Στο πλαίσιο ενός πολιτισμικού προγράμματος, το 1ο Γυμνάσιο Αγίων
Αναργύρων, το Ειδικό ΓΕΛ Ιλίου και το Ειδικό ΓΕΛ Αχαρνών, όπου εργάζεται ο κ.
Μπιμπής, προωθείται μια διασχολική συνεργασία με το όνομα «Οι Ονειροδίαιτοι»
Λίγοι έχουμε αναρωτηθεί για
τις διεργασίες που συντελούν στο να μάθει ένας άνθρωπος με ειδικές ανάγκες για
την ύπαρξη του Θεού και ό,τι αφορά στον χώρο της πίστης. Η επιστήμη, όπως
εξελίσσεται, μπορεί να βοηθήσει να γίνει με άλλα μέσα κατανοητή η θεολογία στα
μέτρα του δυνατού από ανθρώπους με μέτρια και ελαφρά νοητική στέρηση. Ο
θεολόγος και εκπαιδευτικός στο ενιαίο ειδικό επαγγελματικό Γυμνάσιο και Λύκειο
Αχαρνών, κύριος Μπιμπής Κωνσταντίνος, ειδικευμένος στην ειδική αγωγή, έκανε ένα
μεταπτυχιακό σχετικά με την εκπαίδευση των θρησκευτικών σε μαθητές με μέτρια
και ελαφρά νοητική στέρηση. Η συζήτηση μεταξύ μας ξεκινά με μια γενική εικόνα,
έτσι ώστε να αντιληφθούμε το δύσκολο αλλά θαυμαστό έργο ενός θεολόγου που
διδάσκει σε παιδιά με «ειδική περιουσία»:
«Καταρχάς, η θεολογία σε ένα ειδικό
σχολείο πρέπει να διδάσκεται όχι υπό τύπων αφηρημένων εννοιών ή ιδεών, καθώς
δεν απασχολεί καθόλου τα παιδιά μια ορισμένη εννοιολογία ή θεωρητική θεολογική
σκέψη. Αυτό που θέλουν κυρίως τα παιδιά είναι εικόνες, διήγηση και αφηγήσεις
προκειμένου να εισέλθουν στο νόημα των λεγομένων και του ίδιου του Ευαγγελίου,
καθώς στην πραγματικότητα αυτό διδάσκονται. Οι γνώσεις δεν έχουν να κάνουν με
έννοιες στο πλαίσιο ενός ειδικού σχολείου, γιατί τα παιδιά δεν μπορούν να
προσλάβουν με την αφηρημένη σκέψη, αλλά αντίθετα με εικόνες και παραβολές, όπως
μιλούσε ο Κύριος μας. Το παιδί το προσεγγίζεις με αυτά που λες αλλά περισσότερο
με αυτά που κάνεις και με αυτό που είσαι. Το παιδί έχει την ικανότητα να
αντιλαμβάνεται πότε ενδιαφέρεσαι πραγματικά γι’ αυτό και πότε όχι.»
Αναρωτηθήκαμε για την
εκμάθηση και την πρακτική που ακολουθεί ο θεολόγος εκπαιδευτικός σε μια ωριαία
παράδοση του μαθήματος. Ο κ. Μπιμπής ήταν λεπτομερής:
«Σε ένα ειδικό σχολείο το μάθημα διαρκεί
35 με 40 λεπτά και εν συνεχεία αφού δώσουμε το στίγμα του μαθήματος, κάνουμε τη
σύνδεση με τα προηγούμενα. Θα χρησιμοποιήσουμε το διαδραστικό πίνακα
προκειμένου να δείξουμε με εικόνες το μάθημα, όπως μία παραβολή του Χριστού.
Στη συνέχεια μέσω των εικόνων που αγγίζουν τα παιδιά πραγματικά, συνεχίζουμε με
την ανάλυση των επιμέρους στοιχείων. Παίζει πολύ μεγάλο ρόλο το εκπαιδευτικό
υλικό, η κατάλληλη επιλογή και προβολή του. Τα παιδιά κατόπιν καλούνται να
σχολιάσουν τις επιμέρους εικόνες και να καταλήξουν από μόνα τους σε ένα δικό
τους συμπέρασμα με ερωτήματα, όπως τι είναι αυτό που τους συγκίνησε και τους
άγγιξε.»
Ο κ. Μπιμπής θα μας μιλήσει
στη συνέχεια για την κατανόηση του μαθήματος που δεν είναι εγκεφαλική. Ο
δάσκαλος θα καταλάβει ότι οι μαθητές του έμαθαν το μάθημά τους, όταν αυτοί εκδηλώσουν
τον βαθμό στον οποίο το ευχαριστήθηκαν:
«Βλέπουμε τις αντιδράσεις στα πρόσωπά και
στις κινήσεις τους, οι οποίες είναι αντιδράσεις έκπληξης και ενθουσιασμού. Όταν
ένας άνθρωπος είναι ανοιχτός στο λόγο του Θεού δεν γίνεται να μην τον αγγίξει
και να μην τον επηρεάσει. Αυτά τα παιδιά κατά κάποιον τρόπο έχουν μια πρόσβαση
αδιαμεσολάβητη, δεν χρειάζεται μια έννοια αφηρημένη αλλά μια ιστορία με αγάπη
και μέσω των εικόνων του οπτικού υλικού το παιδί θα την προσλάβει. Όταν τα
παιδιά έρχονται και με ρωτάνε πότε θα πάμε να εκκλησιαστούμε, τότε βλέπεις κατά
κάποιον τρόπο την ανταπόκριση του μαθήματος στις καρδιές τους. Κάθε φορά που
εκκλησιαζόμαστε κοινωνούν σχεδόν όλα. Για τα δεδομένα του σχολείου πηγαίνουμε
συχνά εκκλησία, σχεδόν μία φορά τον μήνα.»
«Όταν τα παιδιά έρχονται και με ρωτάνε πότε θα πάμε να εκκλησιαστούμε, τότε
βλέπεις κατά κάποιον τρόπο την ανταπόκριση του μαθήματος στις καρδιές τους.
Κάθε φορά που εκκλησιαζόμαστε κοινωνούν σχεδόν όλα. Πηγαίνουμε συχνά εκκλησία,
σχεδόν μια φορά το μήνα»
Εάν η θεολογία φανερώνεται
έμπρακτα, εκεί τα παιδιά παρακολουθούν με πολύ μεγάλη προσοχή, συμμετέχουν και
έλκονται από το γεγονός αυτό. Ο κ.Κωνσταντίνος Μπιμπής συνεχίζει μιλώντας για
πραγματικά γεγονότα στην εκπαίδευσή τους, όπως και στη ζωή των παιδιών:
«Οι ευαγγελικές διηγήσεις, οι βίοι των
αγίων, η πρόσφατη τηλεοπτική σειρά του αγίου Παϊσίου είναι πράγματα που τους
κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Παρόλη τη νοητική τους στέρηση, έρχονταν και μου
έλεγαν λεπτομέρειες από τη σειρά αυτή, που ακόμη και εγώ δεν είχα παρατηρήσει.
Μερικές φορές σε εμάς τους μεγαλύτερους το στοιχείο το εγκεφαλικό παίζει λίγο
μεγαλύτερο ρόλο και συνεπώς έχουμε καλύτερη πρόσληψη της πραγματικότητας, ενώ
αυτά τα παιδιά εντοπίζουν στοιχεία που εγώ τουλάχιστον δεν τα είχα
συνειδητοποιήσει. Όπως το ότι η οικογένεια του αγίου Παϊσίου προσευχόταν πριν
κοιμηθούν μπροστά στην εικόνα γονατισμένη. Όλα τα παιδιά θυμούνται ότι ήταν
όλοι γονατιστοί μπροστά στην εικόνα. Μολονότι έχει αλλάξει η μέθοδος
διδασκαλίας καθώς παλαιότερα ήταν πιο μετωπική με μονόλογο από τον δάσκαλο,
τώρα προσπαθούμε να εκφέρουμε στα παιδιά τον λόγο του Θεού με τρόπο που μπορούν
να καταλάβουν. Διδάσκεις όχι μόνο με τα λόγια αλλά και με αυτό που κάνεις και
αυτό που είσαι.»
Πλήθος δράσεων τέχνης με σκοπό τη συμπερίληψη και την ενδυνάμωση παιδιών
που φοιτούν σε ειδικά σχολεία
Στο πλαίσιο ενός
πολιτισμικού προγράμματος, το πρώτο Γυμνάσιο Αγίων Αναργύρων, το Ειδικό ΓΕΛ
Ιλίου και το Ειδικό ΓΕΛ Αχαρνών, όπου εργάζεται ο κ. Μπιμπής, προωθείται μια
διασχολική συνεργασία και έχει ιδρυθεί μια ομάδα, η οποία ονομάζεται «Οι
ονειροδίαιτοι» που σημαίνει αυτοί που ζουν μέσα στο όνειρο. Περισσότερα για την
ομάδα, που έχει προστάτη της τον Άγιο Πορφύριο, θα παρουσιάσει ο δραστήριος σε
πολλά επίπεδα εκπαιδευτικός:
«Όποιος άνθρωπος είναι γεμάτος με την
αγάπη του Χριστού, ζει μέσα στα όνειρα σύμφωνα με τον άγιο Πορφύριο.
Εμπνευσμένη από αυτό η συνάδελφος φιλόλογος Μακρίνα Αναγνωστοπούλου πρότεινε να
ονομάσουμε την ομάδα μας ''Οι Ονειροδίαιτοι''. Ο άγιος Πορφύριος είναι ο
προστάτης μας. Είναι μια συμπεριληπτική ομάδα, δηλαδή, αποτελείται από
καθηγητές, μαθητές και αποφοίτους σχολείων και ειδικής και γενικής αγωγής,
γιατί ο σκοπός μας είναι συμπερίληψη. Τα παιδιά των ειδικών σχολείων μπορούν να
σταθούν ως ισότιμα απέναντι στα άλλα παιδιά, να ενδυναμωθούν μέσω των δράσεών
μας. Κάνουμε δράσεις τέχνης που έχουν να κάνουν με το θέατρο, με την αφήγηση
και με το χορό, όπου τα παιδιά λειτουργούν σε ένα πλαίσιο ισοτιμίας με τα άλλα,
επιδεικνύουν τα ταλέντα τους, δημιουργούν φιλίες, αναπτύσσεται η συνθήκη της
αλληλεγγύης και της συνεργασίας. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε τους πολίτες του
αύριο. Δεν είναι απλές εκδηλώσεις αλλά έχουμε ένα όραμα και γι’ αυτό οι
εκδηλώσεις μας δεν γίνονται εντός του σχολείου αλλά βγαίνουμε προς τα έξω.
Έχουμε ανεβάσει σε θεατρικό τη ζωή της αγίας Φιλοθέης στον κήπο του Βυζαντινού
Μουσείου, έχουμε ανεβάσει παράσταση με τίτλο “Από τον σταυρό στην Ανάσταση”
στην αίθουσα της Παλαιάς Βουλής και συνεπώς, μέσα από αυτές τις διασχολικές
συνεργασίες, αναδύεται ο πολίτης του αύριο που θέλουμε να στέκεται με τρόπο
ισότιμο ως μια προσωπικότητα που έχει αναπτύξει και μπορεί να ανοίγεται και να
προσφέρεται στον άλλο. Δεν έχει σημασία ποιος έχει το καλύτερο ταλέντο, ποιος
είναι ο καλύτερος ηθοποιός ή χορευτής, καθώς δεν λειτουργούμε με αυτό το
σκεπτικό».
Οι παραστάσεις για την Αγία Φιλοθέη και την Άλωση της Πόλης με τη βοήθεια
των Αβδελιώτη και Ευαγγελάκου
Στις παραστάσεις αυτές,
καθηγητές και μαθητές βάζουν μεράκι, όρεξη και δουλειά. Υπηρετούν το όραμα και
το όνειρο μέσω της τέχνης και δίνονται ολόψυχα. Οι ονειροδίαιτοι έχουν στο
ενεργητικό τους αξιόλογο ρεπερτόριο:
«Αφού έχουμε επιλέξει το θέμα χτυπάμε την
πόρτα ενός σκηνοθέτη, όπως του Δήμου Αβδελιώδη, ο οποίος μας βοήθησε να
ανεβάσουμε μια παράσταση για την αγία Φιλοθέη. Εν συνεχεία, συνεργαστήκαμε με
τον Γιώργο Μεσσάλα και ανεβάσαμε τον “Ξεπεσμένο Δερβίση” του Παπαδιαμάντη.
Έχουμε ανεβάσει και τον “Έρωτα στα χιόνια” του κυρ Αλέξανδρου. Τελευταία,
ανεβάσαμε παράσταση με θέμα την Άλωσης της Κωνσταντινουπόλεως με το χαρακτηριστικό
τίτλο “Εάλω η πόλις ουκ εάλω η ρίζα” θέλοντας να δηλώσουμε ότι ναι μεν η
ρωμιοσύνη πέρασε αλλά η ρωμιοσύνη ανθεί και φέρει κι άλλο. Αυτή τη φορά
χτυπήσαμε την πόρτα της Κατερίνας Ευαγγελάκου, μιας βραβευμένης σκηνοθέτιδας
και κινηματογραφίστριας, η οποία δέχτηκε αφιλοκερδώς να προσφέρει τις υπηρεσίες
της, τις γνώσεις και τον χρόνο της. Μας πρότεινε λόγω της καραντίνας να κάνουμε
μια ραδιοφωνική παράσταση-θέατρο. Της δείξαμε το σενάριο, κάναμε τις κατάλληλες
τροποποιήσεις για να γίνει ραδιοφωνικό και προχωρήσαμε. Κάναμε τις πρόβες μέσω Webex με πολλές δυσκολίες, καθώς ήμασταν 15-20
άτομα. Στη συνέχεια μπήκαμε σε στούντιο να κάνουμε την ηχογράφηση. Η κυρία
Ευαγγελάκου μας μαγνητοσκοπούσε και στο τέλος είδε ότι είχε στα χέρια της ένα
υλικό το οποίο θα μπορούσε να προβληθεί και ως ταινία. Την παρουσίασε για πρώτη
φορά στην αίθουσα της Παλαιάς Βουλής στις 6 Νοεμβρίου του 2021 και έκτοτε έχουν
γίνει ακόμα πολλές παρουσιάσεις στο γεφύρι στο Ίλιον, στους Αγίους Αναργύρους,
στον Δήμο Αχαρνών όπου ανήκει και το σχολείο μας και στην Πετρούπολη. Υπήρξε
πολύ μεγάλη ανταπόκριση του κοινού και περιττό να σας μιλήσω για τον
ενθουσιασμό των παιδιών.
* * *
Οι ονειροδίαιτοι, με όση
περιουσία τους έδωσε ο Θεός, έχουν τη δύναμη να ζουν, να παίζουν θέατρο, να
κάνουν τέχνη. Στο πλάι τους, καθοδηγητές στο όνειρο, στέκονται καθηγητές τους
και καλλιτέχνες, εθελοντές της αγάπης και τους βοηθούν. Κάπως έτσι γίνεται
ομορφότερος ο κόσμος μας, όταν ευεργετημένοι και ευεργετούντες ανοίγονται στη
ζωή κι αρχίζουν μέσα από την αγάπη να υπάρχουν.
__________
Σοφία Χατζή
δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα
Ορθόδοξη Αλήθεια, 20.07.2022
Ακούστε ραδιοφωνική συνέντευξη:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου