Ο γέροντας
Δαμασκηνός της Ιεράς Καλύβης Αγ. Αναργύρων μιλά για το πώς ακολούθησε τον
μοναχικό βίο. «Ήταν αυτό το κάλεσμα, δεν μπορώ να σας το περιγράψω! Μου
προκάλεσε μια έντονη συγκίνηση» λέει…
Η συζήτηση για θέματα πίστεως,
για θέματα πνευματικής ζωής, γίνεται από ένα σημείο κι έπειτα. Ποιο είναι αυτό
το σημείο; Από τη στιγμή που έχουμε προσωπική διάσταση στα θέματα της πίστεως,
από τη στιγμή που στη συζήτηση για την πνευματική ζωή μπαίνουμε εμείς οι ίδιοι,
βάζουμε τον εαυτό μας και δεν μιλάμε για άλλους, για άλλα πράγματα, για τον
Θεό, για τους ανθρώπους, για τους αγίους, χωρίς να βάζουμε τον εαυτό μας εκεί
και στη θέση που του ανήκει, δε γίνεται τέτοια συζήτηση.
Ο γέροντας Δαμασκηνός της Ιεράς
Καλύβης Αγίων Αναργύρων στην Ιερά Σκήτη Γενεσίου της Θεοτόκου είναι από αυτούς
τους ανθρώπους που έχουν προσωπική διάσταση στα θέματα αυτά. Στο πρώτο μέρος
της συνομιλίας μας μαζί του είχαμε την ευκαιρία να μάθουμε τις διαφορές ανάμεσα
στον σκητιώτικο μοναχισμό και αυτό των μεγάλων μονών. Τον συγκεκριμένο τόπο
μετανοίας του τον ονομάζουν Νέα Σκήτη και ανήκει διοικητικά στην Ιερά Μονή
Αγίου Παύλου, του Αγίου Όρους.
Στο β΄ μέρος η συζήτηση αναπόφευκτα στράφηκε στην
περιπλάνηση του ανθρώπου στην πνευματική ζωή:
Μεγαλώνει η
επιθυμία να έρθουμε πιο κοντά στον Θεό όσο μεγαλώνουμε;
Βεβαιότατα, διότι ένας νέος
μοναχός γνωρίζει λιγότερα, προσπαθεί περισσότερο αλλά δεν έχει τις βαθιές
εμπειρίες και την ανάλογη γνώση.
Ένας γεροντότερος οπωσδήποτε έχει εμβαθύνει περισσότερο
και η καθημερινή προσευχή του έχει δώσει τη δυνατότητα να αντιλαμβάνεται και
πολύ περισσότερα πράγματα.
«Με τη νηστεία
και την υπακοή σμιλεύουμε τον εγωισμό μας στη θέληση. Οφείλουμε να στερηθούμε
για να απολαύσουμε κάτι περισσότερο»
Η νηστεία τι
ρόλο παίζει στην άσκηση ενός ανθρώπου;
Η νηστεία είναι μια εντολή μαζί
βέβαια με την υπακοή που εδόθη στον παράδεισο. Όταν έπλασε ο Θεός τον Αδάμ και
την Εύα τούς άφησε ελεύθερους να απολαμβάνουν τα πάντα αλλά τους έβαλε να
νηστέψουν από ένα δέντρο και τους έβαλε να κάνουν υπακοή σε αυτό το θέμα.
Με τη νηστεία και την υπακοή
σμιλεύουμε τον εγωισμό μας στη θέληση. Οφείλουμε δηλαδή να στερηθούμε για να
απολαύσουμε κάτι περισσότερο που ίσως δεν το αντιλαμβανόμαστε άμεσα αλλά
μακροπρόθεσμα. Μπορεί κανείς να καταλάβει πόσο δυνατό σε κάνει να μπορείς να
αντιστέκεσαι στους πειρασμούς και να μπορείς να είσαι ελεύθερος από επιθυμίες.
Τα πάθη είναι κατασταλαγμένα και ο άνθρωπος είναι πιο ανάλαφρος, σωματικά αλλά
και ψυχικά.
Ο στόχος της
θέωσης μέσα από το μοναχισμό και μέσα από τον γάμο
Ο στόχος του
μοναχισμού και του γάμου είναι ο ίδιος, να πλησιάσουμε τον Θεό. Πώς μπορεί να
γίνει αυτό στον γάμο και πώς στον μοναχισμό;
Αρχικά θα πω ότι στόχος μας είναι και να θεωθούμε, να
επανέλθουμε στην τάξη από την οποία ξεπέσαμε. Στον μεν γάμο σίγουρα μπορεί
κανείς να τον πετύχει εφόσον είναι μέλος της αγίας ορθοδόξου εκκλησίας και
εφόσον μέσα στον κόσμο βαδίζει στον δρόμο που ορίζει η εκκλησία, δηλαδή να
είναι τακτικό μέλος της εκκλησίας, να κοινωνεί, να νηστεύει, να έχει
πνευματικό, να εξομολογείται και να τηρεί όσα μπορεί από αυτά που λέει το
ευαγγέλιο. Στον γάμο υπάρχουν βέβαια και τα επιπλέον που είναι ο αγώνας και η
προσπάθεια της ενώσεως δύο ατόμων για να φτιάξουν μία οικογένεια, να κάνουν
παιδιά, να τα μεγαλώσουν, να τα αναθρέψουν, να τα οδηγήσουν κι αυτά προς τον Θεό
και την εκκλησία. Είναι ένας τρόπος μακρύς και αρκετά δύσκολος. Και γι’ αυτόν
τον λόγο θα έχετε και πολύ τον μισθό. Υπάρχουν καταγεγραμμένα περιστατικά που
μιλούν για αγίους ανθρώπους μέσα στον κόσμο, οικογενειάρχες, και γυναίκες και
άνδρες και παιδιά. Στον μοναχισμό τα πράγματα είναι πιο συγκεκριμένα, πιο
εύκολα από την μία πλευρά αλλά και δύσκολα από την άλλη. Όμως αυτό δεν μας
απογοητεύει δεν μας κάνει να χάνουμε την προσπάθεια μας και την προαίρεσή μας
να σωθούμε. Και λέω δύσκολα διότι παλεύουμε στήθος με στήθος με τον πνευματικό
πειρασμό, πιο εύκολα βέβαια γιατί δεν έχουμε οπτικά τους πειρασμούς και τις
διάφορες αποπροσανατολιστικές καταστάσεις που έχει ο κόσμος αλλά και γιατί όταν
ένας μοναχός υποτάσσεται σε έναν Γέροντα, κάνει υπακοή και με το τρίπτυχο:
παρθενία, ακτημοσύνη, υπακοή εύκολα μπορεί να πετύχει τον στόχο του που είναι
να θεωθεί. Αλλά και στον έξω κόσμο, κάνοντας υπακοή ο σύζυγος στη σύζυγο, τα
παιδιά στους γονείς, και έτσι έχοντας μία αγωνία σχέσεων μεταξύ τους και
βάζοντας στην άκρη τον εγωισμό μπορούν να ζουν σε ένα είδος μοναχισμού ή
κατ’οίκον εκκλησία όπως την ονομάζει ο Απόστολος Παύλος.
Εσείς και οι
συνασκητές σας μπορείτε να διακρίνετε σήμερα μετά από τον δρόμο που διανύσατε,
αν ήταν κλίση προς τον μοναχισμό αυτό που σας συνέβη και αποφασίσατε να
ασκητέψετε στη σκήτη;
Κυρίως είναι κλήση, είναι κάλεσμα διότι ο μοναχισμός
είναι αρχαιότατος και θα λέγαμε και ότι ο Αδάμ και η Εύα πλάστηκαν παρθένοι
συνομιλούντες και επικοινωνούντες με τον Θεό συνεχώς, αμέριμνοι για όλα τα άλλα
που ακολούθησαν κατόπιν της έξωσής τους από τον παράδεισο και αυτό επιδιώκει
και ο μοναχισμός, την προπτωτική κατάσταση.
Στρέφονται οι
άνθρωποι στον μοναχισμό και από μία αγάπη δυνατή προς τον Θεό;
Βεβαίως. Ο άγιος Ιωάννης της κλίμακος λέει ότι είτε για
την πολλή αγάπη μας στον Θεό είτε για τις πολλές αμαρτίες μας γινόμαστε
μοναχοί.
«Θεωρούσα τον
εαυτό μου ορθόδοξο χριστιανό και καυχιόμουν γι’ αυτό. Τώρα αισθανόμουν τόσο
ανεπαρκής, διότι ο Χριστός ζητάει κάτι περισσότερο από μένα, να σηκώσω έναν
σταυρό. Όμως πού; Με ποιον τρόπο να ανταποκριθώ;»
Θα μας βοηθούσε
να μας διηγηθείτε το δικό σας ξεκίνημα σε αυτή την ιστορία Αγάπης.
Έζησα κάποια χρόνια στη Γερμανία
με τους μετανάστες γονείς μου. Αγνοούσα παντελώς την ύπαρξη του αγίου Όρους και
του μοναχισμού. Ως ορθόδοξος Έλληνας χριστιανός είχα μαζί με την οικογένειά μου
απλώς τη συνήθεια να πηγαίνω στη εκκλησία κάθε Κυριακή γιατί εκεί συναντούσαμε
και τους υπολοίπους Έλληνες και μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε μεταξύ μας. Όμως
όταν επέστρεψα στην Ελλάδα για σπουδές τότε θαυματουργικά με κάλεσε ο Κύριος
ακριβώς την ημέρα του Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου, 17 Ιανουαρίου. Ήρθα για να
σπουδάσω στο γυμνάσιο και το λύκειο καθώς οι γονείς μου φοβούνταν μήπως έχανα
την επαφή μου με την Ελλάδα.
Εκείνη την ημέρα, μετά από ένα
εξάμηνο που βρισκόμουν στην Ελλάδα, πήγα στην εκκλησία και καθυστέρησα να φτάσω
στο ναό και έφτασα στην ώρα του ευαγγελίου και ήταν μάλιστα για τον Άγιο
Αντώνιο. Όταν μπήκα μέσα στο ναό και αντίκρυσα τον ιερέα, ενώ τον έβλεπα με τα
άμφια, έβλεπα και το πρόσωπο του Χριστού ταυτόχρονα στο πρόσωπο του ιερέως. Και
μάλιστα αισθάνθηκα σαν να απευθυνόταν ο λόγος αυτός προσωπικά σε εμένα. Σαν να
μου λέει σήκωσε το σταυρό σου και ακολούθησέ με. Και το αισθάνθηκα τόσο έντονα
εκείνη τη στιγμή. Ήταν αυτό το κάλεσμα, δεν μπορώ να σας το περιγράψω. Εγώ το
έζησα εσείς το ακούτε. Μου προκάλεσε μία έντονη συγκίνηση.
Θεωρούσα τον εαυτό μου ορθόδοξο
χριστιανό και καυχιόμουν γι’ αυτό, τώρα αισθανόμουν τόσο ανεπαρκής, διότι ο
Χριστός ζητάει κάτι περισσότερο από μένα, να σηκώσω ένα σταυρό όμως πού; Με
ποιον τρόπο; Και αυτό κατέληξε στο να συγκινηθώ και να κλάψω μέσα στην εκκλησία
παρακαλώντας τον Θεό να με φωτίσει με ποιον τρόπο να ανταποκριθώ στο κάλεσμά
Του. Και πράγματι εξερχόμενος από την εκκλησία κατευθύνθηκα στο σπίτι μου και
με ακολουθούσαν έντονα αυτές οι σκέψεις.
Μετά από κάποιο μισάωρο αφού ο
ιερεύς ξεντύθηκε και έπρεπε να φύγει (ήταν από το διπλανό χωριό) πέρασε εκείνη
την μέρα έξω από το σπίτι μας (που δεν ήταν συνηθισμένο να περνάει από εκεί)
και εγώ αυθόρμητα πετάχτηκα έξω και τον ρώτησα «Πάτερ τι πρέπει να κάνουμε για
να ακολουθήσουμε τον Χριστό; Σήμερα διαβάσατε αυτό το ευαγγέλιο που έλεγε το
και το... πώς να απαρνηθώ τον εαυτό μου; Πώς να ακολουθήσω τον Χριστό;». Και ο
πάτερ μού λέει «Παιδί μου αυτό είναι προς τιμήν του Αγίου Αντωνίου γιατί κι
αυτός άκουσε αυτό το ευαγγέλιο και έφυγε από την πόλη την Αλεξάνδρεια και πήγε
και έγινε μοναχός, γι’ αυτό το διαβάσαμε αυτό το ευαγγέλιο αλλά αναφέρεται και
σε αυτούς που θέλουν να ακολουθήσουν ιδιαίτερα τον Χριστό, να γίνουν δηλαδή
μοναχοί».
Εγώ πρώτη φορά άκουγα τη λέξη
μοναχός και τον ρωτάω πού είναι αυτοί οι μοναχοί και μου απαντά «Στα
μοναστήρια, όπως είναι το Άγιον Όρος, μία πολιτεία με πολλά μοναστήρια και
μοναχούς οι οποίοι εγκατέλειψαν τον κόσμο από αγάπη για τον Χριστό για να τον ακολουθήσουν
με περισσότερο ζήλο». Κράτησα αυτά που μου είπε και προσπάθησα να μάθω για τον
Άγιον Όρος και τον μοναχισμό γιατί κατάλαβα πως εφόσον αισθάνθηκα ότι τον λόγο
αυτόν τον απεύθυνε ο Χριστός προς εμένα, Εκείνος θέλει να γίνω μοναχός. Και
έτσι σιγά σιγά ψάχνοντας βρήκα την άκρη και σήμερα είμαι εδώ στον Άγιον όρος με
τη βοήθεια του Θεού 36 χρόνια.
Ο Χριστός κάνει
πάντα τα γεγονότα της ιστορίας του καθενός να αφορούν τον συγκεκριμένο άνθρωπο.
Το κάνει παντού αυτό. Στο Ευαγγέλιο αλλά και στη ζωή μετά το Ευαγγέλιο μέχρι
σήμερα. Για τον Χριστό, ο καθένας μας δεν είναι μια έννοια, μια ιδέα, αλλά
προσεγγίζεται από τον Πατέρα ως πρόσωπο αναντικατάστατο.
Ευχαριστούμε τον γέροντα Δαμασκηνό για την αφήγηση
___________
Σοφία Χατζή
δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα
ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ, 27.05.2020
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου