Ενα κείμενο για την οργή που θα βοηθήσει όλους μας!!!Με τον π, Νεκτάριο Κοβιλιάτη.

Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. ΣΕΡΒΙΑ

π. Αθανάσιος Γιουσμάς: Εποχή καθαίρεσης παραδόσεων.

ΓΙΟΓΚΑ, ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Κ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ, Διάλεξη π. Αντωνίου Στυλιανάκη, ψυχοθεραπευτή παιδιών και νέων.

Το μοναστήρι Μανάσιγια δωρεά του Σέρβου δεσπότη Στέφανου Λαζάρεβιτς

الوقت يمرّ ولا تستطيع إيقافه.. أَكرِم أباك وأُمَّك قبل أن تندم. اِسْمَعْ لأَبِيكَ الَّذِي وَلَدَكَ،

Sister Vassa Interview w Rev. Prof. Andrew Louth: "Fear" of God, "Tradition," Women's Ministries

ΜΗΤΕΡΑ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΑ - Να κόβουμε το θελημά μου!

ΤΟ 11ο ΕΩΘΙΝΟ ΔΙΑΨΕΥΔΕΙ ΟΤΙ ΕΧΕΙ ΠΡΩΤΕΙΟ Ο ΑΠ. ΠΕΤΡΟΣ!

Η ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΆΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΤΩΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ. Η υπεροχή του Παύλου έναντι των προσώπων της Παλαιάς Διαθήκης 2

ζ΄. Ιώβ

 Ο Χρυσόστομος αφιερώνει ένα μεγάλο μέρος της πρώτης εγκωμιαστικής του ομιλίας για τον Παύλο στην σύγκριση με τον Ιώβ η οποία γίνεται σε δύο επίπεδα. Αρχικά αντιπαραβάλλεται η υπομονή του Ιώβ μπροστά στα δεινά και τις σωματικές πληγές με την αντοχή του Παύλου στις διώξεις κατά τη διάρκεια διάδοσης του Ευαγγελίου. Η υπομονή του Ιώβ στις δοκιμασίες αποτελεί νίκη αλλά συγκρινόμενη με εκείνη του Παύλου φαντάζει πολύ μικρή. Ο Ιώβ άντεξε τις δοκιμασίες για μερικούς μήνες ενώ ο Παύλος εκδιώχθηκε για πολλά χρόνια και τελικά μαρτύρησε. Και ο μεν Ιώβ δεχόταν δοκιμασίες μόνο στο σώμα ενώ ο Παύλος υπέφερε ψυχικά καθημερινά για ολόκληρη την Εκκλησία. ¨ Ἅπερ οὖν ἐκεῖνος ἔπασχεν ἐν τῷ σώματι, ταῦτα οὗτος έν τῇ ψυχῇ, καί σκώληκος παντός χαλεπώτερον ἡ καθ’ ἕκαστον τῶν σκανδαλιζομένων ἀθυμία διέτρωγεν αὐτοῦ την ψυχήν¨

Οι πόνοι του για το κάθε μέλος της Εκκλησίας παρομοιάζονταν από τον ίδιο ως πόνοι της τίκτουσας γυναίκας.¨Τεκνία μου, οὑς πάλιν ὠδίνω¨. Άλλωστε οι εμπαιγμοί που υπέστη ο Ιώβ από τους φίλους του και την οικογένεια του ήταν οι εμπαιγμοί τριών ή τεσσάρων φίλων του. Ο Παύλος όμως δεν κατηγορήθηκε μόνο από λίγα άτομα αλλά υπέστη λοιδορίες από άπειρους Ιουδαΐζοντες χριστιανούς που τον κατέκριναν για τη μηυποχρεωτική τήρηση του Μωσαϊκού νόμου από τους εξ’ εθνών χριστιανούς. ¨ Οὐχί παρά τριῶν ἤ τεσσάρων, ἀλλά παρά πάντων ὀνειδιζόμενος τῶν ἀπιστούντων ψευδαδέλφων, ἐμπτυόμενος, λοιδορούμενος¨ .

Σε ένα δεύτερο επίπεδο γίνεται η σύγκριση της φροντίδας που επεδείκνυε ο Ιώβ προς τους ¨δεομένους κηδεμονίας¨, με τη φροντίδα του Παύλου προς τους πιστούς. Το ενδιαφέρον του Ιώβ παρουσιάζεται εδώ μόνο ως προς την κάλυψη των σωματικών αναγκών των συνανθρώπων του. Αντίθετα ο Παύλος αγωνιούσε για τις ψυχικές και πνευματικές ανάγκες των πιστών και το ενδιαφέρον του απλωνόταν στους ανθρώπους όλου του κόσμου. ¨ Ἅ γάρ ἐκεῖνος περί τούς σάρκα πεπηρωμένους ἐπεδείκνυτο, ταῦτα οὗτος περί τους την ψυχήν λελωβημένους ἔπραττε¨. Με το κήρυγμα του διόρθωνε τους κουτσούς και αναπήρους κατά το λογικό και έντυνε τους πνευματικά γυμνούς με τη στολή της ευσέβειας. Άλλωστε το σπίτι του Ιώβ ήταν ανοικτό μόνο για όποιον ερχόταν σε αυτό, σε αντίθεση με τον Παύλο, η ψυχή του οποίου ήταν απλωμένη σε όλη την οικουμένη και δεχόταν ολόκληρες πολιτείες.

Γι’ αυτό και έλεγε :¨οὐ στενοχωρεῖσθαι ἐν ἡμῖν, στενοχωρεῖσθαι δέ ἐν τοῖς σπλάγχνοις ὑμῶν¨.

Αυτή η οικουμενική διάσταση της παύλειας αγάπης την καθιστά ασύγκριτα σπουδαιότερη από την αγάπη του Ιώβ. ¨ Καί ὁ μέν, προβάτων αύτῷ και βοῶν ὄντων ἀπείρων, φιλότιμος περί τούς δεομένους ἦν. οὗτος δε, οὐδέν πλέον κεκτημένος τοῦ σώματος, ἀπ’ αὐτοῦ τούτου τοῖς δεομένοις έπήρκει¨

 Ο Παύλος πρόσφερε σε όλα τα έθνη χωρίς τίποτε να κατέχει. Με την αγάπη του και τα χέρια του συνεχώς επεδείκνυε την αφοσίωση του στους πιστούς. Αυτό φανερώνει και η ρήση του ¨Ταῖςχρείαις μου καί τοῖς οὖσι μετ’ ἐμοῦ ὑπηρέτησαν αἱ χεῖρες αὗται¨εννοώντας ότι με τη σωματική του εργασία κάλυπτε τις ανάγκες εκείνων που υπέφεραν από πείνα και είχαν ανάγκη βοηθείας.

η΄. Μωυσής

Ως βασικότερη αρετή του Μωΰσή παρουσιάζεται η αυτοθυσία που επέδειξε ώστε να διαγραφεί από το βιβλίο του Θεού για να σώσει τον περιούσιο λαό του Θεού, τον Ισραήλ. Ωστόσο ο Χρυσόστομος παρουσιάζει και πάλι τον Παύλο πολύ ανώτερο. Ενώ ο Μωυσής δέχτηκε να χαθεί μαζί με άλλους για να σώσει τον λαό του, ο Παύλος δέχτηκε να χάσει ο ίδιος την απέραντη δόξα προκειμένου όλοι οι άλλοι να σωθούν. Και ενώ ο Μωυσής πάλευε με ένα μόνο πρόσωπο , τον Φαραώ , ο απόστολος των εθνών πολεμούσε καθημερινά με το διάβολο όχι για τη σωτηρία ενός μόνο έθνους αλλά όλου του κόσμου. Ο αγώνας τέλος του Παύλου δε γινόταν με ιδρώτα, όπως συνέβη με το Μωυσή, αλλά με το ίδιο του το αίμα που το έχυνε υπέρ πάντων .

θ΄. Δαυίδ – Ηλίας

Ο ιερός Χρυσόστομος προβαίνει και στη σύγκριση του αποστόλου των εθνών με τους σημαντικότερους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης ξεκινώντας από τον Δαυίδ. Ο θείος έρως και η ταπεινοφροσύνη του Δαυίδ είναι ένα μικρό επίτευγμα μπροστά στην αγάπη που έτρεφε για το Χριστό ο Παύλος. Το μεγάλο κατόρθωμα του Δαυίδ να νικήσει και να κατατροπώσει τον Γολιάθ με ένα μικρό λίθο τίθεται σε σύγκριση με τα επιτεύγματα του Παύλου. Για τον Χρυσόστομο η διαφορά ανάμεσα στα κατορθώματα των δύο ανδρών προσομοιάζει με την απόσταση μεταξύ ενός ποιμένα και ενός στρατηγού. Ο Δαυίδ χρησιμοποίησε ένα λίθο για να επιτύχει την εξόντωση του Γολιάθ. Ωστόσο το μοναδικό όπλο του Παύλου με το οποίο νίκησε ολόκληρη την οικουμένη και όχι μόνο έναν εχθρό ήταν ο λόγος του και το κήρυγμα της εν Χριστῷ σωτηρίας. Είναι χαρακτηριστική η εικόνα με την οποία ο Χρυσόστομος περιγράφει τον Παύλο.¨ Φθεγγόμενος μόνον ἅπασαν τοῦ διαβόλου κατέλυε τήν φάλαγγα, καθάπερ λέων βρυχώμενος, καί φλόγα ἀπό τῆς γλώττης ἀφιείς, οὕτω πᾶσιν ἀφόρητος, καί πανταχοῦ μετεπήδα συνεχῶς¨.

Επόμενος μεγάλος προφήτης, με τον οποίο ο Χρυσόστομος συγκρίνει τον Παύλο, είναι ο Ηλίας. Τα θαύματα του προφήτη Ηλία, που έκλεισε τον ουρανό και έφερε λιμό, δεν θεωρούνται τόσο σημαντικά.

Εκείνο που τίθεται σε σύγκριση είναι ο ζήλος του Ηλία για το Θεό.  Ο ζήλος του χαρακτηρίζεται τόσο μεγάλος που τον κατέστησε πιο ισχυρό και από τη φωτιά. Για το Χρυσόστομο ωστόσο η διαφορά του θείου ζήλου του Παύλου με τον αντίστοιχο του Ηλία, είναι τόσο μεγάλη όσο η διαφορά του Ηλία από τους άλλους προφήτες . Ο Χρυσόστομος προχωρά στη σύγκριση του Παύλου με τον μεγάλο αυτό προφήτη της Παλαιάς Διαθήκης, που στη συνείδηση των πιστών ήταν αναγνωρισμένος για την αρετή και το πνευματικό του μεγαλείο, γνωρίζοντας ότι έτσι θα επιτύγχανεπιο αποτελεσματικά το στόχο του δηλαδή την ανάδειξη της ανωτερότητας του Παύλου.

ι΄. Ιωάννης Πρόδρομος

Το τελευταίο πρόσωπο με το οποίο ο ιερός συγγραφέας συγκρίνει τον απόστολο των εθνών είναι ο μέγιστος τον προφητών, ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, ο οποίος βρίσκεται στο μεταίχμιο Παλαιάς και Καινής Διαθήκης. Η σύγκριση γίνεται στο επίπεδο της ασκητικότητας των δύο ανδρών. Η νηστεία και ο αγώνας του τελευταίου και σημαντικότερου των προφητών της Παλαιάς Διαθήκης δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να υπερβούν την ασκητικότητα και τις διώξεις που υπέστη  Παύλος. Η έρημος ήταν η κατοικία του Ιωάννη και του παρείχε το απαραίτητο φαγητό. Ωστόσο ο Χρυσόστομος τονίζει ότι η οικουμένη όλη, η οποία αποτελούσε τον τόπο διαμονής του αποστόλου των εθνών, γινόταν για τον Παύλο πολλές φορές πιο αφιλόξενη από την έρημο και δεν του παρείχε τροφή αλλά πείνα και διώξεις. Ο Χρυσόστομος παρουσιάζει το άγριο μέλι και τις ακρίδες, που αποτελούσαν την τροφή του Προδρόμου, ανώτερα σε ποιότητα από την τροφή του Παύλου. ¨ Ἀλλ οὗτος ἐν μέσῃ τῇ οἰκουμένη, καθάπερ ἐκεῖνος ἐν τῇ ἐρήμῳ, διέτριβεν ἀκρίδας μέν καί μέλι ἄγριον οὐ σιτούμενος, πολύ δέ εὐτελεστέραν ταύτης παρατιθέμενος τράπεζαν, καί οὐδέ τῆς ἀναγκαίας εὐπορῶν τροφῆς διά τήν ὑπέρ τοῦ κηρύγματος σπουδήν¨.

 Το δεύτερο στοιχείο σύγκρισης των δύο ανδρών είναι η παρρησία τους ενώπιον της κοσμικής εξουσίας. Ο μεν Ιωάννης επέδειξε παρρησία ενώπιον του σκληρού βασιλιά Ηρώδη. Ο Παύλος ωστόσο χρειάστηκε να απολογηθεί, στην διάρκεια των αποστολικών του περιοδειών, όχι μόν σε έναν αλλά σε πολλούς βασιλείς. Πολλές φορές μάλιστα αυτοί αποδείχτηκαν απείρως χειρότεροι και επικινδυνότεροι από τον Ηρώδη.

Με τον πρόσωπο του Προδρόμου ο ιερός πατέρας ολοκληρώνει τον κύκλο της σύγκρισης του Παύλου με παλαιοδιαθηκικές μορφές. Διά των παραπάνω αντιπαραβολών φανερώνει τον θαυμασμό του για τον απόστολο Παύλο και τον αναδεικνύει ανώτερο σε όλες τις αρετές. Το στοιχείο το οποίο τονίζει ιδιαίτερα και μέσα από το οποίο οι αρετές του Παύλου παρουσιάζονται ασύγκριτα ανώτερες από τις αντίστοιχες των προσώπων της Παλαιάς Διαθήκης, είναι η οικουμενικότητα. Ο Παύλο ζούσε και θυσίαζε καθημερινά τη ζωή του για όλη την οικουμένη γι’ αυτό και η αρετή του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί οικουμενική με την έννοια ότι απλωνόταν σε όλους τους συνανθρώπους του και σε όλα τα έθνη.

Ζώντας εν Χριστώ και με την καθοδήγηση του Αγίου Πνεύματος αγκάλιασε όλο τον κόσμο με τον πόθο να μεταδώσει παντού το μήνυμα της σωτηρίας δια Ιησού Χριστού.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΑΤΣΗ

 Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ

 ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

Διδακτορική διατριβή που υποβλήθηκε

στο Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας

της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ

Τομέας Αγίας Γραφής και Πατερικής Γραμματείας

ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Πρωτοπρεσβύτερος Καθηγητής Θεόδωρος Ζήσης

Καθηγητής Βασίλειος Φανουργάκης

Καθηγητής Γεώργιος Θεοδωρούδης

 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008 

Κυριακή των Αγιορειτών Αγίων 2019

ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ 1ης ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑΣ

Κυριακὴ Β´ Ματθαίου & ιβ´ Ἀποστόλων Π. Παναγιώτης στο Γενεσι Τρικάλων 30 Ιουνίου 2019

Το μοναστήρι Γκόριοτς κτισμένο πάνω στο Λευκό Βράχο. ΣΕΡΒΙΑ

Το μοναστήρι Rača φύλακας της παλιάς Σερβίας

Η ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΆΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΤΩΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ. Η υπεροχή του Παύλου έναντι των προσώπων της Παλαιάς Διαθήκης. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ.

Η ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ

ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΆΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΤΩΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ.

Η υπεροχή του Παύλου έναντι των προσώπων της Παλαιάς Διαθήκης

Στην ενότητα αυτή θα εξετάσουμε τη σύγκριση την οποία κάνει ο ιερός Χρυσόστομος ανάμεσα στον Παύλο από τη μία μεριά και τα πρόσωπα της Παλαιάς Διαθήκης από την άλλη. Όπως γνωρίζουμε ο απεριόριστος θαυμασμός του Χρυσοστόμου για τον Παύλο πολλές φορές τον οδηγεί σε αυτές τις συγκρίσεις προκειμένου να αναδείξει την ανωτερότητα του αγαπημένου του αποστόλου. Στην πρώτη λοιπόν από τις επτά ομιλίες του για τον Παύλο, ο ιερός Χρυσόστομος εκφράζει καταρχάς την απορία του σχετικά με τη δυνατότητα που υπάρχει να εξυμνηθούν από κάποιον τα παύλεια κατορθώματα. ¨Τίς οὖν ἀρκέσε λόγος τοῖς τούτου κατορθώμασι; ἤ ποία δυνήσεται γλῶσσα ἐφικέσθαι τῶν ἐγκωμίων ἐκείνου;Ὅταν γάρ ἅπαντα τά ἐν ἀνθρώποις καλά συλλαβοῦσα ἔχῃ ψυχή μία, και πάντα μεθ’ ὑπερβολῆς, οὐ μόνον δε τά τῶν ἀνθρῶπων, ἀλλά καί τά τῶν ἀγγέλων, πῶς περιεσόμεθα τοῦ μεγέθους τῶν έγκωμίων;¨

Οι αρετές του Παύλου είναι ανώτερες όχι μόνο σε σχέση με τις αντίστοιχες ανθρώπινες αλλά και με εκείνες των αγγέλων και ξεπερνούν κατά πολύ την ευχέρεια του λόγου με τον οποίο θα μπορούσε κάποιος να τις εξυμνήσει. Τα χαρίσματα των πατριαρχών, των δικαίων, των αποστόλων, των μαρτύρων βρίσκονται συγκεντρωμένα στον Παύλο πουχαρακτηρίζεται ως ¨λειμώνας αρετών¨ και ¨πνευματικός παράδεισος¨.

Η εγκωμιαστική ομιλία που προαναφέραμε, αποτελεί υπόδειγμα ρητορικής συγκριτικής τέχνης μέσα από την οποία ο ιερός συγγραφέας παρουσιάζει στους πιστούς ακροατές του τον Παύλο ως τον κατεξοχήν ζώντα εν Χριστῶ και ασκούντα τις χριστιανικές αρετές στο έπακρο ενώ παράλληλα τους καλεί να τον μιμηθούν.

Όντας μαθητής του Λιβάνιου ο Χρυσόστομος χρησιμοποιεί την σύγκριση για την επίτευξη του ποιμαντικού του στόχου με γνωστά στους ακροατές του ρητορικά σχήματα. Η χρήση της σύγκρισης στη ρητορική ήταν γνωστή ήδη από τους αρχαίους χρόνους αλλά και βασικό στοιχείο της διδασκαλίας του Λιβάνιου. Ωστόσο δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι βασικό μέλημα του Χρυσοστόμου ήταν η αποδοχή από τους πιστούς της αποκεκαλυμμένης αλήθειας και όχι η ακριβής άσκηση της ρητορικήςτέχνης. Χαρακτηριστική είναι η θέση του Στυλιανού Παπαδοπούλου που εντοπίζει τη διαφορά στο έργο των δύο ανδρών (Χρυσοστόμου και Λιβανίου) κυρίως στο γεγονός ότι ο ένας υπήρξε επαγγελματίας ρήτοραςενώ ο άλλος κήρυκας – ρήτορας του σταυροαναστάσιμου μηνύματος του  Χριστού.

 Γι’αυτό και όπως θα δούμε στη συνέχεια, ο Χρυσόστομος μέσα από τη χρήση του ρητορικού σχήματος της σύγκρισης, ενδιαφέρεται όχι τόσο να εντυπωσιάσει δια των λόγων του, αλλά να επιβεβαιώσει και να ανάδειξει την ανωτερότητα του φωτισθέντος από το Άγιο Πνεύμα Παύλου σε σχέση με τα πρόσωπα της παλαιάς Διαθήκης.

α΄.΄Αβελ

Το πρώτο παλαιοδιαθηκικό πρόσωπο με το οποίο ο Χρυσόστομος συγκρίνει τον Παύλο είναι ο Άβελ . Ο ιερός συγγραφέας αντιπαραθέτει τις θυσίες των δύο ανδρών. Η θυσία του Παύλου προς το Θεό παρουσιάζεται τόσο ανώτερη από την αντίστοιχη του Άβελ, όσο η διαφορά μεταξύ ουρανού και γης. Ο Άβελ προσέφερε στο Θεό πρόβατα και βόδια, ενώ ο Παύλος πρόσφερε τον ίδιο του τον εαυτό. Η προσφορά του ΄Αβελ έγινε μία φορά, ο Παύλος όμως προσέφερε τον εαυτό του ως σφάγιο καθημερινά. 

Η θυσία του ήταν διπλή και επιτελούνταν τόσο δια της νέκρωσης των παθών που επιχειρούσε στο σώμα του, όσο και δια των καθημερινών διώξεων που αντιμετώπιζε από τους εχθρούς του κηρύγματος του. ¨Τούτο μέν καθ’ ἑκάστην ἡμέραν ἀποθνήσκων, τοῦτο δε  την νέκρωσιν ἐν τῷ σωμάτι αὐτοῦ περιφέρων¨. Γι’αυτό άλλωστε είχε το θάρρος να πει ¨ ἐγώ γάρ ἤδη σπένδομαι¨αποκαλώντας σπονδή το δικό του αίμα.

Ο Παύλος όμως δεν αρκέστηκε μόνο σε αυτές τις θυσίες αλλά ¨ἐπειδή καλῶς ἑαυτόν καθιέρωσε, καί τήν οίκουμένην προσήνεγκε¨. Έφερε ως προσφορά στο θυσιαστήριο όχι μόνο τον εαυτό του αλλά και ολόκληρο τον κόσμο διατρέχοντας γη και θάλασσα, ξεριζώνοντας απ παντού τα αγκάθια των αμαρτημάτων και σπέρνοντας τον λόγο της αληθείας. Τίποτε λοιπόν δεν θα μπορούσε να υπάρξει ισάξιο με τη θυσία αυτή την οποία προσέφερε με την μάχαιρα του Αγίου Πνεύματος στο ουράνιο θυσιαστήριο .

 Ο Χρυσόστομος στη συνέχεια συγκρίνει τον τρόπο θανάτου των δύο προσώπων. Ο Άβελ έγινε ένδοξος γιατί δολοφονήθηκε από τον αδελφό του. Ο Παύλος όμως υπέστη απείρους θανάτους, τόσες μέρες όσες κήρυττε τον Χριστό. Και ο μεν Άβελ έχασε τη ζωή του από ένα πρόσωπο το οποίο δεν είχε ευεργετήσει. Αντιθέτως ο απόστολος Παύλος υπέμεινε θανάτους καθημερινά από εκείνους τους οποίους πάσχιζε να σώσει:

¨Οὗτος δέ ὑπό τούτων ἀνῃρεῖτο, οὕς ἐξαρπάσαι τῶν μυρίων ἐπείγετο κακῶν, καί δι’ οὕς πάντα ἔπασχεν, ἅπερ ἔπαθεν¨.

β΄. Νώε

Η σύγκριση με τον Νώε είναι χαρακτηριστική καθώς οι επιστολές του Παύλου παρομοιάζονται από το Χρυσόστομο ως η κιβωτός με την οποία σώθηκε ολόκληρη η οικουμένη. Ο Νώε αν και δίκαιος κατάφερε δια της κιβωτού, να διασώσει μόνο την οικογένεια του ενώ ο Παύλος έδωσε με το κήρυγμα του τη δυνατότητα της σωτηρίας σε όλο τον κόσμο. και ενώ η σωτηρία στην κιβωτό του Νώε ήταν προσωρινή, το σταυρικό μήνυμα του Χριστού σώζει τους ανθρώπους ανά τους αιώνες ωσάν άλλη κιβωτός. Και στην μεν κιβωτό του Νώε εισήλθαν ζώα τα οποία εξήλθαν από αυτήν με την αρχική τους αγριότητα. Ο Παύλος όμως εισήγαγε στην Κιβωτό του, ανθρώπους πιο ανοήτους και από τα ζώα τους οποίους έκανε ισάξιους με τις ουράνιες δυνάμεις. Υποδέχτηκε λύκους και τους μετέτρεψε σε πρόβατα, υποδέχτηκε γεράκια και τα μεταμόρφωσε σε περιστέρια.

Καί πᾶσαν ἀλογίαν και θηριωδίαν τῆς τῶν ἀνθρώπων φύσεως ἐκβαλών, τήν τοῦ Πνεύματος έπεισήγαγεν ἡμερότητα, καί μέχρι νῦν μένει πλέουσα ἡ κιβωτός αὕτη, και οὐ διαλύεται¨. Άλλωστε η Κιβωτός του Νώε ήταν αλειμμένη με άσφαλτο και πίσσα. Ο Παύλος όμως άλειψε την Κιβωτό του με το Άγιο Πνεύμα πράγμα που την κατέστησε άτρωτη στη θύελλα της κακίας.

γ΄. Αβραάμ

Ο Χρυσόστομος δε διστάζει να συγκρίνει τον Παύλο ακόμη και με τους πατριάρχες της Παλαιάς Διαθήκης ξεκινώντας με τον Αβραάμ. Η πίστη του Αβραάμ στο Θεό φανερώθηκε αρχικά από το γεγονός ότι δέχτηκε αμέσως να εγκαταλείψει την πατρίδα του και να πορευτεί στο δρόμο που εκείνος θα του υποδείκνυε. Ωστόσο η αντίστοιχη πράξη του Παύλου παρουσιάζεται ανώτερη. ¨Τόν Ἀβραάμ θαυμάζουσι ἅπαντες, ὅτι ἀκούσας, ¨ Ἔξελθε ἐκ τῆς γῆς σου καί ἐκ τῆς συγγενείας σου¨, ἀφῆκε πατρίδα, καί οίκίαν, καί φίλους καί συγγενεῖς…Ἀλλά τί Παύλου γένοιτ’ ἄν ἴσον; Ὅς οὐ πατρίδα και οἰκίαν καί συγγενεῖς ἀφῆκεν, ἀλλ’ αὐτόν τον κόσμον διά τόν Ἰησοῦν, μᾶλλον δέ αὐτόν τον οὐρανόν¨.

Στη συνέχεια ο Χρυσόστομος παραθέτει το περιστατικό τη διάσωσης του Λωτ από τον θείο του , τον Αβραάμ. Για να σώσει τον ανηψιό του από τα χέρια των βαρβάρων ο Αβραάμ ριψοκινδύνευσε τη ζωή του. 

Και σε αυτό όμως το σημείο ο Παύλος αναδεικνύεται ανώτερος αφού διέσωσε όχι μόνο ένα πρόσωπο αλλά ολόκληρη την οικουμένη ¨οὐκ ἀπό βαρβάρων, ἀλλ’ ἀπ’ αὐτῆς τῆς τῶν δαιμόνων χειρός¨.

Για να το επιτύχει αυτό ο απόστολος υπέμεινε καθημερινά άπειρου κινδύνους ¨τοῖς οἰκείοις θανάτοις ἑτέροις πολλήν ἀσφάλειαν κτώμενος¨

Η σύγκριση ολοκληρώνεται με την αναφορά στη θυσία του Ισαάκ. Ο Αβραάμ δέχτηκε λόγω της μεγάλης του πίστης να θυσιάσει ακόμη και το γιο του. Η θυσία όμως του Παύλου είναι απείρως ανώτερη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο απόστολος προσέφερε τον ίδιο του τον εαυτό και όχι τον υιό του για την σωτηρία των συνανθρώπων του. ¨ Ἀλλ’ και ενταῦθα τά πρωτεῖα παρά τῷ Παύλῳ ὄντα εὑρήσομεν. Οὐ γάρ υἱόν, ἀλλ’ ἑαυτόν μυριάκις κατέθυσεν¨

δ΄. Ισαάκ

Η ανεξικακία προβάλλεται από το Χρυσόστομο ως η κύρια αρετή του Ισαάκ, που ήταν ανεκτικός με την κακία και το μίσος των συνανθρώπων του που τον έδιωχναν από τον τόπο διαμονής του. Ενώ άνοιγε σε κάθε μέρος που μετανάστευε πηγάδια, στη συνέχεια ανεχόταν χωρίς να επιτίθεται, τον διωγμό του από την περιοχή και παραιτούνταν από οποιαδήποτε διεκδίκηση, έως ότου χόρτασε την άδικη επιθυμία των εχθρών του . Ο Παύλος ωστόσο έβλεπε να σκεπάζουν με πέτρες και χώμα όχι τα πηγάδια του αλλά το ίδιο του το σώμα. Και δεν ανεχόταν απλώς τους διώκτες και τους λιθοβολιστές του, αλλά προσπαθούσε να τους ανυψώσει στον ουρανό. ¨ Ὅσο γάρ κατεχώννυτο ἡ πηγή, τοσούτῳ μᾶλλον ἐξερρήγνυτο, καί πλείους ἐξέχεε ποταμούς εἰς ὑπομονήν¨

ε΄. Ιακώβ

 Ο γιος του Ισαάκ, ο Ιακώβ θαυμάζεται και προβάλλεται στην αγία Γραφή για την υπομονή που επέδειξε. Εργάστηκε δεκατέσσερα χρόνια για την απόκτηση της συζύγου του. Παρόλα αυτά η αρετή του καθίσταται απείρως μικρότερη μπροστά στην υπομονή που επέδειξε ο απόστολος των εθνών . Ο Παύλος δεν εργάστηκε μόνο δεκατέσσερα χρόνια για την νύμφη του Χριστού, την Εκκλησία, αλλά ολόκληρη τη ζωή του. και ενώ ο Ιακώβ υπέμενε τον καύσωνα της ημέρας και το κρύο της νύχτας, ο Παύλος μαχόταν ασταμάτητα για τη σωτηρία των προβάτων από το στόμα του διαβόλου: ¨Mυρίας νιφάδας πειρασμών ὑπομένων, νῦν μεν μάστιγας λαμβάνων, νῦν δε λίθους το σῶμα βαλλόμενος, καί νῦν μεν θηρίοις μαχόμενος, νῦν δε πελάγει πυκτεύων…και πανταχοῦ ὑπέρ τα σκάμματα πηδῶν¨

στ΄. Ιωσήφ

Η σύνεση αλλά και η εγκράτεια που επέδειξε ο Ιωσήφ στις ηδονές της σάρκός είναι η βασική αρετή για την οποία η Εκκλησία τον θαυμάζει και τον προβάλλει. Οι αρετές του όμως αυτές, παρουσιάζονται πολύ κατώτερες από τις αντίστοιχες του Παύλου. Ενώ ο Ιωσήφ απέφυγε τις σαρκικές ηδονές, ο Παύλος εμφανίζεται εγκρατής ως προς όλες τις επιθυμίες της ανθρώπινης φύσης και παραμένει ασυγκίνητος μπροστά σε  αυτές όπως ο νεκρός : ¨…ἀλλά πάντα τά πράγματα οὕτως ἑώρα, ὡς ἡμεῖς την κόνιν και την τέφραν, και ὡς ἄν νεκρός πρός νεκρόν ἀκίνητος

γένοιτο.¨

 Με αυτό τον τρόπο, κατευνάζοντας προσεχτικά όλες τιςεπιθυμίες της ανθρώπινης φύσης, δεν έπαθε τίποτε ποτέ μπροστά σε κανένα ανθρώπινο πάθος.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΑΤΣΗ

 Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ

 ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

Διδακτορική διατριβή που υποβλήθηκε

στο Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας

της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ

Τομέας Αγίας Γραφής και Πατερικής Γραμματείας

ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Πρωτοπρεσβύτερος Καθηγητής Θεόδωρος Ζήσης

Καθηγητής Βασίλειος Φανουργάκης

Καθηγητής Γεώργιος Θεοδωρούδης

 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008 

Μαζί με τους Γονείς : Ακούμε Άραγε; (12-6-2019)

Το μοναστήρι Στουντένιτσα. ΣΕΡΒΙΑ

Μαζί με τους Γονείς : Πού είναι η χαρά μας; (29-5-2019)

Άγιοι Ανάργυροι οι Θαυματουργοί (ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΥΠΕΡ ΥΓΕΙΑΣ)

Η Επισκοπική έδρα στην πόλη Βίρσατς. ΣΕΡΒΙΑ

Η ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΆΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΤΩΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

Η ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ

ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΆΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΤΩΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

Η σύγκριση με τους αγγέλους

Ο ιερός Χρυσόστομος τολμά να συγκρίνει τον Παύλο με τις ουράνιες αγγελικές δυνάμεις. Πριν ωστόσο ξεκινήσει αυτή τη σύγκριση κάνει μία αντιπαραβολή του αποστόλου με τους πολύτιμους λίθους. Η ψυχή του Παύλου δεν μπορεί να ονομαστεί χρυσή ή αδαμάντινη γιατί ¨ἦν ἀδάμαντος παντός στερροτέρα, καί χρυσοῦ καί λίθων τιμίων τιμιωτέρα¨.

Αλλά και ολόκληρος ο κόσμος δεν ήταν ισάξιος του Παύλου. Στη συνέχεια ο ιερός πατέρας προχωρά στη σύγκριση με τον ουρανό. Εφόσον ο απόστολος είναι ανώτερος από όλο τον κόσμο μένει να συγκριθεί με τον ουρανό από τον οποίο όμως βγαίνει και πάλι απείρως ανώτερος. Γιατί αν και είχε φθάσει έως τρίτου ουρανού προτίμησε την αγάπη του Χριστού.

Μέσα από την σταδιακή αυτή πορεία και το πέρασμα από τους πολύτιμους λίθους, στον κόσμο και τον ουρανό ακολουθεί η τελική αντιπαραβολή του Παύλου με τις ουράνιες αγγελικές δυνάμεις. ¨Λείπεται πρός τούς ἀγγέλους αὐτόν ἐξετάσαι λοιπόν. Διόπερ ἀφέντες τήν γῆν, πρός τάς τῶν οὐρανῶν ἀναβησώμεθα ἁψῖδας¨.

Γιατί αν η Γραφή αποκαλεί τον Ιωάννη τον Πρόδρομο αλλά και τους ιερείς, αγγέλους, τι πιο φυσικό να συγκριθεί με αυτούς ο ανώτερος όλων Παύλος; Ξεκινώντας λοιπόν ο ιερός πατέρας αναφέρει ότι η υπακοή και η εκτέλεση των θείων εντολών αποτελούν το κύριο έργο των ουρανίων δυνάμεων και οι άγγελοι γίνονται άξιοι θαυμασμού για την τέλεια εφαρμογή των εντολών του Θεού. Αυτό δηλώνουν και τα λόγια του Δαυϊδ ¨Δυνατοί ἰσχύϊ, ποιοῦντες τον λόγον αύτοῦ¨

Το ότι πουθενά δεν παρακούουν και εκτελούν όλες τις θείες εντολές, τους κάνει μακάριους γιατί τίποτε δεν είναι ίσο με αυτό ακόμη και στα ασώματα Πνεύματα.

Αυτή την αρετή τους, ξεπερνά ο Παύλος ο οποίος όχι μόνο υπάκουε στο λόγο του θεού αλλά και με θνητό σώμα και υποκείμενος σε πολλές διώξεις, κήρυξε σε όλη την οικουμένη. ¨ Το γάρ θαυμαστόν τοῦτο, ὅτι ἐν τῇ, γῇ τοιοῦτος ἦν, καί σῶμα θνητόν περικείμενος, πρός τάς ἀσωμάτους ἡμιλλᾶτο δυνάμεις¨.

Ο Παύλος σαν άνεμος και κεραυνός διέτρεξε όλη την οικουμένη και καθάρισε τη γη. Έτσι παρουσιάστηκε να ανταποκρίνεται στα λόγια του προφήτη για τους αγγέλους ¨Ὁ ποιῶν τουςἀγγέλους αὐτοῦ πνεύματα, καί τους λειτουργούς αὐτοῦ πῦρ φλέγον¨

Ως επίγειος άγγελος στο φθαρτό κόσμο, εκπλήρωσε τις θείες εντολές και αναδείχτηκε ανώτερος από τις ουράνιες δυνάμεις.Ο απόστολος των εθνών παρουσιάζεται ανώτερος ακόμη και ω προς την ικανότητα του να προστατεύσει εκείνο που ο Θεός του

εμπιστεύτηκε σε σχέση με την αντίστοιχη ικανότητα που επέδειξαν οι άγγελοι όταν κλήθηκαν να προστατέψουν διάφορα έθνη. ¨Καίτοι γε ἄγγελοι πολλάκις ἐνεχειρίσθησαν ἔθνη διάφορα. ἀλλ’ οὐδέ εἷς αὐτῶν το ἔθνος, ὅ ἐνεπιστεύθη, οὕτως ὠκονόμησε, ὡς Παῦλος τήν οἰκουμένην ἅπασαν ¨. Ακόμη και ο αρχάγγελος Μιχαήλ παρουσιάζεται ως προστάτης ενός μόνο έθνου την ίδια στιγμή που ο Παύλος φυλλάσσει όλη την οικουμένη. ¨ Ὁ Μιχαήλ τό τῶν Ἰουδαίων ἔθνος ἐνεχειρίσθη. Παῦλος δε γῆν καί θάλατταν, καί τήν οἰκουμένην, καί τήν ἀοίκητον¨.

Ο Χρυσόστομος σπεύδει ωστόσο να διευκρινίσει ότι μέσα από αυτή τη σύγκριση δεν επιδιώκει σε καμία περίπτωση να υποτιμήσει ή να προσβάλλει τις αγγελικές δυνάμεις αλλά αντίθετα ο σκοπός του είναι να δείξει ότι ακόμη και αν κάποιος είναι άνθρωπος, μπορεί να φθάσει στο ύψος των αγγέλων και να σταθεί κοντά τους.

 Με την αναμέτρηση αυτή του αποστόλου των εθνών με τους αγγέλους, ο ιερός πατέρας φτάνει στο απόγειο του θαυμασμού του για τον Παύλο, τον οποίο και καλεί όλους τους πιστούς να μιμηθούν.¨Σπουδάσωμεν πρός τον εκείνου ζῆλον ἐλθεῖν, ἵνα δυνηθῶμεν καί τῶν

αὐτῶν ἀγαθῶν ἐπιτυχεῖν¨

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΑΤΣΗ

 Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ

 ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

Διδακτορική διατριβή που υποβλήθηκε

στο Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας

της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ

Τομέας Αγίας Γραφής και Πατερικής Γραμματείας

ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Πρωτοπρεσβύτερος Καθηγητής Θεόδωρος Ζήσης

Καθηγητής Βασίλειος Φανουργάκης

Καθηγητής Γεώργιος Θεοδωρούδης

 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008 

Πόθος για την Ρώμη και τον τάφο του Αποστόλου Παύλου απο τον αγιο Ιωαννη τον Χρυσόστομο.

Πόθος για την Ρώμη και τον τάφο του Παύλου

Εκτός από τις αλυσίδες του δέσμιου Παύλου, ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος σπεύδει να εκφράσει την αγάπη του και για την πόλη της  Ρώμης όχι τόσο για την ομορφιά, την αρχαιότητα, την δύναμη και τον πλούτο της, όσο για το γεγονός ότι υπήρξε η πόλη στην οποία βάδισε κα μαρτύρησε ο Παύλος. Ο Χρυσόστομος δίνει μία εσχατολογική εικόνα το Παύλου και του Πέτρου που αίρονται από τον τάφο τους στη Ρώμη για να συναντήσουν τον βασιλέα Χριστό. ¨Οἷον ἀποστέλλει τῷ Χριστῷ ρόδον ἡ Ρώμη, οἵους στεφάνους ἡ πόλις περίκειται δύο, οἵας χρυσᾶς ἁλύσεις διέζωσται, οἵας ἔχει πηγάς. Διά ταῦτα θαυμάζω τήν πόλιν ,οὐ διά τον χρυσόν…ἀλλά διά τούς στύλους τῆς Ἐκκλησίας τούτους ¨.

Χρησιμοποιώντας αριστοτεχνικά την ρητορική τέχνη, εκφράζει την έντονη ανάγκη του να μεταφερθεί και να προσηλωθεί γύρω από τον τάφο του Παύλου και να περιεργασθεί τη στάχτη του σώματος του , με το οποί ο απόστολος διέτρεξε όλη την οικουμένη και μετέδωσε το μήνυμα του σταυρού και της ανάστασης του Χριστού.

Ο Ιωάννης παραθέτει με σειρά όλα τα μέρη του σώματος του Παύλου την στάχτη των οποίων ανυπομονεί να δει και να προσκυνήσει. Ο θαυμασμός του αρχικά εκφράζεται για ¨τήν κόνιν τοῦ στόματος δι’ οὗ Χριστός έφθέγγετο, καί τό φῶς ἐξέλαμψε τό πάσης ἀστραπῆς λαμπρότερον¨

Ο Παύλος καθάρισε την οικουμένη, απομάκρυνε την

κακία και έφερε την αλήθεια. Το στόμα του κατέστη στόμα Χριστού αφού με αυτό δια του αγίου Πνεύματος ειπώθηκαν τα άρρητα και τα μεγάλα. Δι αυτού ο Παύλος νίκησε τους δαίμονες, τους τυράννους και τους φιλοσόφους που μάχονταν την αλήθεια. Με τη δύναμη του λόγου του μετέδωσε το μήνυμα της ανάστασης του Χριστού σε όλο τον  

Αυτού του στόματος την σκόνη ο Ιωάννης θέλει να αντικρύσει και ν καταστεί θεατής και προσκυνητής της.

Ο πόθος του επεκτείνεται και στην επιθυμία να δει τη σκόνη της καρδιάς του Παύλου. Την χαρακτηρίζει ως ¨καρδίαν τῆς οἰκουμένης , και μυρίων πηγή ἀγαθῶν ¨. Η καρδιά του Παύλου αποτελεί στοιχείο της ζωή όλων των ανθρώπων, αφού μπόρεσε δια της αγάπης να χωρέσει σε αυτήν όλα τα έθνη και τους λαούς της οικουμένης. Ο Χρυσόστομος θεωρεί την καρδιά του Παύλου, καρδιά του Χριστού. 

Είναι πολύ θερμά τα λόγια που χρησιμοποιεί για να εκφράσει τα συναισθήματα του για την πυρωμένη από την αγάπη καρδιά του Παύλου ¨ταύτην, τήν θυσίαν γεγενημένην…τήν ὑψηλοτέραν τῶν οὐρανῶν, τήν εὐρυτέραν τῆςοίκουμένης, τήν τῆς ἀκτῖνος φαιδροτέραν, τήν τοῦ πυρός θερμοτέραν, την τοῦ ἀδάμαντος στερροτέραν¨. Η καρδιά του Παύλου αγάπησε το Χριστό περισσότερο από κάθε άλλη και η αγάπη αυτή για το Χριστό οδήγησε κα στην απέραντη αγάπη που έτρεφε ο απόστολος των εθνών για τον κάθε άνθρωπο.

Ο Χρυσόστομος εκφράζει την επιθυμία να αντικρύσει και τη στάχτη των χεριών του Παύλου. Αυτά τα χέρια κατέστησαν χορηγοί του Αγίου Πνεύματος και επιτέλεσαν μυριάδες θαύματα. Άλλωστε δια των χειρώ του ο Παύλος έγραψε τις επιστολές οι οποίες αποτελούσαν το πιο αγαπημένο εντρύφημα του αγίου Ιωάννη. Αλλά και η προσκύνηση της σκόνης των ματιών του Παύλου είναι πόθος του ιερού πατέρα. Τα μάτια του Παύλου κατόπιν της τυφλώσεως στη διάρκεια της κλήσης του, ανέβλεψαν ¨ ἐπί σωτηρίᾳ τῆς οἰκουμένης¨ και έμειναν ξάγρυπνα για την αγάπη των ανθρώπων . Τελευταία απομένει η στάχτη των ποδιών του Παύλου με τα οποία διέτρεξε όλο τον κόσμο και οδοιπόρησε σε άπειρα μέρη για τη διάδοση του Ευαγγελίου.

Όλη αυτή η αγάπη και η λαχτάρα του Χρυσοστόμου για το πρόσωπο του Παύλου αλλά και η ανάγκη του να δει τον τάφο και τη σκόνη του σώματος του αγίου δεν στηρίζεται, όπως προειπώθηκε, σε μία επιφανειακή συναισθηματική σχέση αλλά στη βαθιά πεποίθηση του αγίου Ιωάννη ότι ο Παύλος υπήρξε το τέλειο δοχείο της Χάριτος του Χριστού.

Όλα τα μέλη του σώματος του Παύλου είναι για το Χρυσόστομο μέλη του σώματος του Χριστού. Αυτό το στοιχείο είναι που καθιστά στα μάτια του Χρυσοστόμου τον Παύλο ανυπέρβλητο μιμητή του Χριστού.¨ Ἔβουλόμην τον τάφον ἰδεῖν ἔνθα τά ὅπλα τῆς δικαιοσύνης ἀπόκειται …τά τοῦ Χριστοῦ

μέλη¨

Όπως επεσήμανε στην μελέτη του για το Χρυσόστομο ως τύπο και μιμητή του Παύλου ο καθηγητής Ιωαννίδης, το ενδιαφέρον του Χρυσοστόμου για τον Παύλο δεν σημαίνει ότι ο άγιος Ιωάννης είχε αυτονομήσει τον Παύλο από το Χριστό και αγνοούσε το γεγονός ότι σωζόμαστε δια του Χριστού. Αντίθετα και των δύο αγίων η ζωή υπήρξε Χριστοκεντρική και αυτό ακριβώς εξηγεί τον πνευματικό έρωτα του Χρυσοστόμου για τον Παύλο. Ο Χρυσόστομος αγάπησε τον Παύλο, γιατ μέσω αυτού γνώριζε καλύτερα το Χριστό και γιατί αισθανόταν πως μέσω του Παύλου ομιλεί σε αυτόν ο Χριστός.

Η αγάπη του για τον Παύλο στηριζόταν στο μεγάλο του θαυμασμό για το μέγεθος της προς τον Χριστό αγάπης του αποστόλου, για τα μαρτύρια που υπέστη δια Χριστόν και για τους αγώνες για τη διάδοση του ευαγγελίου σε όλο τον κόσμο. Γι’ αυτό το λόγο άλλωστε για το Χρυσόστομο αλλά και όλη την μετέπειτα παράδοση της ανατολικής εκκλησίας το κήρυγμα του Παύλου ταυτίζεται με το κήρυγμα του Χριστού.

Ο Παύλος είναι ο τέλειος μιμητής του Χριστού. Και η αγάπη που τρέφει για το Χριστό ο Χρυσόστομος τον οδηγεί αυτομάτως και στην αγάπη και μίμηση του Παύλου στην οποία και καλεί συχνά όλους τους πιστούς. ¨ Μή τοίνυν θαυμάζωμεν αὐτόν μόνον, μηδέ ἐκπληττώμεθα μόνον,ἀλλά καί μιμώμεθα, ἵνα καταξιωθῶμεν καί ἐντεῦθεν ἀπελθόντες αὐτόν ίδεῖν καί τῆς ἀπορῥήτου δόξης μετασχεῖν .

Με τον ίδιο λοιπόν τρόπο που ο Παύλος καλεί τους πιστούς να γίνουν μιμητές του και άρα μιμητές Χριστού, ο Χρυσόστομος γίνεται ο τέλειος μιμητής του Παύλου και άρα μιμητής Χριστού. Ο καθηγητής π. Θεόδωρος Ζήσης με χρυσοστομική γλώσσα όπως παρατηρεί επιτυχημένα και η Margaret Mitchell, τονίζει χαρακτηριστικά ¨ Ὁ Χρυσόστομος δεν εἶναι ἁπλῶς ὁ θαυμάσιος ἑρμηνευτής τοῦ Παύλου…ὁ χρυσόστομος εἶναι ἡ ἐπανεμφάνισις τοῦ Παύλου… Ἡ πρός τόν Χριστόν ἄμετρος ἀγάπη τοῦ Παύλου, ἐκ τῆς ὁποίας, ὡς ἰσχυρίζετο, οὐδείς ἠδύνατο νά τόν χωρίσῃ, και έν τῇ ὁποίᾳ ἀπέθνησκε καί ἐσταυροῦτο καθημερινῶς, ἐδημιούργουν ταύτισιν, ἕνωσιν τοῦ Παύλου μετά τοῦ Χριστοῦ. Οὐδείς ἠγάπησε τον Χριστόν περισσότερον τοῦ Παύλου καί οὐδείς ἠγάπησε τόν Παῦλον περισσότερον τοῦ Χρυσοστόμου…¨

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΑΤΣΗ

 Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ

 ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

Διδακτορική διατριβή που υποβλήθηκε

στο Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας

της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ

Τομέας Αγίας Γραφής και Πατερικής Γραμματείας

ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Πρωτοπρεσβύτερος Καθηγητής Θεόδωρος Ζήσης

Καθηγητής Βασίλειος Φανουργάκης

Καθηγητής Γεώργιος Θεοδωρούδης

 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008 

Parables....

A person bought vegetables at the market. When he arrived home, he found that instead of goods the merchants had put a pile of stones in his basket. But he did not go back and did not begin to lament, but continued to live as before. And now, after forty long years, they knocked at his house. When the man opened the door,  two old men stood on the threshold. 
“Hello,” they said, “we deceived you then, and we came to ask for forgiveness.” The man replied: - I remember this case. But you owe me nothing: on the same day I threw the stones into the pit. And you wore them in your heart for forty years.

A short story of Patriarch Pavle of Serbia

A short story of Patriarch Pavle of Serbia

A certain woman came to the patriarchate with the request to speak with the Patriarch concerning an urgent matter, about which she needed to speak with him personally. This request was unusual and she was not immediately admitted, but the visitor’s persistence bore fruit, and an audience took place. Seeing the Patriarch, the woman said with great excitement that that night she had dreamed of the Theotokos, who told her to take money to the Patriarch so that he could buy himself new shoes. Saying this, the visitor took out an envelope full of money. Patriarch Pavle, not taking the envelope, responded affectionately, “At what time did you lay down to sleep?” The woman, surprised, asked, “Well… around eleven.” “You know, I lay down later, around four in the morning,” the Patriarch responded, “and I also dreamed of the Theotokos, who asked me to tell you to take the money and give it to those who really need it.” He did not take the money.

ΕΊΠΕ ΜΟΝΑΧΟΣ. Αν κοιτάζεις για πολλή ώρα την άβυσσο... ... θα έρθει η στιγμή που θα σε κοιτάξει κι αυτή !

Θαυμασμός για τις αλυσίδες και τα δεσμά του Παύλου από τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο

΄

 Θαυμασμός για τις αλυσίδες και τα δεσμά του Παύλου από τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο

Η αφοσίωση και ο θαυμασμός του Χρυσοστόμου για τον απόστολο των εθνών δεν εξαντλούνταν μόνο στην ανάγνωση των επιστολών του.

Όπως προαναφέρθηκε ο Παύλος αποτελούσε για το Χρυσόστομο την αρχέτυπη εικόνα. Θαύμαζε τη ζωή του, τις αρετές του και το έργο του. Η αγάπη του επεκτεινόταν και σε όλα όσα αφορούσαν το τέλος της επίγειας ζωής του αποστόλου. Γι’ αυτό το λόγο ο Χρυσόστομος σε πολλά σημεία του έργου του εκφράζει το θαυμασμό του τόσο για τα μαρτύρια όσο και για τον τόπο στον οποίο τελείωσε το βίο του και ετάφη ο Παύλος.

Αναλύοντας την προς Εφεσίους επιστολή, τονίζει ότι δεν υπάρχει πιο μεγάλη ευχαρίστηση από το να αξιωθεί κάποιος να δει τον Παύλο δέσμιο να εξάγεται από τη φυλακή. Η θέα και η δύναμη των αλυσίδων παρουσιάζονται πάνω από οποιοδήποτε άλλο αγαθό. Ο Χρυσόστομος δε διστάζει να προχωρήσει σε μία σύγκριση μεταξύ της εικόνας του δέσμιου Παύλου και της αντίστοιχης ενός βασιλιά με ¨χρυσᾶ ἱμάτια¨ και ¨χρυσοφόρους ἵππους ¨. Για εκείνον το θέαμα του Παύλου είναι ασυγκρίτως τερπνότερο και δεν μπορεί να συγκριθεί με καμία βασιλική πομπή. ¨ Ἅπαξ ἄν ηὐξάμην Παῦλον ἰδεῖν ἐκ τοῦ δεσμωτηρίου μετά τῶν δεσμῶν ἐξιόντα   ἤ μυριάκις ἐκείνους μετά τῆς δορυφορίας ἐκείνης παραπεμπομένους. Πόσους οἴεσθε ἀγγέλους προηγεῖσθαι αὐτοῦ, ὅτε ἐξήγετο οὕτω;¨

Τα δεσμά του Παύλου αύξησαν τη χάρη του, γιατί οιάγιοι ¨ ἀεί μέν θαυμαστοί, καί πολλῆς γέμουσι χάριτος, μάλιστα δέ ὅταν διά Χριστόν κινδυνεύωσιν, ὅταν δέσμιοι γίνωνται¨

 Αυτή η περίσσια χαρίτωση οδηγεί και τον Χρυσόστομο στο να ποθεί διακαώς να ατενίσει τον Παύλο και να γευτεί λίγη από τη χάρη του. Η προσήλωση του Χρυσοστόμου στις αλυσίδες του Παύλου, είναι τόσο μεγάλη που ζητά από τους ακροατές του στη διάρκεια ομιλίας του

στην Προς Εφεσίους επιστολή να του επιτρέψουν ¨τῶν ἀποστολικῶν ἀποσχομένῳ ρημάτων …ἑστιαθῆναι ἐν τῇ ἁλύσει Παύλου¨

Παρουσιάζεται να είναι δεμένος τόσο πολύ από τον πόθο των δεσμών που κανείς δεν μπορεί να τον απομακρύνει. Αν του δινόταν η δύναμη να ανασταίνει νεκρούς, θα προτιμούσε την αλυσίδα. ¨ Εἰ τίς μοι νεκρούς ἔδωκεν ἀναστῆσαι νῦν, οὐκ ἄν εἰλόμην, ἀλλά τήν ἅλυσιν¨. Και αν μπορούσε να απαλλαγεί από τα εκκλησιαστικά του καθήκοντα και διέθετε τη σωματική δύναμη , θα διέτρεχε όλη την οικουμένη για να βρεθεί στον τόπο φυλάκισης του Παύλου και να αντικρύσει τις αλυσίδες του . Από όλα τα μέρη που εθαυματούργησε ο Παύλος, ο Χρυσόστομος επιλέγει να δει και να θαυμάσει την φυλακή και τα δεσμά του. Πιο αξιοθαύμαστο και από την αρπαγή του Παύλου εις τον έβδομο ουρανό είναι η φυλάκιση του και το δέσιμο των χεριών του με αλυσίδες. Ακόμη και τα θαύματα που επιτέλεσε ο Παύλος , όταν εθεραύπεσε τον χωλό στα Λύστρα, δεν κατέστησαν τα χέρια του άξια περισσότερης τιμής από όταν αλυσοδέθηκαν.

 Ο θαυμασμός για τις αλυσίδες του μαρτυρίου του αποστόλου στηρίζεται στο γεγονός ότι δι’ αυτών ο Παύλος κατέστη μιμητής του Χριστού και της θυσίας που ο Υιός του Θεού υπέστη για το ανθρώπινο γένος. Ο Χρυσόστομος θεωρεί μακάρια τα δεσμά αλλά και τα χέρια του Παύλου που υπέφεραν για το Χριστό. Εκφράζει τον πόθο του να μπορούσε να ασπασθεί τα χέρια του Παύλου. ¨Οὐκ ἄν ἐπαυσάμην καταφιλών χεῖρας καταξιωθείσας ὑπέρ τοῦ δεσπότου δεθῆναι τοῦ ἐμοῦ¨

Το να κακοποιείται κανείς για το Χριστό είναι για τον Χρυσόστομο το πλέον αξιοθαύμαστο. Γι’ αυτό και αν ακόμη του χάριζαν τον ουρανό ή τον τοποθετούσαν στον ουράνιο θρόνο μαζί με τους αγγέλους, θα προτιμούσε την τοποθέτηση του δίπλα στον δέσμιο Παύλο και τις αλυσίδες του.

Σε άλλο σημείο μάλιστα ομιλίας του καλεί τις γυναίκες να απαρνηθούν τα χρυσά τους κοσμήματα, γιατί αυτά προκαλούν στενοχωρία και όχι καλλωπισμό της ψυχής και να ζηλώσουν τα σιδερένια δεσμά του Παύλου που κοσμούν και δοξάζουν την ψυχή. ¨ Αὐτή ἡ βασιλίς ἡ πάντα χρυσόν περικειμένη, ούκ ἄν μᾶλλον ἐπεσπάσατο τους ὁρῶντας. ἀλλ΄ εἰ συνέβη καί Παῦλον κατά τόν αὐτόν καιρόν δεδεμένον, καί τήν βασιλίδα είς τήν έκκλησίαν εἰσελθεῖν, πάντες ἄν ἀπ’ ἐκείνης ἐπί τοῦτο μετήγαγον τούς ὀφθαλμούς¨

Τα πολύτιμα κατά τον κόσμο κοσμήματα αποτελούν δεσμά της ψυχής και την υποδουλώνουν στην αμαρτία της πλεονεξίας, ενώ τα δεσμά του Παύλου αποτελούν εγγύηση για την απελευθέρωση της ψυχής στην μετά θάνατον ζωή και το ¨δέσιμο¨ της με τα δεσμά της αθανασίας.

Ο Χρυσόστομος τονίζει και το γεγονός ότι ενώ τα δεσμά συνδέονται στη σκέψη των ανθρώπων με την αναίρεση της ελευθερίας και την αποδυνάμωση αυτού που τα φέρει , στην περίπτωση του Παύλου, που έγινε δέσμιος για το Χριστό, συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Ενώ βρισκόταν δεμένος, πετύχαινε περισσότερα για την εξάπλωση του κηρύγματος του Χριστού από εκείνα που πετύχαινε όταν ήταν ελεύθερος. Και ο ίδιος άλλωστε έλεγε, ¨ὅταν γάρ ἀσθενῶ, τότε δυνατός εἰμί ¨. Ο Παύλος πολιτευόταν στον ουρανό και γι’ αυτό τα κατά κόσμον δεσμά αποτελούσαν γι’ αυτόν απελευθέρωση. Με μία πολύ ζωντανή εικόνα ο Χρυσόστομος παρομοιάζει τον Παύλο με τον ήλιο λέγοντας ¨ Οὐχ ὁρᾷς τουτονί τόν ἥλιον; Περίβαλε δεσμά ταῖς ἀκτῖσι, στῆσον τοῦ δρόμου. Ἀλλ’ οὐ δυνήσῃ. Οὐκοῦν οὐδέ Παῦλον. Καί πολλῷ μᾶλλον τούτῳ ἤ ἐκείνῳ.

Πλείονος γάρ οὗτος, ἤ ἐκεῖνος ἀπήλαυσε προνοίας, ἅτε φῶς φέρων οὐ τοιοῦτον ἡμῖν, ἀλλά τό ἀληθινόν βαστάζων¨.

Τέλος ο ιερός πατέρας συγκρίνει το δέσμιο Παύλο με μεγάλους φιλοσόφους της αρχαίας Ελλάδας που υπέστησαν κάτι παρόμοιο. Η φυλάκιση του Σωκράτη οδήγησε τους μαθητές του στο διασκορπισμό. 

Αντίθετα οι μαθητές του Παύλου μετά τη φυλάκιση του απόκτησαν περισσότερο θάρρος και συνέχισαν με περισσότερη δύναμη το έργο τηςδιάδοσης του Ευαγγελίου.¨ Ἐδέθη Παῦλος, καί μᾶλλον ἐθαῤῥουν οἱ μαθηταί…ἑώρων γάρ οὐκ ἐμποδιζόμενον τό κήρυγμα ¨.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΑΤΣΗ

 Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ

 ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

Διδακτορική διατριβή που υποβλήθηκε

στο Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας

της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ

Τομέας Αγίας Γραφής και Πατερικής Γραμματείας

ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Πρωτοπρεσβύτερος Καθηγητής Θεόδωρος Ζήσης

Καθηγητής Βασίλειος Φανουργάκης

Καθηγητής Γεώργιος Θεοδωρούδης

 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008