Ο θάνατος στους δρόμους της Ελλάδας δεν είναι τυχαίος. Είναι συστημικός.

Ο θάνατος στους δρόμους της Ελλάδας δεν είναι τυχαίος. Είναι συστημικός. Είναι θεσμικός. Είναι το αποτέλεσμα μιας κοινωνίας που έχει θεοποιήσει το αυτοκίνητο και έχει εξορίσει τον άνθρωπο. Η πόλη δεν είναι πια κοινότητα· είναι μηχανή θανάτου. Κάθε διάβαση είναι ένας σταυρός, κάθε πεζοδρόμιο μια εξορία, κάθε στροφή μια πιθανότητα θυσίας. Η Ελλάδα δεν θρηνεί μόνο στα Τέμπη, θρηνεί καθημερινά στις λεωφόρους, στα στενά, στις πλατείες που έγιναν πάρκινγκ. Το τροχαίο είναι τα Τέμπη της καθημερινότητας. Είναι ο ακήρυχτος πόλεμος που διεξάγεται σιωπηλά και που τα ΜΜΕ υποβαθμίζουν σε μονόστηλα.

Η επιθετικότητα της οδήγησης στην Ελλάδα δεν είναι ιδιωτική ψυχολογία. Είναι πολιτική παιδαγωγία. Το κράτος διαπαιδαγωγεί τους πολίτες στην ανομία: ο οδηγός που κορνάρει μανιασμένα, που παρκάρει πάνω στη ράμπα, που παραβιάζει το κόκκινο, είναι το τέκνο ενός πολιτικού καθεστώτος που ζει από την αυθαιρεσία. Η άσφαλτος γίνεται θεολογία της βίας: το «δικαίωμα» του ισχυρού, του γρήγορου, του παρκαρισμένου πάνω στον αδύναμο. Εκεί φανερώνεται ο δαίμονας της καταναλωτικής μανίας,  το αυτοκίνητο ως είδωλο, το καύσιμο ως λιβάνι, ο θάνατος ως αποδεκτή θυσία στον θεό της ταχύτητας.

Η Εκκλησία συχνά μιλά για τα μνημόσυνα των νεκρών, αλλά δεν μίλησε ακόμη με την ίδια σφοδρότητα για το μνημόσυνο της ίδιας της πόλης που μετατράπηκε σε σφαγείο. Η θεολογία δεν είναι να μνημονεύουμε τον νεκρό μετά, αλλά να σταθούμε απέναντι στην προγραμματισμένη θυσία πριν. Κάθε τροχαίο είναι μια αποκαλυπτική λειτουργία: ο θάνατος καθαγιάζεται από την αδιαφορία. Οι λευκές γραμμές στη διάβαση είναι τα κόκαλα των παιδιών που χάθηκαν. Και το αίμα που χύνεται στην άσφαλτο δεν εξαφανίζεται αλλά φωνάζει, όπως το αίμα του Άβελ, εναντίον μιας κοινωνίας που έχει χάσει το μέτρο.

Αν η πολιτική δεν ανατρέψει αυτή τη βία, είναι συνένοχη. Η ανοχή στα τροχαία είναι κρατικό έγκλημα. Είναι κοινωνικό ολοκαύτωμα χωρίς μνημεία. Η Ελλάδα χρειάζεται μια πολιτική που θα αποκαθηλώσει το αυτοκίνητο από το βάθρο του. Οι πόλεις πρέπει να ξαναδομηθούν ως τόποι ανθρώπων, όχι ως ταριχευμένα κοιμητήρια με τροχούς. Χρειάζεται μηδενική ανοχή, σκληρή τιμωρία, αλλά και βαθιά μεταστροφή του φαντασιακού: να πάψει το αυτοκίνητο να είναι φετίχ ανδρισμού, δύναμης, ελευθερίας.

Η κοινωνία πρέπει να εξεγερθεί. Δεν υπάρχει πια χώρος για μοιρολατρία. Ο θάνατος στην άσφαλτο είναι κοινωνική δολοφονία. Και κάθε φορά που σιωπούμε, γινόμαστε συνυπεύθυνοι. Πρέπει να καταγγελθεί η λογική της ταχύτητας, να καταρρεύσει το αφήγημα της ανομίας, να ξαναγεννηθεί η πόλη ως κοινότητα ζωής. Χωρίς αυτό, η Ελλάδα θα συνεχίζει να είναι το νεκροταφείο των δρόμων της.

Αν η πολιτική δεν αναλάβει τώρα, τότε η κοινωνία οφείλει να το κάνει: με κινήματα, με καταλήψεις δρόμων, με δημόσιες τελετές μνήμης που θα διακόπτουν την κυκλοφορία και θα επιβάλλουν τη μνήμη στο ίδιο το οδόστρωμα. Ο αγώνας για ασφαλείς δρόμους είναι θεολογικός αγώνας: είναι η υπεράσπιση της ίδιας της ζωής ως δώρου Θεού απέναντι στην ειδωλολατρία του σιδήρου και της ταχύτητας.

Αλλιώς, κάθε κόκκινο φανάρι θα είναι απλώς μια υπενθύμιση: ότι οι Έλληνες διάλεξαν τον θάνατο αντί για τη ζωή, τη βία αντί για την κοινότητα, το αυτοκίνητο αντί για τον άνθρωπο.

Μάνος Λαμπράκης.