Η εικόνα αυτού του καμένου, δεμένου αλόγου κοντά στη Φιλιππιάδα δεν είναι απλώς ένα ντοκουμέντο φυσικής καταστροφής.

Η εικόνα αυτού του καμένου, δεμένου αλόγου κοντά στη Φιλιππιάδα δεν είναι απλώς ένα ντοκουμέντο φυσικής καταστροφής. Είναι μία εικονογραφική παραβολή της εποχής μας, μια αντι-είσοδος στα Ιεροσόλυμα. Στην Ευαγγελική αφήγηση (Ματθ. 21:1-11) ο Χριστός εισέρχεται ταπεινά επάνω σε πώλο όνου, ως βασιλεύς ειρήνης, για να δώσει την έσχατη μάχη της Αγάπης Του. Εδώ όμως, η μορφή αντιστρέφεται: το ζώο, που θα μπορούσε να είναι σύμβολο του φορέα του Θείου, δεν φέρει πια Σωτήρα, αλλά τις πληγές της εγκατάλειψης. Δεν βαδίζει ελεύθερο, αλλά δεμένο και καμένο, παραμένοντας ακίνητο σε ένα τοπίο που έχει ήδη κριθεί από τη φωτιά.

Η σκηνή είναι θεολογικά αφόρητη γιατί η εικόνα της δεσμευμένης ύλης, πληγωμένης και αχρηστευμένης, παραπέμπει στον άνθρωπο που έχασε την ελευθερία του προτού καν κληθεί σε Ανάσταση. Εδώ δεν έχουμε το «ὁ Κύριος χρείαν ἔχει», έχουμε το «οἱ ἄρχοντες τοῦ κόσμου τούτου» που άφησαν τη δημιουργία Του να δεθεί και να καεί. Το άλογο αυτό φέρει τις σφραγίδες της οικολογικής αμαρτίας, της πολιτικής αμέλειας και της συλλογικής αναισθησίας: είναι το ζωντανό σώμα πάνω στο οποίο εγγράφεται η πτώχευση της ευθύνης μας.

Η φωτογραφία λειτουργεί ως μνημείο καταγγελίας: η δεσμευμένη ζωή δεν είναι πια σκηνή ποιητικής αλληγορίας, αλλά τεκμήριο διακυβέρνησης που επιτρέπει την καταστροφή της γης, των δασών, των ζώων και των ανθρώπων στο όνομα μιας ανάπτυξης που δεν αναγνωρίζει την ίδια τη δυνατότητα της ζωής. Στην είσοδο αυτή στα «Ιεροσόλυμα» του καιρού μας, δεν περιμένουν βάγια και «Ὡσαννά», αλλά στάχτες, βουβή δυσπιστία και η παγωνιά του φωτός από τα περιπολικά και τα κινητά τηλέφωνα.

Η θεολογία της εικόνας δεν μπορεί να παραμείνει αφηρημένη καθώς απαιτεί πολιτική μετάνοια, δηλαδή μεταστροφή πράξεων, όχι μόνο συναισθημάτων. Γιατί αν το άλογο εδώ είναι δεμένο, καμένο και μόνο, είναι επειδή ο κόσμος που το περιβάλλει έχει λύσει τα δεσμά της δικής του ευθύνης. Χωρίς Χριστό, χωρίς ελευθερία, χωρίς κοινό βίωμα, μένει μόνο το ζώο, ως μάρτυρας και κατήγορος μας.

Αυτό το «καμένο ζώο της παραβολής» δεν εισέρχεται σε πόλη για να ανακηρυχθεί κάποιος βασιλιάς, εισέρχεται στην Ιστορία για να κηρύξει την έκπτωσή μας. Είναι η αντίστροφη Κυριακή των Βαΐων της εποχής μας — και το ερώτημα είναι αν θα το δούμε έτσι, ή αν θα το αφήσουμε να γίνει άλλη μια εικόνα που σκρολάρουμε μέχρι να χαθεί.

Μάνος Λαμπράκης.