Έζησε πριν... πεθάνει!

Ή διήγηση πού ακολουθεί, είναι αποκαλυπτική. Αφηγείται ή κ. Γκαλήνα Μιχάηλοβνα Μποροζντινά, τη μεταστροφή τον συζύγου της Βλαδιμήρ -από τον υλισμό και την απιστία- στην πίστη και στην αγκαλιά του Θεού. Κι ολ' αυτά, λίγο πριν φύγει από τον κόσμο μας.

-Μανώλης Μελινός: κ. Γκαλήνα Μιχάηλοβνα, είναι όντως παρήγορο τον ότι καθημερινά επαληθεύεται ότι «ό Κύριος πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι και εις έπίγνωσιν αληθείας έλθείν...».

- Γκαλήνα Μιχάηλοβνα Μποροζντινά: Τον υπογραμμίζω και με τα δύο μου χέρια! Ό καλός Θεός, κάθε άνθρωπο τον φέρνει κοντά Του με διαφορετικό τρόπο και τον σώζει. Ό σύζυγος μου Βλαδιμήρ Νικολάγιεβιτς Μποροζντίν, ήταν καθηγητής στό πανεπιστήμιο Λομονόσωφ της Μόσχας. Ό τρόπος πού πλησίασε την Εκκλησία, είναι συνάμα αποκαλυπτικός και διδακτικός. Τον 1989 έγινε διάγνωση ότι πάσχει από καρκίνο του εγκεφάλου και του απομένει ζωή ενός μηνός. Τελικά, με τις πρεσβείες του αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ, έζησε τρία χρόνια! Όλοι οι γιατροί τον χαρακτήρισαν ανεξήγητο. Μετά την εγχείρηση στο κεφάλι -πού έκανε ό καθηγητής Λέμπιντεφ- ήταν παράλυτος. Όμως ό Θεός του έδωσε καθαρό μυαλό. Ήταν άθεος, ανεξήγητο και όταν ήταν μικρός, τον είχαν βαπτίσει κρυφά. Τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό πλησίασε συνειδητά, τρεις μόλις μήνες πριν φύγει από τον κόσμο μας. Ήταν έντιμος χαρακτήρας, γι' αυτό ίσως ό Θεός τον οδήγησε στην σωτηρία. Τα τελευταία δύο χρόνια, απέκτησε λαμπρούς φίλους. Τα πνευματικά τέκνα του στάρετς Σαμψών Σίβερς. Μάλιστα, δύο αποκαλυπτικός' αυτούς ήσαν κληρικοί. Τον τελευταίο δίμηνο, τον κοινωνούσαν μέρα παρά μέρα. Πέντε μέρες πριν πεθάνει, κάναμε θρησκευτικό γάμο, στο σπίτι μας. Ό Θεός τον κάλεσε την 31η Δεκεμβρίου ξημέρωμα πρωτοχρονιάς του 1993. Έφυγε ήρεμα για τον Ουρανό. Κηδεύθηκε στο ναό όπου έγινε ή κηδεία του στάρετς Σαμψών και τάφηκε στον διπλανό τάφο!

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά τους. Ό Βλαδιμήρ δίδαξε επί 25 χρόνια στην φιλοσοφική σχολή του πανεπιστημίου Λομονόσωφ. Αποκαλυπτικός' αυτά, τα 9 χρόνια διετέλεσε κοσμήτωρ. Να κάνω μία παρένθεση και να πω ότι στην κηδεία, πολλοί αιφνιδιάστηκαν, καθώς είδαν τον φέρετρο με τον σύζυγο μου -πού ήταν γραμματέας του κόμματος και κοσμήτορας- να βγαίνει από τον ναό, περιστοιχιζόμενο από κληρικούς και μοναχούς! Μερικοί αποκαλυπτικός' τούς συναδέλφους του, με πλησίασαν και μου είπαν: «Μας κάνει μεγάλη εντύπωση πού κηδεύεται χριστιανικά και όχι πολιτικά, στο πανεπιστήμιο. Γκαλήνα, ήταν ειλικρινής ό σύζυγος σας; Κι εσείς πιστεύετε στο Θεό;»! Άλλοι, πάλι, μου έλεγαν με οίκτο: «Κρίμα! Νομίζαμε ότι ό καθηγητής αυτός ήταν έξυπνος, αλλά τελικά βλέπουμε ότι πίστευε στο Θεό! Κρίμα, δεν άξιζε». Πολλοί όμως άλλαξαν από τον γεγονός αυτό. Δέκα άτομα αποκαλυπτικός' τον πανεπιστήμιο βαφτίστηκαν μετά τον θάνατο του. Εννοώ καθηγητές με σπουδαίες περγαμηνές. Έδώ, κλείνω την παρένθεση κι επανέρχομαι στην ζωή πού κάναμε παλιά, με τον αείμνηστο σύζυγο μου.

Γεννήθηκε τον 1939 και πέθανε, όπως αντιλαμβάνεστε πολύ νέος. Παντρευτήκαμε με πολιτικό γάμο. Εγώ ήμουν κρυπτοχριστιανή, αλλά δεν εκκλησιαζόμουν, από φόβο. Όταν πηγαίναμε περιπάτους στην Μόσχα, ήθελα περνώντας έξω από ναό, να μπω ν' ανάψω κερί. Ό Βλαδιμήρ δεν ήθελε έπ' ούδενί να μπει. Μάλιστα μου έλεγε: «Εσύ, μια έξυπνη γυναίκα μπαίνεις και κάνεις τέτοια πράγματα! Δεν είναι σοβαρά αυτά. Εγώ πάντως, δεν έχω τίποτα να κάνω εκεί!» 'Από διάκριση, δεν τραβούσα τον σχοινί. Τον αγαπούσα πολύ και ικέτευα τον Θεό να τον φωτίσει να δει την Αλήθεια. Ό σύζυγος μου ήταν φλογερός πατριώτης. Κάποτε του είπα: Κοίταξε, όταν ή Ρωσία μας ήταν κοντά στον Χριστό, ήταν συγκροτημένη χώρα. Τώρα όμως πού έχασε την πίστη, δες πώς κατάντησε. Οι πρόγονοι μας, νομίζεις ήσαν ανόητοι πού πίστευαν; Αντιθέτως! Ήσαν πολύ έξυπνοι και πολύ μορφωμένοι. Νομίζεις ότι έκαναν λάθος;!.. Δεν μου απάντησε.

Όταν αρρώστησε, πήγαινα και ηχογραφούσα κηρύγματα κληρικών και μοναχών και του έβαζα ν' ακούει, για να περνά ή ώρα του. Ιδιαίτερη εντύπωση του έκανε τον κήρυγμα ενός μοναχού πού είχε κάνει στην εορτή της Παναγίας του Καζάν. Τον κήρυγμα αυτό ήταν διανθισμένο με ιστορικά στοιχεία κι εντυπωσίασε τον σύζυγο μου. Μου είπε ότι του κάνει μεγάλη εντύπωση πώς ένας νέος άνθρωπος πιστεύει και μιλάει έτσι!.. Άρχισε σιγά-σιγά να προβληματίζεται. Εγώ δεν έχανα ευκαιρία και του έφερνα πνευματικά βιβλία. Παράλληλα άρχισαν να μας επισκέπτονται πνευματικοί άνθρωποι, όπως σας είπα και προηγουμένως. Οι άλλοι, οι παλιοί φίλοι του οι κοσμικοί, εξαφανίστηκαν μόλις αρρώστησε κι έχασε τη δουλειά του. Τον εγκατέλειψαν! Δεν τούς κατηγορώ. Απλώς, συγκρίνω με τούς άγνωστους σε μας κληρικούς και μοναχούς από τη λαύρα του άγιου Σεργίου και από τον άγιο Δανιήλ πού μας πλησίασαν. Με συνεχείς επισκέψεις, με τον τηλέφωνο και με άλλους τρόπους νοιάζονταν ζωηρά για τη ν εξέλιξη τόσο την βιολογική όσο -κυρίως- και την πνευματική. Τυχαία όλ' αυτά; Ασφαλώς όχι! Ήταν ή πρόνοια του Θεού. Γνωρίζοντάς τους, ό σύζυγος μου, είδε ένα καινούργιο κόσμο ν' ανοίγεται μπροστά του! Ετοιμάσθηκε εσωτερικά να δεχθεί την πίστη. Ανέκαθεν είχε μέσα του αγάπη γνήσια και όχι γλυκερή. Συχνά του έλεγα: Εσύ με την εντιμότητα και τα καλά σου αισθήματα, είσαι ουσιαστικά χριστιανός πολύ πιο πολύ από κάποιους χριστιανούς• απλώς, δεν θέλεις να τον παραδεχθείς! Ό Βλαδιμήρ ήταν άνθρωπος θυσίας. Βλέποντας λοιπόν αυτούς τούς κληρικούς να θυσιάζουν την ανάπαυση τους, ερχόμενοι συνεχώς να τον βλέπουν, συγκινήθηκε βαθειά. Όταν μάλιστα έμαθε ότι όλοι τους, πριν γίνουν κληρικοί ήσαν πετυχημένοι στην κοινωνία -άλλος πολιτικός μηχανικός, άλλος διευθυντής της έδρας πυρηνικής φυσικής, άλλος αξιωματικός του ναυτικού- συγκλονίστηκε! Του έκανε μεγάλη εντύπωση. Άρχισε να σκέπτεται την ουσία και σημασία τη ς ζωή ς. Να συγκρίνει τη ζωή τους με τη δική του. Ένας αποκαλυπτικός' αυτούς, φόρεσε τον ράσο την περίοδο των διωγμών. Ήταν πνευματικό τέκνο του στάρετς Σαμψών. Γνώρισε τον Γέροντα σε ηλικία 15 ετών. Όταν τον πρωτοαντίκρισε, ό στάρετς του είπε: «Εσύ, παιδί μου, θα γίνεις ιερομόναχος»! Τον παλικάρι δεν τον είχε συνειδητοποιήσει.

Αποφοίτησε από τον λύκειο, την τεχνική σχολή και πήγε στο στρατό. Ενός συνεχεία φοίτησε στο ιερατικό ινστιτούτο κι έγινε μοναχός! Αργότερα έγινε και κληρικός. Ό ιερομόναχος αυτός, πέντε ή μέρες πριν τον θάνατο του Βλαδιμήρ, τέλεσε τον θρησκευτικό γάμο μας. Έκανε και ευχέλαιο. Αυτός και άλλα πνευματικά τέκνα του στάρετς Σαμψών -μιλώντας για τον άγιο Γέροντά τους, διαβάζοντας μας γράμματα πού εκείνος έστελνε από την εξορία και φέρνοντάς μας μαγνητοταινίες με κηρύγματά του- μας ευνόησε πολύ. Ό σύζυγος μου, όντας άνθρωπος γνήσιας αγάπης, εντυπωσιάσθηκε πολύ από τη βαθιά αγάπη του στάρετς προς τον συνάνθρωπο. Μια αγάπη πού δεν είναι θεωρητική, επιδερμική, αλλά καταξιώνεται με την αυταπάρνηση και τη θυσία. Κάτι ανάλογο έκανε και ό Βλαδιμήρ με τούς φοιτητές του. Επαναστάτησε πού ό στάρετς έμεινε στην φυλακή έπί 18 ολόκληρα χρόνια. Έλεγε και ξανάλεγε: «Πώς είναι δυνατόν, τέτοιοι τίμιοι και καθαροί άνθρωποι, να αδικούνται έτσι και να ταλαιπωρούνται! Τί καθεστώς είναι αυτό, πού διώκει τον άλλο, επειδή απλώς θέλει να πιστεύει στο Θεό και να είναι σωστός με τον εαυτό του και τον συνάνθρωπο!».

Δύο μήνες πριν τον θάνατο του Βλαδιμήρ, ένας αποκαλυπτικός' αυτούς τούς ευλογημένους ανθρώπους, μας έφερε ένα βιβλίο για τούς άγιους της Ρωσίας. Άρχισα αμέσως να τον διαβάζω στο σύζυγο μου: Άγια Άννα Κασένσκαγια- Άγιος Αλέξανδρος Νέφσκι• Άγιος Σάββας Βίσερσκι, τον γένος Μποροζντίν! Ανοίξαμε καλά-καλά κι οι δύο τα μάτια μας, από έκπληξη. Καταλάβαμε γιατί θέλησε ό Θεός να φτάσει αυτό τον βιβλίο στα χέρια μας, αυτή τη στιγμή. Για να στηριχθεί ό Βλαδιμήρ, βλέποντας ότι έχει την ίδια συγγενική ρίζα με τον άγιο Σάββα. Τον επίθετο του συζύγου ήταν Μποροζντίν, τον ίδιο με του αγίου! Κοινή ή προέλευση, από τον γένος των Βογιάρων του Τβέρ. Μετά τον θάνατο του πρίγκιπα του Τβέρ, ή γυναίκα του έγινε μοναχή και μάλιστα άγιασε! Όλη ή οικογένεια πήγε στο μοναστήρι. Ό πρώτος στυλίτης άγιος τής Ρωσίας, ήταν ό Σάββας Βίσερσκι, ό πρόγονος του Βλαδιμήρ! Γέμισαν δάκρυα χαράς τα μάτια μας. Ό σύζυγος μου έλεγε και ξανάλεγε: «Με αγαπήσει, Γκαλήνα, ό Θεός κι ας μην ήμουν ποτέ κοντά του! Δοξάζω τον όνομά Του!». Ό άγιος Σάββας, ό συγγενής μας, ήταν μέγας ασκητής. Ίδρυσε μοναστήρι έξω από τον Νόβγκοροντ. Έπί έξι χρόνια ζούσε πάνω στο στύλο, με όλες τις καιρικές συνθήκες. Κατέβαινε μόνο την Κυριακή, για τη λειτουργία. Ή μονή αυτή θυμίζει σήμερα την τραγική ιστορία της. Έχει καταστραφεί και διαμορφώθηκε σε γκαράζ. Επίσης μετατράπηκε σε αποθήκη φάρμας. Τον 1960 γύρισαν ταινία στο χώρο της. Κι επειδή τον σενάριο προέβλεπε την ανατίναξη ναού, αποφάσισαν και ανατίναξαν τον καθολικό!.. Πρόσφατα, ό Μητροπολίτης Νόβγκοροντ έστειλε επιστολή στο Δήμο, για να δοθεί άδεια να σκάψουν μέσα στο μοναστήρι, μήπως βρεθούν τα λείψανα του άγιου Σάββα. Βρέθηκαν, τελικά, τον περασμένο Αύγουστο. Μόλις άρχισαν να σκάβουν, βρέθηκαν αμέσως! Θαύμα ζωντανό. Ή μνήμη του άγιου Σάββα Βίσερσκι, τιμάται ανήμερα της αγίας Σκέπης.

Νιώθαμε και οι δύο, να μπαίνουν οι ευλογίες του Θεού στο σπίτι μας και από τις πόρτες και από τα παράθυρα! Ό άγιος Σάββας, ό άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ, ό άγιος Ιωάννης τής Κρονστάνδης, μας προστάτευαν συνεχώς. Τον ίδιο και ό στάρετς Σαμψών, στέλνοντας τα πνευματικά τέκνα του να μας στηρίζουν και να μας προετοιμάζουν. Εγώ, στην αρχή προσευχόμουν να γίνει ό Βλαδιμήρ καλά. Προχωρώντας όμως στην πνευματική ζωή, άρχισα να παρακαλώ να είναι πνευματικά έτοιμος όταν θα τον καλούσε ό Θεός. Ή ζωή, έτσι κι αλλιώς δεν σταματά με τον επίγειο θάνατο. Αυτό πού έχει σημασία, είναι να εξασφαλίσουμε τη σωτηρία τής ψυχής μας. Μ' άλλα λόγια να μας ενδιαφέρει τον πώς θα φύγουμε από δώ κι όχι τον πότε.

Ό σύζυγος μου, όταν καθηλώθηκε από την ασθένεια. άρχισε να σκέπτεται ολόκληρη τη ζωή του. Ό Θεός -με τη δοκιμασία αυτή-τον ξύπνησε από τον πνευματικό λήθαργο και τον οδήγησε στο μονοπάτι τής σωτηρίας. Τούς τελευταίους δύο μήνες, εξομολογείτο μέρα παρά μέρα! Είχε κατανείμει σε κεφάλαια τη ζωή του και σε κάθε εξομολόγηση έλεγε ένα, με κάθε λεπτομέρεια. Ήθελε να καθαριστεί από την παραμικρή πνευματική ακαθαρσία. Ό θρησκευτικός γάμος και ή Θ. Κοινωνία ήσαν τον επιστέγασμα τής ευλογίας του Θεού! Τις τελευταίες ημέρες, ό Θεός έστελνε αδιάκοπα σημάδια τής χάριτος. Συνεχώς δίπλα στον Βλαδιμήρ, βρίσκονταν κληρικοί και μοναχοί. Έκαναν ακολουθίες τον στήριζαν. Του έδειχναν μεγάλη αγάπη και τρυφερότητα- πατρικό και αδελφικό ενδιαφέρον. Εννοείται, κανείς τους δεν πήρε ούτε ένα ρούβλι, για τα εισιτήρια έστω. Πολλοί αποκαλυπτικός' αυτούς, διένυαν δεκάδες χιλιόμετρα καθημερινά, για να έλθουν και να φύγουν. Όλοι' αυτά μαθεύτηκαν και βοηθήθηκαν πολλοί (πρώην συνάδελφοι του Βλαδιμήρ και άλλοι επιστήμονες) να πιστέψουν.

Όπως σας είπα και στην αρχή, ό σύζυγος μου πέθανε ξημέρωμα πρωτοχρονιάς. Τον κρύο ήταν τσουχτερό. Τον μεταφέραμε στο ναό. Ή μορφή του ήταν ιλαρή! Κάποιες στιγμές μου φαινόταν ότι απλώς κοιμάται κι ότι έβλεπε ένα ωραίο όνειρο. Γυναίκες

πού δεν τον ήξεραν, νόμιζαν - από τη γαλήνια έκφραση του προσώπου του -πώς ήταν ιερεύς! Όταν τον έβαλαν στο χώμα, ξέσπασα σε κλάματα. Δυσκολευόμουν να καταλάβω ότι ή ευτυχία πού είχαμε νιώσει μαζί, θαβόταν... Προς στιγμήν σκέφτηκα να πέσω κι εγώ μέσα. Όμως ξαφνικά έστρεψα τον βλέμμα μου δίπλα, στον τάφο του στάρετς Σαμψών και συνήλθα! Έσκυψα και αγκάλιασα με λαχτάρα τον ξύλινο σταυρό του. Με αναφιλητά παρακάλεσα τον Γέροντα να με βοηθήσει αυτή την τραγική ώρα. Έτσι όπως προσευχόμουν, ένιωσα ένα ζεστό κύμα να με κατακλύζει. Κι ας ήταν τον χιόνι γύρω μας μια μεγάλη αγκαλιά. Ηρέμησα, με τη σκέψη ότι ό Βλαδιμήρ έφυγε συνειδητός χριστιανός, τόσο έτοιμος πού σπάνια συμβαίνει... Θυμήθηκα πού ό στάρετς έλεγε: «Όταν θα έχετε δυσκολίες, να έρχεστε στον τάφο μου και να στέκεστε δεξιά του σταυρού. Εκείνος θα είμαι κι εγώ!». Τον έλεγαν τα πνευματικά του παιδιά, μα εγώ δεν τον πολυένιωθα. Τώρα καταλαβαίνω την πραγματική τους σημασία... Είναι, όντως, έλεος του Θεού -για έναν πρώην άθεο υλιστή πανεπιστημιακό- να μετανοήσει και να ταφεί δίπλα σ' έναν άγιο άνθρωπο...

Δεκαπέντε μέρες μετά τον θάνατο του συζύγου μου, ό άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ -ό άγιος της χαράς- μου έδωσε μια μεγάλη χαρά. Βρισκόμουν στο μοναστήρι του, με την ευλογίας του πνευματικού μου. Έφυγα ένα μικρό διάστημα και γύρισα πάλι. Στις 31 Ιουλίου -παραμονή της εορτής του άγιου Σεραφείμ- κοιμήθηκα σ' ένα σπιτάκι, δίπλα στην μονή. Άκουσα βήματα και συγχρόνως τον ήχο πού κάνει τον μπαστούνι στην γη. Έτσι ακουγόταν ό σύζυγος μου όταν περπατούσε. Μάλιστα ναι, ήταν αυτός! Αυθόρμητα τον αγκάλιασα. Αισθάνθηκα ότι ήταν ζεστός. Τον πρόσωπο του έλαμπε. Χαμογελαστός μου είπε: «Τί χαρά έχω! Μεγάλη χαρά!». Τον πρωί πού τον ξανασκέφτηκα, είδα πώς έτσι ήταν. Θυμήθηκα ότι και ό άγιος Σεραφείμ αποκαλούσε τούς πάντες «χαρά μου!». Ό Βλαδιμήρ στο μοναστήρι του άγιου, με χαιρέτισε με τα λόγια πού εκείνος χρησιμοποιούσε!

Είμαι ευτυχισμένη πού αξιώθηκα να δώ, να ζήσω τον έλεος του Θεού σ' έναν άνθρωπο, πού ολόκληρη τη ζωή του όχι απλώς βρισκόταν μακριά Του, αλλά ουσιαστικά Τον πολεμούσε. Τον μεγαλείο του Θεού εκφράζεται σ' αυτές τις απλές ιστορίες. Ό Θεός σε κάθε άνθρωπο δείχνει την αγάπη Του. Στον Βλαδιμήρ, με την ασθένεια του έδωσε την ευκαιρία να εκτιμήσει τη ζωή και τις αξίες της, μέσω των κληρικών, των χριστιανικών έντυπων, των κηρυγμάτων. Ήταν αποκάλυψη γι' αυτόν, τα έργα των Πατέρων.

Όμορφες σκέψεις, όμορφα έργα, όμορφοι άνθρωποι! Και για μένα, τα έργα αυτά είναι πηγή ελπίδας. Πιστεύω, γι' αυτό δεν νιώθω ότι ό σύζυγος μου πέθανε. Κυρίως όταν προσεύχομαι, τον αισθάνομαι κοντά. Είμαι απόλυτα πεπεισμένη ότι ζει. Αυτό τον ένιωσα στην αγκαλιά της Εκκλησίας. Προσπαθώ κι εγώ, με τη σειρά μου, να τον μεταδώσω στο συγγενικό και φιλικό μου περιβάλλον. Προσπαθώ να δώσω στους άλλους να καταλάβουν ότι πρέπει να βοηθούν την ψυχή με μνημόσυνα, αγαθοεργίες στην μνήμη του τεθνεώτος κ.λπ. Με τούς σπαραγμούς, τούς κοπετούς και τα παρόμοια, όχι μόνο δεν βοηθούμε, αλλά επιβαρύνουμε την ψυχή... Πρέπει να προσευχόμαστε συνεχώς γι' αυτούς. Ό Θεός παίρνει τον άνθρωπο, τη στιγμή πού κρίνει πώς είναι ή καταλληλότερη για την ψυχή του. Ώς πανάγαθος πατέρας «θέλει πάντας ανθρώπους σωθήναι και εις έπίγνωσιν αληθείας θείας ελθείν». Στο χέρι μας είναι τον κλειδί του Παραδείσου. Αυτό τον είδα ολοφάνερα στην περίπτωση του συζύγου μου. Ας είναι δοξασμένο τον όνομα του Θεού!

ΒΙΒΛ. ΜΑΝΩΛΗΣ ΜΕΛΙΝΟΣ. ΑΝΘΗ ΑΓΙΑΣ ΡΩΣΙΑΣ