ΤΣΟΥΝΑΜΙ.

ΜΙΑ ΣΑΛΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΠΑΡΆΔΟΞΩΝ.

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΪΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

ΤΣΟΥΝΑΜΙ

Μια από τις πιο εντυπωσιακές περιγραφές ενός τσουνάμι καταγράφεται στην ιστορία του Αμμιανού Μαρκελλίνου, που αναφέρεται στα γεγονότα που ακολούθησαν έναν καταστροφικό σεισμό στην Κρήτη το καλοκαίρι του 365. Σύμφωνα με την αφήγηση του, η θάλασσα αποτραβήχτηκε από τον πυθμένα της, αποκαλύπτοντας θαλάσσια ζώα που κυλιόντουσαν στη λάσπη, ενώ υποθαλάσσιες κοιλάδες και βουνά ήρθαν στο φως για πρώτη φορά. Οι άνθρωποι άρχισαν να περιπλανώνται στη

«νέα γη", ψάχνοντας για πράγματα ανάμεσα σε σκορπισμένα πλοία και πλάσματα. Ωστόσο, η θάλασσα ξαναχύμηξε με εκκωφαντικό θόρυβο,

σαρώνοντας τη στεριά, πνίγοντας χιλιάδες ανθρώπους και κατακλύζοντας πολλές πόλεις. Τα πλοία παρασύρθηκαν στην ενδοχώρα και κατέ-

ληξαν ακόμη και πάνω σε στέγες κτιρίων (Res Gestae 26.10.15 - 19).

Το γεγονός αυτό είχε σημαντικές γεωλογικές επιπτώσεις, καθώς μόνιμα

τμήματα γης του νησιού της Κρήτης ανυψώθηκαν πάνω από τη στάθμη της θάλασσας.

Σύμφωνα με μεταγενέστερο θρύλο, όταν το τσουνάμι που προκλήθηκε 

 από τον σεισμό αυτό όρμησε προς την πόλη της Αλεξάνδρειας, ο επίσκοπος της πόλης Αθανάσιος (ο Πατέρας της Εκκλησίας) στάθηκε

μπροστά από τη θάλασσα με μια Βίβλο στο χέρι και είπε: Ω,  Θεε μου ποτέ δεν ψεύδεσαι και υποσχέθηκες μετά τον κατακλυσμό του Νώε ότι «δεν θα ξαναφέρω κατακλυσμό υδάτων στη γη». Τότε το νερό σταμάτησε και η πόλη

σώθηκε (Ιωάννης Νικίου, Παγκόσμιον χρονικόν 83).

Για να ερμηνεύσουν το τσουνάμι ως έκφραση θεϊκής ορφής κατά του ειδωλολάτρη αυτοκράτορα Ιουλιανού (361- 363), ορισμένοι χριστιανοί

συγγραφείς το προχρονολόγησαν κατά δύο χρόνια (Σωζομενός, Εκκλησιαστική Ιστορία 6.2). Αντίθετα, ο ειδωλολάτρης συγγραφέας Λιβάνιος

(και θαυμαστής του Ιουλιανού), συμπεριέλαβε το γεγονός ανάμεσα στα φυσικά φαινόμενα που, σύμφωνα με αυτόν, συνέβησαν επειδή η ίδια η

γη θρηνούσε τον θάνατό του (Λόγοι 18.992-993). Η επέτειος της ημέρας της φρίκης (όπως ονομάστηκε) τιμόταν κάθε χρόνο, τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του έκτου αιώνα.

Το καλοκαίρι του 551, ένας σεισμός στα ανοικτά των ακτών του Λιβάνου προκάλεσε ένα καταστροφικό τσουνάμι. Ο σχολαστικός (δικηγόρος) και ιστορικός Αγαθίας επισκέφθηκε την Κω στον απόηχο της καταστροφής, και βρήκε την πόλη ερειπωμένη. Υπήρχαν σπασμένοι κίόνες, δοκάρια που προεξείχαν παντού και καταβεβλημένοι άνθρωποι που έψαχναν στα συντρίμμια. Επιπλέον, το πόσιμο νερό της πόλης είχε μολυνθεί από τη θάλασσα (Αγαθίας, Ιστορίαι 2.16).

Το 553, ένα τσουνάμι έπληξε τη Βοιωτία, πλημμυρίζοντας τμήματα της περιοχής. Όταν τα νερά υποχώρησαν, αποκάλυψαν παράξενα θαλάσσια

πλάσματα παγιδευμένα στη λάσπη. Οι ντόπιοι, με την περιέργεια και με την πρακτικότητα που τους διέκρινε, αποφάσισαν να τα ψήσουν.

Όμως, μόλις ήταν και τα πλάσματα ερχόντουσαν σε επαφή με τη φωτιά, διαλύονταν μετατρέπονταν σε ένα δύσοσμο, αηδιαστικό υγρό (Προκόπιος,

Υπέρ Πολέμων Λόγοι 8.25.21 - 22).