης μας. Οπότε η Μονή είναι την ίδια στιγμή μία σχολή κι' ένα νοσοκομείο. Και οι ασθένειες τις οποίες πρέπει να θεραπεύσουμε, οι πατέρες τις έχουν ονομάσει «πάθη». Έτσι αν ζούμε τις εντολές του Χριστού, ανακαλύπτουμε λίγο - λίγο αυτά τα πάθη που υπάρχουν μέσα μας και για την λύτρωση χρειάζεται να τα θεραπεύσουμε με την βοήθεια του Θεού. Αν η Μονή είναι ο χώρος όπου μπορούμε να βρούμε τη λύτρωση είναι συγ­χρόνως και ο χώρος όπου μπορούμε να προσευχόμαστε για την λύτρωση ολόκληρου του κόσμου. Είναι αλήθεια, ότι πριν βοηθήσουμε τους άλλους πρέπει να θεραπεύσουμε τον εαυτό μας. Όπως έλεγε ο άγιος Σιλουανός, ότι ο μονα­χός είναι εκείνος, ο οποίος προσεύχεται για όλη την αν­θρωπότητα. Εδώ βρίσκεσθε σ¹ ένα μέρος όπου έρχονται πολλοί προσκυνητές, χιλιάδες, μη ξεχνάτε να προσεύχεστε για όλους αυτούς, που έρχονται με τις ανησυχίες τους, με τη λύπη τους, για να νοιώσουν ξαλαφρωμένοι από αυτά τα βάρη που τους πιέζουν. Είναι σημαντικό να προσευχόμα­στε για όλους τους ανθρώπους στην εποχή μας, που υπάρ­χει τόσος πόνος. Θα ήθελα να σταματήσω εδώ και μη ξε­χνάτε ότι ο πνευματικός μας πατέρας, και ιδρυτής της Μο­νής μας έλεγε: «Η πιο συχνή λέξη που χρησιμοποιούν οι πατέρες στο Άγιο όρος είναι η υπομονή. Μπορείτε να ξε­χάσετε ό,τι σας είπα μέχρι τώρα αλλά μη ξεχάσετε ότι για να γίνει κάποιος μοναχός χρειάζεται υπομονή.

Πώς να φθάσουμε στην ταπείνωση και τη μετάνοια;

Είναι δύσκολο να μιλάμε γι' αυτά και αυτό που θα πού­με να ισχύει για τον καθένα. Πιστεύω ότι η πρωτοβουλία είναι του Θεού. Σκέφτομαι, αυτή τη στιγμή τον Απόστολο Παύλο στο δρόμο προς τη Δαμασκό. Ξέρετε την ιστορία. Περπατούσε προς Δαμασκό για να τιμωρήσει τους Χρι­στιανούς εκείνης της περιοχής και είχε την φοβερή εμπει­ρία το να συναντήσει τον Ιησού Χριστό. Ο Χριστός άρχισε το κήρυγμα με προτροπή προς τη μετάνοια και την ανα­γέννηση. Πιστεύω ότι στην ύπαρξη κάθε ανθρώπου προ­κύπτει μια τέτοια στιγμή. Ένας δρόμος προς Δαμασκό στον οποίον ανακαλείται υπό του Θεού για να τον ακολουθήσει. Μπορεί όμως να έχει τη μορφή ενός δυστυχήματος, μιας αρρώστιας, μιας τραγωδίας στη ζωή μας και μας βάζει μπροστά σε μία επιλογή που θα είναι οριστική και τελευταία. Το πρόβλημα είναι πώς θα συνεχίσουμε στην πνευματική ζωή; Υπάρχει νόμος. Στην αρχή ο άν­θρωπος παίρνει Χάρη, αλλά, με τρόπο αναπόφευκτο, τη χάνει επειδή τη στιγμή που την παίρνει δεν είναι έτοιμος να την κρατήσει. Αν το τοποθετήσουμε αλλιώς είναι έτσι: «Ο Θεός έρχεται να μας συναντήσει, έστω κι' αν είμαστε βουτηγμένοι μέσα στην αμαρτία, αλλιώς δεν είμαστε ικα­νοί να ξαναρχίσουμε τη ζωή εν Χριστώ».

Μπορείς να αρνηθείς τη Χάρη του Θεού από ταπείνωση;

Αν είσαι πραγματικά ταπεινός δεν αρνείσαι τη χάρη του Θεού. Ένας Γάλλος φιλόσοφος ο Μορίς Λαβέλ, λέει στην αυτοβιογραφία του: «Προτιμώ να πεθάνω παρά να είμαι ταπεινός». Και καμιά φορά προτιμάς το θάνατο, παρά να ταπεινωθείς, τόσο δύσκολη είναι η ταπείνωση.

Ποιος είναι ο ρόλος του επισκόπου στην πνευματική ζωή της επαρχίας; Μπορεί να επεμβαίνει παντού ή υ­πάρχουν προβλήματα που ξεπερνούν την αρμοδιότητα του;

Είναι μια ερώτηση με δύο όψεις. Υπήρχε περίοδος κατά την οποίαν οι Επίσκοποι στη Δύση ήταν σαν πρίγκιπες της εκκλησίας με ολόκληρη αυλή γύρω τους. Προσωπικά πι­στεύω, ότι αυτό έκανε πολύ κακό στην εκκλησία. Η γνώμη μου είναι ότι ο Επίσκοπος είναι πρώτα από όλα ο προϊστά­μενος της θείας Λειτουργίας όπως λέει ένας Απόστολος και πρέπει να εμψυχώνει την πνευματική ζωή της Μητροπόλεως του. Συγχρόνως πιστεύω ότι έχει δύσκολο καθή­κον, επειδή βρίσκεται στα όρια της εκκλησίας με τον εξω­τερικό κόσμο και συχνά με τον πολιτικό, κοινωνικό, πολι­τιστικό κόσμο και βρίσκεται συγχρόνως και στο κέντρο καν στην περιφέρεια. Βρίσκεται σε μια πολύ δύσκολη θέ­ση. Αλλά βέβαια, πρώτιστα, αυτός είναι ο ποιμένας.

Αν ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο, τον Θεό ποιος τον δημιούργησε; Από πού προέρχεται;

Η Βίβλος είναι η μόνη θρησκευτική παράδοση της αν­θρωπότητας η οποία μιλάει για δημιουργία εκ του μηδε­νός. Στην ανατολική, ινδουιστική μεταφυσική δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ θεϊκού απολύτου και του κόσμου που βλέπουμε. Οπότε ο Θεός και το σύμπαν ολόκληρο ταυτίζο­νται. Εμείς ισχυριζόμαστε ότι ο κόσμος είναι δημιούργη­μα. Ο Θεός δεν είναι δημιούργημα αλλά ο Δημιουργός. Αυτός δεν είναι εν χρόνω, ενώ ο κόσμος και ο χρόνος άρ­χισαν μαζί. Πριν τη δημιουργία του σύμπαντος δεν υπήρχε τίποτα. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, μια και η δημιουργία που βγήκε από την ανυπαρξία είναι προορισμένη να συμ­μετέχει στην ύπαρξη του Θεού. Αυτή είναι η κλήση του αν­θρώπου. Να είναι ενωμένος ολοκληρωτικά με τον Θεό και μέσα από αυτόν και η υπόλοιπη δημιουργία.

Ο άνθρωπος έχει ευθύνη απέναντι στη δημιουργία, γε­γονός που το δείχνει ο απόστολος Παύλος στην προς Ρω­μαίους όταν λέει, ότι όλη η δημιουργία είναι μέσα στους πόνους και περιμένει την ελευθερία μέσα από τους ανθρώ­πους. Και αυτός είναι ένας ολόκληρος τομέας, ο οποίος ανοίγεται μπροστά μας, και ήταν πολύ καιρό παραμελημέ­νος στην Θεολογία ειδικά στην δυτική θεολογία η οποία αντιστέκεται στην πνευματική διάσταση της ύλης. Υπάρ­χει ένα ολόκληρο πρόβλημα της μεταμορφώσεως της ύλης και αυτό είναι το καθήκον του ανθρώπου και μόνον με αυτή την προοπτική μπορούμε να ξεπεράσουμε αυτήν την ψεύτικη αντίθεση: υλισμού - πνευματισμού. Σύμφωνα με την αντίληψη του Γρηγορίου του Παλαμά εμείς πρέπει αν μιλάμε για ένα υλισμό - πνευματικό ή για ένα πνευμα­τικό σώμα, για το οποίο έχει ξεπεραστεί κάθε αμφιβολία και κάθε σχετική Ελληνική φιλοσοφία. Την οποία μπορού­με να πούμε ότι ακόμα την ζούμε και για αυτό π.χ. εμείς μιλάμε για Ανάσταση του σώματος και όχι για την έξοδο της ψυχής από το σώμα αιωνίως.

Δεν αποφεύγουμε την ζωή από υλική άποψη. Και έχουν συζητήσει πολύ για την μεγάλη του προ­σφορά κι έτσι σιγά -σιγά κατάλαβα ότι αυτή η εξέλιξη της ιστορίας που έχει συμβεί στη Δύση αφορά ακριβώς αυτό. Προσπαθούσα να ελευθερωθώ απ' αυτό το ρεύμα το οποίο τελικά έγινε μόδα. Και εγώ έπρεπε να ξεκαθαρίσω αυτό το πρόβλημα. Κατάλαβα ότι ήμουν Ορθόδοξος. Μετά όσο περνούσε ο καιρός κατάλαβα όλο και περισσότερο, ότι η διαφορά μεταξύ Ορθόδοξης εκκλησίας και Ρωμαιο­καθολικής ήταν αυτό που αφορά το Άγιο Πνεύμα. Όσον αφορά τις χαρές που είχα, σας υπενθυμίζω τα λόγια του Ρώσου θεολόγου Βουλγακώφ, ο οποίος έλεγε ότι η Ορθο­δοξία δεν πείθει αλλά αποπλανά. Αυτή είναι μια διαπίστω­ση εκ βαθέων. Θέλει να πει ότι η Ορθοδοξία απευθύνεται όχι τόσο στο νου όσο στην καρδιά, δηλαδή σε ολόκληρο τον άνθρωπο. Και πρέπει να σας πω ότι είχα πάντα εμπι­στοσύνη στην Ορθόδοξη Εκκλησία, παρ' όλα αυτά δεν είμαι τυφλός για να μην βλέπω διάφορες παραμορφώσεις που είναι παρεκκλίσεις από την αληθινή παράδοση. Γι' αυτό εμείς οι Ορθόδοξοι πρέπει πρώτα να σκουπίζουμε το δικό μας σπίτι αλλά με αγάπη.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΣΗΜΕΡΑ- ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΠΗΛΙΩΤΗ

http://apantaortodoxias.blogspot.com/