Εκατό τέσσερις αγίους έχει ανακηρύξει, έως τώρα, η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία. Ανάμεσά τους υπάρχουν πατριάρχες και επίσκοποι, όπως ο Κλήμης της Αχρίδας, οι Ευθύμιος και Ιωακείμ του Τυρνόβου, όσιοι φωτιστές και ασκητές όπως ο Ναούμ της Αχρίδας και ο Ιωάννης της Ρίλας, τέσσερις μονάρχες – ο Πρίγκιπας Μπογιάν Ενραβωτά, ο Ηγεμόνας Μπορίς Α', ο Τσάρος Πέταρ και ο Πρίγκιπας Ιωάννης-Βλαντίμιρ, τρεις στρατιωτικοί και 87 μάρτυρες.
Ύστερα από τις τελευταίες δυο αγιοποιήσεις – του Παισίου του Χιλανδαρινού, το 1962, και του Σωφρονίου της Βράτσας, δυο χρόνια αργότερα, επί της πατριαρχείας του Κυρίλλου, εδώ και 47 χρόνια η Βουλγαρική Εκκλησία δεν έχει προβεί σε άλλη ανακήρυξη αγίου. Βέβαια, το 1996 η λεγόμενη «σχισματική» Σύνοδος ανακήρυξε άγιο τον διάκονο Ιγνάτιο – Βασίλ Λέβσκι, ενώ το 2002 αγιοποίησε άλλους περίπου 120 ιερείς, που σκοτώθηκαν από τους κομμουνιστές μετά τις 9 Σεπτεμβρίου του 1944, καθώς και τον ιερέα Στέφαν Καμπέροφ που σκοτώθηκε τον Ιούλιο του ίδιου έτους, όμως η επίσημη Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν επιβεβαίωσε ποτέ αυτές τις αγιοποιήσεις. Τώρα, λίγες μέρες πριν την Eθνική εορτή της χώρας, 3 Μαρτίου, η Ιερά Σύνοδος αποφάσισε ομόφωνα να κατατάξει στις αγιολογικές δέλτους της Εκκλησίας μας εκείνων που σκοτώθηκαν στη σημερινή πόλη Μπατάκ, νότιας Βουλγαρίας. Πρόκειται για τα θύματα ανάμεσα στον άμαχο πληθυσμό της που σφάχτηκαν από τους βασιβουζούκους μετά την αιματηρή πάταξη της εξέγερσης του Απριλίου του 1876.
Λίγες μέρες πριν την εθνική γιορτή μας, 3 Μαρτίου, η Ιερά Σύνοδος της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ομόφωνα αποφάσισε να κατατάξει στις αγιολογικές δέλτους της Εκκλησίας μας τα θύματα της σφαγής στο Μπατάκ, νότιας Βουλγαρίας. Το Μπατάκ, ορεινό κεφαλοχώρι στις βόρειες πλαγιές της οροσειράς της Ροδόπης, υπήρξε ένα από τα χωριά που πήραν τα όπλα κατά τη βουλγαρική εξέγερση του Απριλίου του 1876 και το οποίο, σύμφωνα με το σχέδιο των επαναστατών, έπρεπε να λειτουργήσει ως τόπος συγκέντρωσης των εξεγερθέντων της ευρύτερης περιοχής. Το επαναστατικό κίνημα, που είχε ως στόχο την απελευθέρωση της Βουλγαρίας από την οθωμανική κυριαρχία, πλημμελώς οργανωμένο και χωρίς να καταφέρει να προκαλέσει τη μαζική κινητοποίηση του βουλγαρικού αγροτικού πληθυσμού, περιορίστηκε γρήγορα σε κάποιες ορεινές κυρίως εστίες και καταπνίγηκε από τα τακτικά και άτακτα οθωμανικά στρατεύματα. Συγκεκριμένα, στο Μπατάκ οι Τούρκοι κατέπνιξαν την εξέγερση και σκότωσαν τις πέντε χιλιάδες από τις έξι ή επτά χιλιάδες – χριστιανούς κατοίκους του χωριού που, για να προστατευθούν από τους βασιβουζούκους, είχαν κλειστεί στον ενοριακό ναό της Αγίας Κυριακής.
Σύμφωνα με την ίδια απόφαση αγιοποιήθηκαν, επίσης, δύο ιερείς και οκτώ μοναχές από το μοναστήρι της Αγίας Τριάδος, Νόβο Σέλο, σήμερα Απρίλτσι, βόρειας Βουλγαρίας που επίσης σκοτώθηκαν από τους Τούρκους κατά την αιματηρή κατάπνιξη της εξέγερσης. Με τους βίους των αγίων και τις λειτουργίες γι’ αυτούς ασχολήθηκε η Συνοδική Επιτροπή επί της Αγιοποίησης που συστάθηκε ειδικά για την περίπτωση, μέλη της οποίας είναι οι Μητροπολίτες του Λόβετς Γαβριήλ, του Σλίβεν Ιωαννίκιος, του Νευροκοπίου Ναθαναήλ, του Πλόβντιβ Νικολάι και ο αναπληρωτής καθηγητής της Θεολογικής Σχολής στη Σόφια, Παύελ Παυλόφ. Τους παραπάνω νεομάρτυρες θα ακολουθήσουν κι άλλοι, άφησαν να εννοηθεί από την Επιτροπή. Την ακολουθία προς τιμή τους συνέθεσε ο υμνογράφος κ. Αργύρ Μάλτσεφ, ανακοίνωσαν πηγές του Πατριαρχικού Μεγάρου. Με βάση τα ιστορικά στοιχεία συνέταξε και το βίο τους. Η εικόνα των αγίων είναι έργο του ζωγράφου Μιροσλάβ Ασένοφ, ο οποίος βασίστηκε τόσο στο βίο, όσο και στους ιερούς κανόνες και την πρακτική της Εκκλησίας σε παρόμοιες εικόνες – όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση των Αγίων Σαράντα Μαρτύρων. Για πρώτη φορά οι εκκλησιαστικοί ύμνοι στους νεομάρτυρες ψάλθηκαν στις 3 Απριλίου, όταν έγινε η επίσημη αγιοποίησή τους στον Πατριαρχικό Καθεδρικό Ιερό Ναό του Αγίου Αλεξάνδρου Νέφσκι στη Σόφια, στην οποία φυσικά πρωτοστάτησε ο Αγιώτατος Πατριάρχης Βουλγαρίας, κ. Μάξιμος. Η τελετή της αγιοποίησης, για την οποία κλήθηκαν ο Πρωθυπουργός κ Μπόικο Μπορίσοφ, η Πρόεδρος της Βουλής, κα Τσέτσκα Τσάτσεβα, βουλευτές και η Δήμαρχος Σόφιας, κα Γιορντάνκα Φαντάκοβα, άρχισε αμέσως μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας.
Τότε ο Πατριάρχης απομάκρυνε το κάλυμμα από την εικόνα των νεομαρτύρων, το τεμάχισε και διένειμε τα κομμάτια στους πιστούς. Από τώρα, τα θύματα της σφαγής στο Μπατάκ και το Νόβο Σέλο θα τιμούνται ως νεομάρτυρες. Δεν θα τελούνται πλέον τρισάγια και μνημόσυνα υπέρ των ψυχών τους αλλά ακολουθίες και παρακλητικούς κανόνες, ενώ οι πιστοί μπορούν να ζητούν την πρεσβεία τους. Η μνήμη των αγίων νεομαρτύρων που μαρτύρησαν στο Μπατάκ θα τελείται κάθε χρόνο στις 17 Μαΐου, ενώ εκείνων στο Νόβο Σέλο – στις 9 Μαΐου, την ημερομηνία του θανάτου τους το 1876. Σε συνέντευξή του για την εφημερίδα Monitor, λίγες μέρες πριν την επίσημη αγιοποίησή τους, ο Σεβασμιότατος Μητροπολήτης Λόβετς, κ Γαβριήλ, εξήγησε ότι, στην παρούσα περίπτωση τηρήθηκαν όλοι οι κανόνες της Εκκλησίας. «Ήδη πριν έξι χρόνια η Συνοδική Επιτροπή επί της Θείας Λατρείας άρχισε συστηματική, πλέον, μελέτη της ζωής των θυμάτων που πρόκειται να αγιοποιηθούν στις 3 Απριλίου και πρόσφατα και η Επιτροπή επί της Αγιοποίησης που συγκροτήθηκε ειδικά για την περίπτωση. Οι γνώμες συμπίπτουν – αξίζουν να ανακηρυχθούν άγιοι της Εκκλησίας μας». Όσον αφορά τα θαύματα που συνήθως προηγούνται της αγιοποίησης, ο Σεβασμιότατος απάντησε ότι η προϋπόθεση για άφθαρτα άγια λείψανα δεν είναι απόλυτη, καθώς σε πολλές περιπτώσεις αγίων υπάρχουν λείψανα που φθάρθηκαν ή χάθηκαν τελείως. «Πράγματι δεν υπάρχουν στοιχεία για θαύματα των μαρτύρων αυτών, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έγιναν.
Για τους μάρτυρες του Νόβο Σέλο υπάρχει μια λεπτομέρεια – ότι δεν έχουμε χρονικό τόσο της ζωής τους όσο και των θαυμάτων μετά. Ύστερα από το θάνατό τους, το μοναστήρι καταστράφηκε και για πολλά χρόνια έμεινε ερείπιο. Ίσως να έγιναν και θαύματα που δεν καταγράφηκαν όμως. Επιπλέον, για άτομα που δέχθηκαν μαρτυρικό θάνατο για την πίστη τους στον Κύριο Ιησού Χριστό, δεν χρειάζεται οπωσδήποτε να αποδειχθούν θαύματα για να κηρυχθούν άγιοι. Διότι το ίδιο το μαρτύριό αποδεικνύει την ακράδαντη πίστη και αγάπη τους προς τον Χριστό. Θαύματα μπορούν να συμβαίνουν και ίσως θα συμβαίνουν στη συνέχεια, ιδιαίτερα αν προσευχόμαστε σε αυτούς με πίστη», είπε ο Μητροπολίτης Λόβετς Γαβριήλ. Η πρωτοβουλία για την αγιοποίηση των θυμάτων της σφαγής στο Μπατάκ ανήκει στον Μητροπολίτη Πλόβντιβ κ Νικολάι, στη μητρόπολη του οποίου τυγχάνει η πόλη. Στην εφημερίδα «24 ώρες» ο ίδιος εξήγησε πώς εξελίχθηκε η διαδικασία της αγιοποίησης: «Όταν ανέλαβα τα καθήκοντα του Μητροπολίτη Πλόβντιφ, έστειλα έκθεση στον Αγιότατο Πατριάρχη κ Μάξιμο και τα μέλη της Ιεράς Συνόδου για την αγιοποίηση των μαρτύρων του Μπατάκ. Λόγω της επιθυμίας και άλλων Μητροπολιτών να ανακηρυχθούν άγιοι άνθρωποι που στεφανώθηκαν με μαρτυρικό θάνατο, η Ιερά Σύνοδος συγκρότησε ειδική Επιτροπή επί της Αγιοποίησης, η οποία έπρεπε να μελετήσει λεπτομερώς τις εισηγήσεις πάνω στο θέμα και να προτείνει τη γνώμη της. Αν και ήθελα πολύ να ανακηρυχθούν αμέσως άγιοι, συνειδητοποιούσα ότι τέτοια υπεύθυνη πράξη πρέπει να εγκρίνει και αποφασίσει η Ιερά Σύνοδος και όχι ο α’ ή ο β’ Μητροπολίτης.
Ήμουν πεπεισμένος ότι το άγιο Πνεύμα που κατευθύνει την Εκκλησία, θα εμπνεύσει τόσο την Ιερά Σύνοδο όσο και όλη την κοινωνία μας πότε είναι η πιο κατάλληλη στιγμή γι’ αυτό. Ομόφωνα η Ιερά Σύνοδος αποφάσισε η αγιοποίηση των αγίων νεομαρτύρων του Μπατάκ και του Νόβο Σέλο να γίνει την ίδια ημέρα – δηλαδή στις 3 Απριλίου 2011 στον Πατριαρχικό Καθεδρικό Ναό του Αγίου Αλεξάνδρου Νέφσκι στη Σόφια. Ακόμα και αν μένουμε σιωπηλοί, ο αέρας πάνω από το Μπατάκ θα κλάψει με το κλάμα των μητέρων που με γυμνά χέρια προσπαθούσαν να σκάψουν πηγάδι στην εκκλησία της Αγίας Κυριακής για να βρουν νερό για τα παιδιά τους. Ακόμη και αν κάποιος προσπαθήσει να διαγράψει όσα γράφθηκαν για το μαρτυρικό τέλος των δύο ιερέων του Μπατάκ, Πέταρ και Νέιτσο, τα ονόματά τους είναι γραμμένα στην ουράνια Βίβλο της Ζωής, που βρίσκεται κοντά στο Θεό και την οποία θα ανοίξει την Ημέρα της Κρίσης». Την ημερομηνία που ορίστηκε από τους αρχιερείς για την εορτή των νεομαρτύρων – 17 Μαΐου, θα γίνει και τιμητική Λειτουργία με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των Ορθοδόξων Εκκλησιών. Να σημειώσουμε εδώ ότι ο πρώτος μάρτυρας βουλγαρικής καταγωγής είναι ο γιος του ηγεμόνα Ομουρτάγκ – Μπογιάν (Βοΐνος)- Ενραβωτά, ο οποίος σκοτώθηκε από τον αδελφό του Μαλαμίρ περί το 833 μ.Χ., γιατί δεν ήθελε να αρνηθεί τον χριστιανισμό. Πριν εκτελεστεί, η δύναμη της πίστης τον βοήθησε να δει το μέλλον και τον εκχριστιανισμό του βουλγαρικού λαού.
Κείμενο: Αλεξέι Σταμπολώβ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου