OΙ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΙΖΟΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΥΡΙΑΚΟ ΜΑΡΚΙΔΗ. 5 O ΑΝΤΡΙΟΥ Ο ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑΣ

Βρήκα ένα άδειο κιόσκι κρυμμένο σε μια γωνιά του κήπου και κάθισα να γράψω στο σημειωματάριό μου τις εντυπώσεις μου από αυτό του παράδεισο της ερήμου: «Το φαινόμενο ενός αγιορείτικου μοναστηριού μέσα στην αχανή έρημο της Αριζόνα δεν θα μπορούσε να εμφανιστεί και να ριζώσει σε οποιαδήποτε άλλη περίοδο της αμερικανικής ιστορίας. Η μοναδικότητα της σύγχρονης Αμερικής μπορεί κάλλιστα να έγκειται στο γεγονός ότι είναι τόσο ανεκτική, πολυσύνθετη και ανοιχτή. Η ευκολία με την οποία μπορούν να εμφανιστούν νέες θρησκείες έχοντας σχετικά ελάχιστο φόβο αντιδράσεων και διωγμών είναι ένα φαινόμενο που δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο ή ασήμαντο».

Ενώ έγραφα τις σκέψεις μου, πέρασε ο πατήρ Αθανάσιος συνοδεύοντας μια νέα ομάδα τουριστών. Ένας μοναχός που πότιζε τον κήπο έλεγε την νοερή προσευχή, το Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον με, Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον με, ξανά και ξανά, χωρίς να προσέχει τίποτα γύρω του.

«Ο αυστηρός διαχωρισμός εκκλησίας και κράτους τον οποίο τόσο συνετά θεσμοθέτησαν οι πατέρες της Αμερικανικής Δημοκρατίας», συνέχισα να γράφω, «πρόσφερε τις απαραίτητες παραμέτρους για τη διατήρηση της θρησκευτικής ελευθερίας στην Αμερική. Οι προθέσεις τους ήταν πνευματικές: Να διατηρήσουν   την αξιοπρέπεια και την ελευθερία κάθε ανθρώπου να λατρεύει τον Θεό έτσι όπως αυτός τον κατανοεί. Δεν αποσκοπούσαν στο να εξορίσουν τον Θεό από τη δημόσια ζωή - αυτή είναι μια παρερμηνεία που βλέπουμε συχνά στη σύγχρονη πολιτική ζωή. Αυτό το συνταγματικό θεμέλιο για την προστασία της θρησκευτικής ελευθερίας, σε συνδυασμό με τον όλο και πιο πολυεθνικό και πολύ-πολιτισμικό χαρακτήρα της αμερικανικής κοινωνίας, δημιούργησε τις συνθήκες που επέτρεψαν στο γέροντα Ε…..

να ιδρύσει τα μοναστήρια. Η ίδια αυτή θρησκευτική ελευθερία επέτρεψε στον υπερβατικό διαλογισμό να εξαπλωθεί ταχύτατα και επέτρεψε, επίσης, να δημιουργηθούν βουδιστικά κέντρα, ινδουιστικά άσραμ και ναοί Μπαχάι σε όλη τη Βόρειο Αμερική.

Μια τέτοια εξέλιξη δεν είναι πιθανή σε πιο ομοιογενείς κοινωνίες, που συχνά δεν ανέχονται την παρουσία άλλων θρησκειών».

Η εσωτερική μου συζήτηση έφτασε στο τέλος της όταν ένας άλλος περιπλανώμενος προσκυνητής ήρθε και κάθισε απέναντί μου στο κιόσκι.

«Αδελφέ μου, δεν μπορώ να το πιστέψω αυτό- πραγματικά δεν μπορώ να το πιστέψω». Μετά από μερικά ακόμα επιφωνήματα κατάπληξης, μου συστήθηκε λέγοντας ότι τον λένε Αντριου.

Ήταν ένας Ελληνοαμερικανικός επιχειρηματίας, γύρω στα τριάντα πέντε, που αναρωτιόταν πώς είναι δυνατόν να υπάρχει ένα τέτοιο μοναστήρι σ’ ένα τέτοιο μέρος. Ήταν η πρώτη του επίσκεψη στη μονή. Ο Αντριου μου εξήγησε ότι ήρθε στη Μονή του Αγίου Αντωνίου επειδή είχε ακούσει πολλά γι’ αυτήν. «Αλλά ποτέ δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι έχει τέτοιο μέγεθος». Ήταν επιτυχημένος επιχειρηματίας, με πείρα, και πίστευε ότι το μοναστήρι και τα κτίσματά του, με τις σύγχρονες εγκαταστάσεις τους και την αρχιτεκτονική τους, «πρέπει να αξίζουν πάνω από τριάντα εκατομμύρια δολάρια».

«Πού τα βρήκαν όλα αυτά τα λεφτά;» αναρωτήθηκε.

«Δεν ξέρω Οι μοναχοί ισχυρίζονται ότι το μοναστήρι είναι δώρο σταλμένο από τον Θεό», απάντησα.

«Πρέπει να είναι», είπε ο Άντριου. Ο τόνος του ήταν τέτοιος, που δεν ήξερα αν το εννοεί πραγματικά ή όχι.

Έκανα στον ηγούμενο την ίδια ερώτηση. Μου είπε ότι η ανοικοδόμηση της μονής έγινε δυνατή από τις συνεισφορές των «αφοσιωμένων προσκυνητών». Προφανώς ο γέροντας Ε .... , αφού ήταν μοναχός, δεν είχε δεκάρα ο ίδιος.

Ο Άντριου έκανε καλή παρέα και γίναμε φίλοι τη βδομάδα που μείναμε στη μονή. Ήταν αφοσιωμένος χριστιανός, αλλά όχι με φονταμενταλιστή αντίληψη. Εκτίμησα ιδιαίτερα τον κριτικό νου και την πρακτική σκέψη του καθώς διερευνούσε κι αυτός τη δική του πνευματικότητα στη διάρκεια της παραμονής του εκεί. Παραπονιόταν για την έλλειψη πνευματικότητας στις διάφορες Εκκλησίες στην ιδιαίτερη πατρίδα του, αλλά τόνιζε πόσο είχε γοητευτεί από τη Μονή του Αγίου Αντωνίου και τη βαθιά πνευματικότητα που έβλεπε. Τόσο μεγάλο ήταν το δέος του σε σχέση με τη μονή, ώστε αποφάσισε να εξομολογηθεί για πρώτη φορά. Εξομολόγος του ήταν ο Εβραίος ιερομόναχος από το Χάρβαρντ.

Όσο συζητούσαμε στο κιόσκι, περνούσαν δίπλα μας κατά διαστήματα μοναχοί για τις δουλειές τους, λέγοντας πάντα την νοερή προσευχή. Για κάποιον που δεν είναι εξοικειωμένος με τη ζωή στο Άγιο Όρος, πρέπει να ήταν πολύ παράξενο να ακούει ανθρώπους να προσεύχονται έτσι ενώ ποτίζουν τον κήπο, πλένουν τα πιάτα, καθαρίζουν πατάτες ή φυτεύουν δέντρα.

Όμως ο μοναχός, όπως και ο σοβαρός πνευματικός αναζητητής, δεν σπαταλά ούτε μία στιγμή σε αδράνεια- αντιθέτως τη γεμίζει με προσευχή.

Όσο συζητούσα με τον Άντριου, ήρθε άλλος ένας προσκυνητής. Ήταν ο Στιβεν από το Τορόντο που είχα γνωρίσει νωρίτερα, αλλά τώρα έδειχνε καταβεβλημένος και ταλαιπωρημένος, σε σημείο απελπισίας. Τα ρούχα, το παντελόνι και το πουκάμισό του ήταν σκεπασμένα από εκατοντάδες μικροσκοπικά αγκάθια. Έχοντας άγνοια των συνθηκών που επικρατούν στην έρημο, είχε βγει από την πύλη για να πλησιάσει τα έξι γερμανικά τσοπανόσκυλα που ήταν δεμένα με μακριά λουριά γύρω από τη μονή για να κρατούν μακριά τα κογιότ. Έκανε όμως την ανοησία να ανοιχτεί λίγο περισσότερο στην έρημο, και δέχτηκε την επίθεση ενός κάκτου.

Περάσαμε την επόμενη ώρα Βοηθώντας τον καημένο τον Στίβεν να βγάλει τα αγκάθια, και μέσα σε αυτό το διάστημα μάθαμε για τη ζωή του. Είχε έρθει αρχικά στο μοναστήρι με την πρόθεση να γίνει μοναχός, επειδή ήθελε να ξεφύγει από έναν κακό γάμο. Ο γέροντας όμως αρνήθηκε να τον δεχθεί ως δόκιμο, και τον συμβούλεψε να επιστρέφει στον κόσμο και να προσπαθήσει να σώσει το γάμο του με την καθολική σύζυγό του, με την οποία ήταν παντρεμένος είκοσι πέντε χρόνια.

«Ο γέροντας μου είπε να μην προσπαθώ να αλλάξω το χαρακτήρα της και τις συνήθειές της, αλλά να προσπαθήσω να αλλάξω τον εαυτό μου και να γίνω καλύτερος άνθρωπος. Με συμβούλεψε να υπηρετώ τη γυναίκα μου, και να αφήσω τα υπόλοιπα στον Θεό».

Ο Στίβεν αποφάσισε να ακολουθήσει τη συμβουλή του γέροντα. Για να μπορέσει, όμως, να συνεχίσει αυτή την προσπάθεια επισκεπτόταν τακτικά το μοναστήρι, ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή θα ερχόταν μαζί του και η γυναίκα του. Μας τόνισε, παρεμπιπτόντως, ότι η σχέση του με τη γυναίκα του είχε αρχίσει ήδη να βελτιώνεται.

Ο πατήρ Μάξιμος μου είχε πει επανειλημμένα όλα αυτά τα χρόνια που τον γνώριζα ότι η επιλογή της μοναστικής ζωής δεν πρέπει να είναι το αποτέλεσμα μιας παρόρμησης να ξεφύγουμε

από τον κόσμο και ία προβλήματά του. Οι δόκιμοι που μπαίνουν σε μοναστήρι με τέτοια πρόθεση συνήθως γίνονται κακοί μοναχοί, και τις περισσότερες φορές αποστέλλονται πίσω στον κόσμο. Ο μόνος αποδεκτός λόγος για να γίνει κανείς μοναχός ή μοναχή είναι να αισθάνεται μέσα του  έχει κληθεί σ’ αυτό το έργο και να νιώθει την ακατανίκητη επιθυμία να ενωθεί με τον Θεό. Αλλιώς, ακολουθεί λάθος δρόμο και αυτό μπορεί να έχει πιθανές ψυχοπαθολογικές συνέπειες.

Εκείνο το απόγευμα έκανα έναν γρήγορο περίπατο με τον Άντριου. Βγήκαμε από την πύλη του μοναστηριού, αλλά παραμείναμε πάνω στον ίσιο ατελείωτο ασφαλτοστρωμένο δρόμο που συνέδεε αυτό τον παράδεισο της ερήμου με τον υπόλοιπο κόσμο. Δεν μπήκαμε στον πειρασμό να στρίψουμε σε κάποιο χωματόδρομο, καθώς δεν θέλαμε να έχουμε προβλήματα με τους κάκτους.

Ο Άντριου ήθελε να ακούσει για τη δουλειά μου και έδειχνε μεγάλο ενδιαφέρον για τον ορθόδοξο μοναχισμό. Αν και θρήσκος άνθρωπος, είχε ταυτόχρονα προοδευτικές ιδέες και κριτική σκέψη, και επομένως μπορούσα εύκολα να συζητήσω μαζί του διάφορες σκέψεις μου χωρίς επιφυλάξεις και χωρίς την ανησυχία μήπως τις παρεξηγήσει. Συχνά οι θρησκευόμενοι δεν ανέχονται τις ιδέες που δεν επιβεβαιώνουν τις δικές τους απόψεις, και αυτή η στάση δημιουργεί φραγμούς και εμπόδια στην επικοινωνία.

Ο Αντριου ήταν κάπως παχύσαρκος, πράγμα που το απέδιδε στην καθιστική ζωή - ήταν ειδικός στα κομπιούτερ. Χάρη στις ικανότητες του είχε βγάλει μια περιουσία στο χρηματιστήριο, και έτσι τώρα, γύρω στα τριάντα πέντε, δεν ήταν υποχρεωμένος να δουλεύει πια. Έτσι, έστρεψε την προσοχή του από τα κομπιούτερ στα θέματα αιώνιας αξίας. Η επιδίωξη του χρήματος, μου εκμυστηρεύτηκε, τον έφθειρε τόσο πολύ, ώστε κόντεψε να πάθει νευρικό κλονισμό. Όταν σκέφτηκε να πάει σε ψυχίατρο, ένας φίλος του, του πρότεινε να επισκεφθεί τη Μονή του Αγίου Αντωνίου, για μια «θεραπευτική» διαμονή. Με διαβεβαίωσε ότι αυτή η κίνηση ήταν η καλύτερη απόφαση που είχε πάρει ποτέ στη ζωή του.

 
 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΔΩΡΑ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ. ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΑΡΚΙΔΗΣ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΟΠΤΡΑ.