«Εύτέρπη ή κανδηλανάπτισσα».ΓΕΡΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΔΟΧΕΙΑΡΙΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ.

Ή Ευτέρπη ή Σμυρναία, ή κανδηλανάπτισσα ητανε μεσαίου αναστήματος. Δεμένη γυναίκα και από τήν δουλειά καί από τίς κακουχίες τής σκληρής προσφυγιάς. Καμένη από τον χάρο δυο φορές. Είχε χάσει πολύ νωρίς τον άνδρα της καί αργότερα τό μονάκριβο παιδί της. Σ’ όλους ήτανε γνωστή με τό όνομα «Εύτέρπη ή κανδηλανάπτισσα». Ή προσωνυμία «νεωκόρος-νεωκόρισσα» ήταν άγνωστη στον τόπο μας. Προσαγορεύετο από τό κύριο έργο της: να άνάπτη τίς κανδήλες τής εκκλησίας, καίτοι ήταν έπιφορτισμένη μ’ όλες τίς διακονίες τής έκκλησίας: από το ψαλτήρι καί τήν καθαριότητα του ναού, μέχρι τό πλύσιμο των οστών στις εκταφές των νεκρών.

Αυτήν τήν δούλη του Χριστού τήν έζησα από πολύ κοντά καί τήν έθαύμαζα για πολλά πράγματα. Έπαιξε σπουδαίο ρόλο στήν παιδική μου ψυχή γιά τά πράγματα τής εκκλησίας. Ήταν ανδρεία ψυχή. Φόβος, δειλία καί ραθυμία δεν υπήρχε μέσα της. Ή μόνιμη σχεδόν κατοικία της ήταν ή αποθήκη τής εκκλησίας, ή οποία έφάπτετο τού νεκροταφείου. Εκεί έμενε όλη τήν ήμέρα καί πολλές φορές καί τήν νύχτα.

Είχε τον αργαλειό της -τήν κρεβαταριά όπως τήν λέγαμε στο νησί- καί ύφαινε χράμια καί κουρελούδες γιά τον βιοπορισμό της. Έφτιαχνε τά κεριά τής εκκλησίας. Έκανε κάρβουνα από τίς κληματόβεργες τού αμπελιού καί τά χτυπούσε στο μπρούντζινο γουδί νά γίνουν καρβουνόσκονη γιά τό θυμιατό. 

’Άναβε τά ακοίμητα καντήλια. Χτυπούσε τό μεσημέρι την καμπάνα δώδεκα φορές καί ήτανε πάντα έτοιμη βοηθός σ’ όποιον κατέφευγε στήν εκκλησιά καί ζητούσε βοήθεια, είτε συμβουλή είτε λόγον αγαθόν.

Σ’ όλες τίς ακολουθίες ήτανε πάντα πρώτη. Διάβαζε κι έψαλλε τόσο σωστά καί όμορφα, σάν νά ήτανε σπουδαγμένη. Τά «Κατευθυνθήτω» καί τά «Νύν αί δυνάμεις τών ουρανών» στις προηγιασμένες Λειτουργίες έχουνε μείνει στήν καρδιά μου. Έψαλλε καί διακονούσε αθόρυβα, διακρατικά, σαν να ’ταν ’Άγγελος. Έκοβε τό άντίδωρο με τόση εύλάβεια, σαν να ήταν κι εκείνη παπάς κι έκανε Προσκομιδή.

Συνώδευε τον παπά στις Λειτουργίες σ’ ολα τα έξωκλήσια. ’Όμορφη εικόνα: ο παπάς στο ένα γαϊδουράκι καί ή Ευτέρπη στο άλλο, από τα βαθιά χαράματα, στά μονοπάτια που ώδηγοϋσαν στά αναρίθμητα έρημοκλήσια του νησιού. Μάννα του την έβλεπε ό παπα-Κωνσταντίνος την κυρα-Εύτέρπη καί βοηθό άριστο, γιατί ήταν σεμνή καί είχε ήθος χρηστό.

Σπάνια θά βρεθή σε λειτουργό τέτοιος συνεργάτης. Πάντα λίγα λόγια, χωρίς νά χάνεται στις πολλές γυναικείες φλυαρίες καί άργολογίες. Σίγουρα δεν έμενε ποτέ απρόσβλητη από τις κακογλωσσιές, όπως συμβαίνει σέ όλα τάπρόσωπα που διακονούν την Εκκλησία. Ή κυρα-Εύτέρπη μέ τον γλυκό της τρόπο συγκρατούσε τον παπά στις δύσκολες ώρες.

- Γνωρίζει ό Θεός, παπά, καί Αυτός θά άναλάβη την υπεράσπισή μας. Σ’ όλες τις εκταφές αυτή έπλενε τά οστά των νεκρών. Ιδιαίτερα όταν έπλενε την κάρα, ήτανε σάν νά μιλούσε μαζί της. Τόση οικειότητα ένιωθε μέ τον νεκρό, πού ήτανε σαν νά μή την χώριζε ό θάνατος απ’ αυτόν.

Εμείς φοβόμαστε νά περάσουμε έξω από τό κοιμητήριο. Γι’ αυτήν ήταν ό κήπος της αναψυχής της.

 Κατ’ ιδίαν διάβαζε τρία ψαλτήρια την ήμερα, όπως στα μοναστήρια. Τό έλεγα στους μοναχούς μου καί τούς φαινόταν υπερβολή. Σε μια από τις επισκέψεις μας στην πατρίδα περάσαμε από τό σπίτι της, όταν είχε πια υπερβή τα εκατό χρόνια βιοτής. Ήταν πρωί.

- Κρατάς -τής λέγω- ακόμη τον κανόνα του Ψαλτηρίου;

Καί μου έδειξε τό Κάθισμα τής ήμέρας, πού διάβαζε εκείνη την ώρα.

Είχε πολλή αγάπη στα παιδιά. Δεν ήταν ή παράξενη γριά πού ενοχλείτο από τις φωνές των παιδιών καί τα παιχνίδια τους. Με ήρεμο τρόπο, σαν να ήταν ή γιαγιά όλων μας, προσπαθούσε νά μάς καθησυχάση στον χώρο τής εκκλησίας, όπου αρκετά θορυβούσαμε με τά παιχνίδια μας καί τούς αστεϊσμούς μας. Μπορώ νά την χαρακτηρίσω δασκάλα τής εύσεβείας καί γιά μικρούς καί γιά μεγάλους.

Δεν θά ξεχάσω τον τεράστιο τρίποδα πού μετέφερε στούς ώμους της στήν εκκλησία, γιά νά έτοιμάζη καί νά άνάβη τά πολλά καντήλια, όταν ακόμη δεν υπήρχε τό ψεύτικο φώς τού ήλεκτρισμοΰ. Δεν πιστεύω ό Θεός νά ξαναδώση τέτοια διακονήτρα στήν εκκλησία του χωριού, γιατί δεν την εκτιμήσαμε αύτήν την δωρεά Του όσο έπρεπε.

Αιώνια ας αναπαύεται στήν Εκκλησία τών πρωτοτόκων.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΣΑ ΝΑ ΑΣΚΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΚΑΜΜΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑ.  ΓΕΡΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΔΟΧΕΙΑΡΕΙΟΥ.