Θεολογική Ερμηνεία της Βυζαντινής Εικόνας της Βαπτίσεως του Χριστού.

Θεολογική Ερμηνεία της Βυζαντινής Εικόνας της 

Βαπτίσεως του Χριστού

(Βασισμένο σε απόσπασμα από το βιβλίο: Το 

Δωδεκάορτο, Εικόνα: η άλλη γλώσσα της 

Θεολογίας, Δέσποινα Ιωάννου - Βασιλείου)

Οι ψηλοί βράχοι

• Ο Χριστός βρίσκεται μεταξύ ψηλών βράχων.

• Τα νερά, που δεν είναι ακόμα αγιασμένα παραπέμπουν στην εικόνα του κατακλυσμού - θανάτου.

• Με την παράσταση αυτή συμβολίζεται η ολόσωμη κάθοδος του Χριστού στον Άδη (θάνατο) για να διαλύσει το δυνατό του κόσμου.

Η κάθοδος του Χριστού στα Ιορδάνια νερά 

• Σημαίνει τον καθαγιασμό του υγρού στοιχείου, που είναι η βάση της ζωής σε ολόκληρη τη δημιουργία.

• κατ’ επέκταση σημαίνει τον καθαγιασμό ολόκληρης της κτίσεως.

Η Αδαμική γυμνότητα 

• Ο Χριστός στέκεται στη μέση του Ιορδάνη γυμνός ή με άσπρο ρούχο στη μέση του.

• Με τον τρόπο αυτό αποδίδει στην ανθρωπότητα το ένδοξο παραδεισιακό ένδυμά της.

Η στάση ευλογίας

• Με το δεξί ή και με τα δύο του χέρια ευλογεί τα νερά και τα ετοιμάζει να γίνουν τα νερά της βαπτίσεως, τα οποία αγιάζει με την δική του κατάδυση.

Η στάση των ποδών

• Το ένα πόδι του Χριστού προβάλλει μπροστά…

• Για να δείξει την υπέρτατη πρωτοβουλία του, να βαπτιστεί από τον Ιωάννη...

• και να βγει στην δημόσια δράση.

Οι πλάκες με τα φίδια

• Σε μερικές εικόνες ο Χριστός εικονίζεται να πατά πάνω σε μια πλάκα, από την οποία ξεπροβάλλουν καταπλακωμένα φίδια, προσπαθώντας να γλυτώσουν.

• «σὺ ἐκρατέωσας ἐν τῇ δυνάμει σου τὴν θάλασσαν 

σὺ συνέτριψας τὰς κεφαλὰς τῶν δρακόντων ἐπὶ τοῦ ὕδατος.» (Ψαλμ. ογ΄ 13).

Η θάλασσα και ο Ιορδάνης ποταμός

• Η γυναίκα συμβολίζει τη θάλασσα κι ο γέροντας τον Ιορδάνη ποταμό. 

• «ἡ θάλασσα εἶδεν καὶ ἔφυγεν ὁ Ἰορδάνης ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω». (Ψαλμ. ριγ΄3)

Σε μερικές εικόνες ο γέροντας κρατά στα χέρια του μία υδρία από την οποία τρέχει νερό.

Η φανέρωση της Αγ. Τριάδας

• Ο αγιογράφος τη δηλώνει με το χέρι του Πατρός, που ευλογεί από ένα τμήμα ενός ημικύκλιου που παριστά τους ουρανούς. 

• Από αυτό τον κύκλο αναχωρούν ακτίνες φωτός χαρακτηριστικό του Αγίου Πνεύματος και φωτίζουν το περιστέρι. 

• Κατά τη στιγμή αυτή ο Πατήρ μαρτυρεί τη θεότητα του Υιού και τον ονομάζει αγαπητόν Του Υιόν.

Η αξίνα ανάμεσα στο δέντρο

• Μια αξίνα σφηνωμένη ανάμεσα στα κλαδιά ενός δέντρου συμβολίζει τα λόγια του Προδρόμου: «…ἤδη δὲ ἡ ἀξίνη πρὸς τὴν ῥίζαν τῶν δένδρων κεῖται˙ πᾶν οὖν δένδρον μὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς πῦρ βάλλεται» (Μτ. γ΄ 10).

• Με τον τρόπο αυτό παριστάνεται η διαλογή του Θεού των καρποφόρων από τα άκαρπα δέντρα.

Οι Άγγελοι

• Στη δεξιά πλευρά της εικόνας βρίσκονται οι άγγελοι. Έχουν σκεπασμένα τα χέρια τους, που έχουν σχήμα δεήσεως, και τα προτείνουν στο  Χριστό, έτοιμα να τον υπηρετήσουν.