Η ΜΑΣΤΙΓΩΣΗ ΤΟΥ PIERO DELLA FRANCESCA

Η ΜΑΣΤΙΓΩΣΗ ΤΟΥ PIERO DELLA FRANCESCA

H ''Μαστίγωση'' είναι ίσως από τους πιο αινιγματικούς πινάκες της ιταλικής αναγέννησης. Φιλοτεχνήθηκε το 1458 -60 από τον Ιταλό ζωγράφο Piero Della Francesca. Πρόκειται για έναν αλληγορικό πινάκα στον οποίο μέσα από την φαινομενική απεικόνιση των μαρτυρίων του Ιησού συμβολίζεται η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς (1453) και τα βάσανα των Χριστιανών της Ανατολής.

 Έχουν ειπωθεί πολλές ερμηνείες για την ταύτιση των απεικονιζόμενων με ιστορικά πρόσωπα της εποχής του ζωγράφου. Ο πινάκας αρχικά χωρίζεται 2 μέρη (δεξιά και αριστερά). Στο βάθος αριστερά μέσα σε έναν κλασικού ελληνορωμαϊκού τύπου αρχιτεκτονικό χώρο (αντιπροσωπευτικό του κλασικιστικού πνεύματος της αναγέννησης) απεικονίζονται ο Χρίστος ως Κωνσταντινούπολη που μαστιγώνεται από τους Οθωμανούς κατακτητές ( ενδεικτικό στοιχείο το τουρμπάνι που φορά η μορφή που έχει γυρισμένη την πλάτη ), ενώ στο πλάι του καθιστός ο Πόντιος Πιλάτος με το πρόσωπο του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ιωάννη Η' Παλαιολόγου (1425 - 1448) ο οποίος παρακολουθεί άπραγος την πτώση της αυτοκρατορίας του.

Το πρόσωπο του Πιλάτου μοιάζει με το πρόσωπο του Ιωάννη Η' από ένα μετάλλιο του Pissanelo του 1438-9. Η Σύνοδος της Φεράρας-Φλωρεντιας (1431-1439) για Ένωση των Εκκλησιών είχε προσκαλέσει πλήθος Βυζαντινών ιερέων και λογίων που όλους τους συνόδευε ο αυτοκράτορας με πολυάριθμη φρουρά. Το ανατολίτικο στυλ των Βυζαντινών φαίνεται προκάλεσε εντύπωση στους Ιταλούς ώστε να υπάρχουν πολλές απεικονίσεις του αυτοκράτορα και των συμβούλων του στην Ιταλία της εποχής.

 Στο δεξιό μέρος του πινάκα απεικονίζονται σε πρώτο επίπεδο τρία πρόσωπα. Ο μεσαίος εικάζεται πως είναι ένας άγγελος που αόρατος παρακολουθεί τη συζήτηση των άλλων δυο δυο. Ο γενειοφόρος ίσως να είναι ένας Βυζαντινός λόγιος κατά μερικούς ο Βησσαρίων λόγιος από την Τραπεζούντα και μετέπειτα καρδινάλιος, ενώ απέναντι του πιθανόν να βρίσκεται ο Niccolo d' Este μαρκήσιος της Φεράρας όπου δούλεψε κατά καιρούς ο ζωγράφος. Έχουν προταθεί κι άλλα πρόσωπα για την ταύτιση των δυο συνομιλητών όπως π.χ ο Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος ο οποίος αναζητά βοήθεια κλπ. Όπως και να χει η ''Μαστίγωση'' συμβολίζει την μαστίγωση του Χριστιανισμού και των ιερών προσκυνημάτων από τους αλλόθρησκους και τονίζει την ανάγκη για οργάνωση μιας Σταυροφορίας. Ο πινάκας βρίσκεται σήμερα στην Εθνική Πινακοθήκη Marche στο Urbino.

Ο Piero Della Francesca γεννήθηκε το 1412 σε ένα χωρίο κοντά στο Arezzo στη Τοσκάνη. Ο πατέρας του Μπενεντέττο ήταν έμπορος μαλλιού και η μητέρα του Ρομάνα επίσης κόρη εμπόρου μαλλιού. Ήταν το τρίτο παιδί της οικογένειας. Έκανε τα πρώτα του βήματα στη ζωγραφική στη πόλη της Σιένα, ενώ αργότερα εργάστηκε σε πολλές πόλεις της Ιταλίας ζωγραφίζοντας κατά παραγγελιά. Μεγάλος και δημοφιλής ζωγράφος της εποχής του πέθανε το 1492 στη γενέτειρα του, τυφλός κατά τον Βαζάρι.