Μόνο η εκκλησία τιμά το 1821 όπως πρέπει | Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος

Εκκλησία: ο βασικός συντελεστής διατήρησης της εθνικής συνείδησης

___

Ο πρόεδρος της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητος, σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος, μιλά για τη δημιουργία της, έπειτα από την επιθυμία του μακαριστού Χριστοδούλου, ο οποίος αγαπούσε ιδιαίτερα την Ιστορία

Στα 1833 μετά από μάχες και θυσίες που ξεκίνησαν το 1821 οι Έλληνες μπορούσαμε δίκαια να πανηγυρίζουμε γιατί είχαμε ανοίξει τα πρώτα ρήγματα στη δομή της πανίσχυρης Οθωμανικής αυτοκρατορίας και σε πείσμα όλων των δυσκολιών γίναμε το πρώτο τμήμα της επικράτειάς της που κέρδιζε πλήρη ανεξαρτησία ως εθνικό κράτος. Η Εκκλησία υπήρξε πραγματικά ο βασικός συντελεστής της διατήρησης της Ελληνικής εθνικής ταυτότητας σε όλη τη διάρκεια των σχεδόν 400 χρόνων της Τουρκοκρατίας. Αυτό δεν θα μπορούσε να μην συνεχιστεί και στους καιρούς ειρήνης.

Στην εποχή μας η Εκκλησία της Ελλάδος μετά από την πρωτοβουλία του Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου δημιούργησε την Ειδική Συνοδική Επιτροπή Πολιτιστικής ταυτότητας με πρόεδρο τον σεβασμιώτατο μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνάτιο, ο οποίος παραχώρησε στην Ορθόδοξη Αλήθεια μια συνέντευξη για την ιστορία της Επιτροπής και για την σε βάθος μελέτη της Τουρκοκρατίας και της Ελληνικής επανάστασης επί χρόνια.

Σεβασμιώτατε κ. Ιγνάτιε, είστε Πρόεδρος της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητος της Εκκλησίας της Ελλάδος. Πότε ιδρύθηκε και με τι ασχολείται η Επιτροπή σας;

Έχω την ευλογία και την τιμή να προεδρεύω επί 21 ολόκληρα χρόνια στην Ειδική Συνοδική Επιτροπή Πολιτιστικής Ταυτότητος της Εκκλησίας της Ελλάδος. Πρόκειται για μία από τις πολλές πρωτοβουλίες, τις οποίες ανέλαβε ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρός Χριστόδουλος. Ο Χριστόδουλος είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ιστορία και την ανάδειξη της εθνικής μας ταυτότητας. Ήδη ως Αρχιμανδρίτης είχε συγγράψει μελέτη για τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας και λόγιο του 16^ου αιώνος Μελέτιο Πηγά, ενώ ως Αρχιεπίσκοπος συνέγραψε ογκώδη μελέτη για τον βίο και το έργο του Αγίου Εθνομάρτυρος Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄.

Η Επιτροπή σήμερα έχει την πλήρη υποστήριξη του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, τον οποίο και ευχαριστούμε.

Για να τιμήσετε τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επαναστάσεως, είχατε την ιδέα να ξεκινήσετε 10 χρόνια πριν, από το 2012, τη διοργάνωση 10 Διεθνών Επιστημονικών Συνεδρίων, ώστε, μέχρι την επετειακή χρονιά, να έχει γίνει σε βάθος μελέτη της Τουρκοκρατίας και της Επανάστασης του 1821. Μιλήστε μας για τα 10 αυτά Συνέδρια.

Μία ουσιαστική και χρήσιμη εις βάθος χρόνου ιδέα, που υλοποιήθηκε επιτυχώς, είναι η διοργάνωση 10 Συνεδρίων, ένα κάθε χρόνο, από το 2012 μέχρι και τα τέλη του 2020, με γενικό θέμα την Τουρκοκρατία και την Ελληνική Επανάσταση. Έτσι φέτος, κατά τους εορτασμούς των 200 ετών από τη μεγάλη Ελληνική Επανάσταση, ο ενδιαφερόμενος φοιτητής, εκπαιδευτικός, επιστήμων, φιλίστωρ ή δημοσιογράφος έχει στη διάθεσή του έτοιμους τους δέκα τόμους με τα Πρακτικά αυτών των Συνεδρίων με επιστημονικές ανακοινώσεις, πρωτότυπες έρευνες, παρουσιάσεις πηγών και προσώπων, στοιχεία γνωστά ή άγνωστα. Και το κυριότερο: Μία πηγή με πλούσια βιβλιογραφία, πολύτιμο βοήθημα για περαιτέρω έρευνα η οποία θα μείνει στην ιστορία και θα αφορά μία περίοδο η οποία έχει πέσει κατά καιρούς θύμα μονομερών και μη τεκμηριωμένων θεωρήσεων.

Τα 21 χρόνια λειτουργίας και τα 10 συνέδρια από το 2012 ως τα τέλη του 2020, με θέμα την Τουρκοκρατία και την Ελληνική Επανάσταση. Οι τόμοι με τα Πρακτικά, τις επιστημονικές ανακοινώσεις, έρευνες, παρουσιάσεις πηγών κ.ά.

Ποιος ήταν ο σκοπός των 10 Διεθνών Συνεδρίων;

Τα 10 Συνέδρια της Εκκλησίας της Ελλάδος δεν διοργανώθηκαν απλώς και μόνο για να «ευλογήσουμε τα γένια μας», δηλαδή να τονίσουμε τον ρόλο των Ορθοδόξων κληρικών. Ούτε είχαν ως στόχο τη μονοφωνία. Έδωσαν τη δυνατότητα να ακουστούν διαφορετικές απόψεις για κάθε θέμα, αλλά πάντα με τεκμηρίωση, βασισμένες σε γραπτές πηγές, απομνημονεύματα κ.λπ. και μακριά από ιδεολογικές φορτίσεις και φανατισμούς. Η Επιστημονική Επιτροπή επέλεξε ειδικούς επιστήμονες ως ομιλητές με γνώση του θέματος. Οπωσδήποτε έγιναν πολλές αναφορές στην εκπαιδευτική, κοινωνική, εθνική και απελευθερωτική προσφορά και δράση της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Η αξία αυτών των 10 τόμων είναι πολλαπλή. Ιδιαίτερα σε εποχές δύσκολες με οικονομική και πνευματική κρίση, η μελέτη της Τουρκοκρατίας και του 1821, πιστεύω ότι θα μας βοηθήσει να πάρουμε διδάγματα και να αντλήσουμε ελπίδα, ενθυμούμενοι με ποια θεμέλια και ποιες αξίες το Γένος μας επιβίωσε σε πολύ δυσκολότερες καταστάσεις.

Οφείλουμε ευγνωμοσύνη στους δύο πρώτους Προέδρους της Επιστημονικής Επιτροπής, τους αειμνήστους Κωνσταντίνο Σβολόπουλο, ιστορικό και Ακαδημαϊκό, και Πρωτοπρεσβύτερο Γεώργιο Μεταλληνό, Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σήμερα η Επιστημονική Επιτροπή συνεχίζει το έργο της με Πρόεδρο τον κ. Μανόλη Γ. Βαρβούνη, Καθηγητή Λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Ευγνωμοσύνη επίσης οφείλουμε και στους 150 εισηγητές οι οποίοι συμμετείχαν με 221 εισηγήσεις. Καθηγητές και ερευνητές εγνωσμένου κύρους, οι οποίοι με τις εισηγήσεις τους, φώτισαν περαιτέρω αυτήν τη τόσο σημαντική και διδακτική περίοδο για την Ιστορία και την εθνική μας ταυτότητα! Η βίωση της μνήμης και της συνέχειας, είναι το μεγαλύτερο προνόμιο που διαθέτει ο λαός. Ευχαριστίες επίσης και στις εκδόσεις «Αρχονταρίκι», οι οποίες αποτέλεσαν έναν εκδοτικό άθλο, ώστε σήμερα να μπορούμε να έχουμε στα χέρια μας τα Πρακτικά όλων των Συνεδρίων σε 10 τόμους.

Ο λαός κοντά στους ήρωες, στους νεομάρτυρες και στα ελληνορθόδοξα ιδανικά

Είχατε απήχηση στην κοινωνία;

Είναι χαρακτηριστικό ότι στο 7^ο Συνέδριο, που είχε ως θέμα τους Φιλελεύθερους θεσμούς και τα Συντάγματα του Αγώνος, μας τίμησε με την παρουσία του και με επιστημονική ανακοίνωση ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, ο οποίος τόνισε το γεγονός ότι από όλους τους θεσμούς η Εκκλησία της Ελλάδος είναι εκείνη που έχει ξεκινήσει πιο νωρίς την προετοιμασία για τους εορτασμούς του 2021. Άλλωστε η Επιτροπή Πολιτιστικής Ταυτότητος, εκτός από τη διοργάνωση των 10 Συνεδρίων που προανέφερα, βρίσκεται σε συνεχή επαφή και συντονισμό με όλες τις κατά τόπους Μητροπόλεις, την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τα Πανεπιστήμια, τους Πολιτιστικούς Συλλόγους και τις τοπικές κοινωνίες για μία σειρά άλλων εκδηλώσεων, οι οποίες θα φέρουν πιο κοντά τον λαό μας με τους ήρωες, τους Νεομάρτυρες και Εθνομάρτυρες και με τα ελληνορθόδοξα ιδανικά του 1821.

Θυμίστε μας τη θεματολογία των 10 Συνεδρίων, άρα και των 10 τόμων.

Πράγματι αξίζει να αναφέρουμε τα θέματα και τους τίτλους των 10 Συνεδρίων, που ήδη κυκλοφορούν σε καλαίσθητους τόμους:

Α΄ Συνέδριο, 2012: Ιστοριογραφία και Πηγές για την Ερμηνεία του 1821

Β΄Συνέδριο, 2013: Η ζωή των υποδούλων Ελλήνων επί Τουρκοκρατίας

Γ΄Συνέδριο, 2014: Ορθόδοξη Εκκλησία και διαφύλαξη της εθνικής ταυτότητος- Νεομάρτυρες- Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, Επαναστατικά Κινήματα

Δ΄ Συνέδριο, 2015: Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός

Ε΄ Συνέδριο, 2016: Ο Διεθνής Περίγυρος και ο Φιλελληνισμός κατά την Ελληνική Επανάσταση

Στ΄ Συνέδριο, 2017: Πολεμικές Συγκρούσεις και τόποι καθαγιασμού του απελευθερωτικού αγώνος κατά την Επανάσταση του 1821.

Ζ΄ Συνέδριο, 2018: Οι Φιλελεύθεροι θεσμοί του Αγώνος της Ελληνικής Επαναστάσεως

Η΄ Συνέδριο, 2019: Οι μεγάλες προσωπικότητες της Ελληνικής Επαναστάσεως- Ομοψυχία και Διχόνοια κατά την Επανάσταση

Θ΄ Συνέδριο, Οκτώβριος 2020 (διαδικτυακώς): Τα Οικονομικά του Αγώνος- Η αναγνώριση της Ανεξαρτησίας

Ι΄ Συνέδριο, Νοέμβριος 2020 (διαδικτυακώς): Η επίδραση του 1821 στη Λογοτεχνία και την Τέχνη.

Αξίζει να σας αναφέρω ότι στο τέλους του 10^ου τόμου υπάρχει Ευρετήριο και των 10 Συνεδρίων κατά Θεματολογία και κατά Συγγραφέα.

Βλέπουμε ότι υπάρχει σχεδόν σε όλα τα Συνέδρια και η παρουσία της Εκκλησίας της Κύπρου.

Είναι συμβολικό, αλλά και συγκινητικό, το γεγονός ότι σε όλα τα Συνέδρια της Εκκλησίας της Ελλάδος εκπροσωπείται και η Κύπρος μας. Οι Έλληνες της μαρτυρικής Μεγαλονήσου έχυσαν το αίμα τους και εκεί και εδώ για τον κοινό αγώνα των Πανελλήνων. Μάλιστα στο Η΄ Συνέδριο του 2019 μας μίλησε ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Λήδρας και Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Μαχαιρά κ. Επιφάνιος και μας ανήγγειλε ότι η Εκκλησία της Κύπρου θα τιμήσει ακριβώς στην επέτειο των διακοσίων ετών από τη θυσία του, τον Εθνομάρτυρα Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Κυπριανό με την τελετή αγιοκατατάξεως, η οποία θα γίνει στις 9 Ιουλίου 2021.

261 εκδηλώσεις σε συνεργασία με τις Ιερές Μητροπόλεις

Τι ακόμη έχει προγραμματίσει η Επιτροπή σας για να τιμήσετε τη μεγάλη Επέτειο;

Έχουμε προγραμματίσει 261 εκδηλώσεις, λατρευτικές, επιστημονικές, πολιτιστικές, σε συνεργασία με τις Ιερές Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ήδη πολλές από αυτές έχουν πραγματοποιηθεί διαδικτυακώς λόγω της πανδημίας. Επίσης έχουμε διοργανώσει σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας, τρεις Μαθητικούς Διαγωνισμούς για την παραγωγή βίντεο 6 λεπτών με θέμα πρόσωπα που προετοίμασαν ή που αγωνίστηκαν το 1821. Έχουμε εξάλλου συντελέσει στην έκδοση τριών παιδικών βιβλίων Ιστορίας, τα οποία παρουσιάζουν τη διαχρονική Ιστορία του Ελληνισμού με ευχάριστο και παιγνιώδη τρόπο. Πρώτα ο Θεός, αν το επιτρέψουν οι υγειονομικές συνθήκες, θα σας ανακοινώσουμε και άλλες δραστηριότητες.

Κάντε μας ένα τελευταίο σχόλιο για την Ιστορική Βιβλιοθήκη των 10 Τόμων που ετοίμασε η Εκκλησία μας.

Η Εκκλησία της Ελλάδος σέβεται την Ιστορία, προωθεί τον διάλογο, τιμά τους ήρωες και μένει μακριά από ιδεοληψίες και μονομερείς ερμηνείες. Δέκα Συνέδρια, δέκα τόμοι με επίγνωση ευθύνης και με άρωμα Ελευθερίας! Ελπίζουμε, ο πλούτος αυτής της θεσμικής κληρονομιάς που αποτυπώνεται στις σελίδες των βιβλίων αυτών, να καρποφορεί και να εμπνέει όλους μας στους σημερινούς δύσκολους καιρούς!

* * *

Ευχαριστούμε τον σεβασμιώτατο κ. Ιγνάτιο και θυμόμαστε πως η πατρίδα μας που επί αιώνες ήταν το σπίτι των Ελλήνων μάς ανέθρεψε με τα πνευματικά αγαθά της. Κάθε φορά που εχθρικά ξένα χέρια θέλησαν να την βεβηλώσουν ο χώρος της πίστης και η ιστορική μνήμη της έδωσαν τη σωτήρια συνέχεια...

_______

Σοφία Χατζή

δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα

ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ, 12.05.2021