Ποιά είναι ή διαφορά ανάμεσα στην ταπεινοφροσύνη και την ταπείνωση;

ΓΕΡ.: Ή ταπεινοφροσύνη, το ταπεινό φρόνημα, είναι τρόπος σκέψεως πού δανείζεται κανείς εξολοκλήρου από το Ευαγγέλιο, από τον Χριστό. Ή ταπείνωση είναι καρδιακό αίσθημα πού αντιστοιχεί στην ταπεινοφροσύνη. Ή ψυχή πρέπει πρώτα να ασκηθεί στην ταπεινοφροσύνη, για ν' αποκτήσει έπειτα, ανάλογα με το μέτρο αυτής της ασκήσεως, την ταπείνωση. Γιατί ή κατάσταση της καρδιάς εξαρτάται πάντοτε από τις σκέψεις πού αφομοιώθηκαν από τον νου.

Όταν ή πνευματική εργασία τού άνθρωπου ελκύσει τη θεία χάρη, τότε ή ταπεινοφροσύνη και ή ταπείνωση αρχίζουν να αυξάνονται πληθωρικά, γεννώντας ή μία την άλλη, με την αρωγή και τη συνδρομή της προσευχής και τού πένθους.

ΥΠ.: Εξήγησε μου από εμπειρίες, με ποιό τρόπο γεννιέται από την ταπεινοφροσύνη ή ταπείνωση και αντίστροφα.

ΓΕΡ.: Γνώρισα έναν μοναχό, πού τον έβρισκαν αλλεπάλληλες και ποικίλες θλίψεις. Τον έβλεπα, ωστόσο, πάντοτε ήρεμο και συχνά χαρούμενο. Καταγινόταν με τον λόγο τού Θεού και τη νοερά προσευχή. Τον παρακάλεσα, για την ωφέλεια της ψυχής μου, να μού αποκαλύψει από πού αντλούσε παρηγοριά. Και να τί μού απάντησε:

"Την παρηγοριά μου την οφείλω στο έλεος τού Θεού και στα συγγράμματα των αγίων πατέρων, πού τα αγάπησα από τα παιδικά μου χρόνια. Όταν έρχονται οι θλίψεις, επαναλαμβάνω κάπου-κάπου τα λόγια τού ληστή, πού από τον σταυρό του ομολόγησε πώς ή κρίση τού Θεού, σε αντίθεση με την κρίση των ανθρώπων, είναι πάντοτε δίκαιη, και μ' αυτή την ομολογία ό νους του φωτίστηκε και αναγνώρισε τον Σωτήρα. «Δίκαια τιμωρούμαι γι' αυτά πού έκανα», είπε. «Θυμήσου με, Κύριε, όταν έρθεις στη βασιλεία Σου». Τα λόγια τούτα φέρνουν ειρήνη και ηρεμία στην καρδιά.

Άλλοτε, πάλι, στους λογισμούς, πού μού προξενούν λύπη και σύγχυση, αντιπαραθέτω τα λόγια τού Κυρίου: «Όποιος δεν παίρνει τον σταυρό του και δεν με ακολουθεί, δεν είναι άξιος για μαθητής μου». Τότε ή λύπη και ή σύγχυση φεύγουν από την ψυχή μου, και τη θέση τους παίρνουν ή χαρά και ή ειρήνη. Το ίδιο αποτελεσματικά είναι και όλα τα άλλα σχετικά χωρία της Αγίας Γραφής ή αποφθέγματα των αγίων πατέρων.

Ή επανάληψη των φράσεων 'Δόξα τω Θεώ για όλα' και ας γίνει το θέλημα τού Θεού έχει απόλυτα ικανοποιητική επενέργεια στην ψυχή πού δοκιμάζεται από θλίψη, όσο μεγάλη ή περίπλοκη κι αν είναι αυτή. Τί παράξενο! Όταν από κάποια δυνατή θλίψη ή ψυχή χάνει κάθε δύναμη και κάθε αίσθηση, τότε αρχίζω να επαναλαμβάνω μηχανικά, βίαια και φωναχτά: 'Δόξα τω Θεώ!'. Και ή ψυχή, ακούγοντας αυτή τη δοξολογία του Θεού, σιγά-σιγά αναζωογονείται, ενθαρρύνεται, παρηγοριέται και ηρεμεί

Όσοι, με παραχώρηση του Θεού, περνούν θλίψεις, δεν θα μπορούσαν να τις σηκώσουν, αν δεν στηρίζονταν και δεν βοηθούνταν μυστικά από τη θεία χάρη. Χωρίς θλίψεις, πάλι, ό άνθρωπος δεν είναι ικανός να νιώσει τη μυστική και συνάμα ουσιώδη θεϊκή παρηγοριά. Αυτή τού δίνεται ανάλογα με το πλήθος και το μέγεθος των θλίψεων, όπως λέει ό ψαλμωδός: «Κύριε, ανάλογες με το πλήθος των θλίψεων, πού μού έσκιζαν την καρδιά, ήταν και οι παρηγοριές Σου, πού μού εύφραιναν την ψυχή».

Μια φορά μού στήσανε παγίδα επικίνδυνη. Το πληροφορήθηκα, αλλά δεν είχα κανένα μέσο για να την αποφύγω. Ή θλίψη με εξουθένωσε ψυχικά. Πήγα στο κελί μου και εκεί θυμήθηκα τα λόγια του Σωτήρα: «Ας μην ταράζεται ή καρδιά σας! Να έχετε πίστη στον Θεό, να έχετε πίστη και σ' έμενα». Μόλις τα ψέλλισα, ή θλίψη μου εξαφανίστηκε και τη θέση της την πήρε μια ανεξήγητη χαρά. Αναγκάστηκα να ξαπλώσω στο κρεβάτι, γιατί ήμουνα σαν μεθυσμένος. Σ' αυτή την κατάσταση έμεινα όλη την ήμερα, επαναλαμβάνοντας νοερά τα λόγια πού τόση παρηγοριά έφερναν στην ψυχή μου: «Να έχετε πίστη στον Θεό, να έχετε πίστη και σ' έμενα».

Ή αιτία της καρδιακής ταραχής είναι ή απιστία ή αιτία της καρδιακής ηρεμίας, της καρδιακής άγιοπνευματικής ειρήνης, είναι ή πίστη. Με τη δυναμική ενέργεια της

πίστεως, όλη ή ύπαρξη τού άνθρωπου βυθίζεται στην πνευματική παρακλητική απόλαυση της αγίας ειρήνης του Χριστού, σαν να διαποτίζεται και να γεμίζει απ' αυτή την αίσθηση. Και τότε δεν την πληγώνουν τα βέλη της ταραχής. Δίκαια είπαν οι πατέρες για την πίστη ότι «είναι ή ταπείνωση», «είναι το να ζει κανείς με ταπεινό φρόνημα και να ελεεί». Έτσι κατανοούν την πίστη και την ταπείνωση οι άγιοι μες' από την εμπειρία της γνήσιας μοναχικής ζωής.

"Κάποτε παραχώρησε ό Θεός να ταλαιπωρηθεί ή ψυχή μου από απανωτές θλίψεις για πολύν καιρό. Και κάποια μέρα, από μια ξαφνική θλίψη, ένιωσα κάτι σαν χτύπημα στην καρδιά. Από τότε έμεινα κλεισμένος στο κελί μου για τρεις ολόκληρους μήνες, επειδή με συντάραζε νευρικός πυρετός.

 Ό Θεός πάντοτε κάνει για μάς «έργα μεγάλα και ανεξερεύνητα, ένδοξα και καταπληκτικά». Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε πλάσματα Του, ότι βρισκόμαστε ολοκληρωτικά κάτω από την εξουσία Του, και γι` αυτό με τέλεια υποταγή, «εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τώ Θεώ παραθώμεθα» —ας εμπιστευθούμε τον εαυτό μας και τούς αδελφούς μας και ολόκληρη τη ζωή μας στον Χριστό, τον Θεό μας.

Δεν θα τελειώσω, πριν σου διηγηθώ το ακόλουθο σημαντικό περιστατικό, από το οποίο ως ένα βαθμό γίνεται αντιληπτό το πώς γεννιέται και ενεργεί ή ταπείνωση στην καρδιά κατευθείαν, χωρίς να προηγηθούν ταπεινόφρονες σκέψεις.

Κάποτε τιμωρήθηκα και εξευτελίστηκα Ξαφνικά, μετά τον εξευτελισμό μου, αισθάνθηκα μιαν έξαψη σ' όλο το σώμα μαζί με μια ανείπωτη νέκρωση. Κι έπειτα, απροσδόκητα, ή καρδιά μου φλογίστηκε από μιαν επιθυμία: Να διασυρθώ και να μαστιγωθώ δημόσια από έναν δήμιο για τ' αμαρτήματα μου. Τότε το πρόσωπο μου έγινε ρόδινο και την ύπαρξη μου όλη την κυρίεψαν μια απέραντη χαρά και μια ανέκφραστη γλυκύτητα, αισθήματα πού με κράτησαν σε έκσταση για δύο εβδομάδες. Έτσι απέκτησα σαφή και ακριβή αντίληψη τού πώς ή αγία ταπείνωση των μαρτύρων τού Χριστού, ενωμένη με τη θεία αγάπη, δεν μπορούσε να χορτάσει με κανένα βάσανο, με καμιά τιμωρία. Κάθε φρικτό μαρτύριο το δέχονταν οι μάρτυρες σαν δώρο, σαν δροσιστικό ποτό' μ' αυτό το ποτό έσβηναν τη δίψα της ταπεινώσεως, πού φλόγιζε την ψυχή τους. Ή ταπείνωση, τελικά, είναι ανεξήγητη χάρη τού Θεού, πού δεν μπορεί να διερευνηθεί" γίνεται αντιληπτή μόνο με την πνευματική αίσθηση της ψυχής".

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΑΣΚΗΤΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ  B  ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ