Το στάδιο της αναχωρήσεως των παιδιών από το σπίτι είναι κρίσιμο για την υπόλοιπη πορεία του γάμου.

Το στάδιο της αναχωρήσεως των παιδιών από το σπίτι είναι κρίσιμο για την υπόλοιπη πορεία του γάμου. Όταν τα παιδιά φεύγουν απ' το σπίτι, οι σύζυγοι πρέπει να κάνουν μερικές προσαρμογές πολύ βαθύτερες από εκείνες πού ήταν αναγκαίες σε προηγούμενα στάδια, γιατί σ' αυτό το στάδιο δοκιμάζεται ή συζυγική σχέση περισσότερο από κάθε άλλη φορά. ' Η αντιμετώπιση της πραγματικότητας πού δημιουργεί ή άδεια φωλιά, απαιτεί πολύ πιο δραματικές προσαρμογές όσον άφορα την απόσταση - προσέγγιση στη σχέση των συζύγων, από οποιοδήποτε άλλο στάδιο του γάμου. Ή αναχώρηση των παιδιών συχνά φέρνει την κρίση της μέσης ηλικίας στους συζύγους και συμβάλλει στη δριμύτητα της. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα στους γάμους, πού οι σύζυγοι έχουν χρησιμοποιήσει τα παιδιά σαν κύριο μέσο επαφής ήσαν τρόπο αποφυγής της μεταξύ τους προσεγγίσεως. 

Ή υπερβολική ενασχόληση των συζύγων με τα παιδιά είναι ένα βέβαιο σύμπτωμα μιας συζυγικής σχέσεως, πού δεν έχει προωθήσει την πραγμάτωση του «έσονται οι δύο εις σάρκα μίαν», και στη συνέχεια, ή υπερβολική ενασχόληση με τα παιδιά συμβάλλει ακόμη περισσότερο στην υπονόμευση της συζυγικής σχέσεως. ' Η υποβόσκουσα αδυναμία της συζυγικής σχέσεως, συνήθως, γίνεται ιδιαίτερα αισθητή όταν τα παιδιά απομακρύνονται και οι σύζυγοι μένουν ό ένας με τον άλλο «ψυχολογικά γυμνοί», κατά τη διατύπωση ενός ζευγαριού. Μερικά ζευγάρια επιζούν, τουλάχιστον τυπικά, παρά το κενό πού υπάρχει στη σχέση τους, επειδή οι σύζυγοι σπεύδουν να απορροφηθούν απ' τις επαγγελματικές ή άλλες έξωοικιακές ενασχολήσεις και τελικά απ' τα εγγόνια.

Όταν οι περισσότεροι σύζυγοι υπερβαίνουν τα σαράντα, ή προσέγγιση του γήρατος γίνεται αναπότρεπτα εμφανής. ' Επανειλημμένες απώλειες, όπως των μαλλιών, των δοντιών, της ζωτικότατος, της νεανικής εμφανίσεως κ.ά., θυμίζουν τις ακόμη σοβαρότερες απώλειες πού θα ακολουθήσουν στο μέλλον. Οι γέροντες γονείς αποστραγγίζουν τις συναισθηματικές, αν όχι και τις οικονομικές πηγές της οικογένειας. Ό θάνατος των γονέων συμβαίνει επίσης σ' αυτό το στάδιο και αναμοχλεύει συναισθήματα των συζύγων καταχωμένα από την παιδική ηλικία, μεταξύ των οποίων αξεδιάλυτη ένοχη σε σχέση με τούς γονείς, αλλά επίσης τούς υπενθυμίζει ,ότι βρίσκονται τώρα εκείνοι ένα βήμα πλησιέστερα προς το θάνατο. 

Ό φόβος του θανάτου, όπως και οι άλλοι φόβοι, συχνά μετατρέπεται σε οργή και εκφράζεται μέσα στο γάμο.   Ή προοδευτική απώλεια της φυσικής ελκυστικότατος και της ερωτικής ορμής μπορεί να αποκαλύψει τη φτώχεια του γάμου σ' άλλες περιοχές. Αν ό ερωτισμός ήταν το  κύριο συνεκτικό στοιχείο πού κρατούσε μαζί τούς συζύγους, έλαττούμενη ένταση της ερωτικής παρορμήσεως και ή  συγκεντρωμένη οργή πού προέρχεται απ' την κενότητα του  γάμου, θα οδηγήσουν στη διάσπαση. Αν για ένα σύζυγο ό ναρκισσισμός του σώματος, δηλαδή το να είναι ερωτευμένος τη φυσική του ελκυστικότητα, κυριαρχεί, τότε όταν αυτή ή φυσική ελκυστικότητα αρχίζει να μειώνεται σ' αυτόν και το σύντροφο του, μπορεί να καταληφθεί από πανικό. Θα αισθανθεί αποστροφή για τα σημάδια του γήρατος πού θα βλέπει στο σύντροφο του, γιατί θα του θυμίζουν ότι γερνάει κι αυτός. Έλξη προς νεώτερα άτομα, σ' αυτές τις περιπτώσεις, είναι μια προσπάθεια του άτομου να βρει την πηγή της νεότητος για τον εαυτό του.

Είναι δύσκολο σ' αυτή την ηλικία να αντιστραφούν οι απογοητεύσεις και οι απώλειες. Τα ανεκπλήρωτα όνειρα της νεότητος γίνονται οι απογοητεύσεις αυτού του σταδίου. ' Η αυτοεκτίμηση του συζύγου υφίσταται ένα σοβαρό πλήγμα όταν αναγκάζεται να αντιμετωπίσει το γεγονός ότι δε θα γίνει διευθυντής. Ότι πληγώνει την αυτοεκτίμηση των συζύγων, βλάπτει το γάμο. ' Ο κάθε σύζυγος έχει την τάση να κατηγορεί τον άλλο, για συνθήκες πού ξεφεύγουν από τον έλεγχο του, όπως το γήρας. Για τις γυναίκες, ή αναχώρηση των παιδιών έχει σαν αποτέλεσμα να χάνουν την κεντρική πηγή νοήματος και αισθήματος αξίας στη ζωή τους. Ακόμη, ή αναχώρηση των παιδιών συχνά συμπίπτει με την κλιμακτήριο.

 Για τις γυναίκες, ή κλιμακτήριος δε σημαίνει μόνο απώλεια των δυνατοτήτων αναπαραγωγής, αλλά και των αισθημάτων αύτοαξίας και ερωτικής ελκυστικότατος. Ή δυσφορία της κλιμακτηρίου ελαττώνει αποφασιστικά την

Ικανότητα της γυναίκας να ανέχεται απογοητεύσεις, κάνοντάς την ευερέθιστη, νευρική και ίσως καχύποπτη. Πολλές γυναίκες, βέβαια, περνούν την κλιμακτήριο με λίγη  καθόλου συναισθηματική αναταραχή και με ένα αίσθημα ανακουφίσεως, πού δε θα ανησυχούν πια για ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες.

Τα ζευγάρια μέσης ηλικίας συχνά δοκιμάζουν συναισθήματα ανίας και παιδισμού για τις απογοητευτικές απόψεις του γάμου. Αν στα προηγούμενα στάδια υπήρχε λίγο ενδιαφέρον του ενός συζύγου για τον άλλο και αν μοιραζόντουσαν λίγα πράγματα πού δεν είχαν σχέση με τα παιδιά, μπορεί να μην έχουν διάθεση να περάσουν την υπόλοιπη ζωή τους μαζί. Μετά από είκοσι πέντε χρόνια ανέντιμων πολέμων γύρω απ' τα παιδιά, ένας απ' τούς συζύγους ή και οι δύο μπορεί να αισθανθούν ότι δεν αξίζει τον κόπο να συνεχίσουν.

Οι σύζυγοι μπορούν να βοηθήσουν πολύ ό ένας τον άλλο και να βαθύνουν έτσι τη σχέση τους στο στάδιο της αναχωρήσεως των παιδιών, αναγνωρίζοντας και στηρίζοντας ό ένας την ανάγκη του άλλου να θρηνήσει.

 Το άδειασμα της φωλιάς φέρνει γνήσια θλίψη μαζί με μια πλειάδα άλλων συναισθημάτων, όπως ή πικρία, ή ένοχη, το εσωτερικό κενό και ή κατάθλιψη. Ό κάθε σύζυγος πρέπει να αγωνιστεί για να ξεπεράσει τη θλίψη του, αφήνοντας τα παιδιά να αποχωρισθούν συναισθηματικά και αποδεχόμενος την πραγματικότητα της συναισθηματικής αναχωρήσεως τους μαζί με τα ποικίλα συναισθήματα πού συνδέονται μ' αυτή.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. Ο ΓΑΜΟΣ. ΠΑΠΑ ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΦΑΡΟΣ -ΠΑΠΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΟΦΙΝΑΣ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΚΡΙΤΑΣ.