ΦΑΡΙΣΑΙΟΣ . ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Ό εύσπλαχνος Σωτήρας μας, ό Κύριος Ιησούς Χριστός, πού ποτέ δεν έδιωχνε μακριά Του τούς μετανοημένους αμαρτωλούς, όπως ήταν οι τελώνες και οι πόρνες, δεν έδιωχνε ούτε και τούς Φαρισαίους. Ήρθε να θεραπεύσει τον άνθρωπο απ' όλες τις αρρώστιες του, επομένως και από τον φαρισαϊσμό. Ό φαρισαϊσμός, βέβαια, είναι μια από τις πιο δυσκολογιάτρευτες αρρώστιες. Γιατί, οποίος την έχει, νομίζει και διαλαλεί πώς είναι εντελώς υγιής. Έτσι, περιφρονεί και τους γιατρούς και τα φάρμακα. Θέλει, μάλιστα, να γιατρέψει ό ίδιος τις αρρώστιες των άλλων, μόνο πού, για να βγάλει από το μάτι τους —όργανο τόσο ευαίσθητο— ένα αδιόρατο σκουπιδάκι, χρησιμοποιεί βαρύ δοκάρι!

Κάποτε ένας Φαρισαίος κάλεσε τον Κύριο σε γεύμα. «Ό Ιησούς μπήκε στο σπίτι τού Φαρισαίου και κάθισε στο τραπέζι». Φαίνεται, όμως, πώς ό Φαρισαίος, μολονότι είχε πνευματικό ζήλο και κάποια πίστη στον Κύριο, κάθισε και υπολόγισε πώς να φιλοξενήσει και ως ποιόν βαθμό να τιμήσει ιόν Επισκέπτη του.

Αν δεν έκανε αυτόν τον υπολογισμό, στον όποιο τον οδήγησε ή πεποίθηση στη δικαιοσύνη του και στην αξία του, τί θα τον εμπόδιζε να βγει στον δρόμο, για να προϋπαντήσει τον Θείο Επισκέπτη του, να πέσει με λαχτάρα στα άγια πόδια Του και να στρώσει κάτω απ' αυτά την ψυχή του και την καρδιά του; Μα δεν το έκανε ό Φαρισαίος. Έτσι έχασε την ευλογημένη ευκαιρία να τιμήσει τον Σωτήρα ως Σωτήρα του.

Την ευκαιρία, όμως, πού έχασε ό Φαρισαίος, την άρπαξε μια γυναίκα από την ίδια πόλη, μια διαβόητη γυναίκα της αμαρτίας. Τρέχει, λοιπόν, στο σπίτι τού Φαρισαίου μ' ένα δοχείο γεμάτο ευωδιαστό μύρο, μπαίνει στην αίθουσα, οπού ήταν στρωμένο το τραπέζι, και αρχίζει να πλένει με τα δάκρυα της τα πόδια τού Κυρίου, να τα σκουπίζει με τα μαλλιά της, να τα φιλάει και να τα αλείφει με το μύρο.

Δεν βλέπει ό τυφλός Φαρισαίος την αρετή πού εκδηλώνεται μπροστά στα μάτια του και πού αποδοκιμάζει την ψυχρότητα και τη νέκρα της καρδιάς του. Μόνο ό σκανδαλισμός και ή κατάκριση σαλεύουν στην ψυχή του. Και συλλογίζεται: «Αν ό άνθρωπος αυτός ήταν προφήτης, θα γνώριζε ποιά και τί λογής γυναίκα είναι αυτή πού τον αγγίζει γιατί είναι αμαρτωλή».

Γιατί, Φαρισαίε, υποτιμάς τον Θεό, ονομάζοντας Τον μόνο προφήτη; Και γιατί ονομάζεις αμαρτωλή τη γυναίκα πού τιμά τον Θεό καλύτερα από σένα; Φοβήσου! Μη μιλάς! Μπροστά σου βρίσκεται ό Δημιουργός! Αυτός έχει δικαίωμα να κρίνει τα πλάσματα Του. Αυτός χαρίζει με την ίδια ευκολία και πεντακόσια και πενήντα δηνάρια χρέους αμαρτίας, γιατί είναι παντοδύναμος και πάμπλουτος σε έλεος. Ό Φαρισαίος, όμως, δεν το λογαριάζει αυτό. Και βλέποντας στον πλησίον του χρέος πεντακόσια δηνάρια, δεν δίνει καμιά προσοχή στα δικά του τα πενήντα, ούτε καν τα θεωρεί χρέος! Ωστόσο, όπως αποφαίνεται το δικαστήριο τού Θεού, και οι δύο δεν έχουν να ξεπληρώσουν το χρέος τους, και οι δύο εξίσου έχουν ανάγκη να τούς το χαρίσει ό Κύριος. «Επειδή δεν είχαν να τα επιστρέψουν, τα χάρισε και στους δύο».

Ή έλλειψη ταπεινώσεως, στην οποία οφείλεται ή αρρώστια τού φαρισαϊσμού, εμποδίζει την πνευματική προκοπή. Την ώρα πού οι βαριά αμαρτωλοί μετανοούν με θερμό ζήλο και συντριμμένο πνεύμα, την ώρα πού, ξεχνώντας όλον τον κόσμο, βλέπουν μόνο τα αμαρτήματα τους και κλαίνε γι' αυτά μπροστά στον Θεό, το βλέμμα τού Φαρισαίου είναι μετέωρο. Βλέπει κι αυτός τα αμαρτήματα του, αλλά τα βλέπει φευγαλέα, γιατί τού φαίνονται ασήμαντα και ανάξια προσοχής. Θυμάται και γνωρίζει μόνο κάποια καλά του έργα, στα όποια και αποθέτει την ελπίδα του. Απεναντίας, τα αμαρτήματα των άλλων όχι μόνο τα βλέπει καλά, αλλά και τα συγκρίνει με τα δικά του, τα όποια πάντοτε βρίσκει πιο

ελαφριά. Όσο περισσότερο, όμως, αυξάνεται στα μάτια του ή προσωπική του αξία, όσο αυξάνεται ή αύτοδικαίωσή του, τόσο μειώνεται ή θεία χάρη, πού προσφέρεται δωρεάν σ' όσους μετανοούν. Και όσο μειώνεται ή χάρη, τόσο εξασθενεί στην καρδιά του το αίσθημα της μετάνοιας, ώσπου σβήνει τελείως. Όταν εξασθενήσει το αίσθημα της μετάνοιας στην καρδιά, ή πνευματική πορεία του άνθρωπου γίνεται πολύ δύσκολη. Και όταν το αίσθημα αυτό σβήσει τελείως, τότε πια ό άνθρωπος βγαίνει από τον δρόμο της σωτηρίας και παίρνει τον δρόμο της αλαζονείας και της αυταπάτης, οπού χάνει την αγία αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον. Ό Κύριος, ωστόσο, είπε για τη μακάρια εκείνη αμαρτωλή: «Οι πολλές της αμαρτίες συγχωρήθηκαν, επειδή αγάπησε πολύ. Όποιος νομίζει ότι (δεν έχει μεγάλο χρέος αμαρτιών και ότι, επομένως,) του συγχωρούνται λίγες αμαρτίες, αυτός αγαπά λίγο».

Όποιος έχει προσβληθεί από την ασθένεια του φαρισαϊσμού, δεν θα προκόψει ποτέ πνευματικά Το πετρωμένο έδαφος του χωραφιού της καρδιάς του δεν δίνει καρπό. Απαραίτητη προϋπόθεση της πνευματικής καρποφορίας είναι ή καλλιέργεια της καρδιάς με τη μετάνοια και το πότισμα της με τα κατανυκτικά δάκρυα. Αληθινή συμφορά είναι ή έλλειψη πνευματικής προκοπής!

Αλλά ή βλαπτικότητα του φαρισαϊσμού δεν περιορίζεται στην πρόκληση ψυχικής ακαρπίας. Ό ιός, θα έλεγα, του φαρισαϊσμού είναι ολέθριος και θανατηφόρος. Γιατί όχι μόνο αχρηστεύει τα καλά έργα του άνθρωπου, αλλά και τα κάνει επιζήμια για την ψυχή του, ή οποία τελικά καταδικάζεται από τον Θεό!

Αυτό το έδειξε ό ίδιος ό Κύριος με την παραβολή του τελώνη και του Φαρισαίου, οι όποιοι προσευχήθηκαν ταυτόχρονα στον ναό του Θεού.

Ό Φαρισαίος, κοιτάζοντας τον εαυτό του, δεν τού έβρισκε κάτι για το οποίο να χρειάζεται μετάνοια, κάτι πού να του εμπνέει καρδιακή συντριβή. Απεναντίας, του έβρισκε πολλά, πού τον έκαναν να αισθάνεται ικανοποίηση και αυτοθαυμασμό. Έβλεπε πώς είχε νηστεία. Έβλεπε πώς είχε ελεημοσύνη. Δεν έβλεπε, ωστόσο, αμαρτίες σαν κι εκείνες πού έβλεπε ή νόμιζε ότι έβλεπε στους άλλους και πού τον σκανδάλιζαν. Και λέω, "νόμιζε ότι έβλεπε", επειδή για ξένα σκάνδαλα είχε μάτια ολάνοιχτα τόσο, πού έβλεπε στον πλησίον αμαρτήματα τα όποια δεν είχαν ποτέ διαπραχθεί, αμαρτήματα τα οποία είχε πλάσει ή πονηρή του φαντασία. Μολαταύτα, ό Φαρισαίος, μέσα στην αυταπάτη του, δοξάζει τον Θεό για την ψυχική του κατάσταση! Πίσω από το προσωπείο της ευγνωμοσύνης προς τον Θεό κρύβει την έπαρση του, την κρύβει κι από τον ίδιο του τον εαυτό! Με μίαν επιπόλαιη ματιά πού έριχνε στον νόμο τού Θεού, έβγαζε το συμπέρασμα ότι τον τηρούσε και ότι, επομένως, ήταν ευάρεστος στον Κύριο. Ξεχνούσε, όμως, ότι ή εντολή τού Κυρίου είναι «πολύ πλατιά», σύμφωνα με την έκφραση τού ψαλμωδού. Ξεχνούσε ότι μπροστά στον Θεό ακόμα και «ό ουρανός δεν είναι καθαρός». Ξεχνούσε ότι ό Θεός δεν αποδέχεται ούτε θυσίες ούτε ολοκαυτώματα, όταν αυτά δεν συνοδεύονται από πνεύμα συντριμμένο και καρδιά ταπεινωμένη.

Ξεχνούσε ότι στην ίδια την καρδιά πρέπει να φυτευτεί ό νόμος τού Θεού, για ν' αποκτήσει αυτή την αληθινή, τη μακάρια, την πνευματική αρετή. Τέτοια αρετή αρχίζει να κάνει την εμφάνιση της στην ψυχή μόνο όταν ό άνθρωπος αισθανθεί την πνευματική του φτώχεια και αποφασίσει να τηρήσει το θέλημα τού Θεού.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΑΣΚΗΤΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ  B  ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ.